Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Emba çayı (qaz. Жем, Ембі) — Qazaxıstanın Aktobe və Atyrau vilayətlərindən axır. çay həmdə iki qitə, Avropa və Asiya arasında sərhəd rolunu oynayır. Uzunluğu 712 km (seldə), hövzəsinin sahəsi 40.400 km²-dir. Başlanğıcını Muqojar dağının qərb yamaclarından götürür. Podural yaylası və Xəzər ovalığı boyunca axır. Duzlu sahil bataqlıqları arasında itir, tam axan illərdə Xəzər dənizinə çatır. Qidalanmasının əsasını qar suları təşkil edir. Əsas axını aprel-may aylarında baş verir. İlin qalan ərzində tez-tez quruyur. Su yüksək dərəcədə minerallaşmışdır: yazda yuxarı axarda 150-200 mq/l-dən 800 mq/l-ə qədər; aşağı axarılarda yazda 1500-2000 mq/l, yayda 3000-5000 mq/l olur. Mövsümi olan əsas qolları: Temir (sağ) və Atsaksı (sol). Embanın orta və aşağı axınlarında neft və qaz hasil olunur (Şimali Emba neft və qaz bölgəsi, Cənubi Emba neft və qaz bölgəsi, Şərqi Emba neft və qaz bölgəsi).
| Emba çayı | |
|---|---|
| qaz. Жем | |
 | |
| Ölkə |  Qazaxıstan |
| Mənsəbi | Xəzər dənizi |
| • Yüksəkliyi | -28 m |
| Uzunluğu | 712 km |
| Su sərfi | 17,5 ± 0,001 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 40400 km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Avropa ilə Asiya arasındakı şərti sərhədi çay boyunca keçirdiyinə inanılır.
Embanın hövzəsi çöl və yarımsəhra ərazilərində yerləşir. Üst hissəsində eroziya ilə parçalanan yayladan axır. Dənizdən təxminən 20 km məsafədə çay üç əsas qolu olan bir delta meydana gətirir: Qara-Uzyak, Kiyan və Kulok. Emba su baxımından olduqca kasıbdır. Onun qidalanmasının əsasını qarı əriməsi təşkil verir. Yazda su ilə doludur və yayda isə durğun axan bir sıra əlaqəli uzanan yerlərlə təmsil olunur. Emba sularında baharda çox miqdarda çöküntü müşahidə edilir. Yağışlardan sonra çay palçıqlı, çirkli rəng alır. Noyabr ayından mart ayına qədər donur.
Adının mənası
Qazax dilində Emba adının iki variantı var: qaz. Ембі və qaz. Жем. Çayın rəsmi adı Embi olsa da xalq arasında az istifadə olunur. jem adı isə rəsmi olaraq qəbul olunmasada xalq arasında istifadə edilir. Embi türkmənlərin dilindən keçmədir “Yem boyı” sözündən törəmişdir. Mənması qidalanma vadisi olaraq tərcümə olunur. Qazax dilində bu söz saitlərin azalması ilə meydana gəlmişdir.
Alqemba
1920-ci ilin yanvar ayında Alqemba dəmir yolu və neft boru kəmərinin tikintisi planlaşdırlır. Bunun məqsədi Emba çayının ağzında yerləşən Şimal Emba neft və qaz bölgəsi ilə Aleksandrov Qayını birləşdirməsi olur. Yolun və boru kəmərinin tikintisi işləri 1921-ci ilin avqustunda dayandırıldı. Bəzi məlumatlara görə, yolun inşasında çox sayda insan aclıq, susuzluq və epidemiyadan öldü.
İstinadlar
- Zonn,, Igor S. (et al.). The Caspian Sea Encyclopedia. Springer. 8 July 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 26 July 2013.
- "Загадка Алгембы".[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emba cayi qaz Zhem Embi Qazaxistanin Aktobe ve Atyrau vilayetlerinden axir cay hemde iki qite Avropa ve Asiya arasinda serhed rolunu oynayir Uzunlugu 712 km selde hovzesinin sahesi 40 400 km dir Baslangicini Muqojar daginin qerb yamaclarindan goturur Podural yaylasi ve Xezer ovaligi boyunca axir Duzlu sahil bataqliqlari arasinda itir tam axan illerde Xezer denizine catir Qidalanmasinin esasini qar sulari teskil edir Esas axini aprel may aylarinda bas verir Ilin qalan erzinde tez tez quruyur Su yuksek derecede minerallasmisdir yazda yuxari axarda 150 200 mq l den 800 mq l e qeder asagi axarilarda yazda 1500 2000 mq l yayda 3000 5000 mq l olur Movsumi olan esas qollari Temir sag ve Atsaksi sol Embanin orta ve asagi axinlarinda neft ve qaz hasil olunur Simali Emba neft ve qaz bolgesi Cenubi Emba neft ve qaz bolgesi Serqi Emba neft ve qaz bolgesi Emba cayiqaz ZhemOlke QazaxistanMensebi Xezer denizi Yuksekliyi 28 mUzunlugu 712 kmSu serfi 17 5 0 001 m sHovzesinin sahesi 40400 km menbeyi mensebiEmba cayi Qazaxistannin fiziki xeritesinde 49 10 00 sm e 58 45 00 s u 46 45 00 sm e 53 10 00 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllar Avropa ile Asiya arasindaki serti serhedi cay boyunca kecirdiyine inanilir Embanin hovzesi col ve yarimsehra erazilerinde yerlesir Ust hissesinde eroziya ile parcalanan yayladan axir Denizden texminen 20 km mesafede cay uc esas qolu olan bir delta meydana getirir Qara Uzyak Kiyan ve Kulok Emba su baximindan olduqca kasibdir Onun qidalanmasinin esasini qari erimesi teskil verir Yazda su ile doludur ve yayda ise durgun axan bir sira elaqeli uzanan yerlerle temsil olunur Emba sularinda baharda cox miqdarda cokuntu musahide edilir Yagislardan sonra cay palciqli cirkli reng alir Noyabr ayindan mart ayina qeder donur Adinin menasiQazax dilinde Emba adinin iki varianti var qaz Embi ve qaz Zhem Cayin resmi adi Embi olsa da xalq arasinda az istifade olunur jem adi ise resmi olaraq qebul olunmasada xalq arasinda istifade edilir Embi turkmenlerin dilinden kecmedir Yem boyi sozunden toremisdir Menmasi qidalanma vadisi olaraq tercume olunur Qazax dilinde bu soz saitlerin azalmasi ile meydana gelmisdir Alqemba1920 ci ilin yanvar ayinda Alqemba demir yolu ve neft boru kemerinin tikintisi planlasdirlir Bunun meqsedi Emba cayinin agzinda yerlesen Simal Emba neft ve qaz bolgesi ile Aleksandrov Qayini birlesdirmesi olur Yolun ve boru kemerinin tikintisi isleri 1921 ci ilin avqustunda dayandirildi Bezi melumatlara gore yolun insasinda cox sayda insan acliq susuzluq ve epidemiyadan oldu IstinadlarZonn Igor S et al The Caspian Sea Encyclopedia Springer 8 July 2023 tarixinde Istifade tarixi 26 July 2013 Zagadka Algemby olu kecid