Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zərif ilanbaş (lat. Ophisops elegans) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin i̇lanbaş cinsinə aid heyvan növü. Bu, ilanbaş cinsinin Azərbaycanda yayılmış yeganə növüdür.
| Zərif ilanbaş | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstəüstü: Dəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Zərif ilanbaş | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Quruluşu
Zərif ilanbaş kərətənkələ iki yarımnövündən Azərbaycan hüdudlarından tipik forma qeydə alınmışdır. Başının üst tərəfində aydın uzununa novcuq vardır. Bu cür novcuqlar böyürlərdə də olurr. Təbil qalxancığı böyükdür. Qarın qalxancıqları 6 uzununa sırada yerləşmişdir. Oma məsamələri sırası diz bükümünə azacıq çatmır. Anal qalxancığı əhatə edən qalxancıqlar arasında adətən bir iri preanal qalxancıq ayırd edilir. Cavanlarda üstdən 4 kəskin parlaq–ağ uzununa zolaq olur. Yaşa dolduqca bunlar tədricən itir. Yaşlıların belində düzgün olmayan formalı tünd xallar və çillər müşahudə edilir. Böyürləri fərdlər kürən-sarı və ya qırmızımtıl-sarı rəngdə olur. Qarın nahiyəsi ağdır. Uzunluğu 60 sm-dək ola bilir.
Yayılması
Növün arealı Balkan yarımadasının cənub-şərqi, Egey və Aralıq dənizinin şərq hissəsindəki bir sıra adalarda, Ön Asiyadan Pakistan və Şimal-qərbi Hindistaa qədər ərazi əhatə edir. Əsas arealdan ayrılmış halda, eləcə də Çeçen–İnquşetiya hüdudlarında, aşkar edilmişdir. Ən çox üstünlük verdiyi biotoplar səciyyəvi quraqlıqsevər olan (əsasən yovşan) sərtdaşlı və ya gilli torpaqlı yarımsəhra sahələridir. Yovşan kollarının altındakı torpaq adətən yumşaq olur və təqibdən qaçan ilanbaş burada etibarlı sığınacaq tapır. Bu məqsədlə gəmirici yuvalarından və daşların altındakı boşluqlardan da istifadə edir. Bu heyvanlar sahəsi 10–12 km²–dən artıq olmayan öz fərdi ərazilərinə bağlı olurlar. Sayı çox yüksəkdir. 1 km marşrutda ortalama 68–70 fərd sayılmışdır.
Çoxalması
İlanbaşlar qışlamadan martın sonunda ayrılır və aprelin ortalarında böyük miqdarda rast gəlinir. Cütləşmə aprelin ortalarında başlanır. Mövsüm ərzində hər dəfə 4–6 yumurta qoymaqla 2–3 dəfə yumurtlayır. Birinci generasiya balalarına iyunun sonunda rast gəlmək olur.
Qidalanması
Əsasən kiçik Cücülərlə, yağış qurdları və molyusklarla və başqa onurğasızlarla qidalanır. Onlar öz şikarlarını kiçik dişləri ilə saxlayırlar. Şikarlarını dişləri ilə doğraya bilmirlər və onları diri udurlar. İlanbaşların düşmənləri arasında əlvan və zeytuni təlxələr, kələz ilanları qeydə alınmışdır.
İstinadlar
- The Reptile Database (ing.). / P. Uetz 2015.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zerif ilanbas lat Ophisops elegans heyvanlar aleminin xordalilar tipinin surunenler sinfinin pulcuqlular destesinin esl kertenkeleler fesilesinin i lanbas cinsine aid heyvan novu Bu ilanbas cinsinin Azerbaycanda yayilmis yegane novudur Zerif ilanbasElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Klad Sinif SurunenlerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Desteustu Deste PulcuqlularFesileustu Fesile Esl kertenkelelerYarimfesile Cins IlanbasNov Zerif ilanbasBeynelxalq elmi adiOphisops elegans Eduard Menetries 1832Sekil axtarisiNCBI 90065EOL 1055726QurulusuZerif ilanbas keretenkele iki yarimnovunden Azerbaycan hududlarindan tipik forma qeyde alinmisdir Basinin ust terefinde aydin uzununa novcuq vardir Bu cur novcuqlar boyurlerde de olurr Tebil qalxancigi boyukdur Qarin qalxanciqlari 6 uzununa sirada yerlesmisdir Oma mesameleri sirasi diz bukumune azaciq catmir Anal qalxancigi ehate eden qalxanciqlar arasinda adeten bir iri preanal qalxanciq ayird edilir Cavanlarda ustden 4 keskin parlaq ag uzununa zolaq olur Yasa dolduqca bunlar tedricen itir Yaslilarin belinde duzgun olmayan formali tund xallar ve ciller musahude edilir Boyurleri ferdler kuren sari ve ya qirmizimtil sari rengde olur Qarin nahiyesi agdir Uzunlugu 60 sm dek ola bilir YayilmasiNovun areali Balkan yarimadasinin cenub serqi Egey ve Araliq denizinin serq hissesindeki bir sira adalarda On Asiyadan Pakistan ve Simal qerbi Hindistaa qeder erazi ehate edir Esas arealdan ayrilmis halda elece de Cecen Inqusetiya hududlarinda askar edilmisdir En cox ustunluk verdiyi biotoplar seciyyevi quraqliqsever olan esasen yovsan sertdasli ve ya gilli torpaqli yarimsehra saheleridir Yovsan kollarinin altindaki torpaq adeten yumsaq olur ve teqibden qacan ilanbas burada etibarli siginacaq tapir Bu meqsedle gemirici yuvalarindan ve daslarin altindaki bosluqlardan da istifade edir Bu heyvanlar sahesi 10 12 km den artiq olmayan oz ferdi erazilerine bagli olurlar Sayi cox yuksekdir 1 km marsrutda ortalama 68 70 ferd sayilmisdir CoxalmasiIlanbaslar qislamadan martin sonunda ayrilir ve aprelin ortalarinda boyuk miqdarda rast gelinir Cutlesme aprelin ortalarinda baslanir Movsum erzinde her defe 4 6 yumurta qoymaqla 2 3 defe yumurtlayir Birinci generasiya balalarina iyunun sonunda rast gelmek olur QidalanmasiEsasen kicik Cuculerle yagis qurdlari ve molyusklarla ve basqa onurgasizlarla qidalanir Onlar oz sikarlarini kicik disleri ile saxlayirlar Sikarlarini disleri ile dograya bilmirler ve onlari diri udurlar Ilanbaslarin dusmenleri arasinda elvan ve zeytuni telxeler kelez ilanlari qeyde alinmisdir IstinadlarThe Reptile Database ing P Uetz 2015 Hemcinin bax