Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Terek vilayəti — 1860-1920-ci illərdə mövcud olan Rusiya İmperiyasının inzibati vahididir. İnzibati mərkəz Vladiqafqaz şəhəridir.
| Terek vilayəti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
|
| |||||
| Ölkə | Rusiya İmperiyası | ||||
| İnzibati mərkəz | Vladiqafqaz | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 1920 | ||||
| Ləğv edilib | 1920 | ||||
| Sahəsi | 60 868,9 km² | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi | 933 936 nəfər | ||||
| Etnik tərkib | Ruslar, çeçenlər, osetinlər, kabardalılar, inquşlar, balkarlar, ermənilər, gürcülər, almanlar, polyaklar | ||||
 | |||||
 | |||||
| |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Coğrafiyası
Qərbdə Kuma çayından şərqdə Sulak çayına və şimalda Terek çayından cənubda Baş Qafqaz silsiləsinə qədər olan ərazini işğal etdi.
Tarixi
Yaradılması
1860-cı ildən Rusiyanın inzibati-ərazi vahidididir (İmperator II Aleksandrın fərmanı ilə yaradıldı, bölgənin idarə edilməsi haqqında əsasnamə 1862-ci ildə təsdiq edildi). Bölgəyə əvvəlcə səkkiz rayon: Arqun, İnquş, İçqeriya, Kabarda, Kumuk, Naqornı, Osetin and Çeçen daxil idi.
29 noyabr 1866-cı ildə Mozdok əyaləti Stavropol diyarından Terek bölgəsinə ayrıldı.
9 dekabr 1867-ci ildə Stavropol quberniyasından rayonun bir hissəsi olan Kizlyar şəhəri Terek bölgəsinə ayrıldı.
1868-ci ildə əyalətin sərhəd şəhəri olan Georgeyvsk şəhəri Stavropol quberniyasından ayrılaraq Terek vilayətinin tərkibinə qatıldı.
1869-cu ildə Qumuq və Dağlı rayonları Xasavyurt mahalına birləşdirildi.
1870-ci ildə Terek bölgəsində inzibati dəyişikliklər edildi. Osetiya və İnquş rayonları Vladiqafqaz rayonuna birləşdirildi. Dairələr hissələrə bölündü. 7 yeni rayon yaradıldı: Arqunski, Vedenski, Vladiqafqaz, Georgievski, Qroznı, Kizlyar və Xasavyurt. 1874-cü ildə Pyatiqorsk şəhəri Terek vilayətinə birləşdirildi. 1874-cü ildə Georgievs rayonu Pyatiqorsk rayonu adlandırıldı.
Vilayət idarəsi 1 yanvar (13), 1871-ci ildə açıldı (30 dekabr 1869-cu il tarixli İdarə Heyətinin qərarı ilə (11 yanvar 1870)). 1886-cı il iyulun 1-də (13) İdarəetmə Senatının 21 mart (2 aprel) 1886-cı il tarixli ən yüksək fərmanına uyğun olaraq bölgə rəhbərliyi dəyişdirilərək Hərbi Nazirliyin tabeliyinə verildi.
1882-ci ildə Pyatiqorsk bölgəsi iki hissəyə bölündü - Pyatiqorsk və Nalçik. KMV, mərkəzi Pyatiqorskda olan Pyatiqorsk Dairəsinin bir hissəsi oldu.
1888-ci ildə xalqın hərbi idarəetmə ləğv edildi, Terek bölgəsi üç hissəyə - Kizlyar, Pyatiqorsk və Sunjenski rayonlarına və dörd bölgəyə - Nalçik, Vladiqafqaz, Qroznı və Xasavyurt mahallarına bölündü.
1899-cu ildə Mozdok mahalı yaradıldı.
1905-ci ildə kazakların və inquşların yaşadığı Sunjenski mahalı müvəqqəti olaraq Sunja kazak bölgəsinə və İnquş (Nazran) bölgəsinə ayrıldı. 1909-cu ildə isə İnquş və Sunjenski rayonları rəsmi olaraq bölündü.
Ləğv edilməsi
1920-ci ilin martında Terek vilayəti rəsmən ləğv edildi.
1921-ci il yanvarın 20-də keçmiş Terek vilayətinin ərazisində Dağlılar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və Terek quberniyası quruldu. Dağlılar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına əvvəlcə 8 rayon (Balkar, Diqorski, İnquş, Kabardin, Qaraçay, Osetiya, Sunjenski və Çeçen) və 2 muxtar şəhər - Vladiqafqaz və Qroznı daxil idi. 1922-ci ildə Diqorski rayonu Osetiyanın bir hissəsi oldu. Sonradan muxtar rayonlar (daha sonra muxtar vilayətlərə çevrildi) Dağlılar MSSR-dən çıxdılar. Yeni inzibati qurumlar Kabarda-Balkariya (1 sentyabr 1921), Qaraçay-Çərkəz Respublikası (12 yanvar 1922), Kabarda-Balkariya (16 yanvar 1922), Çeçenistan (30 noyabr 1922) yaradıldı.
SSRİ MİK-in 1924-cü il 7 iyul tarixli dekreti ilə DMSSR ləğv edildi, ərazisində Şimali Osetiya və İnquş muxtar vilayətləri, Sunjen Milli Mahalı yaradıldı. Vladiqafqaz bilavasitə RSFSR MİK-in tabeliyində müstəqil inzibati vahid oldu. Qeyd edilən Şimali Qafqaz respublikalarına əlavə olaraq, keçmiş Terek vilayəti ərazisinin bir hissəsi hazırda Stavropol diyarı və Dağıstan tərkibinə daxildir.
İnzibati bölgü
1899-cu ildə bölgəyə 8 rayon (şöbə) daxil idi:
| № | Rayonlar | Mərkəzi | Rayon mərkəzlərinin gerbi! Sahə, verst² | Əhalisi (1897),nəfər. | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Vladiqafqaz rayonu | Vladiqafqaz (43 740 nəfər) |  | 4 999,7 | 134 947 |
| 2 | Qroznı rayonu | Qroznı (15 564 чел.) |  | 10 187,1 | 226 035 |
| 3 | Kizlyar rayonu | Kizlyar (7282 nəfər) |  | 20 251,2 | 102 395 |
| 4 | Mozdok rayonu | Mozdok (7282 nəfər) |  | 5879,9 | 81 405 |
| 5 | Nalçik rayonu | Nalçik (4809 nəfər) |  | 9851,4 | 102 908 |
| 6 | Pyatiqorsk rayonu | Pyatiqorsk (18 440 nəfər) |  | 10 819,9 | 181 481 |
| 7 | Sunja rayonu | Sunja (3456 nəfər) | | 3 273,7 | 115 370 |
| 8 | Xasavyurt rayonu | Xasavyurt (5312 nəfər) | | 4 677 | 70 800 |
| № | Rayonlar | Respublika tabeli şəhər | Şəhərin gerbi |
|---|---|---|---|
| 1 | Pyatiqorsk rayonu | Georgiyevsk |  |
1905-ci ildən etibarən Terek bölgəsi 4 şöbə və 6 rayona: Pyatiqorsk, Mozdok, Kizlyar, Sunja və 6 rayon: Vladiqafkaz, Xasavyurt, Nalçik, Qroznı, Vedenski və Nazranovski bölündü. Terek Kazak ordusunun ərazisi hərbi olaraq 4 alay bölgəsinə: Volqa, Qorsko-Mozdok, Sunja-Vladiqafkaz və Kizlyar-Qrebenskiyə bölündü. Bu ərazi təxminən 2.009.047 hektar ərazini əhatə edirdi və bunlardan: a) hərbi ehtiyat torpaqları, b) ictimai stanitsa paylar və c) təqaüd müqabilində hərbi sinif zabit və məmurlarına torpaq sahələrindən ibarət idi.
Əhalisi
1897-ci ildə milli tərkib belə idi:
| Dairə | Əsasən rus dillilər | çeçenlər | osetinlər | kabardalılar | inquşlar | ukraynalılar | noğaylar | qumuqlar | tatarlar və balkarlar | avarlar | ermənilər | almanlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bütövlükdə bölgə | 27,0 % | 23,9 % | 12,3 % | 9,0 % | 5,1 % | 4,5 % | 3,9 % | 3,4 % | 2,9 % | 1,7 % | 1,3 % | 1,0 % |
| Vladiqafqaz | 23,1 % | … | 65,4 % | … | … | 1,1 % | … | … | … | … | 1,6 % | 1,2 % |
| Qroznı | 5,7 % | 89,5 % | … | … | … | … | … | … | … | … | … | |
| Kizlyar | 52,5 % | … | … | … | … | 4,0 % | 30,9 % | … | … | … | 4,6 % | |
| Nalçik | 4,7 % | … | 2,7 % | 62,9 % | … | 4,6 % | … | … | 22,5 % | … | … | |
| Pyatiqorsk | 67,9 % | … | 2,5 % | 1,7 % | … | 13,8 % | … | … | … | … | 2,4 % | 3,2 % |
| Sunja | 36,4 % | 1,7 % | … | 13,9 % | 40,1 % | 3,4 % | … | 2,0 % | … | … | … | |
| Xasavyurt | 4,5 % | 25,6 % | … | … | … | 1,8 % | 5,6 % | 36,9 % | 1,8 % | 19,3 % | … |
| Dairə | polyaklar | gürcülər | türkmənlər | kalmıklar | farslar |
|---|---|---|---|---|---|
| Bütövlükdə bölgə | … | … | … | … | … |
| Vladiqafqaz | 1,1 % | 2,4 % | … | … | … |
| Qroznı | … | … | … | … | … |
| Kizlyar | … | 1,0 % | 1,0 % | 1,4 % | … |
| Nalçik | … | … | … | … | … |
| Pyatiqorsk | … | … | … | 1,2 % | 1,4 % |
| Sunja | … | … | … | … | … |
| Xasavyurt | … | … | … | … | … |
1913-cü ilə qədər ruslar bölgə əhalisinin 43%-ni təşkil edirdi.
Rəmzləri
15 mart 1873-cü ildə təsdiq edilmiş Rusiya imperatorluğunun Terek bölgəsinin gerbində — "Qara qalxanda sol tərəfdə gümüş dalğaya bənzər sapan var, arxasında qızıl dirəkdə İmperator standartı yerləşir. Qalxan qədim kral tacı ilə taclanır və İskəndər lenti ilə bağlanmış qızıl palıd yarpaqları ilə əhatə olunmuşdur."
-
![image]()
Vilayətin rəsmi gerbi -
![image]()
Vilayətin qeyri-rəsmi gerbi -
![image]()
Vilayətin gerbinin müasir təsviri (2000-ci illər)
İstinadlar
- "Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г." 2011-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-08.
- Силаев Н. Ю. Миграционная политика Российского правительства на Северном Кавказе во второй половине XIX века: практика и результаты. // Вестник Московского университета. 2002. — Сер. 8. История. — № 3 — C. 73—91.
- "Полное собрание законов Российской Империи. Собрание Второе. Том XXXVII. Отделение 1. 1862 г., закон № 38326". www.runivers.ru (rus). 2020-11-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-03.
- Волкова, Наталия Георгиевна Этнический состав населения Северного Кавказа в XVIII — начале XX века. — М.: Наука (издательство), 1974.
- "Хроника административно-территориальных изменений, коснувшихся Ставрополья с 1785 года по настоящее время". 2018-07-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-01.
- "ТЕРСКАЯ ОБЛАСТЬ • Большая российская энциклопедия - электронная версия". 2021-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-08.
- Газета «Пятигорская правда». 23 января 2014 года. № 11 (7986)
- Гиоев М. И., Гойгова З. А., Гугов Р. Х., Улигов У. А. Победа Советов на Тереке — торжество ленинского интернационализма. / Предисл. Кониева Ю. И. — Орджоникидзе: Ир, 1983.
- "Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей". demoscope.ru (rus). 2020-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-03.
Xarici keçidlər
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Караулов, Михаил Александрович "Хронология важнейших событий, касающихся Терского казачьего Войска". 2011-08-24 tarixində .
- "Библиотека Царское Село". book-olds.ru (rus). İstifadə tarixi: 2021-01-03.(, книги по истории Терской области XIX—XX века Адрес-Календари, Сборники, PDF).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terek vilayeti 1860 1920 ci illerde movcud olan Rusiya Imperiyasinin inzibati vahididir Inzibati merkez Vladiqafqaz seheridir Terek vilayetiGerb43 01 00 sm e 44 39 00 s u Olke Rusiya ImperiyasiInzibati merkez VladiqafqazTarixi ve cografiyasiYaradilib 1920Legv edilib 1920Sahesi 60 868 9 km EhalisiEhalisi 933 936 neferEtnik terkib Ruslar cecenler osetinler kabardalilar inquslar balkarlar ermeniler gurculer almanlar polyaklarArdicilliq Daglilar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiQerbde Kuma cayindan serqde Sulak cayina ve simalda Terek cayindan cenubda Bas Qafqaz silsilesine qeder olan erazini isgal etdi TarixiYaradilmasi 1860 ci ilden Rusiyanin inzibati erazi vahidididir Imperator II Aleksandrin fermani ile yaradildi bolgenin idare edilmesi haqqinda esasname 1862 ci ilde tesdiq edildi Bolgeye evvelce sekkiz rayon Arqun Inqus Icqeriya Kabarda Kumuk Naqorni Osetin and Cecen daxil idi 29 noyabr 1866 ci ilde Mozdok eyaleti Stavropol diyarindan Terek bolgesine ayrildi 9 dekabr 1867 ci ilde Stavropol quberniyasindan rayonun bir hissesi olan Kizlyar seheri Terek bolgesine ayrildi 1868 ci ilde eyaletin serhed seheri olan Georgeyvsk seheri Stavropol quberniyasindan ayrilaraq Terek vilayetinin terkibine qatildi 1869 cu ilde Qumuq ve Dagli rayonlari Xasavyurt mahalina birlesdirildi 1870 ci ilde Terek bolgesinde inzibati deyisiklikler edildi Osetiya ve Inqus rayonlari Vladiqafqaz rayonuna birlesdirildi Daireler hisselere bolundu 7 yeni rayon yaradildi Arqunski Vedenski Vladiqafqaz Georgievski Qrozni Kizlyar ve Xasavyurt 1874 cu ilde Pyatiqorsk seheri Terek vilayetine birlesdirildi 1874 cu ilde Georgievs rayonu Pyatiqorsk rayonu adlandirildi Vilayet idaresi 1 yanvar 13 1871 ci ilde acildi 30 dekabr 1869 cu il tarixli Idare Heyetinin qerari ile 11 yanvar 1870 1886 ci il iyulun 1 de 13 Idareetme Senatinin 21 mart 2 aprel 1886 ci il tarixli en yuksek fermanina uygun olaraq bolge rehberliyi deyisdirilerek Herbi Nazirliyin tabeliyine verildi 1882 ci ilde Pyatiqorsk bolgesi iki hisseye bolundu Pyatiqorsk ve Nalcik KMV merkezi Pyatiqorskda olan Pyatiqorsk Dairesinin bir hissesi oldu 1888 ci ilde xalqin herbi idareetme legv edildi Terek bolgesi uc hisseye Kizlyar Pyatiqorsk ve Sunjenski rayonlarina ve dord bolgeye Nalcik Vladiqafqaz Qrozni ve Xasavyurt mahallarina bolundu 1899 cu ilde Mozdok mahali yaradildi 1905 ci ilde kazaklarin ve inquslarin yasadigi Sunjenski mahali muveqqeti olaraq Sunja kazak bolgesine ve Inqus Nazran bolgesine ayrildi 1909 cu ilde ise Inqus ve Sunjenski rayonlari resmi olaraq bolundu Legv edilmesi 1920 ci ilin martinda Terek vilayeti resmen legv edildi 1921 ci il yanvarin 20 de kecmis Terek vilayetinin erazisinde Daglilar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi ve Terek quberniyasi quruldu Daglilar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasina evvelce 8 rayon Balkar Diqorski Inqus Kabardin Qaracay Osetiya Sunjenski ve Cecen ve 2 muxtar seher Vladiqafqaz ve Qrozni daxil idi 1922 ci ilde Diqorski rayonu Osetiyanin bir hissesi oldu Sonradan muxtar rayonlar daha sonra muxtar vilayetlere cevrildi Daglilar MSSR den cixdilar Yeni inzibati qurumlar Kabarda Balkariya 1 sentyabr 1921 Qaracay Cerkez Respublikasi 12 yanvar 1922 Kabarda Balkariya 16 yanvar 1922 Cecenistan 30 noyabr 1922 yaradildi SSRI MIK in 1924 cu il 7 iyul tarixli dekreti ile DMSSR legv edildi erazisinde Simali Osetiya ve Inqus muxtar vilayetleri Sunjen Milli Mahali yaradildi Vladiqafqaz bilavasite RSFSR MIK in tabeliyinde musteqil inzibati vahid oldu Qeyd edilen Simali Qafqaz respublikalarina elave olaraq kecmis Terek vilayeti erazisinin bir hissesi hazirda Stavropol diyari ve Dagistan terkibine daxildir Inzibati bolgu1899 cu ilde bolgeye 8 rayon sobe daxil idi Rayonlar Merkezi Rayon merkezlerinin gerbi Sahe verst Ehalisi 1897 nefer 1 Vladiqafqaz rayonu Vladiqafqaz 43 740 nefer 4 999 7 134 9472 Qrozni rayonu Qrozni 15 564 chel 10 187 1 226 0353 Kizlyar rayonu Kizlyar 7282 nefer 20 251 2 102 3954 Mozdok rayonu Mozdok 7282 nefer 5879 9 81 4055 Nalcik rayonu Nalcik 4809 nefer 9851 4 102 9086 Pyatiqorsk rayonu Pyatiqorsk 18 440 nefer 10 819 9 181 4817 Sunja rayonu Sunja 3456 nefer 3 273 7 115 3708 Xasavyurt rayonu Xasavyurt 5312 nefer 4 677 70 800 Rayonlar Respublika tabeli seher Seherin gerbi1 Pyatiqorsk rayonu Georgiyevsk 1905 ci ilden etibaren Terek bolgesi 4 sobe ve 6 rayona Pyatiqorsk Mozdok Kizlyar Sunja ve 6 rayon Vladiqafkaz Xasavyurt Nalcik Qrozni Vedenski ve Nazranovski bolundu Terek Kazak ordusunun erazisi herbi olaraq 4 alay bolgesine Volqa Qorsko Mozdok Sunja Vladiqafkaz ve Kizlyar Qrebenskiye bolundu Bu erazi texminen 2 009 047 hektar erazini ehate edirdi ve bunlardan a herbi ehtiyat torpaqlari b ictimai stanitsa paylar ve c teqaud muqabilinde herbi sinif zabit ve memurlarina torpaq sahelerinden ibaret idi Ehalisi1897 ci ilde milli terkib bele idi Daire Esasen rus dilliler cecenler osetinler kabardalilar inquslar ukraynalilar nogaylar qumuqlar tatarlar ve balkarlar avarlar ermeniler almanlarButovlukde bolge 27 0 23 9 12 3 9 0 5 1 4 5 3 9 3 4 2 9 1 7 1 3 1 0 Vladiqafqaz 23 1 65 4 1 1 1 6 1 2 Qrozni 5 7 89 5 Kizlyar 52 5 4 0 30 9 4 6 Nalcik 4 7 2 7 62 9 4 6 22 5 Pyatiqorsk 67 9 2 5 1 7 13 8 2 4 3 2 Sunja 36 4 1 7 13 9 40 1 3 4 2 0 Xasavyurt 4 5 25 6 1 8 5 6 36 9 1 8 19 3 1886 ci ilde Terek vilayetinin etnik terkibinin xeritesiDaire polyaklar gurculer turkmenler kalmiklar farslarButovlukde bolge Vladiqafqaz 1 1 2 4 Qrozni Kizlyar 1 0 1 0 1 4 Nalcik Pyatiqorsk 1 2 1 4 Sunja Xasavyurt 1913 cu ile qeder ruslar bolge ehalisinin 43 ni teskil edirdi Remzleri15 mart 1873 cu ilde tesdiq edilmis Rusiya imperatorlugunun Terek bolgesinin gerbinde Qara qalxanda sol terefde gumus dalgaya benzer sapan var arxasinda qizil direkde Imperator standarti yerlesir Qalxan qedim kral taci ile taclanir ve Iskender lenti ile baglanmis qizil palid yarpaqlari ile ehate olunmusdur Vilayetin resmi gerbi Vilayetin qeyri resmi gerbi Vilayetin gerbinin muasir tesviri 2000 ci iller Istinadlar Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g 2011 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 08 Silaev N Yu Migracionnaya politika Rossijskogo pravitelstva na Severnom Kavkaze vo vtoroj polovine XIX veka praktika i rezultaty Vestnik Moskovskogo universiteta 2002 Ser 8 Istoriya 3 C 73 91 Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj Imperii Sobranie Vtoroe Tom XXXVII Otdelenie 1 1862 g zakon 38326 www runivers ru rus 2020 11 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 03 Volkova Nataliya Georgievna Etnicheskij sostav naseleniya Severnogo Kavkaza v XVIII nachale XX veka M Nauka izdatelstvo 1974 Hronika administrativno territorialnyh izmenenij kosnuvshihsya Stavropolya s 1785 goda po nastoyashee vremya 2018 07 18 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 01 TERSKAYa OBLAST Bolshaya rossijskaya enciklopediya elektronnaya versiya 2021 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 08 Gazeta Pyatigorskaya pravda 23 yanvarya 2014 goda 11 7986 Gioev M I Gojgova Z A Gugov R H Uligov U A Pobeda Sovetov na Tereke torzhestvo leninskogo internacionalizma Predisl Konieva Yu I Ordzhonikidze Ir 1983 Demoskop Weekly Prilozhenie Spravochnik statisticheskih pokazatelej demoscope ru rus 2020 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 03 Xarici kecidlerTerskaya oblast Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Karaulov Mihail Aleksandrovich Hronologiya vazhnejshih sobytij kasayushihsya Terskogo kazachego Vojska 2011 08 24 tarixinde Biblioteka Carskoe Selo book olds ru rus Istifade tarixi 2021 01 03 knigi po istorii Terskoj oblasti XIX XX veka Adres Kalendari Sborniki PDF