Vilayət ayəsi

Vilayət ayəsi — müsəlmanların müqəddəs kitabı Quranın maidə surəsinin 55-ci ayəsinə verilən ad.

On beş Quran təfsiri kitabı bu ayəni Əli bin Əbu Talib-in islam peyğəmbərindən sonra müsəlmanların vəlisi olmağına dəlil biliblər.

Yazı və tərcüməsi

{{{1}}}

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ

az:

• Sizin vəliniz yalnız Allah, rəsulu və o iman gətirən kəslərdir ki, namazı bərpa edir və ruku halında zəkat verirlər.

fa:

{{{1}}}

• ولی و دوست شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‏اند همان کسانی که نماز برپا می‏دارند و زكات ميدهند در حالي كه در رکوع نمازند.

Mənaları

• انما:(İnnəma) Ərəb dilində inhisar və azərbaycan dilində isə fəqət və yalnız ona məxsus mənasını yetirir.
• ولی:(Vəli)Ayədə mənası qəyyumluq, maddi və mənəvi liderlik və təsərrüfdür.

Şəni nizul (ayənin nazil olma səbəbi)

Az bir fərqlə istinadlarda olan mənbələrdə rəvayət eidlir ki, bir gün yoxsul bir insan peyğəmbər məscidinə gəlib ordakılardan maddi yardım istədi, heç kim ona yardım etmədi. O da əllərin göyə qaldırıb dedi: "Ey Allah özün şahidsən ki, peyğəmbərin məscidində yardım istədim amma mənə cavab verən olmadı!" Bu əsnada namazın rüküsunda olan Əli bin Əbu Talib kiçik barmağıyla ona işarə etdi, yoxsul da yaxınlaşıb Əlinin barmağından üzüyünü çıxartdı və bu ayə nazil oldu.

Əbuzər Qafarıda bu rəvayəti nəql edib, ardınca deyir: O, zaman peyğəmbər namazdaydı və bu macəranı gördü. Namazı bitdikdən sonra göyə sarı başını qaldırıb dedi: Allahım! qardaşım Musa səndən ruhunun genişliyi, işlərinin asanlaşması və dilinin düyününün açılmasını istədi ki camaat dediklərini rahatlıqla anlasınlar, habelə istədi ki, qardaşı Harunu vəzir və əməkdaşı edib onunla gücü artıb yardımcısı olsun. Allahım! Mən sənin peyğəmbər və seçilmişinəm. göyüsümü genişləndir və işlərimə asanlıq gətir. Öz əhli beytimdən Əlini mənə vəzir et ki arxam onunla bərk və möhkəm olsun. Peyğəmbərin bu duası bitməmişdir ki, Cəbrayıl bu ayəni nazil etdi.

Rivayətin nəql yolları

Bu şəni nizul ayrı-ayrı yollarla şiə və sünnü mənbələrində nəql olunmuşdur. bunu nəql edən səhabələrdən bəziləri:

Əli bin Əbu Talib (علي بن أﺑﻲ طالب), Əbdullah ibni Əbbas (عبداللّه بن عبّاس), Əburafi Mədəni (ابو رافع مدنى), Əmmar Yasir (عمّار بن ياسر), Əbuzər Qafari (ابوذر غفارى), Ənəs bin Malik (انس‏ بن مالك), Miqdad bin Əsvəd (مقداد بن اسود).

Ğayətül Məram(غاية المرام) kitabinda buna görə 24 hədis Əhli sünnətdən və 19 hədis şiələrdən nəql olunubdur.

Həmçinin bax

• Quran
• Qardaşlıq ayəsi
• İnzar ayəsi

İstinadlar

Ərəbcə yazıları:

{{{1}}}

1. برگزیده تفسیر نمونه، ج‏۱، ص: ۵۲۸
2. التبیان فی تفسیر القرآن، ج‏۳، ص: ۵۵۹
3. ترجمه المیزان، ج‏۶، ص: ۴ و ۵
4. ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۷، ص: ۸۸
5. تفسیر الکاشف، ج‏۳، ص: ۸۲
6. ترجمه تفسیر طبری، ج‏۲، ص: ۴۱۱
7. شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج‏۱، ص: ۲۰۹
8. تفسیر ابن عربی، ج‏۱، ص: ۱۸۰
9. التحریر و التنویر، ج‏۵، ص: ۱۳۹
10. تفسیر القرآن العظیم، ج‏۳، ص: ۱۲۶
11. التفسیر القرآنی للقرآن، ج‏۳، ص: ۱۱۲۴
12. التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، ج‏۴، ص: ۲۰۱
13. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۶، ص: ۱۸۴
14. الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج‏۲، ص: ۲۹۳
15. الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج‏۱، ص: ۶۴۹
16. تفسیر نمونه، ج‏۱، ص: ۵۲۶
17. التبیان فی تفسیر القرآن، ج‏۳، ص: ۵۶۰
18. الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج‏۱، ص: ۶۴۸
19. Təsərrüf – sahiblik
20. Həman:16, 2, 4, 18-ci istinadlar
21. "Şəvahidül tənzil,c1,s209,239(شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۲۰۹- ۲۳۹)". 2021-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-02-20.
22. İhqaqül Həq,c2,s399(احقاق الحق، ج ۲، ص ۳۹۹)
23. Məcməül Bəyan,c3,s324,325(مجمع البیان، ج ۳، ص ۳۲۴ و ۳۲۵)
24. "Şəvahidül Tənzil,c1,s226(شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۲۲۶)". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-02-20.
25. Əddürül Mənsur,c3,s106(الدرّالمنثور، ج ۳، ص ۱۰۶)
26. Əlmüraciat,s230(المراجعات، ص ۲۳۰)
27. "Şəvahidül Tənzil,c1,s232(شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۲۳۲)". 2021-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-02-20.
28. Əddürül Mənsur,c3,s106(الدرّالمنثور، ج ۳، ص ۱۰۶.)
29. Fəraed Əlsəmteyn,c1,s194(فرائد السمطين، ج ۱، ص ۱۹۴.)
30. Əltəfsirül Kəbir,c12,s26(التفسير الكبير، ج ۱۲، ص ۲۶)
31. "Şəvahidül Tənzil,c1,s230(شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۲۳۰)". 2021-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-02-20.
32. Şəvahidül Tənzil,c1,s225(شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۲۲۵)
33. Şəvahidül Tənzil,c1,s228(شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۲۲۸)
34. Minhacül Bəraə,c2,s350(منهاج البراعة، ج ۲، ص ۳۵۰.)

Mənbə

• Viki fiqh 2012-01-26 at the Wayback Machine
• Beydəvi: “Vilayət ayəsi Hz. Əli haqqında nazil olub.”

Xarici keçidlər