Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yeni torpaq effekti — Arktika zonasında müşahidə edilən üç ilğım. Bu hadisə günəş işığının müxtəlif temperatura malik hava qatlarında qırılması nəticəsində meydana gəlir. Bu ilğım növü əsasən Antarktida və Arktikada müşahidə edilir.
Bu effektik əsas xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, günəşi gürübü real gürübdan daha tez müşahidə edilir. Metroloji vəziyyətdən asılı olaraq günəş həm xətti boyunca həm də dördbucaqlı formasında görünə bilər.
Bu effektin əsas səbəbi günəş şüalarının atmosfer qatlarındakı çoxbucaqlı əks olunmasının invertasiyasıdır. Aydın havada müxtəlif temperatura malik hava qatları işıq bələdçisi rolunu oynayır və günəş daha hündürdə görünür. Əslində isə bu belə olmur. Müşahidə edilən effekt o zaman mümkün olur ki, temperatur qradiyenti yüksək və inversiya qatının uzunluğu ən azı 400 km olsun.
Bu effektin adı 24 yanvar 1597-ci ildə ilk dəfə Yeni Torpaq arxipelaqında Vilhelm Barentsin ekspedisiyası tərəfindən müşahidə edilməsi ilə bağlıdır. Ekspedisiya üzvləri olan Herrit de Ver və Yakob van Hemskerk o zaman üçün anormal bir hadisəni müşahidə etmişdilər. Günəş üfüqdə müşahidə edilsə də, astronomik təqvimə görə hələ qütb gecələrinin bitməsinə 2 həftə qalmışdı. Herrit de Ber bu hadisəni öz gündəliyində qeyd etmişdir. Herrit Hollandiyaya geri dönəndə ona inanmamışdılar. Səbəb isə onların Yuli təqvimindən istifadə etməsi göstərilirdi. Yeni Torpaq effektini 1915-ci ildə Ernest Şekltonun ekspedisiyası Antarktidada olarkən müşahidə etmişdir. Effektin elmi izahı yalnız XX əsrin sonları verilmişdir. Yalnız bundan sonra effektin izlərini İohan Keplerin 1604-cü il qeydlərində də aşkarladılar.
Mənbə
- S. Y. van de Werf, G. P. Können, W. H. Lehn, F. Steenhuizen, "Waerachtige beschrijvingen van het Nova Zembla effect" [ölü keçid], Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde 66, p. 120–126 (2000)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yeni torpaq effekti Arktika zonasinda musahide edilen uc ilgim Bu hadise gunes isiginin muxtelif temperatura malik hava qatlarinda qirilmasi neticesinde meydana gelir Bu ilgim novu esasen Antarktida ve Arktikada musahide edilir Bu effektik esas xususiyyeti ondan ibaretdir ki gunesi gurubu real gurubdan daha tez musahide edilir Metroloji veziyyetden asili olaraq gunes hem xetti boyunca hem de dordbucaqli formasinda gorune biler Bu effektin esas sebebi gunes sualarinin atmosfer qatlarindaki coxbucaqli eks olunmasinin invertasiyasidir Aydin havada muxtelif temperatura malik hava qatlari isiq beledcisi rolunu oynayir ve gunes daha hundurde gorunur Eslinde ise bu bele olmur Musahide edilen effekt o zaman mumkun olur ki temperatur qradiyenti yuksek ve inversiya qatinin uzunlugu en azi 400 km olsun Bu effektin adi 24 yanvar 1597 ci ilde ilk defe Yeni Torpaq arxipelaqinda Vilhelm Barentsin ekspedisiyasi terefinden musahide edilmesi ile baglidir Ekspedisiya uzvleri olan Herrit de Ver ve Yakob van Hemskerk o zaman ucun anormal bir hadiseni musahide etmisdiler Gunes ufuqde musahide edilse de astronomik teqvime gore hele qutb gecelerinin bitmesine 2 hefte qalmisdi Herrit de Ber bu hadiseni oz gundeliyinde qeyd etmisdir Herrit Hollandiyaya geri donende ona inanmamisdilar Sebeb ise onlarin Yuli teqviminden istifade etmesi gosterilirdi Yeni Torpaq effektini 1915 ci ilde Ernest Sekltonun ekspedisiyasi Antarktidada olarken musahide etmisdir Effektin elmi izahi yalniz XX esrin sonlari verilmisdir Yalniz bundan sonra effektin izlerini Iohan Keplerin 1604 cu il qeydlerinde de askarladilar MenbeS Y van de Werf G P Konnen W H Lehn F Steenhuizen Waerachtige beschrijvingen van het Nova Zembla effect olu kecid Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde 66 p 120 126 2000