Sutaylı oymağı — Azərbaycan xalqının etnogenezisində iştirak etmiş tayfa. Elxan Qazan xanın komandiri Əmir gələn bir Türk_Monqol sülaləsidir. Cəlayirilər və Çobanilər kimi digər Elxanlılardan sonrakı Monqol imperiyası sülalələrindəndir, Börçigin sülaləsi ilə də evlilik yolu ilə qohumuydular. Emir Hülakü xanın oğlu Məngu Teymurun kürəkəni idi. Onların əsas hökmdarlıq sahəsi cənubda Cizirədən şimalda Ərzuruma qədər dəyişirdi.
Sutaylı oymağı | |
---|---|
Banisi | |
Hazırkı rəhbər | Yoxdur |
Titullar | |
ağa, , bəy |
Tayfanın tarixi
Sutaylı oymağı öz adını Əmir alıb. O, Elxanlı dövlətinin hakimi Sultan Əbu Səid Bahadur xanın əmiri idi. Qaratatar (Koin tatar) ulusuna mənsub idi. Sutaylı oymağı və tayfalarına bölünürdü. Sutaylı oymağının nümayəndələri paytaxtı Diyarbəkir olmaqla bir bəylik yaratmışdılar. Bu bəyliyi öncə Əmir , sonra onun oğlu Hacı , ondan sonra bəy bay oğlu idarə etmişdi.
Bu oymağın tarixi Elxanlılarla, Çobanlılarla, Qaraqoyunlular və qismən də Ağqoyunlularla bağlıdır. Elxanlı hakimiyətinin iç qovgalar sonunda yıxılmağa üz tutduğu sırada Qaraqoyunluların Ağqoyunlular ilə birlikdə tarix səhnəsinə çıxdıqlarını görürük. Elxanlılar zamanında Şərqi Anadolu, biri mərkəzi Əxlat (Xilat) olmaq üzrə Van bölgəsi əyaləti, diğəri mərkəzi Mosul olmaq üzrə Diyarbəkir, Mardin, Mosul bölgələrini qapsayan iki bölgəyə ayrılmışdı. Diyarbəkir valisi Əmir Tatarın (?-1332-ci il) oğlu Hacı ilə diğər oğlu baydan olan nəvəsi bəy, Əmir zamanında Mosuldan Ərzuruma qədər genişlənmiş olan əyaləti ələ keçirmək üçün bir-birləriylə didişməyə başladıqlarında Qaraqoyunlular Hacı , Ağqoyunlular bəyi dəstəkləyirdilər. Bu yurd qovgasını Hacı uduzmuş və 1343-cü ildə qardaşı oğlu tərəfindən öldürülmüşdür. Bu ara savaşları sonunda Qaraqoyunlular Mosul, Van gölü çevrəsi və Ərzuruma, Ağqoyunlular isə Diyarbəkir civarına hakim olmuşdular.
bəyin 1350-ci ildəki ölümü və yerinə keçen əmisi oğlu, Hacı oğlu bəyin bir Türkman əmiri olan Hüseyn bəy tərəfindən öldürülməsi ilə bölgədəki Elxanlı hakimiyəti sona çatdı.
Sutaylı oymağının tanınmış simaları
- (1312-1332), (1312-1316 Diyarbəkırdə, 1316–1319 Axlatda, 1319–1332 Diyarbəkırdə)
- (1332 -1343 ), oğlu
- (1343 -1350), oğlu
- (1350-1351), oğlu
İstinadlar
- Peacock, A. C. S. Islam, Literature and Society in Mongol Anatolia (ingilis). Cambridge University Press. 2019-10-17. ISBN . 2020-12-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
- Wing, Patrick. Jalayirids: Dynastic State Formation in the Mongol Middle East (ingilis). Edinburgh University Press. 2016-01-18. 13. ISBN . 2020-12-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
- Vardanyan, Dr Aram. "A contribution to the history of Oirat Mongols: Some coins of the Sutayid governors of al-Jazira and southern Armenia, AH 740-750s". Journal of the Oriental Numismatic Society (ingilis). 217: 9–15. 2020-12-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Sutaylı oymağı, "Soy" dərgisi, 8 (28). Bakı, 2009.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sutayli oymagi Azerbaycan xalqinin etnogenezisinde istirak etmis tayfa Elxan Qazan xanin komandiri Emir gelen bir Turk Monqol sulalesidir Celayiriler ve Cobaniler kimi diger Elxanlilardan sonraki Monqol imperiyasi sulalelerindendir Borcigin sulalesi ile de evlilik yolu ile qohumuydular Emir Hulaku xanin oglu Mengu Teymurun kurekeni idi Onlarin esas hokmdarliq sahesi cenubda Cizireden simalda Erzuruma qeder deyisirdi Sutayli oymagiBanisiHazirki rehber YoxdurTitullaraga beyTayfanin tarixiSutayli oymagi oz adini Emir alib O Elxanli dovletinin hakimi Sultan Ebu Seid Bahadur xanin emiri idi Qaratatar Koin tatar ulusuna mensub idi Sutayli oymagi ve tayfalarina bolunurdu Sutayli oymaginin numayendeleri paytaxti Diyarbekir olmaqla bir beylik yaratmisdilar Bu beyliyi once Emir sonra onun oglu Haci ondan sonra bey bay oglu idare etmisdi Bu oymagin tarixi Elxanlilarla Cobanlilarla Qaraqoyunlular ve qismen de Agqoyunlularla baglidir Elxanli hakimiyetinin ic qovgalar sonunda yixilmaga uz tutdugu sirada Qaraqoyunlularin Agqoyunlular ile birlikde tarix sehnesine cixdiqlarini goruruk Elxanlilar zamaninda Serqi Anadolu biri merkezi Exlat Xilat olmaq uzre Van bolgesi eyaleti digeri merkezi Mosul olmaq uzre Diyarbekir Mardin Mosul bolgelerini qapsayan iki bolgeye ayrilmisdi Diyarbekir valisi Emir Tatarin 1332 ci il oglu Haci ile diger oglu baydan olan nevesi bey Emir zamaninda Mosuldan Erzuruma qeder genislenmis olan eyaleti ele kecirmek ucun bir birleriyle didismeye basladiqlarinda Qaraqoyunlular Haci Agqoyunlular beyi destekleyirdiler Bu yurd qovgasini Haci uduzmus ve 1343 cu ilde qardasi oglu terefinden oldurulmusdur Bu ara savaslari sonunda Qaraqoyunlular Mosul Van golu cevresi ve Erzuruma Agqoyunlular ise Diyarbekir civarina hakim olmusdular beyin 1350 ci ildeki olumu ve yerine kecen emisi oglu Haci oglu beyin bir Turkman emiri olan Huseyn bey terefinden oldurulmesi ile bolgedeki Elxanli hakimiyeti sona catdi Sutayli oymaginin taninmis simalari 1312 1332 1312 1316 Diyarbekirde 1316 1319 Axlatda 1319 1332 Diyarbekirde 1332 1343 oglu 1343 1350 oglu 1350 1351 ogluIstinadlarPeacock A C S Islam Literature and Society in Mongol Anatolia ingilis Cambridge University Press 2019 10 17 ISBN 978 1 108 49936 1 2020 12 18 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 04 Wing Patrick Jalayirids Dynastic State Formation in the Mongol Middle East ingilis Edinburgh University Press 2016 01 18 13 ISBN 978 1 4744 0226 2 2020 12 18 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 04 Vardanyan Dr Aram A contribution to the history of Oirat Mongols Some coins of the Sutayid governors of al Jazira and southern Armenia AH 740 750s Journal of the Oriental Numismatic Society ingilis 217 9 15 2020 12 19 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 04 MenbeEnver Cingizoglu Sutayli oymagi Soy dergisi 8 28 Baki 2009 Hemcinin baxElxaniler dovleti