Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yağlıvənd obası – Cavanşir-Dizaq mahalının yaşayış məntəqələrindən biri. Xanlıq dönəmində məaf sayılırdı.
Cavanşir-Dizaq mahalı ərazisində yaşayan obaların əksəriyyəti Cavanşir soylu olduqlarından xanlıq dönəmində heç bir vergi ödəmirdilər. İki Qarabağ xanının vəziri olmuş, tarixçi və hüquqçu Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği el-obaların vergi ödəməsi xüsusunda yazır: "Qarabağın bütün elləri adları dəftər və siyahıda yazılmış atlı qoşundan ibarət idi… Qarabağ ellərindən tövcü pulu və məhsuldan malcəhət alınmazdı".
Mehdiqulu xan Cavanşirin yanında Yağlıvənd obasından Xələf ağa Şirin Kələntər oğlu Havsalı, Alı ağa Abbasqulu ağa oğlu Havsalı, Hüseyn və başqaları xidmət edirdilər. Divanxanada fərraş kimi Əliverdi Şirin Kələntər oğlu Havsalı, Dünyamalı Mehdixan oğlu Havsalı fəaliyyət göstərirdilər. Bayramqulu Mustafa oğlu göstərdiyi hərbi rəşadətə görə məaf ünvanı almışdı. Ailəsi ilə birlikdə Şuşa şəhərində yaşayırdı. Cəfər bəy Yağlıvənd İbrahimxəlil xanın arvadı Cəvahir xanımın keşikçisi idi. Məşədi İbrahim Əsəd bəyə xidmət edirdi.
1823-cü ildə Yağlıvənd obasını siyahıya alan polkovnik Yermolov və mülki müşavir Mogilyevski bildirirlər ki, obanın yüzbaşısı Səfiqulu bəydir. Onun ailəsi 1 tüstü və rəncbəri 1 tüstü biçimində qeyd olunub. Bundan başqa obanın vergi ödəməyən kəndxudası 2 tüstü, mollası 1 tüstü, dəlləyi 1 tüstü, çavuşu və yaxud onbaşısı 1 tüstü, yüzbaşının qardaşı Şərəfxan bəy 1 tüstü, Ağakişi bəy 2 tüstü, kasıb və dullar 14 tüstü. Vergi ödəyənlər isə 52 tüstüdən ibarət imiş. Onlardan başqa Şuşa şəhərində yaşayanlar da varmış. Şuşada yaşayanlar: oba ilə bərabər vergi ödəyənlər 1 tüstü, məaf 1 tüstü, Şəmşinin övladları 2 tüstü, divanxanada fərraş kimi xidmət edənlər 2 tüstü, 1 ailə Məşhədi İbrahiminki, Əsəd bəyin yanında yaşayır, ancaq ona təliqəsi yoxdur, xəzinəyə mənsub olmalıdır, şəhər qeydiyyatındadır.
1825-ci ildə Yağlıvənd obası İrana köçürülmüşdü. İran tarixçiləri yazırlar: "Şuşa qalasından geri oturulmaq və Naibüssəltənənin hiylə ilə Şuşanın mühasirəsindən əl götürülməsi xəbəri yayıldı. O, dərhal Mehdiqulu xan Cavanşirə elatı köçürmək üçün tapşırıq verdi ki, dayanmadan Həmin elatı Qaracadağa göndərsin. Naibüssəltənənin özü isə Gəncəyə tərəf yollandı.
Abbas mirzə Qovanlı-Qacarin göstərişi ilə Mehdiqulu xan Cavanşir Qarabağ elindən altı min ailəni toplayıb, baş vermiş məğlubiyyətdən sonra Araz çayı sahilində onları Naibüssəltənəyə təqdim etdi. Abbas mirzənin göstərişi ilə onların hamısını Muğan düzü və Qaracadağa göndərib, onları lazımi şeylərlə təmin etdi".
1827-ci ildə Yağlıvənd obasının yarısı İrandan doğma yurdlarına qayıtdı. Yarısı isə Qaradağda qalıb, gün-güzəran keçirməyə başladı.
1842-ci ilə bağlı kameral siyahının Yağlıvənd obasına aid hissədə bir qeyd var. Həmin qeyd belədir: "Bu obanın əhalisi Araz yaxasında qışlayır. Alaqarğı torpağında heyvandarlıqla məşğul olur, taxıl əkir, qayda-qanunla dolanır. Arazboyu sərhəd zolağında çapar kimi xidmət edir, xəzinəyə heç bir vergi ödəmir".
1727-ci ildə 4 oymaqdan ibarət olan (Seyidəhmədli və Gecəgözlüdən başqa) Yağlıvənddə 87 vergi ödəyən kişi vardı.
Xanlıq dönəmində oba-oymaqda nə qədər əhalinin olduğu haqda məlumat yoxdur. Yağlıvənd obasının əhalisi 1823-cü ildə dövlət tərəfindən qeydə alınıb. Həmin qeydiyyat belədir:
Yağlıvənd obası — 52 tüstü vergi ödəyirdi. 24 tüstü vergidən azad olunmuşdu. Vergi ödəməyənlər: Səfiqulu yüzbaşı 1 tüstü, onun rəncbəri 1 tüstü, kəndxuda 2 tüstü, molla 1 tüstü, dəllək 1 tüstü, çavuş 1 tüstü, yüzbaşının qardaşı Şərəfxan 1 tüstü, Ağakişinin uşaqları 2 tüstü, kasıb, dul və yetimlər 14 tüstü. Məşədi İbrahim Əsəd bəyin yanında yaşayırdı. Şəmşinin iki oğlu Şuşa qalasında idi. Qalada olan bir neçə divanxana fərraşı oba ilə birlikdə vergi ödəyirdi. 1823-cü ildə Yağlıvənd obası 110 tüstü ilə qeydiyata düşüb.
- 1827-ci ildə Yağlıvənd obası 65 tüstüdən ibarət idi.
- 1830-cu ildə Yağlıvənd obasında 56 tüstü qeydə alınmışdı.
- 1831-ci ildə Yağlıvənd obasında 75 tüstü, 164 kişi güzəran keçirirdi.
- 1832-ci ildə Yağlıvənd obasında 57 tüstü qeydə alınıb.
- 1833-cü ildə Yağlıvənd obası 57 tüstü halında qışlağa gəlmişdi.
- 1842-ci ildə Yağlıvənd obasında 78 tüstü qərar tuturdu.
- 1849-cu ildə Yağlıvənd obasında 104 tüstü yaşayırdı.
- 1863-cü ildə Yağlıvənd obasında 117 tüstü dövran sürürdü.
- 1873-cü ildə Yağlıvənd obasında 130 tüstü vardı.
- 1886-cı ildə Yağlıvənd obasında 162 tüstü köç-düşlə məşğul idi.
- 1892-ci ildə ümumi sayı 1043 (578 kişi, 465 qadın) nəfərdən ibarət olan Yağlıvənd kənd dairəsi möcud idi.
Yağləvənd obası bir neçə böyük tayfaya və tirəyə ayrılır. Əsas tayfalar: Kovxalı (muradxanlı, səfiqulubəyli, ağakişibəyli, şərəfxanlı, azmanlı), Havsalı (xələfli, pəricahanlı, məhərrəmuşağı, kəlbiyəlilər, niyarlı), Külədərli (abbasqulular, əmirmuradlı, mirzəli, rüstəmli, ibalı, həsənli, kazımlı, ismayıllı, qırdılı, alıhüseynli, qaralılar, qasımalılar), Fərhadlı (muradxanlı), Qədirli (adıgözəlli, əsədli, eminalılar), İrənşəlli, Lələli (məşədiqulular, möhnətli, rəsullu), Hümbətalılar, Aşırlı, Alısəfərli (bayramlı, nəbili), Ciyəli (baxışlı), Aslanalılar, Teymurlu, Məmmədli.
İstinadlar
- Qarabağnamələr. I kitab. səh.144
- Описание Карабахской провинции, составленное в 1823 году, по распоряжению главноуправляющего в Грузии Ермолова действительным статским советником Могилёвским и полковником Ермоловым. Тифлис, 1866.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Cavanşir eli: Yağləvəndlilər. Bakı: Mütərcim, 2016.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Yaglivend deqiqlesdirme Yaglivend obasi Cavansir Dizaq mahalinin yasayis menteqelerinden biri Xanliq doneminde meaf sayilirdi Cavansir Dizaq mahali erazisinde yasayan obalarin ekseriyyeti Cavansir soylu olduqlarindan xanliq doneminde hec bir vergi odemirdiler Iki Qarabag xaninin veziri olmus tarixci ve huquqcu Mirze Camal Cavansir Qarabagi el obalarin vergi odemesi xususunda yazir Qarabagin butun elleri adlari defter ve siyahida yazilmis atli qosundan ibaret idi Qarabag ellerinden tovcu pulu ve mehsuldan malcehet alinmazdi Mehdiqulu xan Cavansirin yaninda Yaglivend obasindan Xelef aga Sirin Kelenter oglu Havsali Ali aga Abbasqulu aga oglu Havsali Huseyn ve basqalari xidmet edirdiler Divanxanada ferras kimi Eliverdi Sirin Kelenter oglu Havsali Dunyamali Mehdixan oglu Havsali fealiyyet gosterirdiler Bayramqulu Mustafa oglu gosterdiyi herbi resadete gore meaf unvani almisdi Ailesi ile birlikde Susa seherinde yasayirdi Cefer bey Yaglivend Ibrahimxelil xanin arvadi Cevahir xanimin kesikcisi idi Mesedi Ibrahim Esed beye xidmet edirdi 1823 cu ilde Yaglivend obasini siyahiya alan polkovnik Yermolov ve mulki musavir Mogilyevski bildirirler ki obanin yuzbasisi Sefiqulu beydir Onun ailesi 1 tustu ve rencberi 1 tustu biciminde qeyd olunub Bundan basqa obanin vergi odemeyen kendxudasi 2 tustu mollasi 1 tustu delleyi 1 tustu cavusu ve yaxud onbasisi 1 tustu yuzbasinin qardasi Serefxan bey 1 tustu Agakisi bey 2 tustu kasib ve dullar 14 tustu Vergi odeyenler ise 52 tustuden ibaret imis Onlardan basqa Susa seherinde yasayanlar da varmis Susada yasayanlar oba ile beraber vergi odeyenler 1 tustu meaf 1 tustu Semsinin ovladlari 2 tustu divanxanada ferras kimi xidmet edenler 2 tustu 1 aile Meshedi Ibrahiminki Esed beyin yaninda yasayir ancaq ona teliqesi yoxdur xezineye mensub olmalidir seher qeydiyyatindadir 1825 ci ilde Yaglivend obasi Irana kocurulmusdu Iran tarixcileri yazirlar Susa qalasindan geri oturulmaq ve Naibusseltenenin hiyle ile Susanin muhasiresinden el goturulmesi xeberi yayildi O derhal Mehdiqulu xan Cavansire elati kocurmek ucun tapsiriq verdi ki dayanmadan Hemin elati Qaracadaga gondersin Naibusseltenenin ozu ise Genceye teref yollandi Abbas mirze Qovanli Qacarin gosterisi ile Mehdiqulu xan Cavansir Qarabag elinden alti min aileni toplayib bas vermis meglubiyyetden sonra Araz cayi sahilinde onlari Naibusselteneye teqdim etdi Abbas mirzenin gosterisi ile onlarin hamisini Mugan duzu ve Qaracadaga gonderib onlari lazimi seylerle temin etdi 1827 ci ilde Yaglivend obasinin yarisi Irandan dogma yurdlarina qayitdi Yarisi ise Qaradagda qalib gun guzeran kecirmeye basladi 1842 ci ile bagli kameral siyahinin Yaglivend obasina aid hissede bir qeyd var Hemin qeyd beledir Bu obanin ehalisi Araz yaxasinda qislayir Alaqargi torpaginda heyvandarliqla mesgul olur taxil ekir qayda qanunla dolanir Arazboyu serhed zolaginda capar kimi xidmet edir xezineye hec bir vergi odemir 1727 ci ilde 4 oymaqdan ibaret olan Seyidehmedli ve Gecegozluden basqa Yaglivendde 87 vergi odeyen kisi vardi Xanliq doneminde oba oymaqda ne qeder ehalinin oldugu haqda melumat yoxdur Yaglivend obasinin ehalisi 1823 cu ilde dovlet terefinden qeyde alinib Hemin qeydiyyat beledir Yaglivend obasi 52 tustu vergi odeyirdi 24 tustu vergiden azad olunmusdu Vergi odemeyenler Sefiqulu yuzbasi 1 tustu onun rencberi 1 tustu kendxuda 2 tustu molla 1 tustu dellek 1 tustu cavus 1 tustu yuzbasinin qardasi Serefxan 1 tustu Agakisinin usaqlari 2 tustu kasib dul ve yetimler 14 tustu Mesedi Ibrahim Esed beyin yaninda yasayirdi Semsinin iki oglu Susa qalasinda idi Qalada olan bir nece divanxana ferrasi oba ile birlikde vergi odeyirdi 1823 cu ilde Yaglivend obasi 110 tustu ile qeydiyata dusub 1827 ci ilde Yaglivend obasi 65 tustuden ibaret idi 1830 cu ilde Yaglivend obasinda 56 tustu qeyde alinmisdi 1831 ci ilde Yaglivend obasinda 75 tustu 164 kisi guzeran kecirirdi 1832 ci ilde Yaglivend obasinda 57 tustu qeyde alinib 1833 cu ilde Yaglivend obasi 57 tustu halinda qislaga gelmisdi 1842 ci ilde Yaglivend obasinda 78 tustu qerar tuturdu 1849 cu ilde Yaglivend obasinda 104 tustu yasayirdi 1863 cu ilde Yaglivend obasinda 117 tustu dovran sururdu 1873 cu ilde Yaglivend obasinda 130 tustu vardi 1886 ci ilde Yaglivend obasinda 162 tustu koc dusle mesgul idi 1892 ci ilde umumi sayi 1043 578 kisi 465 qadin neferden ibaret olan Yaglivend kend dairesi mocud idi Yaglevend obasi bir nece boyuk tayfaya ve tireye ayrilir Esas tayfalar Kovxali muradxanli sefiqulubeyli agakisibeyli serefxanli azmanli Havsali xelefli pericahanli meherremusagi kelbiyeliler niyarli Kulederli abbasqulular emirmuradli mirzeli rustemli ibali hesenli kazimli ismayilli qirdili alihuseynli qaralilar qasimalilar Ferhadli muradxanli Qedirli adigozelli esedli eminalilar Irenselli Leleli mesediqulular mohnetli resullu Humbetalilar Asirli Aliseferli bayramli nebili Ciyeli baxisli Aslanalilar Teymurlu Memmedli IstinadlarQarabagnameler I kitab seh 144 Opisanie Karabahskoj provincii sostavlennoe v 1823 godu po rasporyazheniyu glavnoupravlyayushego v Gruzii Ermolova dejstvitelnym statskim sovetnikom Mogilyovskim i polkovnikom Ermolovym Tiflis 1866 MenbeEnver Cingizoglu Cavansir eli Yaglevendliler Baki Mutercim 2016 Hemcinin baxCavansir Dizaq mahali Yaglevend oymagi