Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vasili Qavriloviç Qrabin (rus. Васи́лий Гаври́лович Гра́бин; 28 dekabr 1899 (9 yanvar 1900) – 18 aprel 1980, Korolyov[d], Moskva vilayəti) — SSRİ konstruktoru və Böyük Vətən müharibəsi dövründə artilleriya silahlarının istehsalının təşkilatçısı. Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (28.10.1940), texniki qoşunların general-polkovniki (30.03.1945), dörd laureatı (1941, 1943, 1946, 1950), Artilleriya Elmləri Akademiyasının həqiqi üzvü.
| Vasili Qrabin | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 dekabr 1899 (9 yanvar 1900) |
| Vəfat tarixi | 18 aprel 1980 (80 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Rütbəsi | general-polkovnik |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |    |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Vasili Qavriloviç Qrabin 28 dekabr 1899-cu ildə (9 yanvar 1900) Staronijesteblievskaya kəndində (indiki Krasnoarmeyski rayonu, Krasnodar diyarı) anadan olub. 1921-ci ildən Sov.İKP-nin üzvü olub. 1923-cü ildə Petroqradda artilleriya məktəbini bitirib. Vasili Qrabin bir müddət orduda zabit kimi xidmət edib. Sonra Qrabin təhsilini Dzerjinski adına Hərbi Texnika Akademiyasının artilleriya fakültəsində davam etdirib.
1930-cu ildə akademiyanı bitirdikdən sonra "Krasnıy Putilovets" zavodunun konstruktor bürosunda mühəndis-konstruktor işləyib. Bir il sonra o, "Narkomtyajprom"un (Moskva) Ümumittifaq Silah və Arsenal Assosiasiyasının (VOAO) 2 saylı Konstruktor Bürosuna ezam olunub. Oraya gəldikdən qısa müddət sonra 2 №-li KB VOAO Konstruktor Bürosunun yaradılması ilə 1 saylı KB ilə birləşdirildi.
Qrabinin çox qısa bir müddətdən sonra artilleriya qurğuları və sistemləri ilə bağlı layihələri ən yuxarı dairələrdə diqqəti cəlb edib. Bir neçə il ərzində Qrabinin konstruktoru olduğu toplar sovet ordusunun silah arsenalını zənginləşdirib. Onun növbəti ixtiraları, daha da təkmilləşdirilmiş piyada topları, tank əleyhinə toplar, tank üçün mərmilər və digər qurğular Qrabini SSRİ-nin müdafiə sənayesində birinci simaya çevirib. Hər yeni qurğunun layihəsi birbaşa Stalinin yanında müzakirə edilib. Qrabin öz layihələrini böyük təmkinlə, elmi cəhətdən əsaslandırlmış rəqəmlərlə müdafiə edə bilib. O, Stalinin çoxsaylı suallarının hamısına cavab tapmağı bacarıb. Qrabinin ixtiraları Stalinin xoşuna ona görə gəlib ki, artilleriya qurğuları güclü silah olmaqla yanaşı, həm də onların istehsalına az vaxt və az vəsait tələb olunub.
1942-ci ilin avqust ayında Qrabinin konstruktoru olduğu topların döyüş bölgələrində səmərəliliyi nəzərə alınaraq Stalin Moskva vilayətinin Kalininqrad şəhərində (sonralar Korolyov şəhəri) yeni Mərkəzi Artilleriya Konstruktor Bürosunun açılması haqqında sərəncam imzalayıb və büroya Qrabin rəhbər təyin edilib. Qrabinə fərdi olaraq texnika qoşunları general-polkovniki rütbəsi verilib.
Qələbənin təmin olunmasında Qrabinin topları böyük rol oynayıb, Moskvadan Berlinin küçələrinə qədər gedib çıxan bu toplar İosif Stalin tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Qrabin öz ixtiralarına görə dörd dəfə laureatı olub.
1945-ci ildə ona Texniki Qoşunların general-polkovniki şəxsi hərbi rütbəsi verilib.
Müharibə illərində məmurlar arasında konfliktlər səngiməyib. Qrabinin rəhbərlik etdiyi konstruktor bürosu SSRİ Xalq Silah Komissarlığının (nazirliyinin) tabeliyində olub və bu quruma Dmitri Ustinov (sonralar SSRİ müdafiə naziri) rəhbərlik edib. Qrabinin birbaşa Stalinlə telefon danışıqlarını, görüşlərini Ustinovu qane etməyib. Müşavirələrin birində Stalinin Qrabinə şəxsi avtomobil hədiyyə etməsi isə Ustinovu daha da qıcıqlandırıb.
Stalinin vəfatından sonra Qrabin nadir məmurlardan biri olub ki, o, kabinetindən Stalinin böyük portretini çıxarmayıb və məqamı düşdükcə Nikita Xruşşovun diktəsi ilə Stalinin fəaliyyətinə kölgə salanların cavablarını verib.
1950-ci illərdə artilleriya sistemlərinə maraq kəskin şəkildə azalıb. Əvvəlcə Lavrenti Beriya, sonra isə N.Xruşşov raket sahəsinə yön aldılar. Bu, D.Ustinov ilə uzun müddətdir davam edən münaqişənin marşalın xeyrinə bitməsi ilə nəticələndi.
Ustinov nazir kimi əvvəlcə Qrabinin rəhbərlik etdiyi Mərkəzi Konstruktor Bürosunun profilini dəyişib, 1959-cu ildə isə büronun fəaliyyəti dayandırılıb. Büronun fəaliyyəti bir qurum kimi dayandırıldıqda Ustinovun göstərişi ilə arxiv sənədləri də məhv edilib. Bu sənədlərin arasında Qrabinlə Stalinin yazışmaları da olub. Ustinov qisas hissini gizlətmədən Stalinin Qrabinə hədiyyə etdiyi avtomobili də büronun avtomibili kimi qeydiyyata salaraq onun əlindən alıb. Bununla da 1959-cu ildən Qrabin konstruktor kimi bütün işlərdən uzaqlaşdırılıb. O, “stalinçi” kimi bir daha heç bir vəzifəyə təyinat almayıb.
Nəticədə Grabin tərəfindən hazırlanmış yalnız bir silah, S-60 zenit silahı ordu tərəfindən qəbul əbul olundu. Lakin təcili ehtiyac yarandığı üçün kiçik bir seriyada sonradan C-23-də qismən qəbul edildi. Bununla belə, onun rəhbərliyi altında komanda ordu üçün bir neçə artilleriya silah sistemi hazırlayıb. Bunlar arasında 180 mm-lik S-23 topları, 210 mm-lik S-33 haubitsaları və 280 mm-lik S-43 minaatanları var.
Qrabinin bu gün də ixtiraları dünyanın onlarla ölkəsinin silah arsenalında yer alır. 1960-cı ildən Qrabin Bauman adına Moskva Dövlət Texniki Universitetində professor kimi çalışıb. O, ömrünün son illərində iki cilddən, iki min səhifədən ibarət “Qələbə silahı” adlı memuarlarını qələmə alıb.
Vasili Qrabin 1980-ci ildə, 80 yaşında vəfat edib. O, Moskvada, Novodeviçye qəbirstanlığnda dəfn olunub.
Xatirəsi
- Qrabinin adı Korolyov şəhərində küçələrindən birinə və Krasnodarda bir küçəyə verilib.
- Nijni Novqorodda bir meydan Qrabinin adını daşıyır
- Qrabinin və Nijni Novqorod Maşınqayırma Zavodunun işçilərinin şərəfinə Qələbənin 70 illiyi münasibətilə müəssisənin əsas girişində xatirə abidəsi açılıb.
- Korolyov şəhərində Şəhər Şöhrət Memorialında abidəsi ucaldılıb.
- Korolyov şəhərində Ros Energia keçid məntəqəsinin binasında xatirə lövhəsi vurulub.
- Krasnodarda Rusiya Poçtunun Mərkəzi Filialının binasında xatirə lövhəsi asılıb.
İstinadlar
- Указ Президиума Верховного Совета СССР от 18.11.1944 — О награждении генералов, офицеров и конструкторов промышленности вооружения и боеприпасов // Газета Красная звезда — 19.11.1944. № 274 (5954)
- "Взлеты и падения «пушкаря» Грабина". 2023-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-04.
- "А. Широкорад. Секретный сталинский заказ". 2008-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-04.
- 70-летию Победы открыт мемориал у главной проходной
- "Памятник советскому конструктору Василию Грабину открыли в Королёве". Официальный сайт администрации города Королёв. 12.01.2021. 2021-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-13.
Ədəbiyyat
- Дынин И. М. Земные громы: Повесть. За честь и славу Родины. М.: . 1986.
- Худяков А. П. В. Грабин и мастера пушечного дела. — М.: Патриот, 2000. — 366 с. — (Отчизны верные сыны).
- Худяков А. П., Худяков С. А. Гений артиллерии (3-е изд 1500 nüs.). М.: РТСофт. 2010. ISBN .
- Смирнов Г. В. Рассказы об оружии. — М.: Детская литература, 1976.
- Миренков А. И. Василий Гаврилович Грабин: Человек, инженер, генерал. М.: Кучково поле. 2018. ISBN .
- Позамантир Р. Д. «Ракетно-космический наукоград Королёв». М.: ИП Струченевская О.В. 2018. ISBN .
Xarici keçidlər
- Мемуары В. Г. Грабина («Оружие победы») на сайте «Военная литература»
- Широкорад А. Закат империи Грабина. Личные амбиции и невежество нанесли огромный вред отечественной артиллерии
- Взлеты и падения «пушкаря» Грабина
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vasili Qavrilovic Qrabin rus Vasi lij Gavri lovich Gra bin 28 dekabr 1899 9 yanvar 1900 18 aprel 1980 Korolyov d Moskva vilayeti SSRI konstruktoru ve Boyuk Veten muharibesi dovrunde artilleriya silahlarinin istehsalinin teskilatcisi Sosialist Emeyi Qehremani 28 10 1940 texniki qosunlarin general polkovniki 30 03 1945 dord Stalin mukafati laureati 1941 1943 1946 1950 Artilleriya Elmleri Akademiyasinin heqiqi uzvu Vasili QrabinSexsi melumatlarDogum tarixi 28 dekabr 1899 9 yanvar 1900 Vefat tarixi 18 aprel 1980 1980 04 18 80 yasinda Vefat yeri Korolyov d Moskva vilayeti RSFSR SSRIDefn yeri Novodevicye qebiristanligiVetendasligi Rusiya imperiyasi SSRITehsili Strateji Raket Quvveleri Herbi Akademiyasi d Mixaylov Herbi Artilleriya Akademiyasi d Herbi fealiyyetiMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiRutbesi general polkovnikDoyusler Boyuk Veten muharibesiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiVasili Qavrilovic Qrabin 28 dekabr 1899 cu ilde 9 yanvar 1900 Staronijesteblievskaya kendinde indiki Krasnoarmeyski rayonu Krasnodar diyari anadan olub 1921 ci ilden Sov IKP nin uzvu olub 1923 cu ilde Petroqradda artilleriya mektebini bitirib Vasili Qrabin bir muddet orduda zabit kimi xidmet edib Sonra Qrabin tehsilini Dzerjinski adina Herbi Texnika Akademiyasinin artilleriya fakultesinde davam etdirib 1930 cu ilde akademiyani bitirdikden sonra Krasniy Putilovets zavodunun konstruktor burosunda muhendis konstruktor isleyib Bir il sonra o Narkomtyajprom un Moskva Umumittifaq Silah ve Arsenal Assosiasiyasinin VOAO 2 sayli Konstruktor Burosuna ezam olunub Oraya geldikden qisa muddet sonra 2 li KB VOAO Konstruktor Burosunun yaradilmasi ile 1 sayli KB ile birlesdirildi Qrabinin cox qisa bir muddetden sonra artilleriya qurgulari ve sistemleri ile bagli layiheleri en yuxari dairelerde diqqeti celb edib Bir nece il erzinde Qrabinin konstruktoru oldugu toplar sovet ordusunun silah arsenalini zenginlesdirib Onun novbeti ixtiralari daha da tekmillesdirilmis piyada toplari tank eleyhine toplar tank ucun mermiler ve diger qurgular Qrabini SSRI nin mudafie senayesinde birinci simaya cevirib Her yeni qurgunun layihesi birbasa Stalinin yaninda muzakire edilib Qrabin oz layihelerini boyuk temkinle elmi cehetden esaslandirlmis reqemlerle mudafie ede bilib O Stalinin coxsayli suallarinin hamisina cavab tapmagi bacarib Qrabinin ixtiralari Stalinin xosuna ona gore gelib ki artilleriya qurgulari guclu silah olmaqla yanasi hem de onlarin istehsalina az vaxt ve az vesait teleb olunub 1942 ci ilin avqust ayinda Qrabinin konstruktoru oldugu toplarin doyus bolgelerinde semereliliyi nezere alinaraq Stalin Moskva vilayetinin Kalininqrad seherinde sonralar Korolyov seheri yeni Merkezi Artilleriya Konstruktor Burosunun acilmasi haqqinda serencam imzalayib ve buroya Qrabin rehber teyin edilib Qrabine ferdi olaraq texnika qosunlari general polkovniki rutbesi verilib Qelebenin temin olunmasinda Qrabinin toplari boyuk rol oynayib Moskvadan Berlinin kucelerine qeder gedib cixan bu toplar Iosif Stalin terefinden yuksek qiymetlendirilib Qrabin oz ixtiralarina gore dord defe Stalin mukafatinin laureati olub 1945 ci ilde ona Texniki Qosunlarin general polkovniki sexsi herbi rutbesi verilib Muharibe illerinde memurlar arasinda konfliktler sengimeyib Qrabinin rehberlik etdiyi konstruktor burosu SSRI Xalq Silah Komissarliginin nazirliyinin tabeliyinde olub ve bu quruma Dmitri Ustinov sonralar SSRI mudafie naziri rehberlik edib Qrabinin birbasa Stalinle telefon danisiqlarini goruslerini Ustinovu qane etmeyib Musavirelerin birinde Stalinin Qrabine sexsi avtomobil hediyye etmesi ise Ustinovu daha da qiciqlandirib Stalinin vefatindan sonra Qrabin nadir memurlardan biri olub ki o kabinetinden Stalinin boyuk portretini cixarmayib ve meqami dusdukce Nikita Xrussovun diktesi ile Stalinin fealiyyetine kolge salanlarin cavablarini verib 1950 ci illerde artilleriya sistemlerine maraq keskin sekilde azalib Evvelce Lavrenti Beriya sonra ise N Xrussov raket sahesine yon aldilar Bu D Ustinov ile uzun muddetdir davam eden munaqisenin marsalin xeyrine bitmesi ile neticelendi Ustinov nazir kimi evvelce Qrabinin rehberlik etdiyi Merkezi Konstruktor Burosunun profilini deyisib 1959 cu ilde ise buronun fealiyyeti dayandirilib Buronun fealiyyeti bir qurum kimi dayandirildiqda Ustinovun gosterisi ile arxiv senedleri de mehv edilib Bu senedlerin arasinda Qrabinle Stalinin yazismalari da olub Ustinov qisas hissini gizletmeden Stalinin Qrabine hediyye etdiyi avtomobili de buronun avtomibili kimi qeydiyyata salaraq onun elinden alib Bununla da 1959 cu ilden Qrabin konstruktor kimi butun islerden uzaqlasdirilib O stalinci kimi bir daha hec bir vezifeye teyinat almayib Neticede Grabin terefinden hazirlanmis yalniz bir silah S 60 zenit silahi ordu terefinden qebul ebul olundu Lakin tecili ehtiyac yarandigi ucun kicik bir seriyada sonradan C 23 de qismen qebul edildi Bununla bele onun rehberliyi altinda komanda ordu ucun bir nece artilleriya silah sistemi hazirlayib Bunlar arasinda 180 mm lik S 23 toplari 210 mm lik S 33 haubitsalari ve 280 mm lik S 43 minaatanlari var Qrabinin bu gun de ixtiralari dunyanin onlarla olkesinin silah arsenalinda yer alir 1960 ci ilden Qrabin Bauman adina Moskva Dovlet Texniki Universitetinde professor kimi calisib O omrunun son illerinde iki cildden iki min sehifeden ibaret Qelebe silahi adli memuarlarini qeleme alib Vasili Qrabin 1980 ci ilde 80 yasinda vefat edib O Moskvada Novodevicye qebirstanlignda defn olunub XatiresiQrabinin adi Korolyov seherinde kucelerinden birine ve Krasnodarda bir kuceye verilib Nijni Novqorodda bir meydan Qrabinin adini dasiyir Qrabinin ve Nijni Novqorod Masinqayirma Zavodunun iscilerinin serefine Qelebenin 70 illiyi munasibetile muessisenin esas girisinde xatire abidesi acilib Korolyov seherinde Seher Sohret Memorialinda abidesi ucaldilib Korolyov seherinde Ros Energia kecid menteqesinin binasinda xatire lovhesi vurulub Krasnodarda Rusiya Poctunun Merkezi Filialinin binasinda xatire lovhesi asilib IstinadlarUkaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR ot 18 11 1944 O nagrazhdenii generalov oficerov i konstruktorov promyshlennosti vooruzheniya i boepripasov Gazeta Krasnaya zvezda 19 11 1944 274 5954 Vzlety i padeniya pushkarya Grabina 2023 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 04 A Shirokorad Sekretnyj stalinskij zakaz 2008 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 04 70 letiyu Pobedy otkryt memorial u glavnoj prohodnoj Pamyatnik sovetskomu konstruktoru Vasiliyu Grabinu otkryli v Korolyove Oficialnyj sajt administracii goroda Korolyov 12 01 2021 2021 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 13 EdebiyyatDynin I M Zemnye gromy Povest Za chest i slavu Rodiny M 1986 Hudyakov A P V Grabin i mastera pushechnogo dela M Patriot 2000 366 s Otchizny vernye syny Hudyakov A P Hudyakov S A Genij artillerii 3 e izd 1500 nus M RTSoft 2010 ISBN 978 5 903545 12 4 Smirnov G V Rasskazy ob oruzhii M Detskaya literatura 1976 Mirenkov A I Vasilij Gavrilovich Grabin Chelovek inzhener general M Kuchkovo pole 2018 ISBN 978 5 9950 0910 8 Pozamantir R D Raketno kosmicheskij naukograd Korolyov M IP Struchenevskaya O V 2018 ISBN 978 5 905234 12 5 Xarici kecidlerMemuary V G Grabina Oruzhie pobedy na sajte Voennaya literatura Shirokorad A Zakat imperii Grabina Lichnye ambicii i nevezhestvo nanesli ogromnyj vred otechestvennoj artillerii Vzlety i padeniya pushkarya Grabina