Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yakov Mixayloviç Aqarunov (25 aprel 1907, Qırmızı Qəsəbə, Quba qəzası – 31 may 1992, Bakı) — Azərbaycan siyasi-ictimai xadimi, şair və dramaturq, Dağ yəhudilərinin yeni əlifbasının yaradıcısı.
| Yakov Aqarunov | |
|---|---|
 | |
| 1938 – 1941 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 25 aprel 1907 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 31 may 1992 (85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, dramaturq, siyasətçi |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | poeziya, şair, dramaturq, dramaturgiya, tərcüməçi, redaktor |
| | |
| Təltifləri | |
Bioqrafiya
Bağban ailəsində anadan olub. 1915–1919-cu illərdə yəhudi məktəbində tədris alıb, eyni zamanda rus məktəbində oxuyub.
1920-ci illərdə komsomolçu olmuş, həvəskar dram klublarında iştirak etmişdir. 1924–1925-ci illərdə Üzeyir Hacıbəyovun Arşın mal alan pyesini cuhuri dilinə tərcümə etmişdir.
1925–1928-ci illərdə Moskva və Bakıda fəhlə institutlarında təhsil almış, Bakı Pedaqoji institutunun tarix fakültəsini və Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası(b) Mərkəzi Komitəsinin Ali Partiya məktəbini bitirmişdir.
1932-ci ildən — Azərbaycan KP (b) Mərkəzi Komitəsinin aparatında olmuş, 1934–1938 illərdə edir. — Dağ-yəhudi ləri dilində çap olunan Kommunist qəzetinin redaktoru, eyni zamanda — Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatının direktor müavini idi (Dağ-yəhudilərinin dilindəki kitabların nəşrinə nəzarət edirdi).
1937-ci ildən — Azərbaycan KP (b) Mərkəzi Komitəsi üzvlüyünə namizəd idi. 1938-ci ildə isə Orconikidze rayonu raykomunun birinci katibi olmuşdur. 1938–1939-cu illərdə rayon SSRİdəki ən çox neftverən rayonlardan birinə çevrildiyi üçün Aqarunov layiq görülmüşdü. 1939-cu ildə isə artıq Mərkəzi Komitə üzvü idi.
1941-ci ildə Bakı neft sənayesinin Partiya Komitəsinin katibi vəzifəsinə təyin olunmuş, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı 23,5 milyon ton neft istehsalına görə Aqarunova verilmişdi.
1942-ci ildə 5000 Bakılı mütəxəssisin iştirakı ilə Kuybışev vilayətində, neft axtarışına başlanarkən vilayət komitəsinin katibi təyin olunmuş, sonrakı il neft istehsalını 42% artırdığı üçün Lenin ordeni ilə təltif olunmuşdu.. SSRİ Neft Sənayesi naziri Nikolay Baybakov Aqarunovu "Vətənin neft sənayesinin banilərindən biri" adlandırırdı.
1947–1950-ci illərdə Bakı şəhər partiya komitəsi katibi olmuşdur.
1963–1971-ci illərdə Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Neft sənayesinin təhlükəsizliyi üzrə direktor müavini təyin olunmuşdur.
Dəfələrlə Azərbaycan Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı və Mərkəzi Komitə üzvü olmuşdur. Bir çox partiya konfransında iştirak edərək, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının XVIII qurultayında nümayəndə olmuşdur.
Təqaüdə çıxdıqdan sonra publisistik fəaliyyətinə davam etmişdir. 1992-ci ildə Bakıda vəfat etmişir.
Ailəsi
- Mixail Aqarunov (d. 1936) — Professor, kimyaçı, Dağ yəhudiləri şəcərəsi üzrə ekspert.
- Elmira Aqarunova (d. 19401940) — kimya elmləri namizədi.
Yaradıcılığı
Folkloru poeziya ilə birləşdirən Aqarunov dağ yəhudilərinin ədəbiyyatında önəmli yer tutur. O öz yaradıcılığında rəsmi dövlət siyasəti ilə sosial məsələlərə işıq tutub.
1929-cu ildə Bakıda İkinci Dağ Yəhudilərinin mədəniyyəti konfransında iştirak etmiş, tat dilinin latın əlifbasına keçirilməsi barədə işlər görmüşdü.
8000 sözdən ibarət tat-rus, rus-tat lüğətinin müəllifidir (oğlu tərəfindən nəşr olunub).
"Neft və Qələbə" (Bakı, 1991), "Kiçik millətin böyük taleyi" (1995), "Tat ədəbiyyatı necə yarandı" əsərlərinin müəllifidir.
Məşhur əsərləri
- Kovter ("Göyərçin", 1920) — tat dilindəki ilk şeiridir.
- Padşox, rabbi va-oşir ("Padşah, ravvin və varlı", 1920) — gənclər üçün satirik komediya.
- Taxzir kini? ("Təqsir kimdədir?", və yaxud "Sevinc gözyaşları"; 1928) — Bakı və Dərbənddə dəfələrlə səhnəyə qoyulmuş pyes.
- Duxqar doqi (Dağ qızı, 1928) — şeir.
Məşhur kitabları
- Aqarunov Y.M. Kiçik xalqın böyük taleyi [Dağ yəhudiləri haqqında] : (Xatirat). — Мoskva.: Çoro, 1995. — 154 s. — 2000 ekz. — .
- Aqarunov Y.M. Böyük Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan neftçilərinin qəhrəman əməlləri.— Bakı Аzərnəşr, 1982. — 107 s. — 4000 ekz. || Neft və qələbə, Bakı, Azərnəşr, 1991. — 166 s. — 5000 ekz.
- Tat ədəbiyyatı necə yarandı // Vatan Sovetimu. — 1974–1977. (sitatlar, yudeo-tat dilində)
- Aqarunov Y.M., Aqarunov M.Y. Dağ Yəhudiləri dilinin böyük lüğəti — Cuhuri: Kitab 1. Cuhuri-Rus lüğəti, Kitab 2. Rus-cuhuri lüğəti — Pyatiqorsk: Qeula, 2010. — 660 s.
- Aqarunov Y.M., Aqarunov M.Y. Tat-rus lüğəti: Təqribən. 9000 sözlük. — Мoskva.: Yəhudi institutu, 1997. — 204 s.
Mükafatları
- Lenin ordeni
- SSRİ fəxri neftçisi
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri diplomu (1977, 1987)
İstinadlar
- "Вторая Всесоюзная конференция по культурному строительству среди горских евреев". Общинный проект благотворительного фонда горских еврев «СТМЭГИ». 2012-10-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-07-11.
- "карточка каталога РНБ". 2021-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-12.
- "карточка каталога РНБ". 2021-01-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-12.
- "карточка каталога РНБ". 2021-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-12.
- "Каталог библиотеки «Дом еврейской книги»". Дом еврейской книги. 2012-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-07-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yakov Mixaylovic Aqarunov 25 aprel 1907 Qirmizi Qesebe Quba qezasi 31 may 1992 Baki Azerbaycan siyasi ictimai xadimi sair ve dramaturq Dag yehudilerinin yeni elifbasinin yaradicisi Yakov AqarunovAzerbaycan Kommunist Partiyasi Orconikidze Rayon Komitesinin birinci katibi1938 1941Sexsi melumatlarDogum tarixi 25 aprel 1907 1907 04 25 Dogum yeri Qirmizi Qesebe Quba qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 31 may 1992 1992 05 31 85 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri BakiPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universiteti Sov IKP MK yaninda Ali Partiya Mektebi d Fealiyyeti sair dramaturq siyasetciElmi fealiyyetiElm sahesi poeziya sair dramaturq dramaturgiya tercumeci redaktorTeltifleriBioqrafiyaBagban ailesinde anadan olub 1915 1919 cu illerde yehudi mektebinde tedris alib eyni zamanda rus mektebinde oxuyub 1920 ci illerde komsomolcu olmus heveskar dram klublarinda istirak etmisdir 1924 1925 ci illerde Uzeyir Hacibeyovun Arsin mal alan pyesini cuhuri diline tercume etmisdir 1925 1928 ci illerde Moskva ve Bakida fehle institutlarinda tehsil almis Baki Pedaqoji institutunun tarix fakultesini ve Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi b Merkezi Komitesinin Ali Partiya mektebini bitirmisdir 1932 ci ilden Azerbaycan KP b Merkezi Komitesinin aparatinda olmus 1934 1938 illerde edir Dag yehudi leri dilinde cap olunan Kommunist qezetinin redaktoru eyni zamanda Azerbaycan Dovlet Nesriyyatinin direktor muavini idi Dag yehudilerinin dilindeki kitablarin nesrine nezaret edirdi 1937 ci ilden Azerbaycan KP b Merkezi Komitesi uzvluyune namized idi 1938 ci ilde ise Orconikidze rayonu raykomunun birinci katibi olmusdur 1938 1939 cu illerde rayon SSRIdeki en cox neftveren rayonlardan birine cevrildiyi ucun Aqarunov Qirmizi emek bayragi ordenine layiq gorulmusdu 1939 cu ilde ise artiq Merkezi Komite uzvu idi 1941 ci ilde Baki neft senayesinin Partiya Komitesinin katibi vezifesine teyin olunmus Ikinci Dunya Muharibesi zamani 23 5 milyon ton neft istehsalina gore Aqarunova Seref nisani ordeni verilmisdi 1942 ci ilde 5000 Bakili mutexessisin istiraki ile Kuybisev vilayetinde neft axtarisina baslanarken vilayet komitesinin katibi teyin olunmus sonraki il neft istehsalini 42 artirdigi ucun Lenin ordeni ile teltif olunmusdu SSRI Neft Senayesi naziri Nikolay Baybakov Aqarunovu Vetenin neft senayesinin banilerinden biri adlandirirdi 1947 1950 ci illerde Baki seher partiya komitesi katibi olmusdur 1963 1971 ci illerde Umumittifaq Elmi Tedqiqat Institutunun Neft senayesinin tehlukesizliyi uzre direktor muavini teyin olunmusdur Defelerle Azerbaycan Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati ve Merkezi Komite uzvu olmusdur Bir cox partiya konfransinda istirak ederek Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasinin XVIII qurultayinda numayende olmusdur Teqaude cixdiqdan sonra publisistik fealiyyetine davam etmisdir 1992 ci ilde Bakida vefat etmisir Ailesi Mixail Aqarunov d 1936 Professor kimyaci Dag yehudileri seceresi uzre ekspert Elmira Aqarunova d 19401940 kimya elmleri namizedi YaradiciligiFolkloru poeziya ile birlesdiren Aqarunov dag yehudilerinin edebiyyatinda onemli yer tutur O oz yaradiciliginda resmi dovlet siyaseti ile sosial meselelere isiq tutub 1929 cu ilde Bakida Ikinci Dag Yehudilerinin medeniyyeti konfransinda istirak etmis tat dilinin latin elifbasina kecirilmesi barede isler gormusdu 8000 sozden ibaret tat rus rus tat lugetinin muellifidir oglu terefinden nesr olunub Neft ve Qelebe Baki 1991 Kicik milletin boyuk taleyi 1995 Tat edebiyyati nece yarandi eserlerinin muellifidir Meshur eserleri Kovter Goyercin 1920 tat dilindeki ilk seiridir Padsox rabbi va osir Padsah ravvin ve varli 1920 gencler ucun satirik komediya Taxzir kini Teqsir kimdedir ve yaxud Sevinc gozyaslari 1928 Baki ve Derbendde defelerle sehneye qoyulmus pyes Duxqar doqi Dag qizi 1928 seir Meshur kitablari Aqarunov Y M Kicik xalqin boyuk taleyi Dag yehudileri haqqinda Xatirat Moskva Coro 1995 154 s 2000 ekz ISBN 5 8497 0014 5 Aqarunov Y M Boyuk Veten muharibesi zamani Azerbaycan neftcilerinin qehreman emelleri Baki Azernesr 1982 107 s 4000 ekz Neft ve qelebe Baki Azernesr 1991 166 s 5000 ekz Tat edebiyyati nece yarandi Vatan Sovetimu 1974 1977 sitatlar yudeo tat dilinde Aqarunov Y M Aqarunov M Y Dag Yehudileri dilinin boyuk lugeti Cuhuri Kitab 1 Cuhuri Rus lugeti Kitab 2 Rus cuhuri lugeti Pyatiqorsk Qeula 2010 660 s Aqarunov Y M Aqarunov M Y Tat rus lugeti Teqriben 9000 sozluk Moskva Yehudi institutu 1997 204 s MukafatlariLenin ordeni Qirmizi emek bayragi ordeni Seref nisani ordeni SSRI fexri neftcisi Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri diplomu 1977 1987 Istinadlar Vtoraya Vsesoyuznaya konferenciya po kulturnomu stroitelstvu sredi gorskih evreev Obshinnyj proekt blagotvoritelnogo fonda gorskih evrev STMEGI 2012 10 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 07 11 kartochka kataloga RNB 2021 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 12 kartochka kataloga RNB 2021 01 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 12 kartochka kataloga RNB 2021 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 12 Katalog biblioteki Dom evrejskoj knigi Dom evrejskoj knigi 2012 10 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 07 11