Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yatmış gözəl (nağıl) — ənənəvi Avropa nağılıdır.
| Yatmış gözəl | |
|---|---|
 Şahzadə Yatmış Gözəli kolların arasında dərin yuxuda tapır. | |
| Xalq nağılı | |
| Adı | Yatmış gözəl |
| Məlumat | |
| Aarne-Tompson sistemi | 410 |
| Region | Fransa (1528) |
Nağılın 1697-ci ildə Şarl Perro tərəfindən nəşr edilmiş versiyası dərsliyə çevrildi. Nağılın Qrimm qardaşlarının versiyası da məlumdur.
Aarne-Tompson təsnifatına görə, bu süjet 410 rəqəminə malikdir və süjeti fövqəltəbii qohumlar (kralın arvadı, baş qəhrəmanın ögey anası) üzərində qurulmuş nağıllara aiddir.
Süjeti
Kral və kraliçanın çoxdan gözlənilən qızı dünyaya gəlir və bir pəridən başqa krallığın bütün pərilərini bayrama dəvət edirlər - çünki o, yarım əsridi ki, öz qəsrindən ayrılmamışdı və hamı onun öldüyünü düşünürdü. Vəftiz ziyafətinin qızğın vaxtında çağırılmamış pəri peyda olur, ona elə gəlirdi ki, ona hörmətsizlik edilir, çünki onun üçün kifayət qədər qiymətli qab-qacaq qoyulmayıb. Çağırılmamış pərilərdən və digər birindən başqa, bütün pərilər şahzadəyə sehrli hədiyyələr təqdim etdikdə, qoca pəri Karabos şokedici kəhanətini söylədi: şahzadə barmağını cəhrənin iynəsinə sancaraq öləcək. Sonuncu pəri hökmü yumşaldır: “Bəli, şahzadə barmağını iynəyə sancacaq, amma düz 100 il yatacaq” (Perronun orijinal variantında şahzadənin adı çəkilmir). Padşah bütün cəhrələri və iynələri yandırmaq üçün fərman verir, amma boş yerə: 16 ildən sonra şahzadə şəhərdən kənar qəsrdə, kral fərmanı haqqında heç nə eşitməyən və ip əyirən yaşlı bir qadın tapır. Şahzadə barmağını iynəyə sancır və yerə yıxılır. Artıq onu oyatmaq mümkün deyil. Hökmü yumşaldan pəri peyda olur, padşah və kraliçadan qalanı tərk etməyi xahiş edir. Bu vaxt o, qəsri əbədi yuxuya qərq edir və onun ətrafında keçilməz bir meşə böyüdür ki, heç kəs son tarixə qədər qalaya girə bilməsin. 100 il keçir, şahzadə oğlan peyda olur, qalaya girir - və şahzadə qız yuxudan oyanır (heç bir öpüş olmur, o, şahzadə yalnız sehrin bitmə vaxtı çatdığına görə oyanır). Sonra - gizli nişan baş tutur. Şahzadə hər gün arvadına baş çəkir və onların uşaqları - Den adlı oğlu və Zarya adlı qızı dünyaya gəlir. Lakin şahzadənin anası onun sevgi münasibətindən şübhələnir və oğlundan gəlinini və nəvələrini qalaya onun yanına gətirməsini xahiş edir. Qadın adamyeyən olduğu üçün, nəvələrini yemək istəyini çətinliklə cilovlaya bilir.Lakin şahzadə müharibəyə gedir və qayınana hərəkətə başlayır. Əvvəlcə qız nəvəsini, sonra oğlan nəvəsini və nəhayət, gəlinini öldürüb dadlı bir yemək bişirməyi əmr edir. Amma eşikağası onları tövlədə gizlədir, kraliçaya isə heyvan əti verir. Bir dəfə həyətdən keçən adamyeyən-kraliça tövlədən qışqırıq səsləri eşidir: şahzadə şıltaqlığına görə oğlunu qamçılamaq qərarına gəlib. Adamyeyən-kraliça o qədər qəzəblənir ki, qalanın həyətinə hər cür sürünənlər doldurulmuş bir qazan qoymağı, gəlinini və nəvələrini ora atmağı əmr edir, amma xoşbəxtlikdən şahzadə qayıdır. Biabırçılığa dözə bilməyən kraliça özünü qazana atır və ölür. Nağılın məntiqi nəticəsi: heç bir qız titulu və var-dövləti olan şahzadəni gözləmək üçün bir əsr boyu yatmaz.
Keçmişin bəzi folklorşünasları güman edirdilər ki, on üçüncü qovulmuş pəri haqqında hekayədə ay təqvimi sisteminin (il on üç aydan ibarətdir) on iki aylıq günəşə dəyişdirilməsi öz əksini tapmışdır. Bu gün bu baxış köhnəlmiş hesab olunur.
Təsviri incəsənət
Qüstav Dore nağılın mövzusunda altı qravürdən ibarət seriya yaratmışdır.
Bir sıra rəssamlar da öz kətanlarında nağılın süjetindən istifadə etmişlər.
İstinadlar
- Heidi Anne Heiner, «Tales Similar to Sleeping Beauty» 2010-04-30 at the Wayback Machine
- Lüthi, Max (1970). Once Upon A Time: On the Nature of Fairy Tales. New York: Frederick Ungar. p. 33.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yatmis gozel nagil enenevi Avropa nagilidir Yatmis gozelSahzade Yatmis Gozeli kollarin arasinda derin yuxuda tapir Xalq nagiliAdiYatmis gozelMelumatAarne Tompson sistemi410RegionFransa 1528 Nagilin 1697 ci ilde Sarl Perro terefinden nesr edilmis versiyasi dersliye cevrildi Nagilin Qrimm qardaslarinin versiyasi da melumdur Aarne Tompson tesnifatina gore bu sujet 410 reqemine malikdir ve sujeti fovqeltebii qohumlar kralin arvadi bas qehremanin ogey anasi uzerinde qurulmus nagillara aiddir Bu nagil ucun coxlu resmler baletler filmler var SujetiKral ve kralicanin coxdan gozlenilen qizi dunyaya gelir ve bir periden basqa kralligin butun perilerini bayrama devet edirler cunki o yarim esridi ki oz qesrinden ayrilmamisdi ve hami onun olduyunu dusunurdu Veftiz ziyafetinin qizgin vaxtinda cagirilmamis peri peyda olur ona ele gelirdi ki ona hormetsizlik edilir cunki onun ucun kifayet qeder qiymetli qab qacaq qoyulmayib Cagirilmamis perilerden ve diger birinden basqa butun periler sahzadeye sehrli hediyyeler teqdim etdikde qoca peri Karabos sokedici kehanetini soyledi sahzade barmagini cehrenin iynesine sancaraq olecek Sonuncu peri hokmu yumsaldir Beli sahzade barmagini iyneye sancacaq amma duz 100 il yatacaq Perronun orijinal variantinda sahzadenin adi cekilmir Padsah butun cehreleri ve iyneleri yandirmaq ucun ferman verir amma bos yere 16 ilden sonra sahzade seherden kenar qesrde kral fermani haqqinda hec ne esitmeyen ve ip eyiren yasli bir qadin tapir Sahzade barmagini iyneye sancir ve yere yixilir Artiq onu oyatmaq mumkun deyil Hokmu yumsaldan peri peyda olur padsah ve kralicadan qalani terk etmeyi xahis edir Bu vaxt o qesri ebedi yuxuya qerq edir ve onun etrafinda kecilmez bir mese boyudur ki hec kes son tarixe qeder qalaya gire bilmesin 100 il kecir sahzade oglan peyda olur qalaya girir ve sahzade qiz yuxudan oyanir hec bir opus olmur o sahzade yalniz sehrin bitme vaxti catdigina gore oyanir Sonra gizli nisan bas tutur Sahzade her gun arvadina bas cekir ve onlarin usaqlari Den adli oglu ve Zarya adli qizi dunyaya gelir Lakin sahzadenin anasi onun sevgi munasibetinden subhelenir ve oglundan gelinini ve nevelerini qalaya onun yanina getirmesini xahis edir Qadin adamyeyen oldugu ucun nevelerini yemek isteyini cetinlikle cilovlaya bilir Lakin sahzade muharibeye gedir ve qayinana herekete baslayir Evvelce qiz nevesini sonra oglan nevesini ve nehayet gelinini oldurub dadli bir yemek bisirmeyi emr edir Amma esikagasi onlari tovlede gizledir kralicaya ise heyvan eti verir Bir defe heyetden kecen adamyeyen kralica tovleden qisqiriq sesleri esidir sahzade siltaqligina gore oglunu qamcilamaq qerarina gelib Adamyeyen kralica o qeder qezeblenir ki qalanin heyetine her cur surunenler doldurulmus bir qazan qoymagi gelinini ve nevelerini ora atmagi emr edir amma xosbextlikden sahzade qayidir Biabirciliga doze bilmeyen kralica ozunu qazana atir ve olur Nagilin mentiqi neticesi hec bir qiz titulu ve var dovleti olan sahzadeni gozlemek ucun bir esr boyu yatmaz Kecmisin bezi folklorsunaslari guman edirdiler ki on ucuncu qovulmus peri haqqinda hekayede ay teqvimi sisteminin il on uc aydan ibaretdir on iki ayliq gunese deyisdirilmesi oz eksini tapmisdir Bu gun bu baxis kohnelmis hesab olunur Tesviri incesenetQustav Dore nagilin movzusunda alti qravurden ibaret seriya yaratmisdir Bir sira ressamlar da oz ketanlarinda nagilin sujetinden istifade etmisler ing Henry Meynell Rheam Yatmis gozel 1899 ing John Collier Yatmis gozel 1921 ing Edward Coley Burne Jones Cehrayi bagca 1890 IstinadlarHeidi Anne Heiner Tales Similar to Sleeping Beauty 2010 04 30 at the Wayback Machine Luthi Max 1970 Once Upon A Time On the Nature of Fairy Tales New York Frederick Ungar p 33 ISBN 0 8044 2565 5