Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ulduz Saleh qızı Rəfili (15 dekabr 1922, Goranboy, Gəncə qəzası – 8 yanvar 2006, Bakı) — rejissor, əməkdar incəsənət xadimi, professor
| Ulduz Rəfili | |
|---|---|
| Ulduz Saleh qızı Rəfili | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Goranboy |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Fəaliyyəti | Rejissor |
| Təhsili | |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Ulduz Saleh qızı Rəfili 15 dekabr 1922-ci ildə Goranboy rayonunun Borsunlu kəndində doğulub. 12 yaşı olanda nəsilləri sovet repressiyasına məruz qalıb və o, böyük bacısı Səmayə xanımla 1934-cü ildə Bakıya köçüb. Ulduz xanımın öz əli yazdığı avtobioqrafiyasında oxuyuruq: "Atam Saleh Əliyev hələ mən dünyaya gəlməmiş vəfat etmişdir.
 | Anam ikinci dəfə ailə qurmuşdur. 1935-ci ildə anam rəhmətə gedəndən sonra mən müstəqil həyata atılmalı oldum. Böyük Vətən müharibəsinə qədər Moskvada yaşayan böyük bacım Səmayə Rəfilinin yanında yaşamalı oldum. 1938-ci ildə Sənaye Texnikumunu bitirdim”. |  |
Daha sonra Ulduz xanım Moskvada Dəmiryolu Nəqliyyatı üzrə Mühəndislər İnstitutuna daxil olmuş, orada oxumaqla yanaşı, Moskva metropolitenində stansiya növbə rəisi və elektrik qatarında maşinist kimi çalışmışdır. Ulduz Rəfili müharibə bitdikdən sonra Bakıya qayıtmış, burada indiki Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rejissorluq fakültəsinə daxil olmuş, 1951-ci ildə oranı bitirmişdir. Həmin müddətdə də təhsil almaqla yanaşı, C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında məsləhətçi və o zamankı Kitabxanaçılıq Texnikumunda pedaqoq kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Fəaliyyəti
O, ali məktəbi bitirdikdən sonra 1951-ci ildə ilk Azərbaycan qadın teatr rejissoru kimi Gənc Tamaşaçılar Teatrının rus bölməsində fəaliyyətə başlayıb. 1972–1975-ci illərdə Gənc Tamaşaçılar Teatrının baş rejissoru kimi fəaliyyət göstərib. Burada həm Azərbaycan, həm də rus bölmələrində tamaşalar hazırlayıb, onlara quruluş verib.
U.Əliyeva 50-dən artıq tamaşaya — "İkinci ailə" (1954), "Ayrılan yollar" (1957), "Durna qatarı" (1958), V.Hüqo "Qavroş" (1959), "Ümid nəğməsi" (1959), "Hünər" (1963), S.Qədirzadə "Şirinbala bal yığır" (1965), "Xoruz" (1965), X.Əlibəyli "Dovşanın ad günü" (1966), C.Məmmədov "Dan ulduzu" (1967), K.Qaldoni "İki ağanın bir nökəri" (1968), M.Təhmasib "Rübailər aləmində" (1968), Anar "Ötən ilin son gecəsi" (1968), S.Sani Axundov "Qaraca qız" (1971), X.Əlibəyli "Aycan" (1973), Ə.Əylisli "Mənim nəğməkar bibim" (1975) və s. maraqlı quruluşlar verib. Ulduz xanım Rəfili Gənc Tamaşaçılar Teatrının inkişafındakı xidmətlərinə, rejissor sənətində qazandığı nailiyyətlərə görə 29 iyun 1964-cü ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi fəxri adı ilə təltif olunub.
Rejissorun səhnələşdirdiyi bir çox tamaşalar ümumittifaq festivallarının qalibi olub, diplom və mükafatlara layiq görülüb. 1954–1975-ci illər ərzində sənətkarın səhnələşdirdiyi əsərlər sırasında "Qavroş" (Viktor Hüqo, 1958), "Şirinbala bal yığır" (Salam Qədirzadə, 1965), "Dovşanın ad günü" (Xanımana Əlibəyli, 1966), "Mənim nəğməkar bibim" (Əkrəm Əylisli, 1975) və s. tamaşaları göstərmək olar.
1972-ci ildə Gənc Tamaşaçılar Teatrının müdiriyyəti tərəfindən Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyinə sənətkar haqqında təqdim olunan xasiyyətnamədə oxuyuruq:
| | Ulduz Rəfili-Əliyeva Azərbaycan teatrının ilk peşəkar qadın rejissoru olaraq 1952-ci ildən Gənc Tamaşaçılar Teatrında çalışır. 20 illik əmək fəaliyyəti müddətində 50-dən artıq tamaşaya quruluş verib. Onun quruluş verdiyi tamaşalar öz müasirliyi, bədii-ideya xüsusiyyətləri və yaradıcılıq mövqeyi baxımından seçilir. Bu əsərlər tamaşaçılar tərəfindən müvəffəqiyyətlə qarşılanaraq dəfələrlə mətbuatda müsbət fikirlərlə qeyd edilmişdir. O, teatrın həm Azərbaycan, həm də rus bölmələrində uğurlu tamaşalara imza atmışdır. Teatrın Bədii Şurasının üzvü kimi də səmərəli fəaliyyətini qeyd etmək vacibdir. Teatrda gənc aktyorların yetişməsində və dramaturqlarla yeni pyeslərin seçilib repertuara daxil edilməsi işində həmişə aktivdir. Bütün bunlarla yanaşı, Ulduz xanım teatrın ictimai həyatında da aktiv olmuş, böyük həvəslə mütəmadi olaraq məktəblilərlə görüşlər təşkil etmişdir | |
Ulduz Rəfili 1975-ci ilin sentyabrından isə pedaqoji fəaliyyətə başlayıb. O, uzun illər Musiqi Akademiyasının vokal və opera hazırlığı kafedrasının professoru olub.
Musiqi Akademiyasında çalışdığı müddətdə rejissor kimi S.Raxmaninovun "Aleko", P.Çaykovskinin "Iolanta", F.Əmirovun "Sevil", V.A.Motsartın "Fiqaronun toyu" və s. əsərləri uğurla səhnələşdirmişdir. Ulduz xanım musiqi-vokal əsərlərinin dərin məzmununu açaraq hər bir əsərə fərdi yanaşmağı bacarırdı. O deyirdi ki, "Tələbə bu günün ruhuna uyğun tərbiyə olunmalı, zamanın tələbinə cavab verməlidir. Xalqını və dövlətini sevərək onun tarixini dərindən bilməlidir".
Ulduz xanımın həyat yoldaşı Qurban Əliyev uzun müddət Azərbaycan SSR Təhsil Nazirliyində çalışmışdır. Yeganə övladı Həsən Əliyev isə səhiyyə sistemində işləmişdir. Keşməkeşli həyat yolu və maraqlı yaradıcılıq tarixçəsi ilə yaddaşlarda yaşayan Azərbaycanın ilk qadın teatr rejissoru Ulduz Rəfili 2006-cı ildə Bakıda vəfat etmişdir.
Mükafatları
1952-ci ildən Gənc Tamaşaçılar Teatrında çalışmağa başlayan Ulduz xanımın yaradıcı fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilmiş, 1957-ci ildə SSRİ Mədəniyyət Nazirliyinin (S.Mixalkovun "Sombrero" əsərinə görə), 1959-cu ildə Azərbaycan Ali Sovetinin fəxri fərmanına layiq görülmüşdür.
Xatirəsi
16 oktyabr 2012-ci ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin qərarı ilə Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında (ADGTT) Əməkdar İncəsənət Xadimi, ilk azərbaycanlı peşəkar qadın teatr rejissoru Ulduz Əliyeva-Rəfilinin anadan olmasının 90 illik yubileyinə həsr edilmiş xatirə gecəsi keçirilib. Tədbirdə milli teatr sənətinin formalaşmasında və inkişaf etdirilməsində Ulduz Rəfili-Əliyevanın əvəzsiz xidmətlərindən, onun rejissorluq fəaliyyətindən, mənalı həyat yolu və maraqlı yaradıcılıq tarixçəsindən danışılıb. Eyni zamanda vaxtilə Ulduz Rəfili Əliyevanın Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında quruluş verdiyi "Kiçik faciələr" (A.S.Puşkin) "Şirinbala bal yığır" (S.Qədirzadə), "Mənim nəğməkar bibim" (Ə.Əylisli), "Qaraca qız" (Süleyman Sani Axundov) tamaşalarından parçalar nümayiş etdirilib.
İstinadlar
- Azərbaycan Qadın Ensiklopediyası. Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası nəşriyyatı. 2002. səh. 22.
- Xəzər TV. "Azərbaycan teatrının ilk qadın rejissoru Ulduz Rəfilinin doğum günüdür" (az.). Youtube.com. 14.12.2022. 2022-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ulduz Saleh qizi Refili 15 dekabr 1922 Goranboy Gence qezasi 8 yanvar 2006 Baki rejissor emekdar incesenet xadimi professorUlduz RefiliUlduz Saleh qizi RefiliDogum tarixi 15 dekabr 1922Dogum yeri GoranboyVefat tarixi 2006Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanFealiyyeti RejissorTehsili Azerbaycan Dovlet Medeniyyet ve Incesenet UniversitetiMukafatlariHeyatiUlduz Saleh qizi Refili 15 dekabr 1922 ci ilde Goranboy rayonunun Borsunlu kendinde dogulub 12 yasi olanda nesilleri sovet repressiyasina meruz qalib ve o boyuk bacisi Semaye xanimla 1934 cu ilde Bakiya kocub Ulduz xanimin oz eli yazdigi avtobioqrafiyasinda oxuyuruq Atam Saleh Eliyev hele men dunyaya gelmemis vefat etmisdir Anam ikinci defe aile qurmusdur 1935 ci ilde anam rehmete gedenden sonra men musteqil heyata atilmali oldum Boyuk Veten muharibesine qeder Moskvada yasayan boyuk bacim Semaye Refilinin yaninda yasamali oldum 1938 ci ilde Senaye Texnikumunu bitirdim Daha sonra Ulduz xanim Moskvada Demiryolu Neqliyyati uzre Muhendisler Institutuna daxil olmus orada oxumaqla yanasi Moskva metropoliteninde stansiya novbe reisi ve elektrik qatarinda masinist kimi calismisdir Ulduz Refili muharibe bitdikden sonra Bakiya qayitmis burada indiki Medeniyyet ve Incesenet Universitetinin rejissorluq fakultesine daxil olmus 1951 ci ilde orani bitirmisdir Hemin muddetde de tehsil almaqla yanasi C Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasinda meslehetci ve o zamanki Kitabxanaciliq Texnikumunda pedaqoq kimi fealiyyet gostermisdir FealiyyetiO ali mektebi bitirdikden sonra 1951 ci ilde ilk Azerbaycan qadin teatr rejissoru kimi Genc Tamasacilar Teatrinin rus bolmesinde fealiyyete baslayib 1972 1975 ci illerde Genc Tamasacilar Teatrinin bas rejissoru kimi fealiyyet gosterib Burada hem Azerbaycan hem de rus bolmelerinde tamasalar hazirlayib onlara qurulus verib U Eliyeva 50 den artiq tamasaya Ikinci aile 1954 Ayrilan yollar 1957 Durna qatari 1958 V Huqo Qavros 1959 Umid negmesi 1959 Huner 1963 S Qedirzade Sirinbala bal yigir 1965 Xoruz 1965 X Elibeyli Dovsanin ad gunu 1966 C Memmedov Dan ulduzu 1967 K Qaldoni Iki aganin bir nokeri 1968 M Tehmasib Rubailer aleminde 1968 Anar Oten ilin son gecesi 1968 S Sani Axundov Qaraca qiz 1971 X Elibeyli Aycan 1973 E Eylisli Menim negmekar bibim 1975 ve s maraqli quruluslar verib Ulduz xanim Refili Genc Tamasacilar Teatrinin inkisafindaki xidmetlerine rejissor senetinde qazandigi nailiyyetlere gore 29 iyun 1964 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin emekdar incesenet xadimi fexri adi ile teltif olunub Rejissorun sehnelesdirdiyi bir cox tamasalar umumittifaq festivallarinin qalibi olub diplom ve mukafatlara layiq gorulub 1954 1975 ci iller erzinde senetkarin sehnelesdirdiyi eserler sirasinda Qavros Viktor Huqo 1958 Sirinbala bal yigir Salam Qedirzade 1965 Dovsanin ad gunu Xanimana Elibeyli 1966 Menim negmekar bibim Ekrem Eylisli 1975 ve s tamasalari gostermek olar Bakida Ulduz Refilinin mezari 1972 ci ilde Genc Tamasacilar Teatrinin mudiriyyeti terefinden Azerbaycan SSR Medeniyyet Nazirliyine senetkar haqqinda teqdim olunan xasiyyetnamede oxuyuruq Ulduz Refili Eliyeva Azerbaycan teatrinin ilk pesekar qadin rejissoru olaraq 1952 ci ilden Genc Tamasacilar Teatrinda calisir 20 illik emek fealiyyeti muddetinde 50 den artiq tamasaya qurulus verib Onun qurulus verdiyi tamasalar oz muasirliyi bedii ideya xususiyyetleri ve yaradiciliq movqeyi baximindan secilir Bu eserler tamasacilar terefinden muveffeqiyyetle qarsilanaraq defelerle metbuatda musbet fikirlerle qeyd edilmisdir O teatrin hem Azerbaycan hem de rus bolmelerinde ugurlu tamasalara imza atmisdir Teatrin Bedii Surasinin uzvu kimi de semereli fealiyyetini qeyd etmek vacibdir Teatrda genc aktyorlarin yetismesinde ve dramaturqlarla yeni pyeslerin secilib repertuara daxil edilmesi isinde hemise aktivdir Butun bunlarla yanasi Ulduz xanim teatrin ictimai heyatinda da aktiv olmus boyuk hevesle mutemadi olaraq mekteblilerle gorusler teskil etmisdir Ulduz Refili 1975 ci ilin sentyabrindan ise pedaqoji fealiyyete baslayib O uzun iller Musiqi Akademiyasinin vokal ve opera hazirligi kafedrasinin professoru olub Musiqi Akademiyasinda calisdigi muddetde rejissor kimi S Raxmaninovun Aleko P Caykovskinin Iolanta F Emirovun Sevil V A Motsartin Fiqaronun toyu ve s eserleri ugurla sehnelesdirmisdir Ulduz xanim musiqi vokal eserlerinin derin mezmununu acaraq her bir esere ferdi yanasmagi bacarirdi O deyirdi ki Telebe bu gunun ruhuna uygun terbiye olunmali zamanin telebine cavab vermelidir Xalqini ve dovletini severek onun tarixini derinden bilmelidir Ulduz xanimin heyat yoldasi Qurban Eliyev uzun muddet Azerbaycan SSR Tehsil Nazirliyinde calismisdir Yegane ovladi Hesen Eliyev ise sehiyye sisteminde islemisdir Kesmekesli heyat yolu ve maraqli yaradiciliq tarixcesi ile yaddaslarda yasayan Azerbaycanin ilk qadin teatr rejissoru Ulduz Refili 2006 ci ilde Bakida vefat etmisdir Mukafatlari1952 ci ilden Genc Tamasacilar Teatrinda calismaga baslayan Ulduz xanimin yaradici fealiyyeti yuksek qiymetlendirilmis 1957 ci ilde SSRI Medeniyyet Nazirliyinin S Mixalkovun Sombrero eserine gore 1959 cu ilde Azerbaycan Ali Sovetinin fexri fermanina layiq gorulmusdur Xatiresi16 oktyabr 2012 ci ilde Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin qerari ile Azerbaycan Dovlet Genc Tamasacilar Teatrinda ADGTT Emekdar Incesenet Xadimi ilk azerbaycanli pesekar qadin teatr rejissoru Ulduz Eliyeva Refilinin anadan olmasinin 90 illik yubileyine hesr edilmis xatire gecesi kecirilib Tedbirde milli teatr senetinin formalasmasinda ve inkisaf etdirilmesinde Ulduz Refili Eliyevanin evezsiz xidmetlerinden onun rejissorluq fealiyyetinden menali heyat yolu ve maraqli yaradiciliq tarixcesinden danisilib Eyni zamanda vaxtile Ulduz Refili Eliyevanin Dovlet Genc Tamasacilar Teatrinda qurulus verdiyi Kicik facieler A S Puskin Sirinbala bal yigir S Qedirzade Menim negmekar bibim E Eylisli Qaraca qiz Suleyman Sani Axundov tamasalarindan parcalar numayis etdirilib IstinadlarAzerbaycan Qadin Ensiklopediyasi Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi nesriyyati 2002 seh 22 Xezer TV Azerbaycan teatrinin ilk qadin rejissoru Ulduz Refilinin dogum gunudur az Youtube com 14 12 2022 2022 12 14 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 14