Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tomas De Kvensi (Thomas Penson De Quincey; 15 avqust 1785[…], Mançester, Lankaşir – 8 dekabr 1859[…], Edinburq) — İngilis yazıçısı.
| Tomas De Kvensi | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 15 avqust 1785[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 8 dekabr 1859[…](74 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | dilçi, jurnalist, yazıçı, roman yazıçısı, tərcüməçi, avtobioqraf[d], nasir, esseist, ədəbiyyat tənqidçisi, filosof |
| Əsərlərinin dili | ingilis dili |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mançestrdə tacir ailəsində doğulan, morfinin, digər narkotiklərin yorulmaz təbliğatçısı və aludəçisi olan Tomas De Kvensi ingilis ədəbiyyatında önəmli bir yerə sahibdir. 1785-ci ildə zəngin tacir ailəsində doğulsa da, pula, var-dövlətə o qədər marağı yox idi. Daima narahat və melanxolik ovqatı ilə ailəsini bezdirən Tomas təhsil aldığı Mançestr liseyindən anasına yazdığı məktublarda mənəvi cəhətdən yorulduğunu çatdırmağa çalışsa da, ailəsi onun melanxoliyasını, tənhalığını və şikayətlərini ciddiyə almırdı.
Tomas məktublarının birində anasına yazırdı: “Təbii olaraq tənhalıqdan məmnunam, amma hər kəsin kaş ki, yanımda biri olsaydı dediyi anlar olur”. Atasının ölümündən sonra ailənin bütün yükünü çəkən, Tomasın digər qardaşlarına və bacılarına baxmağa məcbur olan anası oğlunun nazını çəkə bilməzdi. Anasına görə Tomasın melanxoliyası dünyada heç bir həkimin müalicə edə bilməyəcəyi xəstə zehniyyətdən qaynaqlanırdı.
Doğmalarının belə anlamadığı gənc Tomas liseyin üçüncü kursuna qədər səbir edə bildi. Tomasın ən böyük arzusu yazar olmaq idi və o, 17 yaşında xəyallarının arxasınca getmək üçün liseydən qaçır. Tomas çox sadə plan qurmuşdu. Dövrünün bir çox gənc şairləri kimi o da Uilliam Vortsvorda pərəstiş edirdi. Liseydən ayrıldıqdan sonra məqsədi Vortsvordun yaşadığı göllər bölgəsinə getmək, onunla görüşmək idi. Ailəsindən pul istəməyi mümkün deyildi. Amma onun səyahət fikrini hər zaman dəstəkləyən dayısı ona köməklik edə bilərdi.
Tomas nə ailəsini, nə də dayısını narahat etmədən, Vortsvordun yanına getmək fikrindən də daşınaraq Galler bölgəsini gəzməyə qərar verdi. Ailəsi Tomasın harada olmasından xəbərsiz, Tomas isə pulsuz və səfil vəziyyətdə idi. O heç kəsdən kömək istəməyi özünə sığışdırmırdı. Bir neçə aydan sonra ailə dostları Toması London küçələrində avaralanarkən tapdı. Tomasın aylardır dilənçilərin, küçə uşaqlarının və fahişələrin arasında yaşadığını eşidən ailə dostları dəhşətə gəlmişdi. Toması tapan dostlar onu ailəsinə təhvil verirlər. Beləcə, yazar olmağı qarşısına məqsəd qoyan gənc, evə dönməyə məcbur olur.
Kitablar və fahişələr arasında
Uzun müddət Londonda yaşadığı səfil həyat Tomasın gözünü qorxutmuşdu. Ona görə də anasının istəklərini yerinə yetirməyə etiraz etmədi. Anası Toması Oksforddakı “Worcester” kollecinə yazdırır. Onun ən böyük arzusu oğlunun təhsil alması, elmlə məşğul olması idi. Yazar olmaq üçün ilk cəhdi fiaskoya uğrayan Tomas özünü tamamən dərslərinə həsr etmiş, xeyli dostlar qazanmışdı.
Amma yenə də yaşadığı həyatdan məmnun deyildi. Universitet gəncliyini içki içən, mənasız söhbətlər edən, intellektuallıqdan uzaq adamlar hesab edir, amma içki məclislərindən geri qalmırdı. Özünü bu mühitdə tapmasa da, London küçələrinin vəziyyəti ilə müqayisədə özünü cənnətdəki kimi hiss edirdi. Vortsvorta həddindən artıq heyran olan Tomas yanına gedib çıxa bilməsə də ona heyranlıq dolu bir məktub göndərdi. Məktubun başdan-sona yaltaqlıq olduğunu görən Vortsvord Tomasa çox sərt bir cavab məktubu yazdı. Tomas ruhdan düşmədi. Artıq pulu olduğu üçün özünü kitablara həsr etdi və fahişələrlə vaxt keçirməyə başladı. Kitablar onun xilaskarı, fahişələr təsəllisi idi.
Narkotiklə tanışlıq
1804-cü ildə Tomas de Kvensi ilk dəfə morfinlə tanış olur. Diş ağrısı səbəbi ilə morfi istifadə etməyə başlayan yazar, bir daha bu yoldan geri dönə bilmədi. O, yazırdı: “Xoşbəxtliyi bir peniyə satın almaq, qoltuq cibində gəzdirmək mümkündür.” Narkotik istifadə etdikdən sonra operalara və konsertlərə ayaq açan Tomas, sənətdən ikiqat artıq zövq almağa başladı. Kollecdə isə yalnız üç həftədə bir dəfə narkotik istifadə edir, özünü aludəçilikdən qorumağı da bacarırdı.
21 yaşına çatanda atasından qalan mirasdan ona çox böyük miqdarda pay düşdü. Maddi təminat onun üçün çox önəmli idi. Bundan sonra anasından asılı deyildi və istədiyini edə bilərdi. Müəllimlərindən biri Toması “Həyatımda tanıdığım ən ağıllı adam” deyə tərifləsə də, Tomas Kollecin buraxılış imtahanlarına girməkdən imtina etdi. Artıq kifayət qədər pulu vardı və diploma ehtiyacı yox idi. Arzularının arxasınca getməyin zamanı çatdığını anlayan Tomas yenidən yoxa çıxdı.
Sadəcə özü və kitabları üçün yaşayan yazar
1807-ci ildə Vortsvordun digər heyranı məşhur şairlərdən Koldric, de Kvensini böyük şairlə tanış etdi. Tomas artıq 17 yaşında, məşhurlara yaltaqlıq edəcək yeniyetmə deyildi. Artıq Vortsvorda əvvəlki kimi heyranlığı da qalmamışdı. Hətta onun fiziki görünüşünü şeirlərinin yanında sönük hesab edirdi. 1,75 m boyu olan Vortsvorda “O qədər də nəhəng adam deyil” deyən Tomasın boyu cəmi 1,52 m idi. Yəni boy-buxun sarıdan istər-istəməz Vortsvorddan geri qalırdı.
Amma böyük ehtimalla şairin ona yazdığı məktubu unuda bilmirdi. Bütün bunlara baxmayaraq Vortsvordla De Kvensi tez dostlaşdılar. Hətta 1810-cu ildə Vortsvord De Kvensini üçüncü oğlunun xaç atası olmasına icazə verdi. Böyük bir ədəbiyyatçı olmağı arzulayan Tomas çox irəli gedə bilmirdi. Xüsusilə yazı sahəsində uğur qazanmağı 30 yaşına qədər demək olar ki, mümkün olmadı. Ədəbiyyatdakı xidməti, alman yazıçılarından etdiyi tərcümələrdən və Vortsvordla birlikdə jurnal çıxarmaqdan ibarət idi. Müxtəlif yazı təklifləri alsa da, Tomas bu təkliflərin heç birini vaxtında çatdıra bilmirdi.
Tomas De Kvensinin yazmağına mane olan ən böyük faktor oxuma vərdişi idi. Oxumaq bütün yazarlar üçün vacib faktor olsa da, De Kvensi əndazəni aşmışdı. Mirasdan gələn pulun böyük bir hissəsini beş min kitabdan ibarət, möhtəşəm bir şəxsi kitabxana qurmağa sərf etdi. Mənbələrdə Koldric kimi məşhur bir şairin bir vaxtlar De Kvensidən oxumaq üçün 500-dən çox kitab aldığı qeyd edilir. Vortsvordun baldızı Sara, De Kvensi haqqında yazırdı: “Sadəcə özü və kitabları üçün yaşayır”. Kitablara həddindən çox maraq göstərən De Kvensi evlənəndən sonra kitablarını saxlamaq üçün ikinci ev tutmağa məcbur olur.
Kitab aludəçisi De Kvensinin Vortsvordla dostluğu uzun sürmür. Müxtəlif səbəblərdən bu dostluq pozulur. Morfi aludəçiliyi o həddə çatmışdı ki, o artıq gün ərzində 8.000 damcı morfi istifadə edirdi. Ara-sıra morfi və narkotik haqqında London jurnallarına yazılar yazır, bacardıqca insanlardan təcrid olunmağa çalışırdı. 1822-ci ildə “Bir ingilis morfi aludəçisinin etirafları” kitabı çap olundu. Bu kitab De Kvensiyə inanılmaz şöhrət və problemlər gətirdi. Dərhal ona cavab olaraq “Morfi aludəçisinə tövsiyələr” adlı kitab çap olundu.
1823-cü ildə morfi aludəçilərindən birinin ölümü De Kvensiyə baha başa gəldi. Gənc bir həkim morfi istifadəçilərinin ondan ilhamlandığı iddiasını irəli sürürdü. Britaniyada həkimlər XIX əsrdə morfi və narkotik istifadəçilərinin böyük əksəriyyətinin “Bir ingilis morfi aludəçisinin etirafları” kitabından ilhamlandığı irəli sürürdü. Londonda böyük əksəriyyət buna inanırdı.
De Kvensi kitabına yazdığı ön sözdə deyirdi: “Bu kitab papası mən olan kilsənin doktorinasıdır”. O, narkotik istifadəsindən bir gün də olsun vaz keçmədi. Etiraf edirdi ki, naşirlərin sifarişlərini yerinə yetirməsi üçün morfi istifadə etməsi mütləqdir.
Özünü “Narkotik kilsəsinin papası” adlandıran, 1859-cu ildə vəfat edən Tomas De Kvensi öldüyü günəcən morfi istifadəçisi oldu.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Thomas De Quincey // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118524747 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tomas De Kvensi Thomas Penson De Quincey 15 avqust 1785 Mancester Lankasir 8 dekabr 1859 Edinburq Ingilis yazicisi Tomas De KvensiDogum tarixi 15 avqust 1785 1785 08 15 Dogum yeri Mancester Lankasir Ingiltere Boyuk Britaniya kralligiVefat tarixi 8 dekabr 1859 1859 12 08 74 yasinda Vefat yeri Edinburq Midlotian d Sotlandiya Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiTehsili Brasenos Kolleci d Worcester kolleci d Fealiyyeti dilci jurnalist yazici roman yazicisi tercumeci avtobioqraf d nasir esseist edebiyyat tenqidcisi filosofEserlerinin dili ingilis dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMancestrde tacir ailesinde dogulan morfinin diger narkotiklerin yorulmaz tebligatcisi ve aludecisi olan Tomas De Kvensi ingilis edebiyyatinda onemli bir yere sahibdir 1785 ci ilde zengin tacir ailesinde dogulsa da pula var dovlete o qeder maragi yox idi Daima narahat ve melanxolik ovqati ile ailesini bezdiren Tomas tehsil aldigi Mancestr liseyinden anasina yazdigi mektublarda menevi cehetden yoruldugunu catdirmaga calissa da ailesi onun melanxoliyasini tenhaligini ve sikayetlerini ciddiye almirdi Tomas mektublarinin birinde anasina yazirdi Tebii olaraq tenhaliqdan memnunam amma her kesin kas ki yanimda biri olsaydi dediyi anlar olur Atasinin olumunden sonra ailenin butun yukunu ceken Tomasin diger qardaslarina ve bacilarina baxmaga mecbur olan anasi oglunun nazini ceke bilmezdi Anasina gore Tomasin melanxoliyasi dunyada hec bir hekimin mualice ede bilmeyeceyi xeste zehniyyetden qaynaqlanirdi Dogmalarinin bele anlamadigi genc Tomas liseyin ucuncu kursuna qeder sebir ede bildi Tomasin en boyuk arzusu yazar olmaq idi ve o 17 yasinda xeyallarinin arxasinca getmek ucun liseyden qacir Tomas cox sade plan qurmusdu Dovrunun bir cox genc sairleri kimi o da Uilliam Vortsvorda perestis edirdi Liseyden ayrildiqdan sonra meqsedi Vortsvordun yasadigi goller bolgesine getmek onunla gorusmek idi Ailesinden pul istemeyi mumkun deyildi Amma onun seyahet fikrini her zaman destekleyen dayisi ona komeklik ede bilerdi Tomas ne ailesini ne de dayisini narahat etmeden Vortsvordun yanina getmek fikrinden de dasinaraq Galler bolgesini gezmeye qerar verdi Ailesi Tomasin harada olmasindan xebersiz Tomas ise pulsuz ve sefil veziyyetde idi O hec kesden komek istemeyi ozune sigisdirmirdi Bir nece aydan sonra aile dostlari Tomasi London kucelerinde avaralanarken tapdi Tomasin aylardir dilencilerin kuce usaqlarinin ve fahiselerin arasinda yasadigini esiden aile dostlari dehsete gelmisdi Tomasi tapan dostlar onu ailesine tehvil verirler Belece yazar olmagi qarsisina meqsed qoyan genc eve donmeye mecbur olur Kitablar ve fahiseler arasindaUzun muddet Londonda yasadigi sefil heyat Tomasin gozunu qorxutmusdu Ona gore de anasinin isteklerini yerine yetirmeye etiraz etmedi Anasi Tomasi Oksforddaki Worcester kollecine yazdirir Onun en boyuk arzusu oglunun tehsil almasi elmle mesgul olmasi idi Yazar olmaq ucun ilk cehdi fiaskoya ugrayan Tomas ozunu tamamen derslerine hesr etmis xeyli dostlar qazanmisdi Amma yene de yasadigi heyatdan memnun deyildi Universitet gencliyini icki icen menasiz sohbetler eden intellektualliqdan uzaq adamlar hesab edir amma icki meclislerinden geri qalmirdi Ozunu bu muhitde tapmasa da London kucelerinin veziyyeti ile muqayisede ozunu cennetdeki kimi hiss edirdi Vortsvorta heddinden artiq heyran olan Tomas yanina gedib cixa bilmese de ona heyranliq dolu bir mektub gonderdi Mektubun basdan sona yaltaqliq oldugunu goren Vortsvord Tomasa cox sert bir cavab mektubu yazdi Tomas ruhdan dusmedi Artiq pulu oldugu ucun ozunu kitablara hesr etdi ve fahiselerle vaxt kecirmeye basladi Kitablar onun xilaskari fahiseler tesellisi idi Narkotikle tanisliq1804 cu ilde Tomas de Kvensi ilk defe morfinle tanis olur Dis agrisi sebebi ile morfi istifade etmeye baslayan yazar bir daha bu yoldan geri done bilmedi O yazirdi Xosbextliyi bir peniye satin almaq qoltuq cibinde gezdirmek mumkundur Narkotik istifade etdikden sonra operalara ve konsertlere ayaq acan Tomas senetden ikiqat artiq zovq almaga basladi Kollecde ise yalniz uc heftede bir defe narkotik istifade edir ozunu aludecilikden qorumagi da bacarirdi 21 yasina catanda atasindan qalan mirasdan ona cox boyuk miqdarda pay dusdu Maddi teminat onun ucun cox onemli idi Bundan sonra anasindan asili deyildi ve istediyini ede bilerdi Muellimlerinden biri Tomasi Heyatimda tanidigim en agilli adam deye teriflese de Tomas Kollecin buraxilis imtahanlarina girmekden imtina etdi Artiq kifayet qeder pulu vardi ve diploma ehtiyaci yox idi Arzularinin arxasinca getmeyin zamani catdigini anlayan Tomas yeniden yoxa cixdi Sadece ozu ve kitablari ucun yasayan yazar1807 ci ilde Vortsvordun diger heyrani meshur sairlerden Koldric de Kvensini boyuk sairle tanis etdi Tomas artiq 17 yasinda meshurlara yaltaqliq edecek yeniyetme deyildi Artiq Vortsvorda evvelki kimi heyranligi da qalmamisdi Hetta onun fiziki gorunusunu seirlerinin yaninda sonuk hesab edirdi 1 75 m boyu olan Vortsvorda O qeder de neheng adam deyil deyen Tomasin boyu cemi 1 52 m idi Yeni boy buxun saridan ister istemez Vortsvorddan geri qalirdi Amma boyuk ehtimalla sairin ona yazdigi mektubu unuda bilmirdi Butun bunlara baxmayaraq Vortsvordla De Kvensi tez dostlasdilar Hetta 1810 cu ilde Vortsvord De Kvensini ucuncu oglunun xac atasi olmasina icaze verdi Boyuk bir edebiyyatci olmagi arzulayan Tomas cox ireli gede bilmirdi Xususile yazi sahesinde ugur qazanmagi 30 yasina qeder demek olar ki mumkun olmadi Edebiyyatdaki xidmeti alman yazicilarindan etdiyi tercumelerden ve Vortsvordla birlikde jurnal cixarmaqdan ibaret idi Muxtelif yazi teklifleri alsa da Tomas bu tekliflerin hec birini vaxtinda catdira bilmirdi Tomas De Kvensinin yazmagina mane olan en boyuk faktor oxuma verdisi idi Oxumaq butun yazarlar ucun vacib faktor olsa da De Kvensi endazeni asmisdi Mirasdan gelen pulun boyuk bir hissesini bes min kitabdan ibaret mohtesem bir sexsi kitabxana qurmaga serf etdi Menbelerde Koldric kimi meshur bir sairin bir vaxtlar De Kvensiden oxumaq ucun 500 den cox kitab aldigi qeyd edilir Vortsvordun baldizi Sara De Kvensi haqqinda yazirdi Sadece ozu ve kitablari ucun yasayir Kitablara heddinden cox maraq gosteren De Kvensi evlenenden sonra kitablarini saxlamaq ucun ikinci ev tutmaga mecbur olur Kitab aludecisi De Kvensinin Vortsvordla dostlugu uzun surmur Muxtelif sebeblerden bu dostluq pozulur Morfi aludeciliyi o hedde catmisdi ki o artiq gun erzinde 8 000 damci morfi istifade edirdi Ara sira morfi ve narkotik haqqinda London jurnallarina yazilar yazir bacardiqca insanlardan tecrid olunmaga calisirdi 1822 ci ilde Bir ingilis morfi aludecisinin etiraflari kitabi cap olundu Bu kitab De Kvensiye inanilmaz sohret ve problemler getirdi Derhal ona cavab olaraq Morfi aludecisine tovsiyeler adli kitab cap olundu 1823 cu ilde morfi aludecilerinden birinin olumu De Kvensiye baha basa geldi Genc bir hekim morfi istifadecilerinin ondan ilhamlandigi iddiasini ireli sururdu Britaniyada hekimler XIX esrde morfi ve narkotik istifadecilerinin boyuk ekseriyyetinin Bir ingilis morfi aludecisinin etiraflari kitabindan ilhamlandigi ireli sururdu Londonda boyuk ekseriyyet buna inanirdi De Kvensi kitabina yazdigi on sozde deyirdi Bu kitab papasi men olan kilsenin doktorinasidir O narkotik istifadesinden bir gun de olsun vaz kecmedi Etiraf edirdi ki nasirlerin sifarislerini yerine yetirmesi ucun morfi istifade etmesi mutleqdir Ozunu Narkotik kilsesinin papasi adlandiran 1859 cu ilde vefat eden Tomas De Kvensi olduyu gunecen morfi istifadecisi oldu IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Thomas De Quincey Encyclopaedia Britannica ing Deutsche Nationalbibliothek Record 118524747 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016