Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yəhya Şərfədin oğlu Şərfədinov ( krımtat. Yaya Şerfedinov; 1894, Feodosiya, Tavriya quberniyası[d] – 29 yanvar 1975, Daşkənd) — SSRİ, Krım Tatar bəstəkarı, musiqiçi, şair. Krım Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (1940), Özbəkistan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1971).
| Yəhya Şərfədinov | |
|---|---|
| krımtat. Yaya Şerfedinov | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1894 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 29 yanvar 1975 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar, musiqiçi, şair |
| Təhsili |
|
Həyatı
1894-cü ildə Feodosiyada anadan olmuşdur. Yəhya Şərfədinov uşaqlıqdan xalq mahnılarını sevir, skripka çalmağı erkən yaşlarından öyrənmişdir. Simferopol Tatar Müəllimlər Məktəbini bitirdikdən sonra kənddə dərs demişdir. 1921-ci ildə gənc istedadlı musiqiçinin ifasında Krım tatar melodiyalarının skripka motivlərini eşidərək musiqisini davam etdirməyi məsləhət görən məşhur musiqiçi və tədqiqatçı A. Spendiarovla tanış olmaq şansını qazanmışdır. 1927-ci ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasının Elm və Bəstəkarlıq fakültəsinə daxil olur və 1931-ci ildə oranı müvəffəqiyyətlə bitirir. Yəhya dərhal evə qayıdır və Krım Radio Komitəsində musiqi redaktoru işləyir. 1937-1938-ci illərdə Simferopolda Krım Tatar Akademik Musiqi və Dram Teatrının bədii rəhbərinin müavini vəzifəsində çalışır..
Bu dövrdə Şərfədinov Yusuf Bolatın tamaşalarına musiqilər bəstələmişdir. "İşləyən Dişləyər", "Alim Aydamak" və "Arzı qız" musiqili komediyası (İlyas Bəxşişlə birlikdə) üçün musiqi yazmışdır. "Üzük ilə rəqs üçüm mahnı" xor süitasını, həmçinin simfonik orkestr üçün "Krım süitası" nı bəstələmişdir. Şərfədinov müxtəlif janrlarda əsərlər, o cümlədən “Yangiyer” kantatası, simfonik orkestr üçün süitalar, bir neçə musiqili komediya yazmışdır. Bunların arasında ən populyar olanı "Sən hardasan, sevgim" idi.
Ancaq Yəhya Şərfədinovun yaradıcılıq fəaliyyətində əsas yeri xalq mahnıları toplusu tuturdu. Onun ilk kiçik kolleksiyası 1925-ci ildə Krımda nəşr olunmuşdur. Sonra 100 -dən çox mahnının daxil olduğu başqa bir kolleksiya nəşr olundu və 1935-ci ildə üçüncü kolleksiya çıxdı. Müəllif, daha sonra, 1978 -ci ildə Daşkənddə "Yanrai Haytarma" ("Haytarma Səsləri") adı ilə çıxan kolleksiyada Krım Tatar xalq mahnılarını tam şəkildə təqdim edə bildi. Bura 350 -dən çox xalq mahnısı, rəqs melodiyaları və musiqi əfsanələri daxil idi. Ancaq Yəhya Şərfədinov bu kolleksiyanı ("Onun qu quşu mahnısı") görə bilmədi. Çünki Yəhya bəy 29 yanvar 1975-ci ildə Daşkənddə dünyasını dəyişmişdi. Şərəfədinov Minor (Kiçik) qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
Ailəsi
1939-cu ildən ailəsi ilə birlikdə Simferopolda Jukovski 20 küçəsindəki Mütəxəssislər Evində yaşayırdı..
Həyat yoldaşı - Safiyə Krımtayeva (1910, Simferopol - 1974, Daşkənd), rəqqas, ana tərəfdən murza Şirinski nəslindən idi. 1937-1938-ci illərdə Krım Tatar Opera və Balet Teatrında işləmişdir..
Oğlu - Salferrat Şərfədinov (1930, Moskvada anadan olmuşdur).. == Fəxri adları
- Krım Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (1940)
- Özbəkistan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1971).
İstinadlar
- Абдульвапов Н. Дом специалистов, в котором в 1930–1940-е гг. жил ряд выдающихся крымскотатарских государственных и культурных деятелей // Свод памятников истории, архитектуры и культуры крымских татар. III. г. Симферополь. Белгород: КОНСТАНТА. гл. ред. Р. С. Хакимов. 2018. 361–362. ISBN .
- . 2020-06-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-31.
Ədəbiyyat
- Баарь йырлары. – Ташкент : Эдебият ве санаат нешр., 1969. – 18 с.
- Къырымтатар музыкасы ве миллий чалгъы алетлери // Йылдыз. – 1988. – № 6. – С. 3–10.
- Тексты из книги «Звучи, Хайтарма!» // Хрестоматия по этнической истории и традиционной культуре старожильческого населения Крыма. Ч I. – Симферополь : Таврия–Плюс, 2004. – С. 700–712.
- Той мерасими // Йылдыз. – 1989. – № 2. – С. 112–114.
- Янъра къайтарма = Звучи кайтарма : къырымтатар халкъ йырлары ве авалары / тертип эткен Я. Шерфединов. – Экинджи нешр. – Ташкент : Изд–во лит. и искусства, 1990. – 231 б.
- Нагаев, С. «Тур, аркъадаш, танъ агъарды» : [биринджи профессионал композитор Яя Шерфединов акъкъында] / С. Нагаев // Гъурбетте къалгъан эдждатларымызнынъ хатырасына : весикъалы эссе — икяелер / С. Нагаев. – Акъмесджит : Къырымдевокъувпеднешир, 2013. – 2-нджи китап. – С. 17–32. : фото.
- Налбандов, Э. Композитор Яя Шерфединов // Йылдыз. – 1983. – № 1. – С. 137–141.
- Татаров, Э. Олгъан шейни язмакъ янълыш дегиль: Халкъымызнынъ яшайышындан бирхатырадыр: [композитор Яя Шерфединов акъкъында хатырлавлар] // Къырым. – 2007. – Окт. 31. – С. 4.
Xarici keçidlər
- Жизнь, посвященная музыке _ Милли Фирка
- Ягъя Шерфединов (1894–1975) — Республиканская крымскотатарская библиотека им. И. Гаспринского
- Джемилева С. М. Композитор Ягъя Шерфединов и его вклад в национальное искусство
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yehya Serfedin oglu Serfedinov krimtat Yaya Serfedinov 1894 Feodosiya Tavriya quberniyasi d 29 yanvar 1975 Daskend SSRI Krim Tatar bestekari musiqici sair Krim Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin emekdar incesenet xadimi 1940 Ozbekistan SSR emekdar incesenet xadimi 1971 Yehya Serfedinovkrimtat Yaya SerfedinovUmumi melumatlarDogum tarixi 1894Dogum yeri Feodosiya Feodosiya qezasi d Tavriya quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 29 yanvar 1975 1975 01 29 Vefat yeri Daskend Ozbekistan SSR SSRIVetendasligi SSRIMusiqici melumatlariFealiyyeti bestekar musiqici sairTehsili Moskva Dovlet Konservatoriyasi 1931 Heyati1894 cu ilde Feodosiyada anadan olmusdur Yehya Serfedinov usaqliqdan xalq mahnilarini sevir skripka calmagi erken yaslarindan oyrenmisdir Simferopol Tatar Muellimler Mektebini bitirdikden sonra kendde ders demisdir 1921 ci ilde genc istedadli musiqicinin ifasinda Krim tatar melodiyalarinin skripka motivlerini esiderek musiqisini davam etdirmeyi meslehet goren meshur musiqici ve tedqiqatci A Spendiarovla tanis olmaq sansini qazanmisdir 1927 ci ilde Moskva Dovlet Konservatoriyasinin Elm ve Bestekarliq fakultesine daxil olur ve 1931 ci ilde orani muveffeqiyyetle bitirir Yehya derhal eve qayidir ve Krim Radio Komitesinde musiqi redaktoru isleyir 1937 1938 ci illerde Simferopolda Krim Tatar Akademik Musiqi ve Dram Teatrinin bedii rehberinin muavini vezifesinde calisir Bu dovrde Serfedinov Yusuf Bolatin tamasalarina musiqiler bestelemisdir Isleyen Disleyer Alim Aydamak ve Arzi qiz musiqili komediyasi Ilyas Bexsisle birlikde ucun musiqi yazmisdir Uzuk ile reqs ucum mahni xor suitasini hemcinin simfonik orkestr ucun Krim suitasi ni bestelemisdir Serfedinov muxtelif janrlarda eserler o cumleden Yangiyer kantatasi simfonik orkestr ucun suitalar bir nece musiqili komediya yazmisdir Bunlarin arasinda en populyar olani Sen hardasan sevgim idi Ancaq Yehya Serfedinovun yaradiciliq fealiyyetinde esas yeri xalq mahnilari toplusu tuturdu Onun ilk kicik kolleksiyasi 1925 ci ilde Krimda nesr olunmusdur Sonra 100 den cox mahninin daxil oldugu basqa bir kolleksiya nesr olundu ve 1935 ci ilde ucuncu kolleksiya cixdi Muellif daha sonra 1978 ci ilde Daskendde Yanrai Haytarma Haytarma Sesleri adi ile cixan kolleksiyada Krim Tatar xalq mahnilarini tam sekilde teqdim ede bildi Bura 350 den cox xalq mahnisi reqs melodiyalari ve musiqi efsaneleri daxil idi Ancaq Yehya Serfedinov bu kolleksiyani Onun qu qusu mahnisi gore bilmedi Cunki Yehya bey 29 yanvar 1975 ci ilde Daskendde dunyasini deyismisdi Serefedinov Minor Kicik qebiristanliginda defn edilmisdir Ailesi1939 cu ilden ailesi ile birlikde Simferopolda Jukovski 20 kucesindeki Mutexessisler Evinde yasayirdi Heyat yoldasi Safiye Krimtayeva 1910 Simferopol 1974 Daskend reqqas ana terefden murza Sirinski neslinden idi 1937 1938 ci illerde Krim Tatar Opera ve Balet Teatrinda islemisdir Oglu Salferrat Serfedinov 1930 Moskvada anadan olmusdur Fexri adlari Krim Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin emekdar incesenet xadimi 1940 Ozbekistan SSR emekdar incesenet xadimi 1971 IstinadlarAbdulvapov N Dom specialistov v kotorom v 1930 1940 e gg zhil ryad vydayushihsya krymskotatarskih gosudarstvennyh i kulturnyh deyatelej Svod pamyatnikov istorii arhitektury i kultury krymskih tatar III g Simferopol Belgorod KONSTANTA gl red R S Hakimov 2018 361 362 ISBN 978 5 906952 68 4 2020 06 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 31 EdebiyyatBaar jyrlary Tashkent Edebiyat ve sanaat neshr 1969 18 s Kyrymtatar muzykasy ve millij chalgy aletleri Jyldyz 1988 6 S 3 10 Teksty iz knigi Zvuchi Hajtarma Hrestomatiya po etnicheskoj istorii i tradicionnoj kulture starozhilcheskogo naseleniya Kryma Ch I Simferopol Tavriya Plyus 2004 S 700 712 Toj merasimi Jyldyz 1989 2 S 112 114 Yanra kajtarma Zvuchi kajtarma kyrymtatar halk jyrlary ve avalary tertip etken Ya Sherfedinov Ekindzhi neshr Tashkent Izd vo lit i iskusstva 1990 231 b Nagaev S Tur arkadash tan agardy birindzhi professional kompozitor Yaya Sherfedinov akkynda S Nagaev Gurbette kalgan edzhdatlarymyznyn hatyrasyna vesikaly esse ikyaeler S Nagaev Akmesdzhit Kyrymdevokuvpedneshir 2013 2 ndzhi kitap S 17 32 foto Nalbandov E Kompozitor Yaya Sherfedinov Jyldyz 1983 1 S 137 141 Tatarov E Olgan shejni yazmak yanlysh degil Halkymyznyn yashajyshyndan birhatyradyr kompozitor Yaya Sherfedinov akkynda hatyrlavlar Kyrym 2007 Okt 31 S 4 Xarici kecidlerZhizn posvyashennaya muzyke Milli Firka Yagya Sherfedinov 1894 1975 Respublikanskaya krymskotatarskaya biblioteka im I Gasprinskogo Dzhemileva S M Kompozitor Yagya Sherfedinov i ego vklad v nacionalnoe iskusstvo