Sörköktəni Bəgi (Sorxaxtani bəki və ya Sorkuktani bəki; ən geci 1192, Böyük Monqol imperiyası – 1252) — xanı Toğrul xanın qardaşı qızı, Çingiz xanın oğlu Toluy xanın baş hərəmi.
Sörköktəni Bəgi | |
---|---|
monq. ᠰᠣᠷᠬᠠᠭᠲᠠᠨᠢ ᠪᠡᠬᠢ | |
Doğum tarixi | ən geci 1192 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1252 |
Dəfn yeri | |
Həyat yoldaşı | |
Uşaqları | |
Atası | Cax-Qambu |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Həyatı
Sörköktəni Bəgi xanım Nəsturi xristian inancına sahib bir Türk kökənli bir tayfa olan öndəri Toğrul (Ong) xanın qardaşı qızıdır. O, Monqol imperiyasının ən güclü olduğu bir dönəmdə zamanının ən təsirli qadınlarından biri olmağı bacarmışdır.Çingiz xanın ən kiçik oğlu olan Toluy xan ilə 1203-cü ildə hələ 5 yaşındaykən evləndirildi. Çingiz xanın nəvələri içində Monqol imperiyası tarixində bilxassə öz oğulları olan, Möngkə xan, Kubilay xan, Arık Bökə və Elxanlılar dövlətinin qurucusu olan Hülaku xanın ön planda olan şəxsiyətlər olması münasibətiylə ona da Monqol tarixində xatiri sayılır bir yer verilmiş və imperiyanın ən önəmli qadını mövqeiyinə yüksəlməyi bacarmışdır.
Sörköktəni bəgi bilxassə imperatoriçəliyi dönəmində ticari və mədəni fəaliyətlərin sorumluluğunu üstlənmişdir. Bu fəaliyətləri səbəbiylə Dünya tarixinin ən təsirli qadınları arasında yer almışdır.
Sörköktəni bəgi Monqollaşmış bir Türk tayfası olan Kerayitlərin 1203-cü ildə yenə Nəsturi xıristian inanca sahib Türk kökənli ulusu olan naymanlar tərəfindən öldürülən lideri Toğrulun (Ong və ya Van xan) ən kiçik qardaşı olan Cakha Qambunun qızı olaraq 1198-ci il tarixində dünyaya gəlmişdi. Monqolların gizli tarixinə görə (Çingiz xanın 1227-ci il vəfatından sonra Uyğur əlyazmasının Monqolcaya uyğulanması ilə yazılmağa başlanan Monqol xanədanının tarixi) 1203-cü ildə Toğrul xan Temüçinə görə daha güclü bir liderdi (bu iddianı dəstəkləyən bir başqa yazını da Monqol tarixçisi Harold Lambin Kerayit öndəri Toğrul ilə Müqəddəs Roma-German imperatoru I Fredik Barbarosun arasında ki, yazışmaların İtalyan səyyah və tüccar Marko Polo tərəfindən qələmə alındığını təsbit etmiş olmasıdır.) Temüçin iki tayfanı bir-birinə yaxınlaşdırmaq üçün ən böyük oğlu Cuçinin Toğrul xanın qızlarından və ya nəvələrindən birisi ilə evləndirilməsi taləbində olmuşdur. Bununla birliktə Temüçinin bu izdivacla daha da güclənəcəğini öngörən Toğrul xan bu təklifi əvvəlcə rədd etmişdir. Ancaq nəhayətində Temüçinin dəstəyindən də məhrum olan Toğrul xan, naymanlarla girişdiyi mübarizədə tək başına hərəkət etdiyindən məğlub olur və ortadan qaldırılır.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sorkokteni Begi Sorxaxtani beki ve ya Sorkuktani beki en geci 1192 Boyuk Monqol imperiyasi 1252 xani Togrul xanin qardasi qizi Cingiz xanin oglu Toluy xanin bas heremi Sorkokteni Begimonq ᠰᠣᠷᠬᠠᠭᠲᠠᠨᠢ ᠪᠡᠬᠢDogum tarixi en geci 1192Dogum yeri Boyuk Monqol imperiyasiVefat tarixi 1252Defn yeri QansuHeyat yoldasi Toluy xanUsaqlari Munke xaqan Xubilay xan Hulaku xan Ariq BugaAtasi Cax QambuFealiyyeti siyasetciHeyatiSorkokteni Begi xanim Nesturi xristian inancina sahib bir Turk kokenli bir tayfa olan onderi Togrul Ong xanin qardasi qizidir O Monqol imperiyasinin en guclu oldugu bir donemde zamaninin en tesirli qadinlarindan biri olmagi bacarmisdir Cingiz xanin en kicik oglu olan Toluy xan ile 1203 cu ilde hele 5 yasindayken evlendirildi Cingiz xanin neveleri icinde Monqol imperiyasi tarixinde bilxasse oz ogullari olan Mongke xan Kubilay xan Arik Boke ve Elxanlilar dovletinin qurucusu olan Hulaku xanin on planda olan sexsiyetler olmasi munasibetiyle ona da Monqol tarixinde xatiri sayilir bir yer verilmis ve imperiyanin en onemli qadini movqeiyine yukselmeyi bacarmisdir Sorkokteni begi bilxasse imperatoriceliyi doneminde ticari ve medeni fealiyetlerin sorumlulugunu ustlenmisdir Bu fealiyetleri sebebiyle Dunya tarixinin en tesirli qadinlari arasinda yer almisdir Sorkokteni begi Monqollasmis bir Turk tayfasi olan Kerayitlerin 1203 cu ilde yene Nesturi xiristian inanca sahib Turk kokenli ulusu olan naymanlar terefinden oldurulen lideri Togrulun Ong ve ya Van xan en kicik qardasi olan Cakha Qambunun qizi olaraq 1198 ci il tarixinde dunyaya gelmisdi Monqollarin gizli tarixine gore Cingiz xanin 1227 ci il vefatindan sonra Uygur elyazmasinin Monqolcaya uygulanmasi ile yazilmaga baslanan Monqol xanedaninin tarixi 1203 cu ilde Togrul xan Temucine gore daha guclu bir liderdi bu iddiani destekleyen bir basqa yazini da Monqol tarixcisi Harold Lambin Kerayit onderi Togrul ile Muqeddes Roma German imperatoru I Fredik Barbarosun arasinda ki yazismalarin Italyan seyyah ve tuccar Marko Polo terefinden qeleme alindigini tesbit etmis olmasidir Temucin iki tayfani bir birine yaxinlasdirmaq ucun en boyuk oglu Cucinin Togrul xanin qizlarindan ve ya nevelerinden birisi ile evlendirilmesi talebinde olmusdur Bununla birlikte Temucinin bu izdivacla daha da guclenecegini ongoren Togrul xan bu teklifi evvelce redd etmisdir Ancaq nehayetinde Temucinin desteyinden de mehrum olan Togrul xan naymanlarla girisdiyi mubarizede tek basina hereket etdiyinden meglub olur ve ortadan qaldirilir Istinadlar