Tzin sülaləsinə qarşı hərəkət (çin. 反清) ― Tzin sülaləsi dövründə (1636–1912) əsasən Çində Mançur hökmranlığına qarşı tutulan bir hərəkət, tez-tez müxaliflər tərəfindən vəhşilik kimi qiymətləndirilir. Çin elmini boğmaqda və Çinin dünyanın əsas gücündən yoxsul, geridə qalan bir millətə
Tzin sülaləsinə qarşı hərəkət fəalların toplanma şüarı "Fǎn Qing Fu Ming" idi (Sadələşdirilmiş Çincə:反清复明; ənənəvi Çincə:反清復明; eynən: "Tzinə qarşı və Minin bərpası "), əsas şüarı ilə bağlıdır "Tzini bərpa və xariciləri məhv edin" (" 扶清滅洋 fú Qīng miè yáng ").
Erkən Tzin vaxtları Min sülaləsinin sadiqliyi
Min müsəlman sadiqləri
Mi Layin və Din Quodon rəhbərliyindəki Hui Müsəlman Min sadiqləri 1646–1650-ci illər arasında bir Min şahzadəsini taxta qaytarmaq üçün Tzinlə mübarizə apardılar. 1644-cü ildə Tzin sülaləsi Min sülaləsini işğal etdikdə (1368–1644), Qansuda Müsəlman liderlər Milayin və Din Quodon rəhbərlik etdiyi Müsəlman Min sadiqləri, 1646-cı ildə Tzinləri devirmək üçün zamanı, Tzinə qarşı üsyan qaldırdılar. Müsəlman Min sadiqlərini Sultan Səid Baba və oğlu Şahzadə Turumtay dəstəklədi. Müsəlman Min sadiqlərinə qiyamda Tibetlilər və Han Çinlilər də qatıldı. Şiddətli döyüşlərdən və danışıqlardan sonra 1649-cu ildə bir barış müqaviləsi qəbul edildi, Milayan və Ding adları Tzinə sadiq qaldılar, və Tzin ordusunun üzvləri rütbələrə sahib oldular. Çinin cənubundakı digər Min sadiqləri yenidən canlandıqda və Tzin onlarla döyüşmək üçün qüvvələrini Qansudan çıxartmaq məcburiyyətində qaldıqda, Milayan və Din bir daha silah götürərək Tzinə qarşı üsyan etdilər. Müsəlman Min sadiqləri, daha sonra Milayin, Din Quodon və Turumtay da daxil olmaqla, döyüşdə şəhid olan 100.000 nəfərlik Tzin ordusu tərəfindən əzildi.
Konfusiyalı Hui müsəlman alimi Ma Ju (1640–1710) Tzinə qarşı cənub Min sadiqləri ilə xidmət etdi.
Kosinqa
Mox sadiq generalı Jen Çenqon, daha çox Kosinqa adı ilə tanınır, 1646–1662 arasında Tzin sülaləsinə qarşı çıxmaq üçün hərbi bir hərəkata rəhbərlik edir. Tayvan adasında Tunqin Krallığını qurdu.
Tzin əleyhinə üsyanlar
Monqol üsyanları
üç əsas qrupa bölündülər — Daxili Monqollar, Xarici və Oyratlar.
Çingiz xanın nəslindən olan İç Monqolustanlı Çahar Xanı , 1634-cü ildə çiçək xəstəliyindən vəfat edənə qədər Çinə qarşı çıxdı və mübarizə aparırdı. Bundan sonra, oğlu Ejey Xanın rəhbərlik etdiyi Daxili Moğollar 1636-cı ildə Tzinə təslim oldular və Ejey Xan Şahzadə (Qin Wang, 親王) rütbəsini aldı. Bundan sonra Daxili Monqol zadəganları Tzin kral ailəsi ilə sıx əlaqədə oldular və onlarla geniş şəkildə evləndilər. Ejei Khan 1661-ci ildə öldü və yerinə qardaşı Abunay keçdi. Abunai Mançju Tzin hökmranlığından narazı qaldıqdan sonra, 1669-cu ildə Shenyanda evində həbsə salındı və Kanxi İmperatoru onun rütbəsini oğlu Borniyə verdi. Abunayın həbs müddəti bitəndən sonra, qardaşı Lubuzunq ilə 1675-ci ildə zamanı Tzin əleyhinə qiyam qaldırdı və 3.000 Çahar Monqollarla qiyama qoşulub. Daha sonra Tzin, 1675-ci il aprelin 20-də bir döyüşdə qiyamçıları əzdi, Abunay və bütün tərəfdarları öldürüldü. Onların titulu ləğv edildi, Çahar monqol kral adamlarının hamısı Mançu Tzin şahzadələrində doğulsa da edam edildi və Çahar monqol kral qadınları, Mançu Qing şahzadələri xaricində köləliyə satıldı. Çahar monqolları daha sonra öz muxtariyyətlərini qoruyan digər Daxili Monqollardan fərqli olaraq, Tzin İmperatorunun birbaşa nəzarəti altına alındı.
Tzin hakimiyyəti altına düşmək üçün daha çox həvəssiz idilər. Yalnız lideri, Qaldan-Boşoqtu hakimiyyəti altında Kansi imperatoru tərəfindən işğal edildilər.
Tzinhaida Oyratlar da Tzinə qarşı üsyan qaldırıb, lakin tərəfindən əzilib və məğlub olublar.
Taypin üsyanı
Hon Siuquan (洪秀全, Hóng Xiùquán) Tzin sülaləsinə qarşı Taypin üsyanının (1850–1864) lideri olan Hakka Çinlisi idi. Özünü elan etdi, qurdu və həmçinin özünü İsanın qardaşı adlandırdı.
Mançuların soyqırımı və məhv edilməsi
Mançulara qarşı kəskin nifrətləri ilə idarə olunan Taiping, Mançurların bütün irqlərini məhv etmək üçün soyqırım kampaniyası başlatdı.
Taypin qüvvələri Nancini fəth etdikdən sonra Mançu qalasına basqın etdilər və şəhərin bütün Mançu əhalisi olan, təxminən 40.000 mançu öldürdülər. 27 oktyabr 1853-cü ildə Huanhe çayından keçərək Taypin qüvvələri təxminən 10.000 mançu öldürdülər. Həmçinin Şaosinqdə 2000 mançu da öldürüldü.
Tibet üsyanları
Tibetli Budist Lamalar, 1905-ci il Tibet üsyanı əsnasında Batanqdakı Tzinə qarşı üsyan edərək, Mançu lideri Fənquana sui-qəsd etdilər, eyni zamanda Fransız katolik missionerlərini öldürdülər və Tibetlilər katolikliyi qəbul etdi.
Tzinin devrilməsi
Sinxay İnqilabı Vuçan üsyanın zəfəri ilə sürətləndi, qalib gələn Vuçan inqilabçıları digər vilayətlərə öz müstəqilliklərini elan etmələrini xahiş edərək teleqraf göndərdilər, Cənubi Çin və Orta Çində 15 vilayət bunu etdi.
Nəhayət, iki əsrdən çox müddətdən sonra Tzin sülaləsi devrildi və Çin yeni bir respublikaya çevrildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Millward, James A. Beyond the Pass: Economy, Ethnicity, and Empire in Qing Central Asia, 1759–1864 (illustrated). Stanford University Press. 1998. səh. 298. ISBN . 28 April 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 24 April 2014. (#empty_citation)
- Lipman, Jonathan Neaman. Familiar strangers: a history of Muslims in Northwest China. University of Washington Press. 1998. səh. 53. ISBN . 28 April 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 24 April 2014. (#empty_citation)
- Lipman, Jonathan Neaman. Familiar strangers: a history of Muslims in Northwest China. University of Washington Press. 1998. səh. 54. ISBN . 8 March 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 24 April 2014. (#empty_citation)
- Millward, James A. Beyond the Pass: Economy, Ethnicity, and Empire in Qing Central Asia, 1759–1864 (illustrated). Stanford University Press. 1998. səh. 171. ISBN . 27 April 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 24 April 2014. (#empty_citation)
- Dwyer, Arienne M. Salar: A Study in Inner Asian Language Contact Processes, Part 1 (illustrated). Otto Harrassowitz Verlag. 2007. səh. 8. ISBN . 28 April 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 24 April 2014. (#empty_citation)
- . Atrocities: The 100 Deadliest Episodes in Human History. W. W. Norton. 2011. səh. 289. ISBN . 2022-06-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-02. (#empty_citation)
- Micheal Clodfelter. Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Reference to Casualty and Other Figures. Mcfarland. 2002. səh. 256. ISBN . 2022-09-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-02. (#empty_citation)
- . 2021-06-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-02. (#empty_citation)
- Liu, Haiming. [2005] (2005). The Transnational History of a Chinese Family: Immigrant Letters, Family Business and Reverse Migration. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. ISBN , ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tzin sulalesine qarsi hereket cin 反清 Tzin sulalesi dovrunde 1636 1912 esasen Cinde Mancur hokmranligina qarsi tutulan bir hereket tez tez muxalifler terefinden vehsilik kimi qiymetlendirilir Cin elmini bogmaqda ve Cinin dunyanin esas gucunden yoxsul geride qalan bir milleteSun Yatsen Cin Respublikasinin Asiyada ilk respublikanin qurucusu Tzin sulalesine qarsi hereket feallarin toplanma suari Fǎn Qing Fu Ming idi Sadelesdirilmis Cince 反清复明 enenevi Cince 反清復明 eynen Tzine qarsi ve Minin berpasi esas suari ile baglidir Tzini berpa ve xaricileri mehv edin 扶清滅洋 fu Qing mie yang Erken Tzin vaxtlari Min sulalesinin sadiqliyiCin ve Tayvanda bir cox yerlerden biri olan Siamenin Qulangyu adasindaki Jeng Cenqon heykeli Min muselman sadiqleri Mi Layin ve Din Quodon rehberliyindeki Hui Muselman Min sadiqleri 1646 1650 ci iller arasinda bir Min sahzadesini taxta qaytarmaq ucun Tzinle mubarize apardilar 1644 cu ilde Tzin sulalesi Min sulalesini isgal etdikde 1368 1644 Qansuda Muselman liderler Milayin ve Din Quodon rehberlik etdiyi Muselman Min sadiqleri 1646 ci ilde Tzinleri devirmek ucun zamani Tzine qarsi usyan qaldirdilar Muselman Min sadiqlerini Sultan Seid Baba ve oglu Sahzade Turumtay destekledi Muselman Min sadiqlerine qiyamda Tibetliler ve Han Cinliler de qatildi Siddetli doyuslerden ve danisiqlardan sonra 1649 cu ilde bir baris muqavilesi qebul edildi Milayan ve Ding adlari Tzine sadiq qaldilar ve Tzin ordusunun uzvleri rutbelere sahib oldular Cinin cenubundaki diger Min sadiqleri yeniden canlandiqda ve Tzin onlarla doyusmek ucun quvvelerini Qansudan cixartmaq mecburiyyetinde qaldiqda Milayan ve Din bir daha silah goturerek Tzine qarsi usyan etdiler Muselman Min sadiqleri daha sonra Milayin Din Quodon ve Turumtay da daxil olmaqla doyusde sehid olan 100 000 neferlik Tzin ordusu terefinden ezildi Konfusiyali Hui muselman alimi Ma Ju 1640 1710 Tzine qarsi cenub Min sadiqleri ile xidmet etdi Kosinqa Mox sadiq generali Jen Cenqon daha cox Kosinqa adi ile taninir 1646 1662 arasinda Tzin sulalesine qarsi cixmaq ucun herbi bir herekata rehberlik edir Tayvan adasinda Tunqin Kralligini qurdu Tzin eleyhine usyanlarMonqol usyanlari uc esas qrupa bolunduler Daxili Monqollar Xarici ve Oyratlar Cingiz xanin neslinden olan Ic Monqolustanli Cahar Xani 1634 cu ilde cicek xesteliyinden vefat edene qeder Cine qarsi cixdi ve mubarize aparirdi Bundan sonra oglu Ejey Xanin rehberlik etdiyi Daxili Mogollar 1636 ci ilde Tzine teslim oldular ve Ejey Xan Sahzade Qin Wang 親王 rutbesini aldi Bundan sonra Daxili Monqol zadeganlari Tzin kral ailesi ile six elaqede oldular ve onlarla genis sekilde evlendiler Ejei Khan 1661 ci ilde oldu ve yerine qardasi Abunay kecdi Abunai Mancju Tzin hokmranligindan narazi qaldiqdan sonra 1669 cu ilde Shenyanda evinde hebse salindi ve Kanxi Imperatoru onun rutbesini oglu Borniye verdi Abunayin hebs muddeti bitenden sonra qardasi Lubuzunq ile 1675 ci ilde zamani Tzin eleyhine qiyam qaldirdi ve 3 000 Cahar Monqollarla qiyama qosulub Daha sonra Tzin 1675 ci il aprelin 20 de bir doyusde qiyamcilari ezdi Abunay ve butun terefdarlari olduruldu Onlarin titulu legv edildi Cahar monqol kral adamlarinin hamisi Mancu Tzin sahzadelerinde dogulsa da edam edildi ve Cahar monqol kral qadinlari Mancu Qing sahzadeleri xaricinde koleliye satildi Cahar monqollari daha sonra oz muxtariyyetlerini qoruyan diger Daxili Monqollardan ferqli olaraq Tzin Imperatorunun birbasa nezareti altina alindi Tzin hakimiyyeti altina dusmek ucun daha cox hevessiz idiler Yalniz lideri Qaldan Bosoqtu hakimiyyeti altinda Kansi imperatoru terefinden isgal edildiler Tzinhaida Oyratlar da Tzine qarsi usyan qaldirib lakin terefinden ezilib ve meglub olublar Ulan Batorda Hotqoid Cinqunyav HeykeliTaypin usyani Hon Siuquani Cennet Krali kimi gosteren sekli teqriben 1860 Hon Siuquan 洪秀全 Hong Xiuquan Tzin sulalesine qarsi Taypin usyaninin 1850 1864 lideri olan Hakka Cinlisi idi Ozunu elan etdi qurdu ve hemcinin ozunu Isanin qardasi adlandirdi Mancularin soyqirimi ve mehv edilmesi Manculara qarsi keskin nifretleri ile idare olunan Taiping Mancurlarin butun irqlerini mehv etmek ucun soyqirim kampaniyasi baslatdi Taypin quvveleri Nancini feth etdikden sonra Mancu qalasina basqin etdiler ve seherin butun Mancu ehalisi olan texminen 40 000 mancu oldurduler 27 oktyabr 1853 cu ilde Huanhe cayindan kecerek Taypin quvveleri texminen 10 000 mancu oldurduler Hemcinin Saosinqde 2000 mancu da olduruldu Tibet usyanlari Tibetli Budist Lamalar 1905 ci il Tibet usyani esnasinda Batanqdaki Tzine qarsi usyan ederek Mancu lideri Fenquana sui qesd etdiler eyni zamanda Fransiz katolik missionerlerini oldurduler ve Tibetliler katolikliyi qebul etdi Tzinin devrilmesi1911 ci il Sinxay Inqilabi zamani Sanxaydaki Nancin Yolunda qelebenin qeyd edilmesi Sinxay Inqilabi Vucan usyanin zeferi ile suretlendi qalib gelen Vucan inqilabcilari diger vilayetlere oz musteqilliklerini elan etmelerini xahis ederek teleqraf gonderdiler Cenubi Cin ve Orta Cinde 15 vilayet bunu etdi Nehayet iki esrden cox muddetden sonra Tzin sulalesi devrildi ve Cin yeni bir respublikaya cevrildi Hemcinin baxSinofobiyaIstinadlarMillward James A Beyond the Pass Economy Ethnicity and Empire in Qing Central Asia 1759 1864 illustrated Stanford University Press 1998 seh 298 ISBN 0 8047 2933 6 28 April 2016 tarixinde Istifade tarixi 24 April 2014 empty citation Lipman Jonathan Neaman Familiar strangers a history of Muslims in Northwest China University of Washington Press 1998 seh 53 ISBN 0 295 80055 0 28 April 2016 tarixinde Istifade tarixi 24 April 2014 empty citation Lipman Jonathan Neaman Familiar strangers a history of Muslims in Northwest China University of Washington Press 1998 seh 54 ISBN 0 295 80055 0 8 March 2021 tarixinde Istifade tarixi 24 April 2014 empty citation Millward James A Beyond the Pass Economy Ethnicity and Empire in Qing Central Asia 1759 1864 illustrated Stanford University Press 1998 seh 171 ISBN 0 8047 2933 6 27 April 2016 tarixinde Istifade tarixi 24 April 2014 empty citation Dwyer Arienne M Salar A Study in Inner Asian Language Contact Processes Part 1 illustrated Otto Harrassowitz Verlag 2007 seh 8 ISBN 978 3 447 04091 4 28 April 2016 tarixinde Istifade tarixi 24 April 2014 empty citation Atrocities The 100 Deadliest Episodes in Human History W W Norton 2011 seh 289 ISBN 978 0 393 08192 3 2022 06 05 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 02 empty citation Micheal Clodfelter Warfare and Armed Conflicts A Statistical Reference to Casualty and Other Figures Mcfarland 2002 seh 256 ISBN 9780786412044 2022 09 08 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 02 empty citation 2021 06 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 06 02 empty citation Liu Haiming 2005 2005 The Transnational History of a Chinese Family Immigrant Letters Family Business and Reverse Migration New Brunswick NJ Rutgers University Press ISBN 0 8135 3597 2 ISBN 978 0 8135 3597 5