Uran (yun. Οὐρανός, səma, göy) — qədim yunan mifologiyasında dünyanı ilk idarə edən səma tanrısı, Geyanın əri, titanların, kiklopların və yüzqollu nəhənglərin atası. Oğlu Kron (Kronos) tərəfindən devrilmiş və kor edilmişdi. Bəzi mənbələrdə: Geya tərəfindən doğulmuş; Efirin və Hemeranın oğlu
Uran | |
---|---|
q.yun. Οὐρανός | |
Mifologiya | Yunan |
Təsir sahəsi | göy |
Adının izahı | Səma, göy |
Yunanca adı | Οὐρανός |
Cinsi | kişi[d] |
Atası | Xaos, Efir və ya Ofion |
Anası | Hemera və ya Geya |
Qardaşı və bacısı | Pont |
Uşaqları | Titanlar, təpəgözlər, yüzqollu hekatonxeyrlər, nəhənglər, erinilər |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Dünyanın hakimi
Yunan mifologiyasında bütün dünyada ən böyük tanrı Uran sayılır. O, yeri (Geyanı) qucaqlayaraq öz göy cismi ilə tamamilə örtmüşdür. O, ala buludların üzərinə qoyulmuş öz qızıl taxtında oturaraq bütün aləmi və tanrıları idarə edərmiş. Hesiod teoqoniyasına görə Geya Uranla nigaha girərək dağları, nimfaları, Pontu, altı kişi və altı qadın cinsli titanları, təpəgözləri, yüzqollu hekatonxeyrləri, nəhəngləri, eriniləri dünyaya gətirmişdir. Ondan törənmiş titanlar dəhşətli ilahi qüvvəyə malik idilər. Belə ki, titan Okean çox nəhəng olub yeri tamam bürümüşdür. Uşaqları dəhşətli və kinli olduqları, ona hörmətsizlik etdikləri üçün səltənətinin və taxtının devrilməsindən ehtiyat edərək onları Geyanın - yerin bətnində - zülmət Tartarda gizlətmişdir. Bətnindəki ağırlıqdan əzab çəkən yer uşaqlarını ata Urana qarşı üsyana çağırır. Geyanın bu çağırışına səs verən kiçik oğlu zaman - Kron olur. Qisas almaq üçün nəhəng oraq düzəldərək buludlar arasında gizlənərək Uranın yatmasını gözləyir. Kron atası Uranı oraqla cinsiyyət üzvünü kəsərək axtalayır. Nərilti çəkən Uran oğlu Kronu onun da öz övladlarından bunu görməsini deyərək lənətləyir. Kron buna əhəmiyyət verməyərək qardaş və bacıları titanları zülmətdən azad edir. Təkcə yüzqollulardan ehtiyat edərək onları tartarda saxlayır. Onun bu hərəkətinə tək Okean bəraət qazandırmır və ondan ayrılaraq yerin küncünə çəkilir və orada yaşayır. Kronun bu cinayəti dünyada bəd əməllərin meydana çıxmasına səbəb olur. Kronu cəzalandırmaq məqsədilə Niks bir sıra acıq, kədər, bədbinlik ilahələrini: Tanat - ölüm, Apata - yalan, Erida - qalmaqal, dəhşətli yuxu və s. dünyaya gətirmiş olur.
Afroditanın doğulması
Afroditanın doğulması haqqında bir çox rəvayətlər mövcuddur. Rəvayətə görə Kron atası Uranın axtalamaq məqsədilə cinsiyyət vəzisini əlindəki oraqla kəsərək dənizə atmışdır. Uranın törədicilik qabiliyyəti o qədər güclü olmuşdur ki, yerə düşən qan damcısından erinilər və nəhənglər törəyir. Dənizə düşən qanlı cinsiyət vəzisindən ağ köpük əmələ gəlir ki, ondanda Afrodita yaranmış olur.
Xaos | ------> | Geya | ------> | Uran | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Titanlar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Okean | Krios | Hiperion | Teya | Temis | Feba | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kron | Koy | İapet | Reya | Mnemosina | Tefida | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstinadlar
- Encyclopedia of Ancient Deities (ing.). 1 Jefferson: McFarland & Company, 2000. P. 484. 597 p.
- Titanomaxiya.
- Hesiod Θεογονία. 0700.
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası
- Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.549
- Гомер. Одиссея VII 243
- Гесиод. Теогония 127—129
- Титаномахия, фр.2 Ивлин-Уайт
- Гигин. Мифы. Введение 1
Mənbə
- Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ,
- Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995
- Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008
- Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uran yun Oὐranos sema goy qedim yunan mifologiyasinda dunyani ilk idare eden sema tanrisi Geyanin eri titanlarin kikloplarin ve yuzqollu nehenglerin atasi Oglu Kron Kronos terefinden devrilmis ve kor edilmisdi Bezi menbelerde Geya terefinden dogulmus Efirin ve Hemeranin ogluUranq yun OὐranosMifologiya YunanTesir sahesi goyAdinin izahi Sema goyYunanca adi OὐranosCinsi kisi d Atasi Xaos Efir ve ya OfionAnasi Hemera ve ya GeyaQardasi ve bacisi PontUsaqlari Titanlar tepegozler yuzqollu hekatonxeyrler nehengler eriniler Vikianbarda elaqeli mediafayllarDunyanin hakimiYunan mifologiyasinda butun dunyada en boyuk tanri Uran sayilir O yeri Geyani qucaqlayaraq oz goy cismi ile tamamile ortmusdur O ala buludlarin uzerine qoyulmus oz qizil taxtinda oturaraq butun alemi ve tanrilari idare edermis Hesiod teoqoniyasina gore Geya Uranla nigaha girerek daglari nimfalari Pontu alti kisi ve alti qadin cinsli titanlari tepegozleri yuzqollu hekatonxeyrleri nehengleri erinileri dunyaya getirmisdir Ondan torenmis titanlar dehsetli ilahi quvveye malik idiler Bele ki titan Okean cox neheng olub yeri tamam burumusdur Usaqlari dehsetli ve kinli olduqlari ona hormetsizlik etdikleri ucun seltenetinin ve taxtinin devrilmesinden ehtiyat ederek onlari Geyanin yerin betninde zulmet Tartarda gizletmisdir Betnindeki agirliqdan ezab ceken yer usaqlarini ata Urana qarsi usyana cagirir Geyanin bu cagirisina ses veren kicik oglu zaman Kron olur Qisas almaq ucun neheng oraq duzelderek buludlar arasinda gizlenerek Uranin yatmasini gozleyir Kron atasi Urani oraqla cinsiyyet uzvunu keserek axtalayir Nerilti ceken Uran oglu Kronu onun da oz ovladlarindan bunu gormesini deyerek lenetleyir Kron buna ehemiyyet vermeyerek qardas ve bacilari titanlari zulmetden azad edir Tekce yuzqollulardan ehtiyat ederek onlari tartarda saxlayir Onun bu hereketine tek Okean beraet qazandirmir ve ondan ayrilaraq yerin kuncune cekilir ve orada yasayir Kronun bu cinayeti dunyada bed emellerin meydana cixmasina sebeb olur Kronu cezalandirmaq meqsedile Niks bir sira aciq keder bedbinlik ilahelerini Tanat olum Apata yalan Erida qalmaqal dehsetli yuxu ve s dunyaya getirmis olur Afroditanin dogulmasiAfroditanin dogulmasi haqqinda bir cox revayetler movcuddur Revayete gore Kron atasi Uranin axtalamaq meqsedile cinsiyyet vezisini elindeki oraqla keserek denize atmisdir Uranin toredicilik qabiliyyeti o qeder guclu olmusdur ki yere dusen qan damcisindan eriniler ve nehengler toreyir Denize dusen qanli cinsiyet vezisinden ag kopuk emele gelir ki ondanda Afrodita yaranmis olur Xaos gt Geya gt Uran Titanlar Okean Krios Hiperion Teya Temis Feba Kron Koy Iapet Reya Mnemosina Tefida Kron atasi Urani cezalandirir IstinadlarEncyclopedia of Ancient Deities ing 1 Jefferson McFarland amp Company 2000 P 484 597 p ISBN 0 7864 0317 9 Titanomaxiya Hesiod 8eogonia 0700 Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi Mify narodov mira M 1991 92 V 2 t T 2 S 549 Gomer Odisseya VII 243 Gesiod Teogoniya 127 129 Titanomahiya fr 2 Ivlin Uajt Gigin Mify Vvedenie 1MenbeGrecheskaya Mifologiya Katerina Servi EKDOTIKE ATHENON Afiny 2007 ISBN 960 213 378 3 ISBN 978 960 213 378 1 Sofia Suli Grecheskaya Mifologiya Izdatelstvo Mihalis Tubis A O 1995 ISBN 960 540 118 5 Panaghiotis Christou Katharini Papastamatis Griechische Mythologie 2008 ISBN 978 88 476 2283 8 Menelaos Stefanidis Yannis Stefanidis GREChESKAYa MIFOLOGIYa BOGI OLIMPA Izdatelstvo SIGMA 2009 Lekanidi St 30 GR 173 43 Athens Greece ISBN 978 960 425 078 3Hemcinin bax