Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehdiqulu xan Cavanşir (1763, Şuşa rayonu – 1845, Şuşa rayonu) —1806-cı ildən 1822-ci ilə qədər hakimiyyətdə olmuş Qarabağ xanlığının sonuncu xanı.
| Mehdiqulu xan Cavanşir | |
|---|---|
| Mehdiqulu xan Cavanşir | |
IV Qarabağ xanı | |
| 13 sentyabr 1806 – 1822 | |
| Əvvəlki | İbrahimxəlil xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şuşa, Qarabağ |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ağcabədi |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Atası | İbrahimxəlil xan |
| Anası | Xurşudbanu |
| Həyat yoldaşı | Bədircahan Bəyim Uğurlu xan qızı Ziyadxanova |
| Uşaqları | qızı: Xurşidbanu bəyim |
| Dini | Şiə İslam |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Rusiya imperiyası, general-mayor |
| Rütbəsi | general-mayor |
Məşhur Azərbaycan şairəsi Xurşidbanu Natəvanın atasıdır.
Həyatının Erkən İlləri
1763-cü ildə İbrahimxəlil xanın ailəsində doğulmuşdur. Anası Xurşid Bəyim Gəncə xanı Cavad xanın qızı, Şahverdi xan Ziyadoğlunun nəvəsidir. Bəzi mənbələrdə 1763-cü ildə anadan olması qeyd olunsa da, 1805-ci ilin noyabrında Sisisanovun verdiyi hesabata görə, Mehdiqulu xan o zaman 33 yaşında olmuşdur. Bu isə onun doğum tarixinin 1772-ci il olmasını göstərir.
Mehdiqulu xan gəncliyində burnunun yarısını Qacarlara qarşı savaşda itirmişdir.
İbrahimxəlil Xanın Hakimiyyəti Dövrü
O, ögəy qardaşı Məhəmmədhəsən ağa Cavanşirlə birlikdə əmisioğlu Məhəmməd bəyi (Mehrəli bəyin oğlu) təqib etməyə göndərilmişdi. Məhəmməd bəy 1797-ci ildə Ağa Məhəmməd şah Qacarın Şuşada öldürülməsindən sonra çıxan xaosdan istifadə edərək Qarabağdakı, hakimiyyəti ələ almışdı.
1805-ci ildə Qarabağ xanlığı ilə Rusiya imperiyası arasında Kürəkçay müqaviləsi imzalandıqdan sonra Mehdiqulu xana Rusiya imperiyasının generalı rütbəsi verilmişdir. Müqaviləyə görə, Rusiya İbrahimxəlil xanı Qarabağın xanı, onun oğlu Mehdiqulunu isə onun varisi olaraq rəsmən tanımışdır. Bundan sonra, o, atası tərəfindən Bakı üzərinə yürüşə gedən Sisisanova qatılmaq üçün göndərilmişdir. Lakin, 19 yanvar 1805-ci ildə qardaşı Məhəmmədhəsən ağanın ölümündən sonra Qarabağa geri dönmüşdür.
Hakimiyyəti
Atası ilə birlikdə, arvadlarından birinin, qızının və azyaşlı oğlunun rus zabitləri tərəfindən səbbəsiz şəkildə 1806-cı ildə öldürülməsindən sonra rus generalı İvan Qudoviç tərəfindən Qarabağın yeni xanı olaraq tanınmışdır. 13 sentyabrda rəsmən xanlığa başlayan Mehdiqulu xan 11 noyabrda Tiflisə İvan Qudoviçin yanına səfər etmiş və rus imperatoru I Aleksandra sadiq qalacağına and içmişdir. 1807-ci ilin yanvar ayının 7-də xarici işlər naziri əmri ilə İvan Qudoviç tərəfindən kraliyyət insiqniası ilə mükafatlandırılmışdır.「¹」
.21 noyabr 1822-ci ildə Qacarlarla apardığı danışıqlara görə Rusiya tərəfindən cəzalandırılacağını düşünürək, İrəvan, Naxçıvan və Şərur üzərindən Qacar imperiyasına qaçmışdır. Bundan sonra ona 6 min tümən təqaüd və Gərgər vilayətinin gəlirləri verilmişdir. Bundan sonra xanlıq ləğv edilmiş və Rusiyanın adi vilayətlərindən birinə çevrilmişdir.
8 iyun 1827-ci ildə İvane Abxazi və Mirzə Adıgözəl bəyin vasitəçiliyi ilə yenidən Rusiya ilə münasibətləri düzəltmiş və geri dönmüşdür. 7 iyul 1827-ci ildə hökumətdən 4 min çervon təqaüd və Qacar torpaqlarından onunla birlikdə gələcək ailələrin verəcəkləri gəlirlər ayrılmışdır.
Həyatının geridə qalan hissəsini Şahbulaq yaxınlığında yaşamış və burada olarkən ispan generalı Xuan van Halenlə tanış olmuşdur.
Ölümü
1845-ci ilin 14 may tarixində vəfat etmiş və Ağdamda ailə məzarlığı olan İmarət qəbirstanlığında dəfn edilmişdir.
Övladları
Yeganə övladı Xurşidbanu Natəvandır.
İstinadlar
- Bournoutian, 1997. səh. 71-73
- Ismayilov, Eldar. "The Khans of Karabakh: The Elder Line by Generations". The Caucasus & Globalization (ingilis). January 2014: 129–130. 2022-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-07.
- . Narrative of Don Juan Van Halen ́s imprisonment in the Dungeons of the Inquisition at Madrid, ... (ingilis). H. Colburn. 1827. 330. 2022-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-07.
- Qarabaghi, Jamal Javanshir; Qarābāghī, Jamāl Javānshīr; Bournoutian, George A. A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi's Tarikh-e Qarabagh (ingilis). Mazda Publishers. 1994. 104. ISBN . 2022-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-07.
| SƏLƏF İbrahimxəlil xan Cavanşir |  | Mehdiqulu xan Cavanşirlər | | XƏLƏF Süqut |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Mehdiqulu xan Mehdiqulu xan Cavansir 1763 Susa rayonu 1845 Susa rayonu 1806 ci ilden 1822 ci ile qeder hakimiyyetde olmus Qarabag xanliginin sonuncu xani Mehdiqulu xan CavansirMehdiqulu xan CavansirIV Qarabag xani13 sentyabr 1806 1822EvvelkiIbrahimxelil xanSexsi melumatlarDogum tarixi 1775Dogum yeri Susa QarabagVefat tarixi 15 may 1845Vefat yeri AgcabediDefn yeri Imaret qebiristanligiMilliyyeti AzerbaycanliAtasi Ibrahimxelil xanAnasi XursudbanuHeyat yoldasi Bedircahan Beyim Ugurlu xan qizi ZiyadxanovaUsaqlari qizi Xursidbanu beyimDini Sie IslamHerbi xidmetMensubiyyeti Rusiya imperiyasi general mayorRutbesi general mayor Meshur Azerbaycan sairesi Xursidbanu Natevanin atasidir Heyatinin Erken Illeri1763 cu ilde Ibrahimxelil xanin ailesinde dogulmusdur Anasi Xursid Beyim Gence xani Cavad xanin qizi Sahverdi xan Ziyadoglunun nevesidir Bezi menbelerde 1763 cu ilde anadan olmasi qeyd olunsa da 1805 ci ilin noyabrinda Sisisanovun verdiyi hesabata gore Mehdiqulu xan o zaman 33 yasinda olmusdur Bu ise onun dogum tarixinin 1772 ci il olmasini gosterir Mehdiqulu xan gencliyinde burnunun yarisini Qacarlara qarsi savasda itirmisdir Ibrahimxelil Xanin Hakimiyyeti DovruO ogey qardasi Mehemmedhesen aga Cavansirle birlikde emisioglu Mehemmed beyi Mehreli beyin oglu teqib etmeye gonderilmisdi Mehemmed bey 1797 ci ilde Aga Mehemmed sah Qacarin Susada oldurulmesinden sonra cixan xaosdan istifade ederek Qarabagdaki hakimiyyeti ele almisdi 1805 ci ilde Qarabag xanligi ile Rusiya imperiyasi arasinda Kurekcay muqavilesi imzalandiqdan sonra Mehdiqulu xana Rusiya imperiyasinin generali rutbesi verilmisdir Muqavileye gore Rusiya Ibrahimxelil xani Qarabagin xani onun oglu Mehdiqulunu ise onun varisi olaraq resmen tanimisdir Bundan sonra o atasi terefinden Baki uzerine yuruse geden Sisisanova qatilmaq ucun gonderilmisdir Lakin 19 yanvar 1805 ci ilde qardasi Mehemmedhesen aganin olumunden sonra Qarabaga geri donmusdur HakimiyyetiAtasi ile birlikde arvadlarindan birinin qizinin ve azyasli oglunun rus zabitleri terefinden sebbesiz sekilde 1806 ci ilde oldurulmesinden sonra rus generali Ivan Qudovic terefinden Qarabagin yeni xani olaraq taninmisdir 13 sentyabrda resmen xanliga baslayan Mehdiqulu xan 11 noyabrda Tiflise Ivan Qudovicin yanina sefer etmis ve rus imperatoru I Aleksandra sadiq qalacagina and icmisdir 1807 ci ilin yanvar ayinin 7 de xarici isler naziri emri ile Ivan Qudovic terefinden kraliyyet insiqniasi ile mukafatlandirilmisdir 21 noyabr 1822 ci ilde Qacarlarla apardigi danisiqlara gore Rusiya terefinden cezalandirilacagini dusunurek Irevan Naxcivan ve Serur uzerinden Qacar imperiyasina qacmisdir Bundan sonra ona 6 min tumen teqaud ve Gerger vilayetinin gelirleri verilmisdir Bundan sonra xanliq legv edilmis ve Rusiyanin adi vilayetlerinden birine cevrilmisdir 8 iyun 1827 ci ilde Ivane Abxazi ve Mirze Adigozel beyin vasiteciliyi ile yeniden Rusiya ile munasibetleri duzeltmis ve geri donmusdur 7 iyul 1827 ci ilde hokumetden 4 min cervon teqaud ve Qacar torpaqlarindan onunla birlikde gelecek ailelerin verecekleri gelirler ayrilmisdir Heyatinin geride qalan hissesini Sahbulaq yaxinliginda yasamis ve burada olarken ispan generali Xuan van Halenle tanis olmusdur Olumu1845 ci ilin 14 may tarixinde vefat etmis ve Agdamda aile mezarligi olan Imaret qebirstanliginda defn edilmisdir OvladlariYegane ovladi Xursidbanu Natevandir IstinadlarBournoutian 1997 seh 71 73 Ismayilov Eldar The Khans of Karabakh The Elder Line by Generations The Caucasus amp Globalization ingilis January 2014 129 130 2022 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 07 Narrative of Don Juan Van Halen s imprisonment in the Dungeons of the Inquisition at Madrid ingilis H Colburn 1827 330 2022 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 07 Qarabaghi Jamal Javanshir Qarabaghi Jamal Javanshir Bournoutian George A A History of Qarabagh An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi s Tarikh e Qarabagh ingilis Mazda Publishers 1994 104 ISBN 978 1 56859 011 0 2022 03 18 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 07 SELEF Ibrahimxelil xan Cavansir Mehdiqulu xan Cavansirler XELEF Suqut