Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zəngəzur Milli Parkı (tam adı: Akademik Həsən Əliyev adına Azərbaycan Respublikasının Zəngəzur Milli Parkı) – 2003-cü ilin 16 iyun tarixində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunun inzibati ərazisinin 12131 hektarında yaradılmışdır. 2009-cu il 25 noyabr tarixinədək Akademik Həsən Əliyev adına Ordubad Milli Parkı adlanmış, həmin tarixdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə adı dəyişdirilmişdir. Ordubad Milli Parkının ərazisi Şahbuz, Culfa, Ordubad rayonlarının torpaqları hesabına genişləndirilərək sahəsi 42797,4 hektara çatdırılmışdır. Milli Parkla yanaşı, xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazisinin 27870,0 hektarında Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığı yerləşir.
| Zəngəzur Milli Parkı | |
|---|---|
| azərb. Zəngəzur Milli Parkı | |
 Zəngəzur Milli Parkı | |
BTMB kateqoriyası — II (Milli park) | |
| Sahəsi | 42 797,4 ha |
| Mütləq hündürlüyü | 1.692 m |
| Yaradılma tarixi | 16 iyul 2003 |
| İdarəetmə orqanı | AETSN |
| Dağ | Kiçik Qafqaz: Zəngəzur silsiləsi |
| Faunası | Bəbir, muflon, bezoar keçisi |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Vilayət | Naxçıvan MR |
| Rayon | Culfa, Ordubad, Şahbuz |
| Yerləşməsi | Naxçıvan Muxtar Respublikası |
| Yaxın şəhər | Culfa, Ordubad, Şahbuz |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Orta hündürlüyü 3200 metrə çatan Zəngəzur silsiləsi Kiçik Qafqazın bütün silsilələrindən yüksəkdir. Onun ən yüksək zirvəsi olan Gəmiqaya Zəngəzur Milli Parkının ərazisində olmaqla 3906 metrdir. Bu eyni zamanda Kiçik Qafqazın Azərbaycan Respublikası ərazisində ən yüksək zirvəsidir. Zəngəzur silsiləsinin sonuncu üçüncü hissəsi Soyuq dağdır ki, o da Zəngəzur Milli Parkının ərazisinə daxildir. Soyuq dağın mütləq yüksəkliyi 2000–3000 metr arasında tərəddüd edir. Bu hissə 12 km-lik bir məsafədə həm cənub, həm də qərb istiqamətində alçalır. Burada uçurumlu yamaclar, dar su ayrıcları var. Aşınmış süxurlar çox geniş yayılmışdır. Soyuq dağda qədim buzlaq relyefi azalır və relyeflərin alçalması ilə əlaqədar olaraq yox dərəcəsinə çatır.
Zəngəzur Milli Parkının yaradılmasında məqsəd ərazidə ayrı-ayrı komponentlərin mühafizəsi, ərazinin özünəməxsus iqlim, relyef və digər fiziki-coğrafi xüsusiyyətlərə malik olması, burada müxtəlif növ heyvanların, o cümlədən, endemik növlərin qorunub saxlanması ilə yanaşı, ərazi üçün səciyyəvi olan fauna növlərini qoruyub saxlamaq, ekoloji monitorinqi həyata keçirmək, əhalini ekoloji maarifləndirmək, turizm üçün əlverişli şərait yaratmaqdan ibarətdir. Zəngəzur Milli Parkının ərazisinin çox hissəsi dağlıqdır. Yayı quraq keçən soyuq iqlimi var. Orta temperatur yanvar ayında 3–100J-dək, iyulda 10–250J-dəkdir. Əsasən boz, çəmən-boz, allüvial-çəmən, dağ-meşə, çimli, dağ-çəmən torpaqlar yayılmışdır.
Zəngəzur Milli Parkının su şəbəkəsini əsasən ərazidən axan çaylar təşkil edir. Ordubad rayonunun ərazisində çay şəbəkəsi bərabər inkişaf etməmişdir. Ərazidən axan çaylardan Gilançay, Düylünçay, Vənəndçay, Əylisçay, Ordubadçay, Gənzəçay, , öz mənbələrini bulaqlardan, yağış və qar sularından götürür. Başlanğıcını Göygöldən götürən Sağarsu çayı Gilançaya tökülür.
Flora və faunası
Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində 38 növ və yarımnöv sürünənlər mövcuddur. Bunlardan 5 növ tısbağa, 12 növ və yarımnöv ilanlara rast gəlmək olar. Xəzər tısbağası, Aralıq dənizi tısbağası, yovşanlıq girdaban kərtənkələsi, Kiçik Asiya gürzəsi, Kiçik Asiya kərtənkələsi, Zaqafqaziya təlxəyi, ox ilanı qorunduğu üçün Qırmızı kitaba salınmışdır. Ərazidə 217 növ və yarımnöv quşa rast gəlinir ki, bunlardan 15 növü "Qırmızı Kitab"a daxil edilmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında 62-yə qədər məməli heyvan növünə və ya yarımnövünə təsadüf edilir. Bunlardan 32 növ və ya yarımnövə Zəngəzur Milli Parkının və Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığının ərazisində rast gəlinir. Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində 12 növ yırtıcı heyvan yayılmışdır. Bunlardan Milli Parkın ərazisində canavar, çaqqal, adi tülkü, zolaqlı kaftar, daşlıq dələsi, porsuq, meşə pişiyi və s. rast gəlmək mümkündür. Zəngəzur Milli Parkının və Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığının ərazisi ali və nadir bitkilərə görə də zəngindir. Belə ki, Muxtar Respublika ərazisində bitən 110 növ ali və nadir bitkidən 77 növü Milli Parkın və Yasaqlığın ərazisində mövcuddur.
Mənbə
- Zəngəzur Milli Parkı 2013-08-17 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-06-24.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zengezur Milli Parki tam adi Akademik Hesen Eliyev adina Azerbaycan Respublikasinin Zengezur Milli Parki 2003 cu ilin 16 iyun tarixinde Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile Naxcivan Muxtar Respublikasinin Ordubad rayonunun inzibati erazisinin 12131 hektarinda yaradilmisdir 2009 cu il 25 noyabr tarixinedek Akademik Hesen Eliyev adina Ordubad Milli Parki adlanmis hemin tarixde Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile adi deyisdirilmisdir Ordubad Milli Parkinin erazisi Sahbuz Culfa Ordubad rayonlarinin torpaqlari hesabina genislendirilerek sahesi 42797 4 hektara catdirilmisdir Milli Parkla yanasi xususi muhafize olunan tebiet erazisinin 27870 0 hektarinda Ordubad Dovlet Tebiet Yasaqligi yerlesir Zengezur Milli Parkiazerb Zengezur Milli Parki Zengezur Milli ParkiBTMB kateqoriyasi II Milli park Sahesi 42 797 4 haMutleq hundurluyu 1 692 mYaradilma tarixi 16 iyul 2003Idareetme orqani AETSNDag Kicik Qafqaz Zengezur silsilesiFaunasi Bebir muflon bezoar kecisiYerlesmesi39 09 sm e 45 55 s u Olke AzerbaycanVilayet Naxcivan MRRayon Culfa Ordubad SahbuzYerlesmesi Naxcivan Muxtar RespublikasiYaxin seher Culfa Ordubad SahbuzZengezur Milli Parki Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiOrta hundurluyu 3200 metre catan Zengezur silsilesi Kicik Qafqazin butun silsilelerinden yuksekdir Onun en yuksek zirvesi olan Gemiqaya Zengezur Milli Parkinin erazisinde olmaqla 3906 metrdir Bu eyni zamanda Kicik Qafqazin Azerbaycan Respublikasi erazisinde en yuksek zirvesidir Zengezur silsilesinin sonuncu ucuncu hissesi Soyuq dagdir ki o da Zengezur Milli Parkinin erazisine daxildir Soyuq dagin mutleq yuksekliyi 2000 3000 metr arasinda tereddud edir Bu hisse 12 km lik bir mesafede hem cenub hem de qerb istiqametinde alcalir Burada ucurumlu yamaclar dar su ayriclari var Asinmis suxurlar cox genis yayilmisdir Soyuq dagda qedim buzlaq relyefi azalir ve relyeflerin alcalmasi ile elaqedar olaraq yox derecesine catir Zengezur Milli Parkinin Culfa hissesi Zengezur Milli Parkinin yaradilmasinda meqsed erazide ayri ayri komponentlerin muhafizesi erazinin ozunemexsus iqlim relyef ve diger fiziki cografi xususiyyetlere malik olmasi burada muxtelif nov heyvanlarin o cumleden endemik novlerin qorunub saxlanmasi ile yanasi erazi ucun seciyyevi olan fauna novlerini qoruyub saxlamaq ekoloji monitorinqi heyata kecirmek ehalini ekoloji maariflendirmek turizm ucun elverisli serait yaratmaqdan ibaretdir Zengezur Milli Parkinin erazisinin cox hissesi dagliqdir Yayi quraq kecen soyuq iqlimi var Orta temperatur yanvar ayinda 3 100J dek iyulda 10 250J dekdir Esasen boz cemen boz alluvial cemen dag mese cimli dag cemen torpaqlar yayilmisdir Zengezur Milli Parkinin su sebekesini esasen eraziden axan caylar teskil edir Ordubad rayonunun erazisinde cay sebekesi beraber inkisaf etmemisdir Eraziden axan caylardan Gilancay Duyluncay Venendcay Eyliscay Ordubadcay Genzecay oz menbelerini bulaqlardan yagis ve qar sularindan goturur Baslangicini Goygolden goturen Sagarsu cayi Gilancaya tokulur Flora ve faunasiNaxcivan Muxtar Respublikasi erazisinde 38 nov ve yarimnov surunenler movcuddur Bunlardan 5 nov tisbaga 12 nov ve yarimnov ilanlara rast gelmek olar Xezer tisbagasi Araliq denizi tisbagasi yovsanliq girdaban kertenkelesi Kicik Asiya gurzesi Kicik Asiya kertenkelesi Zaqafqaziya telxeyi ox ilani qorundugu ucun Qirmizi kitaba salinmisdir Erazide 217 nov ve yarimnov qusa rast gelinir ki bunlardan 15 novu Qirmizi Kitab a daxil edilmisdir Naxcivan Muxtar Respublikasinda 62 ye qeder memeli heyvan novune ve ya yarimnovune tesaduf edilir Bunlardan 32 nov ve ya yarimnove Zengezur Milli Parkinin ve Ordubad Dovlet Tebiet Yasaqliginin erazisinde rast gelinir Naxcivan Muxtar Respublikasi erazisinde 12 nov yirtici heyvan yayilmisdir Bunlardan Milli Parkin erazisinde canavar caqqal adi tulku zolaqli kaftar dasliq delesi porsuq mese pisiyi ve s rast gelmek mumkundur Zengezur Milli Parkinin ve Ordubad Dovlet Tebiet Yasaqliginin erazisi ali ve nadir bitkilere gore de zengindir Bele ki Muxtar Respublika erazisinde biten 110 nov ali ve nadir bitkiden 77 novu Milli Parkin ve Yasaqligin erazisinde movcuddur MenbeZengezur Milli Parki 2013 08 17 at the Wayback MachineHemcinin baxVikianbarda Zengezur Milli Parki ile elaqeli mediafayllar var Azerbaycan milli parklari Ekologiya ve Tebii Servetler NazirliyiIstinadlar 2012 01 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 06 24