Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taihe xatun (Şahzadə Taihe 太和公主, Şahzadə Dinqan 定安公主 və ya Şahzadə Andinq 安定公主) — Çin şahzadəsi və Uyğur xaqanlığının xatunu.Tan sülaləsindən idi.
| Taihe xatun | |
|---|---|
| 太和公主 (Şahzadə Taihe) | |
Uyğurların xatunu | |
| 821 – 824 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Atası | |
| Anası | İmperatriça Yian |
| Həyat yoldaşı | Çindexan |
Ailəsi və xatunluğu
Doğum tarixi dəqiq bilinmir. Atası Tan sülaləsinin 12-ci imperatoru Hsiançonq, anası isə imperatriça Yian olmuşdur. 821-ci ildə qardaşı imperator Muçonqun da razılığı ilə Uyğur hökmdarı Çindexan ilə evlənmişdir. Lakin şahzadənin konvoyu hələ 822-ci ilin sonlarında gəlib saraya çata bilmişdi. Mərasim Qədim Tan kitabında belə təsvir olunur:
Xan bir qüllə ucaltdırdı və şərqdə oturdu, və şahzadə üçün qüllənin altında çadır qurdurdu. Daha sonra bir neçə uyğur xanımını şahzadəyə uyğurların adətlərini öyrətmək üçün göndərdi. Şahzadə Tan geyimlərini ataraq Uyğur xalatını geydi. Qoca bir xanım xidmətçi ilə çadırdan çıxdı və qülləyə qərbdən yanaşaraq başını əydi. Xan əyləşdi və onun təzimini qəbul etdi. O yenidən təzim etdi və çadıra daxil oldu. Yenidən xalatını çıxararaq Xatun xalatını geydi və onun bütün geyimləri boyaqotu rəngində idi. Buynuza bənzər çıxıntıları olan qızıl bir tac taxtı. Daha sonra çadırdan çıxdı və bir daha xana təzim etdi. Öndə kiçik bir oturacağı olan böyük bir kəcavə hazır edildi. Bir falçı ona kəcavəyə qalxarkən yoldaşlıq etdi və 9 uyğur tayfa başçısı kəcavəni daşıdılar. Qülləyə çatmazdan əvvəl doqquz dəfə döndülər. Şahzadə daha sonra kəcavədən endi və qülləyə çıxdı, xaqanla şərqə doğru baxan yerdə əyləşdi. Uyğur əyanları xan və xatuna baş əydilər. Xatunun öz baş çadırı və ona xidmət edən iki vəziri vardı.
Xatunluqdan sonra
824-cü ildə Çindexan vəfat etdi və qardaşı Çjaoli Kazar xan tərəfindən əvəz olundu.Taihe xatunun xaqanın qardaşı ilə evlənib-evlənmədiyi bilinmir. 832-ci ildə Çjaoli öldürüldü və yerinə Külüg bəy keçdi. 839-cu ildə An Yunhe adlı bir soğd əyan və Çaylı adlı bir uyğur əyanın ona qarşı planlarını öyrənən və edam əmrini verən Külüg bəy dövlətdə sevilməməyə başlamışdı. Kürəbir Urunqu Sanqun adlı Uyğur əsilzadə Şato tayfasının rəisi Çuye Çisin ilə birlikdə Ordu-Balıq şəhərini mühasirəyə aldı. Külüg bəy intihar etdi. Üsyançı uyğur əyanları II Kazar xan adlı bir nəfəri xaqan taxtına çıxarmağa hazırlaşırdılar.
Vəziyyətin gedişatını bəyənməyən 840-cı ildə Qırğız xaqanlığından dəstək alan Külüg Bağa Sanqun adlı Uyğur əyanı paytaxta hücum edərək II Kazar xan və Kürəbir Urunqu Sanqunu öldürdü. Taihe xatun isə Qırğız xaqanı Are xanın əsiri olmuşdu. Are xan Çindən dəstək almaq üçün şahzadəni hədiyyələrlə paytaxta geri göndərsə də karvan yolda Üge xaqanın ordusu tərəfindən yağmalandı, xatun əsir düşdü. Xaqan Taihe xatunun qardaşıoğlu olan imperator Vuçonqa onu xaqan kimi tanıması qarşılığında göndərəcəyini dedi.İmperator tələbləri qəbul etmədi və Uge xaqana qarşı Şhi Hsionqu göndərdi. Taihe xatun əsirlikdən xilas olaraq paytaxt Çanqana gətirildi.
Sonrakı həyatı
4 aprel 843-cü ildə şahzadə yenidən Çinə qayıtdı. Ölüm tarixi bilinmir.
İstinadlar
- Qədim Tan kitabı, cild 195 2008-06-21 at the Wayback Machine.
- Çiçi Tonqcian, cild 244.
- Michael Robert Drompp, Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History, BRILL, 2005, s. 34.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Taihe xatun Sahzade Taihe 太和公主 Sahzade Dinqan 定安公主 ve ya Sahzade Andinq 安定公主 Cin sahzadesi ve Uygur xaqanliginin xatunu Tan sulalesinden idi Taihe xatun太和公主 Sahzade Taihe Uygurlarin xatunu821 824Sexsi melumatlarAtasiAnasi Imperatrica YianHeyat yoldasi CindexanAilesi ve xatunluguDogum tarixi deqiq bilinmir Atasi Tan sulalesinin 12 ci imperatoru Hsianconq anasi ise imperatrica Yian olmusdur 821 ci ilde qardasi imperator Muconqun da raziligi ile Uygur hokmdari Cindexan ile evlenmisdir Lakin sahzadenin konvoyu hele 822 ci ilin sonlarinda gelib saraya cata bilmisdi Merasim Qedim Tan kitabinda bele tesvir olunur Xan bir qulle ucaltdirdi ve serqde oturdu ve sahzade ucun qullenin altinda cadir qurdurdu Daha sonra bir nece uygur xanimini sahzadeye uygurlarin adetlerini oyretmek ucun gonderdi Sahzade Tan geyimlerini ataraq Uygur xalatini geydi Qoca bir xanim xidmetci ile cadirdan cixdi ve qulleye qerbden yanasaraq basini eydi Xan eylesdi ve onun tezimini qebul etdi O yeniden tezim etdi ve cadira daxil oldu Yeniden xalatini cixararaq Xatun xalatini geydi ve onun butun geyimleri boyaqotu renginde idi Buynuza benzer cixintilari olan qizil bir tac taxti Daha sonra cadirdan cixdi ve bir daha xana tezim etdi Onde kicik bir oturacagi olan boyuk bir kecave hazir edildi Bir falci ona kecaveye qalxarken yoldasliq etdi ve 9 uygur tayfa bascisi kecaveni dasidilar Qulleye catmazdan evvel doqquz defe donduler Sahzade daha sonra kecaveden endi ve qulleye cixdi xaqanla serqe dogru baxan yerde eylesdi Uygur eyanlari xan ve xatuna bas eydiler Xatunun oz bas cadiri ve ona xidmet eden iki veziri vardi Xatunluqdan sonra824 cu ilde Cindexan vefat etdi ve qardasi Cjaoli Kazar xan terefinden evez olundu Taihe xatunun xaqanin qardasi ile evlenib evlenmediyi bilinmir 832 ci ilde Cjaoli olduruldu ve yerine Kulug bey kecdi 839 cu ilde An Yunhe adli bir sogd eyan ve Cayli adli bir uygur eyanin ona qarsi planlarini oyrenen ve edam emrini veren Kulug bey dovletde sevilmemeye baslamisdi Kurebir Urunqu Sanqun adli Uygur esilzade Sato tayfasinin reisi Cuye Cisin ile birlikde Ordu Baliq seherini muhasireye aldi Kulug bey intihar etdi Usyanci uygur eyanlari II Kazar xan adli bir neferi xaqan taxtina cixarmaga hazirlasirdilar Veziyyetin gedisatini beyenmeyen 840 ci ilde Qirgiz xaqanligindan destek alan Kulug Baga Sanqun adli Uygur eyani paytaxta hucum ederek II Kazar xan ve Kurebir Urunqu Sanqunu oldurdu Taihe xatun ise Qirgiz xaqani Are xanin esiri olmusdu Are xan Cinden destek almaq ucun sahzadeni hediyyelerle paytaxta geri gonderse de karvan yolda Uge xaqanin ordusu terefinden yagmalandi xatun esir dusdu Xaqan Taihe xatunun qardasioglu olan imperator Vuconqa onu xaqan kimi tanimasi qarsiliginda gondereceyini dedi Imperator telebleri qebul etmedi ve Uge xaqana qarsi Shi Hsionqu gonderdi Taihe xatun esirlikden xilas olaraq paytaxt Canqana getirildi Sonraki heyati4 aprel 843 cu ilde sahzade yeniden Cine qayitdi Olum tarixi bilinmir IstinadlarQedim Tan kitabi cild 195 2008 06 21 at the Wayback Machine Cici Tonqcian cild 244 Michael Robert Drompp Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire A Documentary History BRILL 2005 s 34