Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xəzər ovalığı (qaz. Каспий маңы ойпаты) — Qazaxıstan və Rusiyanın Şərqi Avropa düzənliyində yerləşir. Xəzər dənizinin şimal hissəsini əhatə edir.
| Xəzər ovalığı | |
|---|---|
| qaz. Каспий маңы ойпаты | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 149 m |
| Sahəsi | 200 000 km² |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Xəzər ovalığı şimalda - Obşı Syrt, qərbdə Volqa dağları və Eeqeni, şərqdə - Ural yaylası və Üstyurd ilə əhatə olunmuşdur. Ovalığın sahəsi 200 min km²-dir. Ovalığın maksimal hündürlüyü 149 m-ə qədərdir. Cənub hissəsi isə dəniz səviyyəsindən 28 m aşağıda yerləşir. Ovalığın şimal-qərb hissəsi, Erqeni dağları, Kumo-Manc çökəkliyi və Volqa arasındakı ərazi Qara torpaqlar adlanır. Səhra Xəzər çökəkliyinin 3,5 mln. ha ərazisi əhatə edir.
Kalmıkiya ərazisinin 47,3 % təşkil edir. Səhranın adı qışda qarın az yağması və bitkilərin qurumuş (qaralmış) çubuqlarının qara rəngə çalmasına görə verilmişdir. Səhranın sahəsi 40 000 km² təşkil edir.
Xəzər ovalığı dənizə doğru mailliyi ilə seçilir. Bununla belə ərazisində ayrı-ayrı yüksəkliklər qalxır - İnder dağları, Böyük Boqdo, Kiçik Boqdo və s.
Ovalıqdan axan çaylar: Volqa, Ural, Emba, Kuma), Terek və s. Kiçik çayları ( və , , ) yayda quruyur və ya bir sıra boşluqlara dolaraq göl əmələ gətirir - , . Ərazidə çoxlu duzlu göllər vardır (, Elton, , və s.).
Geoloji quruluş
Xəzər ovalığı bir neçə iri tektonik stuktura sahibdir. Bunlar arasında Xəzər sineklizi, Erqeninski qalıxması, Noqay və Terek çökəkliklərini göstərmək olar. Ovalığın dörddə biri dəfələrlə dəniz altında qalmışdır. Şimal hissədə gilli, cənubda isə qumlu düzənliklər bunun bariz nümunəsidir.
iqlim və bitki örtüyü
İqlimi kəskin kontinentaldır. Yanvar ayının orta temperaturu şimalda -14 °C, sahildə −8 °C, iyulda şimalda +22 °C, cənubda isə + 24 °C-ə qədər dəyişir. Yağıntılar cənub-şərqdə 200–150 mm-dən şimal-qərbdə 350 mm-ə, buxarlanma isə 1000 mm-ə qədərdir. Tez-tez quru küləklər müşahidə olunur. Xəzər ovalığının torpaqları və bitki örtüyü daha mürəkkəbliyi ilə xarakterizə olunur. Tez-tez duz bataqlığı, şoranlıqlar müşahidə olunur. Şimalda açıq şabalıdı torpaqlarda yovşan bitir. Cənubda qəhvəyi və qumlu torpaqlarda yarımsəhra və çöllər yayılmışdır.
İqtisadi əhəmiyyəti
Otlaq kimi istifadə olunur.
Volqa-Axtuba yaylasında bostançılıq, bağçılıq və tərəvəzçilik geniş yayılmışdır.
Neft və qaz hasilatı (Xəzər neft-qaz əyaləti), göllərdə - duz istehsalı (Baskunçak, Elton və s.) həyata keçirilir.
Mənbə
- Həştərxan diyarının təbiəti
- PaleoKazakhstan.info: Şimali Xəzər ovalığı
İstinadlar
- Kalmıkiya Respublikasında torpaqların vəziyyəti[ölü keçid]
- "Qara Torpaqlar". 2019-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xezer ovaligi qaz Kaspij many ojpaty Qazaxistan ve Rusiyanin Serqi Avropa duzenliyinde yerlesir Xezer denizinin simal hissesini ehate edir Xezer ovaligiqaz Kaspij many ojpatyUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 149 mSahesi 200 000 km Yerlesmesi47 32 sm e 49 01 s u Olkeler Rusiya QazaxistanXezer ovaligiXezer ovaligi Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaXezer ovaligi simalda Obsi Syrt qerbde Volqa daglari ve Eeqeni serqde Ural yaylasi ve Ustyurd ile ehate olunmusdur Ovaligin sahesi 200 min km dir Ovaligin maksimal hundurluyu 149 m e qederdir Cenub hissesi ise deniz seviyyesinden 28 m asagida yerlesir Ovaligin simal qerb hissesi Erqeni daglari Kumo Manc cokekliyi ve Volqa arasindaki erazi Qara torpaqlar adlanir Sehra Xezer cokekliyinin 3 5 mln ha erazisi ehate edir Kalmikiya erazisinin 47 3 teskil edir Sehranin adi qisda qarin az yagmasi ve bitkilerin qurumus qaralmis cubuqlarinin qara renge calmasina gore verilmisdir Sehranin sahesi 40 000 km teskil edir Xezer ovaligi denize dogru mailliyi ile secilir Bununla bele erazisinde ayri ayri yukseklikler qalxir Inder daglari Boyuk Boqdo Kicik Boqdo ve s Ovaliqdan axan caylar Volqa Ural Emba Kuma Terek ve s Kicik caylari ve yayda quruyur ve ya bir sira bosluqlara dolaraq gol emele getirir Erazide coxlu duzlu goller vardir Elton ve s Geoloji qurulusXezer ovaligi bir nece iri tektonik stuktura sahibdir Bunlar arasinda Xezer sineklizi Erqeninski qalixmasi Noqay ve Terek cokekliklerini gostermek olar Ovaligin dordde biri defelerle deniz altinda qalmisdir Simal hissede gilli cenubda ise qumlu duzenlikler bunun bariz numunesidir iqlim ve bitki ortuyuIqlimi keskin kontinentaldir Yanvar ayinin orta temperaturu simalda 14 C sahilde 8 C iyulda simalda 22 C cenubda ise 24 C e qeder deyisir Yagintilar cenub serqde 200 150 mm den simal qerbde 350 mm e buxarlanma ise 1000 mm e qederdir Tez tez quru kulekler musahide olunur Xezer ovaliginin torpaqlari ve bitki ortuyu daha murekkebliyi ile xarakterize olunur Tez tez duz bataqligi soranliqlar musahide olunur Simalda aciq sabalidi torpaqlarda yovsan bitir Cenubda qehveyi ve qumlu torpaqlarda yarimsehra ve coller yayilmisdir Iqtisadi ehemiyyetiOtlaq kimi istifade olunur Volqa Axtuba yaylasinda bostanciliq bagciliq ve terevezcilik genis yayilmisdir Neft ve qaz hasilati Xezer neft qaz eyaleti gollerde duz istehsali Baskuncak Elton ve s heyata kecirilir MenbeHesterxan diyarinin tebieti PaleoKazakhstan info Simali Xezer ovaligiIstinadlarKalmikiya Respublikasinda torpaqlarin veziyyeti olu kecid Qara Torpaqlar 2019 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 25