Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Yəhya ibn Zəkəriyya (ərəb. يحيى ابن زكريا) — İsa ibn Məryəmin peyğəmbərlik missiyasının həqiqiliyini təsdiq etmək üçün İsrail xalqına göndərilmiş islam peyğəmbəri. İncildəki Vəftizçi İohanna uyğun gələn Zəkəriyya peyğəmbərin oğlu. Quranda adı 5 dəfə çəkilir. İslam inancına görə Yəhya İsanın peyğəmbərliyini söyləyən, ona inanan və ona yəhudilər arasında dini yaymağa kömək edən ilk peyğəmbər idi.
| Yəhya | |
|---|---|
| ərəb. يحيى | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Yəhya peyğəmbərin adı Quranda daha çox atası Zəkəriyyanın əhvalatlarında, o cümlədən "Ali-İmran", "Ənam", "Məryəm" və "Ənbiya" surələrində çəkilir. Yalnız "Məryəm" surəsində ayrıca olaraq onun fəzilətlərindən söz açılır. Bu surədə Yəhyaya bəxş olunan ilahi nemətlərdən söz açılır. "Ali-İmran" surəsində də Zəkəriyyaya oğlu Yəhyanın müjdəsini verərkən onun fəzilətlərindən bir neçəsi sadalanır. Bunlar: (Zəkəriyyanın əhvalatında dediyi kimi) Yəhyanın İsaya imanı və onun peyğəmbərliyini təsdiq etməsi, Yəhyanın ağalıq və alicənablığı, onun evlənməkdən pərhiz etməsi və peyğəmbərlik məqamıdır.
"Ali-İmran" surəsində Allah buyurur: "Allah sənə özü tərəfindən gələn kəlməni (İsanı) təsdiq edən, (tayfasına) ağa, nəfsinə hakim və əməli salehlər cərgəsindən bir peyğəmbər olacaq Yəhyanın (dünyaya gələcəyi) xəbərini müjdə verir".
"Məryəm" surəsindəki ayələr bundan ibarətdir: "Ey Yəhya, bu kitabı (Tövratı) möhkəm tut. Hikmət və elmi uşaqlıqdan ona verdik. Mehr-məhəbbəti və paklığı öz tərəfimizdən ona əta etdik. O, pəhrizkar və ata-anasına xeyir verən idi. O, tərs və nadinc deyildi. Bizim salamımız (yəni salamatlıq və əmin-amanlığımız) onun dünyaya gəldiyi gündən ölümünə və yenidən dirildiyinə qədər onunladır".
İbn Abbas "Və atəynahul hukmə səbiyya" cümləsinin təfsirində deyir: -"Yəhya üç yaşında peyğəmbərlik məqamına çatdı".
Əhli-Beyt rəvayətlərində Yəhyanın böyüklüyü və hikmətli şəxs olduğu barədə yazılır ki, onun yaşında olanlar dedilər: -"Gəl gedək oynamağa!" Yəhya onlara cavab verdi: -"Biz oynamaq yox, böyük işlər görmək üçün yaranmışıq".
Əbu Həmzə Sumali "Və hənanən min lədunna" cümləsinin təfsirində yazır ki, İmam Sadiq buyurdu: -"Bu cümlədən məqsəd Allahın Yəhyaya lütf və mərhəmətinin nə qədər olmasıdır. Əbu Həmzə deyir ki, mən imamdan Allahın ona nə qədər məhəbbət bəsləməsi barədə soruşanda o, belə buyurdu: -"Allahın ona o qədər mərhəməti var idi ki, Yəhya "ya Rəbb" deyəndə, Allah onun cavabında "Ləbbeyk ya Yəhya" (hazıram ey Yəhya) buyurardı.
"Vələm yəkun cəbbarən əsiyya" cümləsinin təfsirində şiə və sünni mühəddisləri Məhəmməd peyğəmbərdən bu rəvayəti nəql edirlər: "Yəhya heç vaxt ömründə günah etmədi."
Şeyx Səduq "Uyun" və "Xisal" kitablarında yazır ki, İmam Rza "Və səlamun ələyhi yəvmə vulidə və yəvmə yəmutu və yəvmə yub`əsu həyya" ayəsinin təfsirində belə buyurub: -"İnsanların ən vəhşətli və qorxulu vaxtları üç yerdədir. Birincisi, anadan olub bu dünyaya qədəm qoyan gün, ikincisi, ölüm günü və üçüncüsü Qiyamət gününün çətinlikləri. Allah taala bu şərif ayədə həmin üç vaxtda Yəhyanın salamat və rahatçılıqda olacağını xəbər verir. Necə ki, həzrət İsanı da həmin vəhşətlərdə rahat olacağını xatircəm edir. "Məryəm" surəsində buyurur: "Doğulduğum gün, öldüyüm gün və Qiyamət günü mənə salamatlıq ver".
Maraqlı hədis
"Mən la yəhzurul-fəqih" kitabında İmam Sadiqdən rəvayət olunur:
Bir kişi İsa ibni Məryəmin yanına gəldi və dedi: -"Ey Allahın peyğəmbəri! Mən zina etmişəm. Məni paklaşdır!" İsa hökm verdi ki, bu kişini paklaşdırmaq üçün camaatı bir yerə toplasınlar. Camaat bir yerə toplaşdılar. Həmin kişi öz cəzasına çatmaqdan ötəri onun üçün qazılıb hazırlanmış yerdə durdu. O, uca səslə dedi: -"Hər kəsin boynunda mənim kimi Allahın təyin etdiyi hədd (cəza) vardırsa, mənə hədd vurmasın (məni cəzalandırmasın.)"
Camaat onun sözünü eşidib hamısı getdi. Yalnız Yəhya ilə İsa orada qaldı. Bu zaman Yəhya ona yaxınlaşıb dedi: -"Ey günahkar kişi! Mənə moizə et!" Həmin kişi dedi: -"Heç vaxt nəfsinlə onun istəyi arasında azadlıq qoyma, yoxsa səni həlak edər!"
Yəhya ona dedi ki, başqa bir nəsihətli söz de. Dedi: -"Heç vaxt xətakar adamı etdiyi xətasına görə danlama!"
Yəhya yenə də ondan nəsihətli söz istədi. O dedi: -"Heç vaxt əsəbləşmə!"
Yəhya buyurdu: -"Bu sözlər mənim üçün kifayətdir!"
Yəhyanın ibadəti və zöhdü
Deyləmi "İrşadül-qulub" kitabında yazır: Yəhyanın paltarı lifdən (xurma ağacının qabığından) və yeməyi çox sadə idi.
İbni Əsir "Kamilüt-təvarix" kitabında yazır: Yəhya öz yeməyini səhrada bitən bitkilər və ağac yarpaqlarından hazırlayırdı. Bəzi tarixçilərin sözünə əsasən Yəhya arpa çörəyi yeyir və kürk geyinirdi. Onun dirhəmi və dinarı yox idi. Özü üçün yaşamağa ev də tikməmişdi. Hər yerdə gecə olurdusa orada da gecəni başa çatdırırdı. Kuleyni yazır ki, İmam Musa Kazim (ə) bir hədisdə buyurur: -"Yəhya həmişə ağlayır və gülmürdü."
Yəhyanın ağlamağı və ibadəti haqqında çoxlu rəvayətlər yazılıb. Bir hədisdə İmam Sadiq (ə) buyurur: -"Yəhya o qədər ağladı ki, yanaqlarının əti əridi. Atası Zəkəriyya ona dedi:
-"Oğlum! Mən Allah taaladan övlad istədim. Allah taala da səninlə mənim gözümü işıqlandırdı." Yəhya dedi:
-"Ata can! Odlu cəhənnəmlərin üstündə olan uçurumlardan Allah qorxusundan ağlayanlardan başqa heç kəs keçə bilmir. Mən də qorxuram ki, oradan keçə bilməyim." Bu vaxt Zəkəriyya huşdan gedənə qədər ağladı.
Yəhyanın şeytanla danışığı
Şeyx Tusinin "Əmali"kitabında İmam Rza (ə) öz ata-babasından Yəhya ilə şeytanın danışığı barədə nəql etdiyi hədis yazılıbdır. Hədisin xülasəsi bundan ibarətdir: Şeytan Adəm peyğəmbərin dövründən İsa (ə) dövrünə qədər peyğəmbərlərin yanına gəlir və onlarla söhbət edirdi. Hamıdan çox Yəhya ilə danışırdı. Bir gün Yəhya onda soruşdu:
-"Səndən bir şey istəyirəm." Şeytan dedi:
-"Sənin hörmət və məqamın mənim yanımda o qədərdir ki, hər nə istəsən yerinə yetirərəm. Yəhya dedi:
-"Adəm övladlarını saldıqların tələləri mənə göstər!" Şeytan onun təklifini qəbul etdi. Başqa bir gün xüsusi formada, çoxlu vasitələrlə və cürbəcür rənglərlə Yəhyanın yanına gəldi. Həmin vasitələlər və rənglərin mahiyyətlərini Yəhya üçün izah etdi. Yəhya ona buyurdu:
-"İndiyə qədər mənə güc gəlib qələbə çalmısanmı? "Şeytan cavab verdi:
-"Xeyr. Lakin səndə olan bir xasiyyəti mən çox sevirəm." Yəhya soruşdu:
-"Hansı xasiyyəti?" Şeytan dedi:
-"Doyunca yemək yeyirsən və bu da sənin bəzi namazlarına, gecə ibadətlərinə mane olur." (Bu da mənim sevinməyimə səbəb olur.) Yəhya bu sözü eşidəndən sonra dedi:
-"Mən bu saatdan Allahla əhd bağlayıram ki, onunla görüşənə qədər doyunca yemək yeməyim." Şeytan da dedi:
-"Mən də Allahla əhd bağlayıram onunla görüşənədək heç bir müsəlmana nəsihət etməyəcəyəm." Şeytan bunu deyib getdi və ondan sonra daha Yəhyanın yanına gəlmədi.
Yəhyanın şəhid olması
Yəhya ibni Zəkəriyyanın öz dövründəki padşahların əliylə şəhid olması haqda Qur`aniKərimdə ayə nazil olmamışdır. Rəvayətlərdə də onun səbəbi haqda fərqli fikirlər söylənilmişdir. Bir hədisdə yazılıb: "Yəhya ibni Zəkəriyyanın dövründə şəhvətpərəst bir padşah var idi. Padşah öz arvadları ilə kifayətlənmirdi. Bir gün o, zinakar bir qadınla tanış oldu. Həmin qadın qocalana kimi padşahın yanına get-gəl edirdi. Qocalandan sonra öz qızını padşahın yanına göndərməyi qərara aldı. O, qızına dedi: - Padşah səninlə cinsi əlaqədə olandan sonra səndən soruşsa, nə istəyirsən, ona de ki, Yəhya ibni Zəkəriyyanı öldür.
Həmin qız anasının göstərişinə əməl etdi. Padşah onunla yaxınlıq edəndən sonra, qız Yəhyanı öldürməyi ona təklif etdi. Padşah onunla üç dəfə zina edəndən sonra Yəhyanı öz yanına çağırıb başını bədənindən ayırdı. Onun başını qızıl teştə qoydu".
Başqa bir tarixə görə o zinakar qadın həmin padşahdan qabaqkı padşahın yanında da olubmuş. Qabaqkı padşahdan bir qızı dünyaya gəlibmiş.
Yəhyanın dövründəki padşah da həmin qadınla evlənir. O, qocalandan sonra öz qızını padşahla evləndirmək istəyirdi. Padşah (Yəhyanı çox istədiyi üçün) ona dedi: -"Mən bu hökmü Yəhya ibni Zəkəriyyadan soruşmalıyam. Bilməliyəm ki, belə evlənməyə icazə vardır, yoxsa yox?"
Padşah Yəhyadan bu məsələni soruşdu. Yəhya buyurdu: - "Belə nikaha icazə yoxdur". Yəhyanın padşaha verdiyi cavab, zinakar qadının ona bağladığı kin-küdürətə səbəb oldu. Bir gün padşah məst idi. O, qızını bəzəyib padşahın yanına göndərdi… Elə bu da Yəhyanın ölümünə səbəb oldu.
Başqa bir tarixdə yazılır: "Padşahın bacısının gözəl bir qızı var idi. O, öz bacısı qızına vuruldu. Onunla evlənmək istədi. Yəhya buna etiraz etdi. Padşahın bacısı Yəhyanın bu işə etirazını eşidəndən sonra qızını bəzəyib padşahın yanına göndərdi. Padşah qızı görüb özünü itirdi. O, qıza dedi:
- Nə istəyirsən?
Qız dedi:
- İstəyirəm ki, Yəhya ibni Zəkəriyyanı öldürəsən.
Padşah dedi:
- Bundan başqa bir şey istə!
Qız dedi:
- Bundan başqa səndən heç nə istəmirəm.
Padşah Yəhyanı çağırıb başını kəsdi.
Cadul-movlanın "Qisəse-Qur`an" və Nəccarın "Qisəsül-ənbiya" kitabında padşahın adı Hirudis və qızın adı Hirudiya yazılıbdır. Hər iki kitab Hirudiyanı padşahın qardaşı qızı bilirlər. Markusun İncilinin səkkizinci bölməsində yazılıbdır ki, Hirudiya Hirudisin qardaşı arvadı idi. Hirudis onunla evləndi. Orada baş vermiş hadisəni belə nəql edirlər:
"...Hirudis Yəhyanın göndərdiyi nümayəndəni tutub zindana saldı. Hirudiya onun qardaşı Filipsin arvadı olduğu üçün Yəhya demişdi: -"Sən öz qardaşın arvadı ilə evlənə bilməzsən." Buna görə də Hirudiya Yəhyanın kinini ürəyində saxlamışdı. O, Yəhyanı öldürmək istəyir, lakin bacarmırdı. Çünki, Hirudis Yəhyadan qorxurdu. Həmçinin Hirudis Yəhyanı ədalətli və müqəddəs olduğunu bilirdi. Onun dediyinə əməl edirdi. O, diqqətlə Yəhyanın sözünə qulaq asırdı.
Bir gün Hirudis özü üçün ad günü keçirdirdi. O, böyük məclis qurub qoşun başçılarını və məmləkətin ən hörmətli şəxslərini dəvət etdi. Hirudiyanın qızı məclisə gəlib rəqs etdi. O, öz rəqsi ilə Hirudis və məclis əhlini şad etdi. Padşah qıza dedi: -"Ürəyin nə istəyir mənə de!"
Padşah and içdi ki, hər nə istəsən, hətta mal-dövlətimin yarısını da istəsən, sənə verəcəyəm. Qız anasının yanına gedib dedi ki, padşahdan nə istəyim? Anası dedi: -"Yəhyanın başını istə." Qız məclisə qayıdıb padşahdan xahiş edərək dedi: -"İndi bu saat istəyirəm ki, Yəhyanın başını tabağa qoyub mənə verəsən."
Padşah çox narahat oldu. Lakin and içdiyi üçün onun sözündən keçə bilmədi. Tez bir cəllad göndərib Yəhyanın başını gətirtdi. Yəhyanın başını tabağa qoyub qıza verdi. Qız da onu anasına verdi.
Yəhyanın şagirdləri bunu eşidən kimi gəlib onun bədənini aparıb dəfn etdilər.
İmam Sadiq (ə) və İmam Baqir (ə) buyurublar: -"Yəhya ibni Zəkəriyyanın qatili zinadan əmələ gələn idi. Necə ki, Əli ibni Əbi Talibin (ə) və Hüseyn ibni Əlinin (ə) qatili zinazadə olubdur. Başqa hədislərdə vardır ki, göy iki nəfərə ağladı. Onlardan biri Yəhya ibni Zəkəriyya (ə), o birisi isə İmam Hüseyn (ə) idi. Göyün necə ağlaması haqda deyiblər: -"Göyün ağlamağının əlaməti Günəş çıxıb batanda səmada yaranan qızartıdır.
Bəzi alimlər isə deyirlər:
-"Səma əhli, yəni mələklər ağladılar." Məclisi isə deyir ki, ola bilsin bu cümlə müsibətin çox böyük olduğuna bir kinayədir.
Rəvayətlərdə yazılıbdır ki, Yəhyanı öldürəndə onun bir damcı qanı yerə töküldü. Həmin qan damcısı qaynayıb yuxarı qalxdı. Camaat onun üstünə torpaq tökdülər. Lakin qan qaynaya-qaynaya yuxarı qalxırdı. Nə qədər torpaq tökürdülərsə də yenə də yuxarı qalxırdı. Nəhayət, böyük bir torpaq təpə düzəldi. Amma qan yenə də qaynayırdı. Həmin əsr keçəndən sonra Allah taala Buxtunnəsri onlara hakim etdi. O, yetmiş min adam qırandan sonra qan daha qaynamadı.
Mənim nəzərimcə bu rəvayətlərdə adı çəkilmiş Buxtunnəsr, miladdan altı əsr qabaq yaşayıb və iki dəfə Beytül-Müqəddəsə hücum çəkən Buxtunnəsr deyil. Necə ki, Məs`udi "İsbatul-vəsiyyə" kitabında yazır: Yəhyanın intiqamını almaq məqsədiylə Beytül-Müqəddəs şəhərinin sakinlərini qıran Buxtunnəsrin nəslindən olubdur. Bəziləri isə ehtimal verirlər ki, Buxtunnəsr uzun müddət yaşayıbdır. Onun beş yüz əlli ildən çox ömrü olubdur.
Bəzi tarixçilər isə deyirlər: -"Beytül-Müqəddəsə hucum çəkən və Yəhya ibni Zəkəriyyanın qanının dayanması üçün orada yaşayanları öldürən şəxs Babil padşahlarından biri olmuşdur. Onun adı Kərdus idi. O, öz qoşun başçısına dedi: -"Mən bu şəhər camaatının Allahına and içmişəm, əgər qələbə çalsam onları o qədər qıracağam ki, qanları qoşunumun arasında su kimi axsın." Sonra həmin qan dayanana qədər çoxlu insanları öldürdü.
Kuleyni (r) rəvayət edir ki, İmam Sadiq (ə) buyurdu: -"İsa ibni Məryəm (ə) Yəhyanın qəbri üstünə gəldi. Allahdan onun dirilməsini istədi. Allah onun duasını qəbul etdi. Yəhya dirildi və qəbirdən çıxandan sonra İsaya dedi: -"Məndən istəyin nədir?" İsa dedi: -"İstəyirəm keçmişdə olduğu kimi indi də mənimlə bir yerdə qalasan!" Yəhya dedi: -"Ey İsa! Hələ də ölümün acılığı yadımdadır. İkinci dəfə məni dünyaya qaytarıb ölümün acılığını yenidən mənim üçün təzələmək istəyirsən?" Bunu deyib yenidən qəbrinə daxil oldu.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Yehya ibn Zekeriyya ereb يحيى ابن زكريا Isa ibn Meryemin peygemberlik missiyasinin heqiqiliyini tesdiq etmek ucun Israil xalqina gonderilmis islam peygemberi Incildeki Veftizci Iohanna uygun gelen Zekeriyya peygemberin oglu Quranda adi 5 defe cekilir Islam inancina gore Yehya Isanin peygemberliyini soyleyen ona inanan ve ona yehudiler arasinda dini yaymaga komek eden ilk peygember idi Yehyaereb يحيى Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yehya peygemberin adi Quranda daha cox atasi Zekeriyyanin ehvalatlarinda o cumleden Ali Imran Enam Meryem ve Enbiya surelerinde cekilir Yalniz Meryem suresinde ayrica olaraq onun feziletlerinden soz acilir Bu surede Yehyaya bexs olunan ilahi nemetlerden soz acilir Ali Imran suresinde de Zekeriyyaya oglu Yehyanin mujdesini vererken onun feziletlerinden bir necesi sadalanir Bunlar Zekeriyyanin ehvalatinda dediyi kimi Yehyanin Isaya imani ve onun peygemberliyini tesdiq etmesi Yehyanin agaliq ve alicenabligi onun evlenmekden perhiz etmesi ve peygemberlik meqamidir Ali Imran suresinde Allah buyurur Allah sene ozu terefinden gelen kelmeni Isani tesdiq eden tayfasina aga nefsine hakim ve emeli salehler cergesinden bir peygember olacaq Yehyanin dunyaya geleceyi xeberini mujde verir Meryem suresindeki ayeler bundan ibaretdir Ey Yehya bu kitabi Tovrati mohkem tut Hikmet ve elmi usaqliqdan ona verdik Mehr mehebbeti ve pakligi oz terefimizden ona eta etdik O pehrizkar ve ata anasina xeyir veren idi O ters ve nadinc deyildi Bizim salamimiz yeni salamatliq ve emin amanligimiz onun dunyaya geldiyi gunden olumune ve yeniden dirildiyine qeder onunladir Ibn Abbas Ve ateynahul hukme sebiyya cumlesinin tefsirinde deyir Yehya uc yasinda peygemberlik meqamina catdi Ehli Beyt revayetlerinde Yehyanin boyukluyu ve hikmetli sexs oldugu barede yazilir ki onun yasinda olanlar dediler Gel gedek oynamaga Yehya onlara cavab verdi Biz oynamaq yox boyuk isler gormek ucun yaranmisiq Ebu Hemze Sumali Ve henanen min ledunna cumlesinin tefsirinde yazir ki Imam Sadiq buyurdu Bu cumleden meqsed Allahin Yehyaya lutf ve merhemetinin ne qeder olmasidir Ebu Hemze deyir ki men imamdan Allahin ona ne qeder mehebbet beslemesi barede sorusanda o bele buyurdu Allahin ona o qeder merhemeti var idi ki Yehya ya Rebb deyende Allah onun cavabinda Lebbeyk ya Yehya haziram ey Yehya buyurardi Velem yekun cebbaren esiyya cumlesinin tefsirinde sie ve sunni muheddisleri Mehemmed peygemberden bu revayeti neql edirler Yehya hec vaxt omrunde gunah etmedi Seyx Seduq Uyun ve Xisal kitablarinda yazir ki Imam Rza Ve selamun eleyhi yevme vulide ve yevme yemutu ve yevme yub esu heyya ayesinin tefsirinde bele buyurub Insanlarin en vehsetli ve qorxulu vaxtlari uc yerdedir Birincisi anadan olub bu dunyaya qedem qoyan gun ikincisi olum gunu ve ucuncusu Qiyamet gununun cetinlikleri Allah taala bu serif ayede hemin uc vaxtda Yehyanin salamat ve rahatciliqda olacagini xeber verir Nece ki hezret Isani da hemin vehsetlerde rahat olacagini xatircem edir Meryem suresinde buyurur Doguldugum gun olduyum gun ve Qiyamet gunu mene salamatliq ver Maraqli hedis Men la yehzurul feqih kitabinda Imam Sadiqden revayet olunur Bir kisi Isa ibni Meryemin yanina geldi ve dedi Ey Allahin peygemberi Men zina etmisem Meni paklasdir Isa hokm verdi ki bu kisini paklasdirmaq ucun camaati bir yere toplasinlar Camaat bir yere toplasdilar Hemin kisi oz cezasina catmaqdan oteri onun ucun qazilib hazirlanmis yerde durdu O uca sesle dedi Her kesin boynunda menim kimi Allahin teyin etdiyi hedd ceza vardirsa mene hedd vurmasin meni cezalandirmasin Camaat onun sozunu esidib hamisi getdi Yalniz Yehya ile Isa orada qaldi Bu zaman Yehya ona yaxinlasib dedi Ey gunahkar kisi Mene moize et Hemin kisi dedi Hec vaxt nefsinle onun isteyi arasinda azadliq qoyma yoxsa seni helak eder Yehya ona dedi ki basqa bir nesihetli soz de Dedi Hec vaxt xetakar adami etdiyi xetasina gore danlama Yehya yene de ondan nesihetli soz istedi O dedi Hec vaxt eseblesme Yehya buyurdu Bu sozler menim ucun kifayetdir Yehyanin ibadeti ve zohduDeylemi Irsadul qulub kitabinda yazir Yehyanin paltari lifden xurma agacinin qabigindan ve yemeyi cox sade idi Ibni Esir Kamilut tevarix kitabinda yazir Yehya oz yemeyini sehrada biten bitkiler ve agac yarpaqlarindan hazirlayirdi Bezi tarixcilerin sozune esasen Yehya arpa coreyi yeyir ve kurk geyinirdi Onun dirhemi ve dinari yox idi Ozu ucun yasamaga ev de tikmemisdi Her yerde gece olurdusa orada da geceni basa catdirirdi Kuleyni yazir ki Imam Musa Kazim e bir hedisde buyurur Yehya hemise aglayir ve gulmurdu Yehyanin aglamagi ve ibadeti haqqinda coxlu revayetler yazilib Bir hedisde Imam Sadiq e buyurur Yehya o qeder agladi ki yanaqlarinin eti eridi Atasi Zekeriyya ona dedi Oglum Men Allah taaladan ovlad istedim Allah taala da seninle menim gozumu isiqlandirdi Yehya dedi Ata can Odlu cehennemlerin ustunde olan ucurumlardan Allah qorxusundan aglayanlardan basqa hec kes kece bilmir Men de qorxuram ki oradan kece bilmeyim Bu vaxt Zekeriyya husdan gedene qeder agladi Yehyanin seytanla danisigiSeyx Tusinin Emali kitabinda Imam Rza e oz ata babasindan Yehya ile seytanin danisigi barede neql etdiyi hedis yazilibdir Hedisin xulasesi bundan ibaretdir Seytan Adem peygemberin dovrunden Isa e dovrune qeder peygemberlerin yanina gelir ve onlarla sohbet edirdi Hamidan cox Yehya ile danisirdi Bir gun Yehya onda sorusdu Senden bir sey isteyirem Seytan dedi Senin hormet ve meqamin menim yanimda o qederdir ki her ne istesen yerine yetirerem Yehya dedi Adem ovladlarini saldiqlarin teleleri mene goster Seytan onun teklifini qebul etdi Basqa bir gun xususi formada coxlu vasitelerle ve curbecur renglerle Yehyanin yanina geldi Hemin vasiteleler ve renglerin mahiyyetlerini Yehya ucun izah etdi Yehya ona buyurdu Indiye qeder mene guc gelib qelebe calmisanmi Seytan cavab verdi Xeyr Lakin sende olan bir xasiyyeti men cox sevirem Yehya sorusdu Hansi xasiyyeti Seytan dedi Doyunca yemek yeyirsen ve bu da senin bezi namazlarina gece ibadetlerine mane olur Bu da menim sevinmeyime sebeb olur Yehya bu sozu esidenden sonra dedi Men bu saatdan Allahla ehd baglayiram ki onunla gorusene qeder doyunca yemek yemeyim Seytan da dedi Men de Allahla ehd baglayiram onunla gorusenedek hec bir muselmana nesihet etmeyeceyem Seytan bunu deyib getdi ve ondan sonra daha Yehyanin yanina gelmedi Yehyanin sehid olmasiYehya ibni Zekeriyyanin oz dovrundeki padsahlarin eliyle sehid olmasi haqda Qur aniKerimde aye nazil olmamisdir Revayetlerde de onun sebebi haqda ferqli fikirler soylenilmisdir Bir hedisde yazilib Yehya ibni Zekeriyyanin dovrunde sehvetperest bir padsah var idi Padsah oz arvadlari ile kifayetlenmirdi Bir gun o zinakar bir qadinla tanis oldu Hemin qadin qocalana kimi padsahin yanina get gel edirdi Qocalandan sonra oz qizini padsahin yanina gondermeyi qerara aldi O qizina dedi Padsah seninle cinsi elaqede olandan sonra senden sorussa ne isteyirsen ona de ki Yehya ibni Zekeriyyani oldur Hemin qiz anasinin gosterisine emel etdi Padsah onunla yaxinliq edenden sonra qiz Yehyani oldurmeyi ona teklif etdi Padsah onunla uc defe zina edenden sonra Yehyani oz yanina cagirib basini bedeninden ayirdi Onun basini qizil teste qoydu Basqa bir tarixe gore o zinakar qadin hemin padsahdan qabaqki padsahin yaninda da olubmus Qabaqki padsahdan bir qizi dunyaya gelibmis Yehyanin dovrundeki padsah da hemin qadinla evlenir O qocalandan sonra oz qizini padsahla evlendirmek isteyirdi Padsah Yehyani cox istediyi ucun ona dedi Men bu hokmu Yehya ibni Zekeriyyadan sorusmaliyam Bilmeliyem ki bele evlenmeye icaze vardir yoxsa yox Padsah Yehyadan bu meseleni sorusdu Yehya buyurdu Bele nikaha icaze yoxdur Yehyanin padsaha verdiyi cavab zinakar qadinin ona bagladigi kin kudurete sebeb oldu Bir gun padsah mest idi O qizini bezeyib padsahin yanina gonderdi Ele bu da Yehyanin olumune sebeb oldu Basqa bir tarixde yazilir Padsahin bacisinin gozel bir qizi var idi O oz bacisi qizina vuruldu Onunla evlenmek istedi Yehya buna etiraz etdi Padsahin bacisi Yehyanin bu ise etirazini esidenden sonra qizini bezeyib padsahin yanina gonderdi Padsah qizi gorub ozunu itirdi O qiza dedi Ne isteyirsen Qiz dedi Isteyirem ki Yehya ibni Zekeriyyani olduresen Padsah dedi Bundan basqa bir sey iste Qiz dedi Bundan basqa senden hec ne istemirem Padsah Yehyani cagirib basini kesdi Cadul movlanin Qisese Qur an ve Neccarin Qisesul enbiya kitabinda padsahin adi Hirudis ve qizin adi Hirudiya yazilibdir Her iki kitab Hirudiyani padsahin qardasi qizi bilirler Markusun Incilinin sekkizinci bolmesinde yazilibdir ki Hirudiya Hirudisin qardasi arvadi idi Hirudis onunla evlendi Orada bas vermis hadiseni bele neql edirler Hirudis Yehyanin gonderdiyi numayendeni tutub zindana saldi Hirudiya onun qardasi Filipsin arvadi oldugu ucun Yehya demisdi Sen oz qardasin arvadi ile evlene bilmezsen Buna gore de Hirudiya Yehyanin kinini ureyinde saxlamisdi O Yehyani oldurmek isteyir lakin bacarmirdi Cunki Hirudis Yehyadan qorxurdu Hemcinin Hirudis Yehyani edaletli ve muqeddes oldugunu bilirdi Onun dediyine emel edirdi O diqqetle Yehyanin sozune qulaq asirdi Bir gun Hirudis ozu ucun ad gunu kecirdirdi O boyuk meclis qurub qosun bascilarini ve memleketin en hormetli sexslerini devet etdi Hirudiyanin qizi meclise gelib reqs etdi O oz reqsi ile Hirudis ve meclis ehlini sad etdi Padsah qiza dedi Ureyin ne isteyir mene de Padsah and icdi ki her ne istesen hetta mal dovletimin yarisini da istesen sene vereceyem Qiz anasinin yanina gedib dedi ki padsahdan ne isteyim Anasi dedi Yehyanin basini iste Qiz meclise qayidib padsahdan xahis ederek dedi Indi bu saat isteyirem ki Yehyanin basini tabaga qoyub mene veresen Padsah cox narahat oldu Lakin and icdiyi ucun onun sozunden kece bilmedi Tez bir cellad gonderib Yehyanin basini getirtdi Yehyanin basini tabaga qoyub qiza verdi Qiz da onu anasina verdi Yehyanin sagirdleri bunu esiden kimi gelib onun bedenini aparib defn etdiler Imam Sadiq e ve Imam Baqir e buyurublar Yehya ibni Zekeriyyanin qatili zinadan emele gelen idi Nece ki Eli ibni Ebi Talibin e ve Huseyn ibni Elinin e qatili zinazade olubdur Basqa hedislerde vardir ki goy iki nefere agladi Onlardan biri Yehya ibni Zekeriyya e o birisi ise Imam Huseyn e idi Goyun nece aglamasi haqda deyibler Goyun aglamaginin elameti Gunes cixib batanda semada yaranan qizartidir Bezi alimler ise deyirler Sema ehli yeni melekler agladilar Meclisi ise deyir ki ola bilsin bu cumle musibetin cox boyuk olduguna bir kinayedir Revayetlerde yazilibdir ki Yehyani oldurende onun bir damci qani yere tokuldu Hemin qan damcisi qaynayib yuxari qalxdi Camaat onun ustune torpaq tokduler Lakin qan qaynaya qaynaya yuxari qalxirdi Ne qeder torpaq tokurdulerse de yene de yuxari qalxirdi Nehayet boyuk bir torpaq tepe duzeldi Amma qan yene de qaynayirdi Hemin esr kecenden sonra Allah taala Buxtunnesri onlara hakim etdi O yetmis min adam qirandan sonra qan daha qaynamadi Menim nezerimce bu revayetlerde adi cekilmis Buxtunnesr miladdan alti esr qabaq yasayib ve iki defe Beytul Muqeddese hucum ceken Buxtunnesr deyil Nece ki Mes udi Isbatul vesiyye kitabinda yazir Yehyanin intiqamini almaq meqsediyle Beytul Muqeddes seherinin sakinlerini qiran Buxtunnesrin neslinden olubdur Bezileri ise ehtimal verirler ki Buxtunnesr uzun muddet yasayibdir Onun bes yuz elli ilden cox omru olubdur Bezi tarixciler ise deyirler Beytul Muqeddese hucum ceken ve Yehya ibni Zekeriyyanin qaninin dayanmasi ucun orada yasayanlari olduren sexs Babil padsahlarindan biri olmusdur Onun adi Kerdus idi O oz qosun bascisina dedi Men bu seher camaatinin Allahina and icmisem eger qelebe calsam onlari o qeder qiracagam ki qanlari qosunumun arasinda su kimi axsin Sonra hemin qan dayanana qeder coxlu insanlari oldurdu Kuleyni r revayet edir ki Imam Sadiq e buyurdu Isa ibni Meryem e Yehyanin qebri ustune geldi Allahdan onun dirilmesini istedi Allah onun duasini qebul etdi Yehya dirildi ve qebirden cixandan sonra Isaya dedi Menden isteyin nedir Isa dedi Isteyirem kecmisde oldugu kimi indi de menimle bir yerde qalasan Yehya dedi Ey Isa Hele de olumun aciligi yadimdadir Ikinci defe meni dunyaya qaytarib olumun aciligini yeniden menim ucun tezelemek isteyirsen Bunu deyib yeniden qebrine daxil oldu IstinadlarQurandaki peygemberlerAdem Seys Idris Nuh Hud Saleh Ibrahim Ismail Ishaq Lut Yaqub Yusif Eyyub Sueyb Musa Harun Davud Suleyman Yunis Zekeriyya Yehya Isa MehemmedAyrica bax Allah Din Islam Quran