Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alosa caspia (lat. Alosa caspia) — siyənəklər fəsiləsinin alosa cinsinə aid balıq növü.
| Xəzər şişqarını | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Sinifüstü: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: İnfrasinif: Koqorta: Dəstəüstü: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Xəzər şişqarını | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Yayılması
Xəzər dənizində geniş yayılıb. Aqraxan körfəzindən Ural və Embaya qədər olan sahədə kürü tökürlər. Azsulu illərdə Volqa deltasına girir və xeyli yuxarı qalxırlar.
Morfoloji əlamətləri
Qəlsəmə dişcikləri çoxsaylı (50-180), nazik, uzundur. Bel üzgəcində 13-15, anal üzgəcində 15-20 şüa vardır. Qəlsəmə qapaqları arasında başın hər iki tərəfində bir tünd ləkə vardır. Bu cür ləkələr bədənin yanlarında da mövcuddur. Çənələrində dişlər zəif inkişaf etmiş, nazikdir. Başı gödək, alçaqdır, gözləri nisbətən iri, döş üzgəcləri gödəkdir.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Xəzər dənizinin bütün sahələrində və Volqa çayı deltasında yayılmışdır, bəzən Ural çayında da rast gəlinir. Uzunluğu 14-28 sm, kütləsi isə 35-220 qramdır. Qidasını plankton heyvanlar, əsaəsn kürəkayaqlı xərçənglər təşkil edir.Cənubi Xəzərdə qışlayır, yazda çoxalmaq üçün kütləvi halda şimala miqrasiya edir.Balıqşünas alimlər müəyyən ediblər ki, Xəzər şişqarınının areal daxilində 4 müstəqil ekoloji populyasiyası mövcuddur. Şimali Xəzər şişqarını, Orta Xəzər şişqarını, Astrabad və Ənzəli şişqarını.
Çoxalması
Xəzər şişqarını cinsi yetişkənliyə 2-3 yaşlarında çatır. Kürüvermələri balığın uzunluğundan asılı olaraq 57,8-159,4 min ədəd olur. Xəzər şişqarının çoxalma məkanı Şimali Xəzərdə Volqanın mənsəbinin qərb hissəsində yerləşən adalar ətrafındadır. Xəzər şişqarını 16-20l’C temperaturda kürü tökür. 20° temperaturda sürfələrin çıxmasını 42-52 saatdan sonra baş verir. Kiçik balıqlar avqust-sentyabr aylarında kütləvi şəkildə Orta və Cənubi Xəzərdə toplanır. Sürfələr Xəzərin qərb sahilləri boyu miqrasiya edir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Xəzər şişqarınının mövcud ehtiyatı ildə onun 10 min tonadək balıq ovlanmasına imkan verir. Xəzər şişqarını ehtiyatının çox olmasına baxmayaraq, selektiv torlar olmadığından bu ehtiyatdan tam istifadə etmək mümkün deyil. Xəzər şişqarını Şimali Azərbaycan və Dağıstan sahillərində ovlanarkən çoxlu miqdarda nərə cinsli balıqların körpələri də tora düşür. Odur ki, Xəzər şişqarınının ovu məhduddur.Hazırda onun ovu 0,6-1,0 min ton təşkil edir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- Əsgerov F.S., Zaytsev Y.Y., Qasımov R.Y., Quliyev Z. «Biomüxtəliflik: Xəzərin əsrarəngiz balıqları» “Bəşər-XXI” nəşriyyatı, Bakı, 2003, səh45.
Ədəbiyyat
- Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 72.
- Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s..
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alosa caspia lat Alosa caspia siyenekler fesilesinin alosa cinsine aid baliq novu Xezer sisqariniElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Sinifustu Sumuklu baliqlarSinif SuauzgeclilerRanqsiz Yarimsinif Infrasinif Sumuklu baliqlarKoqorta Desteustu Deste SiyenekkimilerYarimdeste Fesile SiyeneklerYarimfesile Cins AlosaNov Xezer sisqariniBeynelxalq elmi adiAlosa caspia Eichw 1838Sekil axtarisiITIS 161710NCBI 379819EOL 223942YayilmasiXezer denizinde genis yayilib Aqraxan korfezinden Ural ve Embaya qeder olan sahede kuru tokurler Azsulu illerde Volqa deltasina girir ve xeyli yuxari qalxirlar Morfoloji elametleriQelseme discikleri coxsayli 50 180 nazik uzundur Bel uzgecinde 13 15 anal uzgecinde 15 20 sua vardir Qelseme qapaqlari arasinda basin her iki terefinde bir tund leke vardir Bu cur lekeler bedenin yanlarinda da movcuddur Cenelerinde disler zeif inkisaf etmis nazikdir Basi godek alcaqdir gozleri nisbeten iri dos uzgecleri godekdir Yasayis yeri ve heyat terziXezer denizinin butun sahelerinde ve Volqa cayi deltasinda yayilmisdir bezen Ural cayinda da rast gelinir Uzunlugu 14 28 sm kutlesi ise 35 220 qramdir Qidasini plankton heyvanlar esaesn kurekayaqli xercengler teskil edir Cenubi Xezerde qislayir yazda coxalmaq ucun kutlevi halda simala miqrasiya edir Baliqsunas alimler mueyyen edibler ki Xezer sisqarininin areal daxilinde 4 musteqil ekoloji populyasiyasi movcuddur Simali Xezer sisqarini Orta Xezer sisqarini Astrabad ve Enzeli sisqarini CoxalmasiXezer sisqarini cinsi yetiskenliye 2 3 yaslarinda catir Kuruvermeleri baligin uzunlugundan asili olaraq 57 8 159 4 min eded olur Xezer sisqarinin coxalma mekani Simali Xezerde Volqanin mensebinin qerb hissesinde yerlesen adalar etrafindadir Xezer sisqarini 16 20l C temperaturda kuru tokur 20 temperaturda surfelerin cixmasini 42 52 saatdan sonra bas verir Kicik baliqlar avqust sentyabr aylarinda kutlevi sekilde Orta ve Cenubi Xezerde toplanir Surfeler Xezerin qerb sahilleri boyu miqrasiya edir Teserrufat ehemiyyetiXezer sisqarininin movcud ehtiyati ilde onun 10 min tonadek baliq ovlanmasina imkan verir Xezer sisqarini ehtiyatinin cox olmasina baxmayaraq selektiv torlar olmadigindan bu ehtiyatdan tam istifade etmek mumkun deyil Xezer sisqarini Simali Azerbaycan ve Dagistan sahillerinde ovlanarken coxlu miqdarda nere cinsli baliqlarin korpeleri de tora dusur Odur ki Xezer sisqarininin ovu mehduddur Hazirda onun ovu 0 6 1 0 min ton teskil edir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Esgerov F S Zaytsev Y Y Qasimov R Y Quliyev Z Biomuxteliflik Xezerin esrarengiz baliqlari Beser XXI nesriyyati Baki 2003 seh45 EdebiyyatAzerbaycanin heyvanlar alemi Onurgalilar III cild Baki Elm 2004 s 72 Ebdurrehmanov Y E Azerbaycan faunasi Baliqlar VII cild Baki Elm 1966 224 s Xarici kecidlerhttp www caspian aznet org mainframeazeri htmlHemcinin bax