Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toşiko Yuasa (湯浅年子, Yuasa Toşiko, 11 dekabr 1909, Ueno[d], Tokio – 1 fevral 1980, Ruan) – Fransada fəaliyyət göstərmiş Yaponiya nüvə fizikaçısı. Yaponiyanın ilk qadın fizikaçısı hesab olunur. "Yaponiyanın Mariya Kürisi" adlandırılır.
| Toşiko Yuasa | |
|---|---|
| yap. 湯浅年子 | |
 | |
| Doğum tarixi | 11 dekabr 1909 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 fevral 1980 (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | nüvə fiziki, universitet müəllimi[d] |
| Mükafatları |   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və karyerası
İlk illəri
Toşiko Yuasa 11 dekabr 1909-cu ildə Tokio şəhərinin rayonunda doğulmuşdur. Anası ənənəvi ədəbiyyat sahəsində tanınmış ailəyə mənsub idi, atası isə Yaponiya hökumətinin patent ofisində işləmiş mühəndis idi. Toşikonun 3 böyük bacısı və 3 qardaşı var olmuşdur.
Toşiko liseyindən məzun olmuş, daha sonra Tokio Qadınlar Ali Normal Məktəbinin elm fakültəsinə daxil olmuş və burada fizika üzrə ixtisaslaşmışdır. Onun fizikaya maraq göstərməsində atasının böyük təsiri olmuşdur.
Toşiko 1931–1934-cü illərdə təhsil almışdır. Universitetin fizika fakültəsinin köməkçisi olmuş, atomlar və molekulyar spekroskopiya haqqında araşdırmalara başlamışdır. Həmin il ilk məqaləsi nəşr olunmuşdur. 1935-ci ildə Tokio Qadınlar Xristian Kollecinin mühazirəçisi olmuş, 1938-ci ildə isə Tokio Qadınlar Ali Normal Məktəbinin köməkçi professoru təyin olunmuşdur.
Müharibədə və sonrası
1940-cı ildə paytaxtı Parisə köçmüş və Frederik Jolio-Küri ilə birlikdə Nüvə Kimyası Kolleci Laboratoriyasında işləməyə başlamışdır. 1944-cü ildə Berlin Universitetinin Fizika İnstitutunda tədqiqatlar aparmağa başlamışdır.
1945-ci ilin dekabrında Yaponiyaya qayıtmış və Tokio Qadınlar Ali Normal Məktəbinin professoru olmuşdur. Həmin dövrdə ABŞ ordusu Yaponiyada nüvə tədqiqatlarını qadağan etdiyi üçün bu istiqamətdə araşdırmalara davam edə bilməmişdir. Toşiko 1946–49-cu illərdə -in Nişina laboratoriyasında işləmiş və bir il Kioto Universitetində mühazirələr vermişdir. 1949-cu ilin mayında nüvə spektroskopiyası araşdırmalarına davam etmək üçün Fransaya qayıtmış və (CNRS) işçisi kimi Nüvə Fizikası Kolleci Laboratoriyasında işləməyə başlamışdır.
1952-ci ildə ikinci dəfə Tokio Qadınlar Ali Normal Məktəbinin professoru təyin olunmuşdur. Bu postu 1955-ci ilə qədər tutsa da, bu dövrdə CNRS ilə işləməyə davam etmişdir. 1955-ci ildə daimi olaraq Fransaya köçməyə qərar vermişdir. 1957-ci ildə CNRS-də baş tədqiqatçı olmuşdur. 1957-ci ildə Kioto Universitetinin elm doktoru dərəcəsini almışdır. 1974-cü ilə qədər CNRS-də işləməyə davam etmişdir. Həyatının qalan hissəsini Yaponiyada konfranslara qatılmaqla keçirmiş, 1978-ci ildə nüvə tədqiqatları haqqında Yaponiya–Fransa əməkdaşlığını təklif etmişdir.
Ölümü və xatirəsi
Toşiko 1 fevral 1980-ci ildə Parisdə yerləşən Bekkerel xəstəxanasında xərçəng xəstəliyi səbəbilə ölmüşdür. Ona məxsus olan əşyalar Parisdən Yaponiyaya gətirilmişdir və hazırda saxlanılır. 2002-ci ildə Oçnanomizu Universitetinin və Fransanın dəstəyi ilə Toşiko Yuasa mükafatı təsis olunmuşdur. Bu mükafat gənc qadın alimlərə təqdim olunur.
Elmi töhfələri
Toşiko süni radioaktiv nüvədən ayrılan ß şüaları barədə araşdırmasına görə 1943-cü ildə Fransada dərəcə əldə etmişdir. 1945-ci ildə Berlin Universitetində ß şüalarının spektral ölçməsi üçün ikiqat fokuslu spektroskop hazırlamışdır. O, 1955-ci ildə ABŞ-nin Bikini adasında apardığı hidrogen bombası sınağının təhlükəsi barədə məqalə yazmışdır.
Toşiko 1967–80-ci illərdə 2 və ya 3 nukleondan ibarət nukleon sistemləri üzərində işləmişdir. Araşdırmalarından sonra sürətli neytronlar üçün effekiv maye stintillasiya sayğacı və plastik stintillasiya sayğacı hazırlamışdır. Bu alətlər vasitəsilə 2H və 3He parçalanmaları üzərində təcrübələr aparmışdır. O, 100-dən çox elmi məqalənin müəllifi olmuşdur.
Toşio Fransa mədəniyyəti və elmi haqqında yapon dilində bir çox kitab yazmış, Yaponiya ilə Fransa arasında elmi mübadilədə vacib rol oynamışdır. O, Yaponiyada qadın təhsilinə də böyük təsir göstərmişdir. Onun üç qadın tələbəsi fizika üzrə universitet professoru olmuşdur. O, 1976-cı ildə və ilə təltif olunmuşdur.
İstinadlar
- Haines
- Yagi, Eri; Matsuda, Hisako. (PDF). AAPPS Bulletin. 17 (4). avqust 2007: 15–17. 2015-07-12 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2022.
Ədəbiyyat
- Haines, Catharine M. C. International Women in Science: A Biographical Dictionary to 1950 (ingiliscə). ABC-CLIO. 341–342. ISBN . İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tosiko Yuasa 湯浅年子 Yuasa Tosiko 11 dekabr 1909 Ueno d Tokio 1 fevral 1980 Ruan Fransada fealiyyet gostermis Yaponiya nuve fizikacisi Yaponiyanin ilk qadin fizikacisi hesab olunur Yaponiyanin Mariya Kurisi adlandirilir Tosiko Yuasayap 湯浅年子Dogum tarixi 11 dekabr 1909 1909 12 11 Dogum yeri Ueno d Tayto Tokio YaponiyaVefat tarixi 1 fevral 1980 1980 02 01 70 yasinda Vefat yeri RuanVefat sebebi xerceng xesteliyiTehsili Tsukuba Universiteti d Fealiyyeti nuve fiziki universitet muellimi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve karyerasiIlk illeri Tosiko Yuasa 11 dekabr 1909 cu ilde Tokio seherinin rayonunda dogulmusdur Anasi enenevi edebiyyat sahesinde taninmis aileye mensub idi atasi ise Yaponiya hokumetinin patent ofisinde islemis muhendis idi Tosikonun 3 boyuk bacisi ve 3 qardasi var olmusdur Tosiko liseyinden mezun olmus daha sonra Tokio Qadinlar Ali Normal Mektebinin elm fakultesine daxil olmus ve burada fizika uzre ixtisaslasmisdir Onun fizikaya maraq gostermesinde atasinin boyuk tesiri olmusdur Tosiko 1931 1934 cu illerde tehsil almisdir Universitetin fizika fakultesinin komekcisi olmus atomlar ve molekulyar spekroskopiya haqqinda arasdirmalara baslamisdir Hemin il ilk meqalesi nesr olunmusdur 1935 ci ilde Tokio Qadinlar Xristian Kollecinin muhazirecisi olmus 1938 ci ilde ise Tokio Qadinlar Ali Normal Mektebinin komekci professoru teyin olunmusdur Muharibede ve sonrasi 1940 ci ilde paytaxti Parise kocmus ve Frederik Jolio Kuri ile birlikde Nuve Kimyasi Kolleci Laboratoriyasinda islemeye baslamisdir 1944 cu ilde Berlin Universitetinin Fizika Institutunda tedqiqatlar aparmaga baslamisdir 1945 ci ilin dekabrinda Yaponiyaya qayitmis ve Tokio Qadinlar Ali Normal Mektebinin professoru olmusdur Hemin dovrde ABS ordusu Yaponiyada nuve tedqiqatlarini qadagan etdiyi ucun bu istiqametde arasdirmalara davam ede bilmemisdir Tosiko 1946 49 cu illerde in Nisina laboratoriyasinda islemis ve bir il Kioto Universitetinde muhazireler vermisdir 1949 cu ilin mayinda nuve spektroskopiyasi arasdirmalarina davam etmek ucun Fransaya qayitmis ve CNRS iscisi kimi Nuve Fizikasi Kolleci Laboratoriyasinda islemeye baslamisdir 1952 ci ilde ikinci defe Tokio Qadinlar Ali Normal Mektebinin professoru teyin olunmusdur Bu postu 1955 ci ile qeder tutsa da bu dovrde CNRS ile islemeye davam etmisdir 1955 ci ilde daimi olaraq Fransaya kocmeye qerar vermisdir 1957 ci ilde CNRS de bas tedqiqatci olmusdur 1957 ci ilde Kioto Universitetinin elm doktoru derecesini almisdir 1974 cu ile qeder CNRS de islemeye davam etmisdir Heyatinin qalan hissesini Yaponiyada konfranslara qatilmaqla kecirmis 1978 ci ilde nuve tedqiqatlari haqqinda Yaponiya Fransa emekdasligini teklif etmisdir Olumu ve xatiresi Tosiko 1 fevral 1980 ci ilde Parisde yerlesen Bekkerel xestexanasinda xerceng xesteliyi sebebile olmusdur Ona mexsus olan esyalar Parisden Yaponiyaya getirilmisdir ve hazirda saxlanilir 2002 ci ilde Ocnanomizu Universitetinin ve Fransanin desteyi ile Tosiko Yuasa mukafati tesis olunmusdur Bu mukafat genc qadin alimlere teqdim olunur Elmi tohfeleriTosiko suni radioaktiv nuveden ayrilan ss sualari barede arasdirmasina gore 1943 cu ilde Fransada derece elde etmisdir 1945 ci ilde Berlin Universitetinde ss sualarinin spektral olcmesi ucun ikiqat fokuslu spektroskop hazirlamisdir O 1955 ci ilde ABS nin Bikini adasinda apardigi hidrogen bombasi sinaginin tehlukesi barede meqale yazmisdir Tosiko 1967 80 ci illerde 2 ve ya 3 nukleondan ibaret nukleon sistemleri uzerinde islemisdir Arasdirmalarindan sonra suretli neytronlar ucun effekiv maye stintillasiya saygaci ve plastik stintillasiya saygaci hazirlamisdir Bu aletler vasitesile 2H ve 3He parcalanmalari uzerinde tecrubeler aparmisdir O 100 den cox elmi meqalenin muellifi olmusdur Tosio Fransa medeniyyeti ve elmi haqqinda yapon dilinde bir cox kitab yazmis Yaponiya ile Fransa arasinda elmi mubadilede vacib rol oynamisdir O Yaponiyada qadin tehsiline de boyuk tesir gostermisdir Onun uc qadin telebesi fizika uzre universitet professoru olmusdur O 1976 ci ilde Benovseyi lent medali ve Muqeddes xezine ordeni ile teltif olunmusdur IstinadlarHaines Yagi Eri Matsuda Hisako PDF AAPPS Bulletin 17 4 avqust 2007 15 17 2015 07 12 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 oktyabr 2022 EdebiyyatHaines Catharine M C International Women in Science A Biographical Dictionary to 1950 ingilisce ABC CLIO 341 342 ISBN 978 1 57607 090 1 Istifade tarixi 21 oktyabr 2022