Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Veymar konstitutsiyası və Alman Reyxinin konstitutsiyası (alm. Die Verfassung des Deutschen Reichs) - çox hallarda Veymar konstitutsiyası (alm. )Weimarer Verfassung) adlanır. Konstitutsiyasa Almaniyanın Veymar Respublikası erası zamanı (1919-1933) istifadə edilmişdir. Konstitutsiya ilə Almaniya demokratik parlament respublikası elan edilirdi. Qanunverici orqan proporsional nümayəndələr əsasında seçilirdi. Minimum seçki yaşı 20 olmaqla ümumi seçkidən istifadə edilirdi. Nasistlər dövründə konstitutsiya texniki olaraq qüvvədə qalmışdır.
Konstitutsiyanın adı Alman imperiyası zamanı konstitutsiyannı adı ilə eyni idi. Alman dövlətinin rəsmi adı Deutsches Reich idi. Bu 1949-cu ilə qədər belə olmuşdur.
Haqqında
1919-cu il iyul ayının 31-də Alman Müəssislər Məclisi iclasın keçirildiyi yerin adına uyğun olaraq Veymar konstitutsiyasını qəbul etdi. Konstitutsiya avqustun 11-də qüvvəyə mindi. Ölkədə monarxiya quruluşu ləğv edildi. Yeni dövlət quruluşu yaradıldı. Konstitutsiyaya görə Almaniya federativ quruluşlu, prezidentli və parlamentli respublika oldu. Konstitutsiya yaradıcıları ölkənin əsas qanunu hazırlayərkən Fransa və İngiltərənin təcrübəsini nəzərə almışdılar.
Ölkədə qanunverici hakimiyyət parlamentə məxsus idi. Parlamentin yuxarı palatası reyxsrat adlandırıldı. Reyxsratın yalnız veto qoymaq, referendum və konstitutsiya dəyişikliklərində iştirak etmək hüququ var idi. Onun tərkibinə əhalinin sayına uyğun olaraq torpaq landtaqlarının nümayəndələri daxil edilirdi. Parlamentin aşağı palatası reyxstaq adlandırıldı. Reyxstaqın 68 nəfər üzvündən 27-i prezident tərəfindən təyin olunurdu. O, qanunverici prosesə nəzarət edirdi. Parlament ümumi seçki yolu ilə 4 ildən bir seçilirdi. Seçib-seçilmək hüququ 20 yaş müəyyənləşdirildi. Konstitutsiyada reyxstaqa geniş səlahiyyətlər verildi. Bu səlahiyyətlərə xarici ölkələrlə əlaqələr saxlamaq, müstəmləkə məsələləri, mühacirət, müdafiə, nəşr, ittifaqlar yaratmaq, bank, ticarət, dəmiryolları, sənaye, sosial təminat, vətəndaş azadlıqları və s. daxil idi.
Konstitutsiyaya görə 7 ildən bir seçilən dövlət başçısı prezidentə böyük səlahiyyətlər verilirdi. O, beynəlxalq aləmdə ölkəni təmsil edirdi. O, parlamenti buraxa və qanunları ləğv edə bilərdi. Konstitutsiyanın 48-ci maddəsi ilə prezidentə ölkədə fövqəladə vəziyyət tədbiq etmək səlahiyyəti verilmişdi. Prezident partiyaların fövqündə duraraq respublika quruluşunun və imperiyanın bütövlüyünün təminatçısı oldu. Onun hökumətin başçısını təyin etmək və vəzifədən çıxarmaq səlahiyyəti var idi. Prezident eyni zamanda ölkənin silahlı qüvvələrinin ali baş komandanı vəzifəsini daşıyırdı.
Almaniya 18 torpaqdan ibarət oldu. Hər bir torpağın konstitutsiyası və hokuməti yaradılırdı. Veymar konstitutsiyası yerli qanunverici orqanlar olan landtaqları da formalaşdırdı.
Konstitutsiya vıtındaşlara geniş hüquqular verdi. Veymar konstitutsiyasında şəxsiyyətin hüquq və azadlıqları, ictimai, sosial-iqtisadi məsələlər təsbit edildi. Qadın və kişilər, başqa dilli əhalı, milli azlıqlar qanun qarşısında bərabər elan olundular. Şəxsiyyətin toxunulmazlığı, mənzil hüququ, yazışmaların məxfiliyi, söz, mətbuat, fəaliyyət azadlığı və cəmiyyətlər yaratmaq hüququ verildi. Kilsə dövlətdən ayrıldı. İcbari təhsil tətbiq edildi.
Veymar konstitutsiyası sosial istiqamətli, yeni tipli demokratik dövlət konstitutsiyası idi. Konstitutsiyanın yaradılması ilə klassik liberal konstitutsiya modelindən xeyli irəli gedildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- & Stöver, P (2010) Elections in Europe: A data handbook, p762 ISBN
- PREUSS DENOUNCES DEMAND OF ALLIES 2016-04-15 at the Wayback Machine, The New York Times, September 14, 1919
- Musa Qasımlı. Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi (I hissə). Bakı: Bakı Dövlət Universiteti nəşriyyatı. 2003. səh. 45.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Veymar konstitutsiyasi ve Alman Reyxinin konstitutsiyasi alm Die Verfassung des Deutschen Reichs cox hallarda Veymar konstitutsiyasi alm Weimarer Verfassung adlanir Konstitutsiyasa Almaniyanin Veymar Respublikasi erasi zamani 1919 1933 istifade edilmisdir Konstitutsiya ile Almaniya demokratik parlament respublikasi elan edilirdi Qanunverici orqan proporsional numayendeler esasinda secilirdi Minimum secki yasi 20 olmaqla umumi seckiden istifade edilirdi Nasistler dovrunde konstitutsiya texniki olaraq quvvede qalmisdir Konstitutsiya brosur formasinda Konstitutsiyaya gore orta tehsilin sonunda o mekteblilere paylanilmali idi Konstitutsiyanin adi Alman imperiyasi zamani konstitutsiyanni adi ile eyni idi Alman dovletinin resmi adi Deutsches Reich idi Bu 1949 cu ile qeder bele olmusdur Haqqinda1919 cu il iyul ayinin 31 de Alman Muessisler Meclisi iclasin kecirildiyi yerin adina uygun olaraq Veymar konstitutsiyasini qebul etdi Konstitutsiya avqustun 11 de quvveye mindi Olkede monarxiya qurulusu legv edildi Yeni dovlet qurulusu yaradildi Konstitutsiyaya gore Almaniya federativ quruluslu prezidentli ve parlamentli respublika oldu Konstitutsiya yaradicilari olkenin esas qanunu hazirlayerken Fransa ve Ingilterenin tecrubesini nezere almisdilar Olkede qanunverici hakimiyyet parlamente mexsus idi Parlamentin yuxari palatasi reyxsrat adlandirildi Reyxsratin yalniz veto qoymaq referendum ve konstitutsiya deyisikliklerinde istirak etmek huququ var idi Onun terkibine ehalinin sayina uygun olaraq torpaq landtaqlarinin numayendeleri daxil edilirdi Parlamentin asagi palatasi reyxstaq adlandirildi Reyxstaqin 68 nefer uzvunden 27 i prezident terefinden teyin olunurdu O qanunverici prosese nezaret edirdi Parlament umumi secki yolu ile 4 ilden bir secilirdi Secib secilmek huququ 20 yas mueyyenlesdirildi Konstitutsiyada reyxstaqa genis selahiyyetler verildi Bu selahiyyetlere xarici olkelerle elaqeler saxlamaq mustemleke meseleleri muhaciret mudafie nesr ittifaqlar yaratmaq bank ticaret demiryollari senaye sosial teminat vetendas azadliqlari ve s daxil idi Konstitutsiyaya gore 7 ilden bir secilen dovlet bascisi prezidente boyuk selahiyyetler verilirdi O beynelxalq alemde olkeni temsil edirdi O parlamenti buraxa ve qanunlari legv ede bilerdi Konstitutsiyanin 48 ci maddesi ile prezidente olkede fovqelade veziyyet tedbiq etmek selahiyyeti verilmisdi Prezident partiyalarin fovqunde duraraq respublika qurulusunun ve imperiyanin butovluyunun teminatcisi oldu Onun hokumetin bascisini teyin etmek ve vezifeden cixarmaq selahiyyeti var idi Prezident eyni zamanda olkenin silahli quvvelerinin ali bas komandani vezifesini dasiyirdi Almaniya 18 torpaqdan ibaret oldu Her bir torpagin konstitutsiyasi ve hokumeti yaradilirdi Veymar konstitutsiyasi yerli qanunverici orqanlar olan landtaqlari da formalasdirdi Konstitutsiya vitindaslara genis huquqular verdi Veymar konstitutsiyasinda sexsiyyetin huquq ve azadliqlari ictimai sosial iqtisadi meseleler tesbit edildi Qadin ve kisiler basqa dilli ehali milli azliqlar qanun qarsisinda beraber elan olundular Sexsiyyetin toxunulmazligi menzil huququ yazismalarin mexfiliyi soz metbuat fealiyyet azadligi ve cemiyyetler yaratmaq huququ verildi Kilse dovletden ayrildi Icbari tehsil tetbiq edildi Veymar konstitutsiyasi sosial istiqametli yeni tipli demokratik dovlet konstitutsiyasi idi Konstitutsiyanin yaradilmasi ile klassik liberal konstitutsiya modelinden xeyli ireli gedildi Hemcinin baxVeymar Respublikasi KonstitutsiyaIstinadlar amp Stover P 2010 Elections in Europe A data handbook p762 ISBN 978 3 8329 5609 7 PREUSS DENOUNCES DEMAND OF ALLIES 2016 04 15 at the Wayback Machine The New York Times September 14 1919 Musa Qasimli Avropa ve Amerika olkelerinin muasir tarixi I hisse Baki Baki Dovlet Universiteti nesriyyati 2003 seh 45