Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Təbrizli məhəlləsi — Şuşa şəhərinin 17 məhəlləsindən biri. Şuşanın bir şəhər kimi formalaşması 3 əsas mərhələdən keçmişdir. Pənahəli xanın hakimiyyət dövrünü (1748–1763) əhatə edən birinci mərhələdə Şuşanın ilk böyük məhəlləsi, sonralar Aşağı məhəllə adlandırılan Təbrizli məhəlləsi salınmışdır. Əhalisinin əksəriyyətini vaxtilə Təbriz və Ərdəbildən Bayat qalasına köçürülmüş sənətkarlar təşkil edən bu məhəllədə aşağıdakı kiçik məhəllələr – Çuxur, Qurdlar, Culfalar, Seyidli, Quyular, Merdinli, Hacı Yusifli, Qazançalı və Çöl qala məhəllələri yerləşirdi.
| Təbrizli məhəlləsi | |
|---|---|
| Təbrizli məhəlləsi | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Şuşa |
 | Bu məqalə Təbrizli məhəlləsi (Şuşa) haqqındadır. Digər mənalar üçün Təbrizli məhəlləsi səhifəsinə baxın. |
Məhəllənin tarixi
Təbrizli məhəlləsinin tarixi Şuşa tarixinin tərkib hissəsidir. Şuşa şəhəri qurulduğu çağdan başlayaraq genişləndi. Yeni-yeni məhəllələr meydana gəldi. Hər məhəllədə məscid, hamam tikildi, meydan quruldu. Ümumiyyətlə, Şuşanın bir şəhər kimiformalaşmasını şərti olaraq üç mərhələyə bölmək olar:
- Birinci mərhələ 1750-ci ildən başlayaraq çox qeyri-sabit şəraitdə 1763-cü ilə qədər davam etmiş, tikinti işləri bir qədər tələsik aparılmışdı. Bu dövrdə şəhərin Çuxur adlı şərq hissəsində 9 məhəllə salınmışdı.
- İbrahimxəlil xan Cavanşirin hakimiyyəti illərinə (1763–1806) təsadüf edən ikinci mərhələdə Şuşada aparılan tikinti işləri daha keyfiyyətli və möhtəşəm olmuşdur. Bu dövrdə şəhərdə yaşayış məhəllələrinin sayı 17-yə çatmışdı.
- XIX yüzili əhatə edən üçüncü mərhələdə şəhərin dağlıq qərb hissəsində yeni 12 məhəllə salınmış və əslində bununla Şuşanın formalaşması başa çatmışdır. Təbrizli məhəlləsi Şuşa şəhərinin ilk məhəllələrindən biridir. Bu məhəllə sakinləri Təbrizdən Bayat qalasına, ordan Şahbulağa, ordan isə Şuşa şəhərinə gəliblər. Bayat qalasına gəlmələri haqqında tarixçi Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği yazır:
"Hələ Qarabağın Xəmsə mahalları ona tabe olmadığı zaman (Pənah xan) ətraf xanların öz üzərinə hücum edəcəkləri təqdirdə ailə və qohumlarının, qulluqçu və yaxın adamlarının və (el) böyüklərinin qorunması üçün ellərin arasında münasib bir yerdə qala tikilməsini lazım bilmişdi. Məşvərətdən sonra, indi Kəbirli mahalı içində olan Bayat qalasının binası qoyuldu. Qısa bir zamanda möhkəm hasar və xəndək qayrıldı, bazar, hamam və məscid tikildi. Xan bütün ailəsini, qohumlarının və el böyüklərinin əhli-əyalını oraya topladı. Ətrafda olan camaat, hətta Pənah xanın tərəqqisini, onun rəftar və məhəbbətini eşidən Təbriz və Ərdəbil vilayətlərinin bir çox əhalisi və sənətkarları belə öz ailələri ilə birlikdə gəlib Bayat qalasında yerləşdilər. Bayat qalası müsəlman tarixi ilə 1161, xristian tarixi ilə 1745-ci ildə tikilmişdir (Hicri 1161-ci il miladi 1748-ci ilə bərabərdir)."
İbrahimxəlil xan Sarıcalı-Cavanşir 1783-cü ildə və 1785-ci ildə Təbriz xanlığına yürüş etmişdi. O da bu yürüşlərində Təbrizdən xeyli ailə gətirib Təbrizli məhəlləsinə yerləşdirmişdi. Həmin dövrdə hələ Təbrizdə yaşayan Ağa Hüseyn Arif, İbrahimxəlil xan Sarıcalı-Cavanşirin Təbrizə yürüşünü şeirlərində pisləmişdi. O, bu yürüşlə bağlı yazırdı: 1823-cü ildə Yermolov və Mogilyovski tərəfindən tərtib olunmuş vergi dəftərində şəhərin məhəllələri və demoqrafik mənzərəsi əks olunmuşdur:
- Təbrizli məhəlləsi
- Qazançılı məhəlləsi
- Əylisli məhəlləsi Şəhərdə müəyyən mahaldan və el-obadan gəlib kompakt halında yaşayanlar da vardı. Bu yaşayış sahələri sonradan böyük məhəllələrə çevrildi:
- Dəmirçihəsənli mahalından (Mamaylı, Xocavənd)
- Cavanşir-Dizaq mahalından (Hacılı, Yağləvənd, Qaraxanbəyli, Merdinli, Seyidmahmudlu, Dədəli, Zərgər və dəmirçilərin yaşadıqları məhəllə)
- Cavanşir mahalından (Köçərli, Keştazlı, Şıxbabalı, İlxıçı-Muğanlı)
- İyirmidörd mahalından (Saatlı)
- Kəbirli mahalından (Qurd-Dördlər, Qurd-Gürcüstan, Qurd-Qaradağlı, sonradan Seyidli)
- Ağadədəli məhəlləsi öz adını Cəfərqulu xan Sarıcalı-Cavanşirə bağlı olan Ağa bəy Dədəlinin yaşadığı ünvandan alıb.
- Hacıyusifli məhəlləsi isə məşhur divanbəyi Hacı Yusif ağa Hacı Rəhim ağa oğlu Muğanlının adından götürülüb.
- Gəlmələr məhəlləsi isə müxtəlif yörələrdən gəlmiş adamlar tərəfindən şəhərdə salınmış yaşayış massivi idi. Demək olar ki, Şuşanın ən qədim məhəlləsi Təbrizlidir. Təbrizli məhəlləsinin sakinləri Qarabağ mədəniyyətinə təkan verdilər. Muğamat sazı, qəzəl qoşmanı üstələdi. Qarabağın bir çox şairləri bu məhəllədən çıxıb. Həmin şairlərdən Ağa Hüseyn Arif, Abdulla Canızadə, Süleyman Faxir, Əbdül Şahin, Mirzə Nəcəfqulu Şəms-Zakir, Fərruxi və başqalarını nişan verə bilərik. Məhəllə əhalisinin əksəriyyəti savadlı idi. 1797-ci ildə Şuşada tərtib olunmuş bir qəbaləyə qol çəkib şahidlik edənlərin böyük çoxluğu Təbrizli məhəlləsinin sakinləridir. Həmin sakinlərdən Hacı Xudaverdini, Ağa Nadirhüseyni, Ağa Cilovxanı, Hacı İmamqulunu, Məşədi Hüseyni və başqalarını göstərə bilərik.
Bu məhəllədən həkimlərdən Hacı Mirzə Müqim bəy İmanbəyovu, Məşədi Hacı Əkbər oğlunu, katiblərdən Mirzə Haqverdi Ocaqverdi oğlunu və digər peşə sahiblərini təqdim edə bilərik. Məhəllə ilk dövründə sənətkarlar məhəlləsi olsa da, tez bir zamanda mədəniyyət beşiyinə çevrildi. Şuşa şəhərindən ilk Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər seminariyasında oxuyan Təbrizli məhəlləsinin sakini idi. Həmin şəxsin, Əbdüləli bəy Bağır oğlu Muxtarovun Azərbaycanda maarifçiliyin yayılmasında önəmli rolu var. Təbrizli məhəlləsinin bünövrəsinədək Qarabağda Xudadad (farsca Allahverdi) adı yox idi. Bu adı özləri ilə bərabər gətirmişdilər. Ad daşıyıcılardan biri Xudadad xan Dünbili Təbrizin hakimi olmuşdu. Məhəllə sakinlərindən biri bu adı öz oğluna qoymuşdu. Şuşa şəhərinin digər məhəllələrində tanınmış birisini çağıranda adının sonuna, Təbrizli məhəlləsində isə önünə ağa sözü əlavə edilirdi.
XVIII yüzilin ikinci yarısından başlayaraq Aşura təziyyəsi əsasən Təbrizli məhəlləsində keçirilirdi. Daha izdihamlı, daha gur olduğundan şəhər qazısı da bu məhəllədə təziyəyə qatılırdı. 1840-cı illərin önlərində ruslara arxalanan ermənilər Təbrizli məhəlləsinin təziyyə məclisinə lağ eləmişdilər. Təziyədə iştirak edən şəhər qazısı Mirzə Əbülqasım bəy Mirzə Əli bəy oğlu Haqverdiyev (1803-?) ermənilərin əleyhinə fitva hazırlamış, bu işin həyata keçirilməsini şəhər deputatı, Təbrizli məhəlləsinin ağsaqqalı Hacı Hüseyn Kərbəlayı Mustafa oğluna (1772-?) tapşırmışdı. Məhəllə əhli hərə bir dəyənək götürüb erməniləri xurd-xəşil eləmişdilər. Şəhər qəza idarəsinin polisləri və keşikçilər qəzəbli kütləni güc-bəla ilə yatırmışdılar. Erməniləri fitnəsi haqqında çara məlumat verilmişdi. 1906-cı il erməni basqınlarında keçmiş Təbrizli məhəlləsinin sakinləri müdafiədə fəallıq göstərmişdilər. Belə fəallardan biri də Əfrasiyab Əzimov idi. O, vətənpərvər, el qədri bilən bir qəhrəman kimi tanınmışdı. 1905–1906-cı illər erməni-müsəlman qırğınlarında igidliyi sayəsində neçə-neçə günahsızı ölümdən qurtarmışdı.Mir Möhsün Nəvvab yazır:
"Müsəlmanlar da bir neçə yerdə səngərlər tərtib etmişdilər. Birinci səngər Vəzirzadələrin evinin qabağında, ikinci səngər isə Hacı Həsən Qaraşirzadənin evinin içində və baş tərəfində idi. Bu səngərləri tərtib edən və onların başçısı Abbas bəy Talıb bəy oğlu idi. Üçüncü səngər isə Məşədi Kərimin və erməni Xaçatur oğlunun evləri idi. Bu səngərləri yaradan və onların rəhbəri bizim Mir İbrahim Ağamirzadə idi. Dördüncü səngər isə Ağadədəlidə idi. Onun da böyüyü və rəhbəri Əfrasiyab Hacı Əzim oğlu idi. Beşinci səngər Təzə məhəllədə yerləşirdi. Onun rəhbəri isə Məşədi Abış Bəylər oğlu idi. Altıncı səngər isə mərhumə Gövhər ağanın evi və həyəti idi. Bu səngərin rəhbəri və istiqamətvericisi cənab Axund Molla Şükür idi".
Əfrasiyab Əzimov həm "Difai", həm də "Qarabağ məclisi" təşkilatlarının fəal üzvi olmuşdu. "Difai", həm də "Qarabağ məclisi" təşkilatlarının üzvülərindən biri də keçmiş Təbrizli məhəlləsinin sakinlərindən biri Məşədi Süleyman Kərbəlayı Allahverdi oğlu Əsgərov idi. Təbrizli məhəlləsinin əhalisi azad icma idi. Onlar xan divanına, rus üsul-idarəsi dönəmində dövlətə vergi ödəyirdilər. Şuşa şəhərinin digər məhəllələrində olduğu kimi, Təbrizli məhəlləsində də əhalinin başlıca məşğuliyyət sahələri sənətkarlıq və ticarət idi. Məhz sənətkarlar və tacirlər Təbrizli məhəlləsi əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edirdi. Maraqlıdır ki, bu məhəllənin əhalisinin hamısı Təbrizlidirmi? Mənbələri diqqətlə araşdırdıqda bu məsələnin də düzgün izahını vermək mümkündür. Qənaət budur ki, bu məhəllədə əslən Təbrizli olanlarla yanaşı, qonşu Qaradağdan, Naxçıvandan, Şirvandan və digər yörələrdən gələnlər də məskunlaşmışdılar. Təbrizli məhəlləsi XIX yüzilin ikinci yarısından sonra tarix meydanından çıxdı. Bu məhəllənin sakinləri digər məhəllələrdə məskunlaşdılar. Bu məhəllənin sakinlərinin bir qismi Ağadədəli, bir qismi isə Xocamircan məhəlləsinə qarışdı.
Əhalisi
Əsasən sənətkar və tacirlərin yaşadığı məhəllə "Təbrizli" adlanırdı, ilk sakinləri Pənahəli xan Cavanşirın dövründə Ərdəbil, Zəncan, əksəriyyəti isə Təbrizdən gətirilmiş, əvvəlcə Bayat, sonra Şahbulaq, daha sonra Şuşa qalalarında məskunlaşdırılmışdı. XVIII əsrin 80-ci illərində İbrahimxəlil xanın özünün yaxın müttəfiqi, Xoy hakimi Əhməd xanla birlikdə Təbriz üzərinə yürüş edərək oranı tutmuş, şəhəri öz aralarında bölüşdürmüşdülər. O, qardaşı oğlu Əsədulla bəyi Təbriz xanlığının hakimi təyin etdikdən sonra oradan xeyli seçmə sənətkar və tacir ailəsini gətirib həmin məhəllədə yerləşdirmişdi. Sonralar burada İranın Qaradağ mahalından, Naxçıvan, Şirvan və başqa yerlərdən gələnlər də məskunlaşmışdılar. "Təbrizli məhəlləsi"nin camaatı həm xanlıq, həm də rus hakimiyyəti dövründə azad icma olmuş və dövlətə vergi vermişlər. XIX əsrin axırlarında məhəllənin bir hissəsi "Ağadədəli", bir hissəsi isə "Xocamircanlı məhəlləsi"nə qarışmışdır.
Təbrizli məhəlləsində yaşamış ailələr
İstinadlar
- Qarabağnamələr. 1-ci kitab. Bakı: Yazıçı, 1989, səh.
- P. М. Шукурова, Новый документ (кабала) о владениях Карабахского хана Ибрахим халил-хана, "Soy" dərgisi, Bakı, 2007
- "Şuşanın tarixi". 18 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
- "Şuşanın ilk məhəllələrindən biri - Təbrizli". vaxt.az. 13 September 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
- M. M. Nəvvab, 1905–1906-cı illərdə erməni-müsəlman davası, Bakı, 1993, səh.24.
- "Tarixi on iki məhəllədən biri". www.anl.az. 5 March 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
- Ənvər Çingizoğlu. Şuşa şəhəri: Təbrizli məhəlləsi. Bakı, "Zərdabi LTD" MMC, 2012.- 324 səh.
- "Şuşanın məhəllələri". azertag.az. 21 February 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
Ədəbiyyat
- Ənvər Çingizoğlu. (PDF). Bakı: Zərdabi LTD MMC. 2012. Archived from the original on 2020-12-18. İstifadə tarixi: 2022-02-08.
Xarici keçidlər
- "Şuşada da bir Təbrizli var…". www.azadliq.info. İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
- "Şuşada da bir Təbrizli var…". www.anl.az. İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
- "Xanlığın paytaxtı". www.azerbaijan-news.az. İstifadə tarixi: 27 apr 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tebrizli mehellesi Susa seherinin 17 mehellesinden biri Susanin bir seher kimi formalasmasi 3 esas merheleden kecmisdir Penaheli xanin hakimiyyet dovrunu 1748 1763 ehate eden birinci merhelede Susanin ilk boyuk mehellesi sonralar Asagi mehelle adlandirilan Tebrizli mehellesi salinmisdir Ehalisinin ekseriyyetini vaxtile Tebriz ve Erdebilden Bayat qalasina kocurulmus senetkarlar teskil eden bu mehellede asagidaki kicik mehelleler Cuxur Qurdlar Culfalar Seyidli Quyular Merdinli Haci Yusifli Qazancali ve Col qala mehelleleri yerlesirdi Tebrizli mehellesiTebrizli mehellesiUmumi melumatlarOlke AzerbaycanSeher SusaBu meqale Tebrizli mehellesi Susa haqqindadir Diger menalar ucun Tebrizli mehellesi sehifesine baxin Mehellenin tarixiTebrizli mehellesinin tarixi Susa tarixinin terkib hissesidir Susa seheri quruldugu cagdan baslayaraq genislendi Yeni yeni mehelleler meydana geldi Her mehellede mescid hamam tikildi meydan quruldu Umumiyyetle Susanin bir seher kimiformalasmasini serti olaraq uc merheleye bolmek olar Birinci merhele 1750 ci ilden baslayaraq cox qeyri sabit seraitde 1763 cu ile qeder davam etmis tikinti isleri bir qeder telesik aparilmisdi Bu dovrde seherin Cuxur adli serq hissesinde 9 mehelle salinmisdi Ibrahimxelil xan Cavansirin hakimiyyeti illerine 1763 1806 tesaduf eden ikinci merhelede Susada aparilan tikinti isleri daha keyfiyyetli ve mohtesem olmusdur Bu dovrde seherde yasayis mehellelerinin sayi 17 ye catmisdi XIX yuzili ehate eden ucuncu merhelede seherin dagliq qerb hissesinde yeni 12 mehelle salinmis ve eslinde bununla Susanin formalasmasi basa catmisdir Tebrizli mehellesi Susa seherinin ilk mehellelerinden biridir Bu mehelle sakinleri Tebrizden Bayat qalasina ordan Sahbulaga ordan ise Susa seherine gelibler Bayat qalasina gelmeleri haqqinda tarixci Mirze Camal Cavansir Qarabagi yazir Hele Qarabagin Xemse mahallari ona tabe olmadigi zaman Penah xan etraf xanlarin oz uzerine hucum edecekleri teqdirde aile ve qohumlarinin qulluqcu ve yaxin adamlarinin ve el boyuklerinin qorunmasi ucun ellerin arasinda munasib bir yerde qala tikilmesini lazim bilmisdi Mesveretden sonra indi Kebirli mahali icinde olan Bayat qalasinin binasi qoyuldu Qisa bir zamanda mohkem hasar ve xendek qayrildi bazar hamam ve mescid tikildi Xan butun ailesini qohumlarinin ve el boyuklerinin ehli eyalini oraya topladi Etrafda olan camaat hetta Penah xanin tereqqisini onun reftar ve mehebbetini esiden Tebriz ve Erdebil vilayetlerinin bir cox ehalisi ve senetkarlari bele oz aileleri ile birlikde gelib Bayat qalasinda yerlesdiler Bayat qalasi muselman tarixi ile 1161 xristian tarixi ile 1745 ci ilde tikilmisdir Hicri 1161 ci il miladi 1748 ci ile beraberdir Ibrahimxelil xan Saricali Cavansir 1783 cu ilde ve 1785 ci ilde Tebriz xanligina yurus etmisdi O da bu yuruslerinde Tebrizden xeyli aile getirib Tebrizli mehellesine yerlesdirmisdi Hemin dovrde hele Tebrizde yasayan Aga Huseyn Arif Ibrahimxelil xan Saricali Cavansirin Tebrize yurusunu seirlerinde pislemisdi O bu yurusle bagli yazirdi 1823 cu ilde Yermolov ve Mogilyovski terefinden tertib olunmus vergi defterinde seherin mehelleleri ve demoqrafik menzeresi eks olunmusdur Tebrizli mehellesi Qazancili mehellesi Eylisli mehellesi Seherde mueyyen mahaldan ve el obadan gelib kompakt halinda yasayanlar da vardi Bu yasayis saheleri sonradan boyuk mehellelere cevrildi Demircihesenli mahalindan Mamayli Xocavend Cavansir Dizaq mahalindan Hacili Yaglevend Qaraxanbeyli Merdinli Seyidmahmudlu Dedeli Zerger ve demircilerin yasadiqlari mehelle Cavansir mahalindan Kocerli Kestazli Sixbabali Ilxici Muganli Iyirmidord mahalindan Saatli Kebirli mahalindan Qurd Dordler Qurd Gurcustan Qurd Qaradagli sonradan Seyidli Agadedeli mehellesi oz adini Ceferqulu xan Saricali Cavansire bagli olan Aga bey Dedelinin yasadigi unvandan alib Haciyusifli mehellesi ise meshur divanbeyi Haci Yusif aga Haci Rehim aga oglu Muganlinin adindan goturulub Gelmeler mehellesi ise muxtelif yorelerden gelmis adamlar terefinden seherde salinmis yasayis massivi idi Demek olar ki Susanin en qedim mehellesi Tebrizlidir Tebrizli mehellesinin sakinleri Qarabag medeniyyetine tekan verdiler Mugamat sazi qezel qosmani usteledi Qarabagin bir cox sairleri bu mehelleden cixib Hemin sairlerden Aga Huseyn Arif Abdulla Canizade Suleyman Faxir Ebdul Sahin Mirze Necefqulu Sems Zakir Ferruxi ve basqalarini nisan vere bilerik Mehelle ehalisinin ekseriyyeti savadli idi 1797 ci ilde Susada tertib olunmus bir qebaleye qol cekib sahidlik edenlerin boyuk coxlugu Tebrizli mehellesinin sakinleridir Hemin sakinlerden Haci Xudaverdini Aga Nadirhuseyni Aga Cilovxani Haci Imamqulunu Mesedi Huseyni ve basqalarini gostere bilerik Bu mehelleden hekimlerden Haci Mirze Muqim bey Imanbeyovu Mesedi Haci Ekber oglunu katiblerden Mirze Haqverdi Ocaqverdi oglunu ve diger pese sahiblerini teqdim ede bilerik Mehelle ilk dovrunde senetkarlar mehellesi olsa da tez bir zamanda medeniyyet besiyine cevrildi Susa seherinden ilk Zaqafqaziya Qori Muellimler seminariyasinda oxuyan Tebrizli mehellesinin sakini idi Hemin sexsin Ebduleli bey Bagir oglu Muxtarovun Azerbaycanda maarifciliyin yayilmasinda onemli rolu var Tebrizli mehellesinin bunovresinedek Qarabagda Xudadad farsca Allahverdi adi yox idi Bu adi ozleri ile beraber getirmisdiler Ad dasiyicilardan biri Xudadad xan Dunbili Tebrizin hakimi olmusdu Mehelle sakinlerinden biri bu adi oz ogluna qoymusdu Susa seherinin diger mehellelerinde taninmis birisini cagiranda adinin sonuna Tebrizli mehellesinde ise onune aga sozu elave edilirdi Susa seherinde Asura teziyyesi XVIII yuzilin ikinci yarisindan baslayaraq Asura teziyyesi esasen Tebrizli mehellesinde kecirilirdi Daha izdihamli daha gur oldugundan seher qazisi da bu mehellede teziyeye qatilirdi 1840 ci illerin onlerinde ruslara arxalanan ermeniler Tebrizli mehellesinin teziyye meclisine lag elemisdiler Teziyede istirak eden seher qazisi Mirze Ebulqasim bey Mirze Eli bey oglu Haqverdiyev 1803 ermenilerin eleyhine fitva hazirlamis bu isin heyata kecirilmesini seher deputati Tebrizli mehellesinin agsaqqali Haci Huseyn Kerbelayi Mustafa ogluna 1772 tapsirmisdi Mehelle ehli here bir deyenek goturub ermenileri xurd xesil elemisdiler Seher qeza idaresinin polisleri ve kesikciler qezebli kutleni guc bela ile yatirmisdilar Ermenileri fitnesi haqqinda cara melumat verilmisdi 1906 ci il ermeni basqinlarinda kecmis Tebrizli mehellesinin sakinleri mudafiede fealliq gostermisdiler Bele feallardan biri de Efrasiyab Ezimov idi O vetenperver el qedri bilen bir qehreman kimi taninmisdi 1905 1906 ci iller ermeni muselman qirginlarinda igidliyi sayesinde nece nece gunahsizi olumden qurtarmisdi Mir Mohsun Nevvab yazir Muselmanlar da bir nece yerde sengerler tertib etmisdiler Birinci senger Vezirzadelerin evinin qabaginda ikinci senger ise Haci Hesen Qarasirzadenin evinin icinde ve bas terefinde idi Bu sengerleri tertib eden ve onlarin bascisi Abbas bey Talib bey oglu idi Ucuncu senger ise Mesedi Kerimin ve ermeni Xacatur oglunun evleri idi Bu sengerleri yaradan ve onlarin rehberi bizim Mir Ibrahim Agamirzade idi Dorduncu senger ise Agadedelide idi Onun da boyuyu ve rehberi Efrasiyab Haci Ezim oglu idi Besinci senger Teze mehellede yerlesirdi Onun rehberi ise Mesedi Abis Beyler oglu idi Altinci senger ise merhume Govher aganin evi ve heyeti idi Bu sengerin rehberi ve istiqametvericisi cenab Axund Molla Sukur idi Efrasiyab Ezimov hem Difai hem de Qarabag meclisi teskilatlarinin feal uzvi olmusdu Difai hem de Qarabag meclisi teskilatlarinin uzvulerinden biri de kecmis Tebrizli mehellesinin sakinlerinden biri Mesedi Suleyman Kerbelayi Allahverdi oglu Esgerov idi Tebrizli mehellesinin ehalisi azad icma idi Onlar xan divanina rus usul idaresi doneminde dovlete vergi odeyirdiler Susa seherinin diger mehellelerinde oldugu kimi Tebrizli mehellesinde de ehalinin baslica mesguliyyet saheleri senetkarliq ve ticaret idi Mehz senetkarlar ve tacirler Tebrizli mehellesi ehalisinin boyuk ekseriyyetini teskil edirdi Maraqlidir ki bu mehellenin ehalisinin hamisi Tebrizlidirmi Menbeleri diqqetle arasdirdiqda bu meselenin de duzgun izahini vermek mumkundur Qenaet budur ki bu mehellede eslen Tebrizli olanlarla yanasi qonsu Qaradagdan Naxcivandan Sirvandan ve diger yorelerden gelenler de meskunlasmisdilar Tebrizli mehellesi XIX yuzilin ikinci yarisindan sonra tarix meydanindan cixdi Bu mehellenin sakinleri diger mehellelerde meskunlasdilar Bu mehellenin sakinlerinin bir qismi Agadedeli bir qismi ise Xocamircan mehellesine qarisdi EhalisiEsasen senetkar ve tacirlerin yasadigi mehelle Tebrizli adlanirdi ilk sakinleri Penaheli xan Cavansirin dovrunde Erdebil Zencan ekseriyyeti ise Tebrizden getirilmis evvelce Bayat sonra Sahbulaq daha sonra Susa qalalarinda meskunlasdirilmisdi XVIII esrin 80 ci illerinde Ibrahimxelil xanin ozunun yaxin muttefiqi Xoy hakimi Ehmed xanla birlikde Tebriz uzerine yurus ederek orani tutmus seheri oz aralarinda bolusdurmusduler O qardasi oglu Esedulla beyi Tebriz xanliginin hakimi teyin etdikden sonra oradan xeyli secme senetkar ve tacir ailesini getirib hemin mehellede yerlesdirmisdi Sonralar burada Iranin Qaradag mahalindan Naxcivan Sirvan ve basqa yerlerden gelenler de meskunlasmisdilar Tebrizli mehellesi nin camaati hem xanliq hem de rus hakimiyyeti dovrunde azad icma olmus ve dovlete vergi vermisler XIX esrin axirlarinda mehellenin bir hissesi Agadedeli bir hissesi ise Xocamircanli mehellesi ne qarismisdir Tebrizli mehellesinde yasamis ailelerAgabeyovlar Bagirovlar Muqimovlar Sefiyevler Tagizadeler QedimovlarIstinadlarQarabagnameler 1 ci kitab Baki Yazici 1989 seh P M Shukurova Novyj dokument kabala o vladeniyah Karabahskogo hana Ibrahim halil hana Soy dergisi Baki 2007 Susanin tarixi 18 June 2022 tarixinde Istifade tarixi 27 apr 2022 Susanin ilk mehellelerinden biri Tebrizli vaxt az 13 September 2018 tarixinde Istifade tarixi 27 apr 2022 M M Nevvab 1905 1906 ci illerde ermeni muselman davasi Baki 1993 seh 24 Tarixi on iki mehelleden biri www anl az 5 March 2016 tarixinde Istifade tarixi 27 apr 2022 Enver Cingizoglu Susa seheri Tebrizli mehellesi Baki Zerdabi LTD MMC 2012 324 seh Susanin mehelleleri azertag az 21 February 2022 tarixinde Istifade tarixi 27 apr 2022 EdebiyyatEnver Cingizoglu PDF Baki Zerdabi LTD MMC 2012 Archived from the original on 2020 12 18 Istifade tarixi 2022 02 08 Xarici kecidler Susada da bir Tebrizli var www azadliq info Istifade tarixi 27 apr 2022 Susada da bir Tebrizli var www anl az Istifade tarixi 27 apr 2022 Xanligin paytaxti www azerbaijan news az Istifade tarixi 27 apr 2022