Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Surxayxan qalası — Oğuz rayonu ərazisində XVIII əsrə aid tarixi abidə.
| Surxayxan qalası | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Oğuz |
| Yerləşir | Filfilli kəndi |
| Tikilmə tarixi | XVIII əsr |
| Material | çay daşı, kərpic |
| İstinad nöm. | 315 |
| Kateqoriya | Qala |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
Azərbaycanın qəhrəmanlıq tarixi və memarlıq mədəniyyətinin əsas nümunələrindən biri olan Surxayxan qalası Oğuz rayonunun mərkəzindən 55 km şimal – şərqdə, Filfilli kəndinin şimalında, Xaçmaz keçidində, Qalaçayın sağ sahilindədir. Qala talanın ortasında, yaşıllıqların arasında itmiş vəziyyətdədir.
Qala düzbucaqlı formada inşa edilmişdir. Divarlarının eni 1 metrə yaxın, hündürlüyü təxminən 10 metr olan qala divarları qayanın düz uçurumunda bənd edilmişdir. Qala əsasən çay daşından və kərpic məhlulundan hörülmüşdü. Yalnız qərb hissəsində qoyulmuş giriş qapısı və otaqdan-otağa keçid qapılarının kənar hissələri qıırmızı kərpicdən inşa edilmişdir. Üst hissəsindən baxanda aydın olur ki, qala 5 otaqdan ibarət olmuşdur. Otaqların üstü taçbənd formada tamamlanmış, yan divarları isə müdafiə məqsədilə 1 metr hündürə qaldırılmışdır. Bu divarlarda 4 tərəfdən çoxlu mazğal yerləri qoyulmuşdur. Otaqların üstü illər keçdikcə müxtəlif təsirlər nəticəsində uçub içəri tökülmüşdür. Daxili divarların bəzi hissələrinin də uçması nəticəsində ayrı-ayrı otaqlara gedən yolların çoxu kəsilmiş, torpaqla dolmuşdur.
Bütün müdafiə qalaları kimi, Surxayxan qalasının da gizli yolu olmuşdu. Bu yol, adətən, mühasirədən çıxmaq, yaxud həmin yol vasitəsilə ətrafla əlaqə yaradarkən düşməni duyuq salmamaq üçün nəzərdə tutulurdu. Yeraltı gizli yol Surxayxan qalasında uçurum hissəsindəki divarda qurulmuşdur. Surxayxan qalası müdafiə xarakterli olmaqla xanın ailəliklə yaşaması üçün nəzərdə tutulub. Abşeronun sırf müdafiə qalalarından fərqli olaraq, Şəki-Zaqatala zonasına xas olan qala-evlər tipli bu tikili məhz müdafiə xarakterindən irəli gələrək qayalıqda, meşəlik ərazidə inşa olunub.
Qalaya yeraltı su kəməri də çəkilmişdi. Bu isə yadellilərin hücumları zamanı əhalinin müdafiə üçün qalaya çəkilməsi və uzun müddət burada yaşamasına dəlalət edir. Qala Qazıqumuq hökmdarı Surxay xan tərəfindən tikilmiş, Nadir şahın Dağıstana və Azərbaycana hücumları zamanı dağıdılmışdı.
Qala ərazisində aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı məişətdə istifadə olunan maddi-mədəniyyət nümunələri, o cümlədən Surxay xanın adı yazılmış mis cam tapılmışdır. Qalanın ətrafında mövcud olan yaşayış evlərinin qalıqları Surxayxan qalasının son orta əsrlərə aid qala-şəhər olduğunu bildirsə də, abidə bu günədək geniş tədqiq olunmamışdır.
Mənbə
- F. V. Qədirov. Azərbaycanın şimal müdafiə istehkamları, Bakı, 1984.
İstinadlar
- . 2014-11-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-25.
- "Surxay xan qalası"
Xarici keçidlər
- Surxayxan qalası
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Surxayxan qalasi Oguz rayonu erazisinde XVIII esre aid tarixi abide Surxayxan qalasi41 07 36 sm e 47 37 04 s u Olke AzerbaycanSeher OguzYerlesir Filfilli kendiTikilme tarixi XVIII esrMaterial cay dasi kerpicAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 315KateqoriyaQalaEhemiyyetiOlke ehemiyyetli Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaAzerbaycanin qehremanliq tarixi ve memarliq medeniyyetinin esas numunelerinden biri olan Surxayxan qalasi Oguz rayonunun merkezinden 55 km simal serqde Filfilli kendinin simalinda Xacmaz kecidinde Qalacayin sag sahilindedir Qala talanin ortasinda yasilliqlarin arasinda itmis veziyyetdedir Qala duzbucaqli formada insa edilmisdir Divarlarinin eni 1 metre yaxin hundurluyu texminen 10 metr olan qala divarlari qayanin duz ucurumunda bend edilmisdir Qala esasen cay dasindan ve kerpic mehlulundan horulmusdu Yalniz qerb hissesinde qoyulmus giris qapisi ve otaqdan otaga kecid qapilarinin kenar hisseleri qiirmizi kerpicden insa edilmisdir Ust hissesinden baxanda aydin olur ki qala 5 otaqdan ibaret olmusdur Otaqlarin ustu tacbend formada tamamlanmis yan divarlari ise mudafie meqsedile 1 metr hundure qaldirilmisdir Bu divarlarda 4 terefden coxlu mazgal yerleri qoyulmusdur Otaqlarin ustu iller kecdikce muxtelif tesirler neticesinde ucub iceri tokulmusdur Daxili divarlarin bezi hisselerinin de ucmasi neticesinde ayri ayri otaqlara geden yollarin coxu kesilmis torpaqla dolmusdur Butun mudafie qalalari kimi Surxayxan qalasinin da gizli yolu olmusdu Bu yol adeten muhasireden cixmaq yaxud hemin yol vasitesile etrafla elaqe yaradarken dusmeni duyuq salmamaq ucun nezerde tutulurdu Yeralti gizli yol Surxayxan qalasinda ucurum hissesindeki divarda qurulmusdur Surxayxan qalasi mudafie xarakterli olmaqla xanin ailelikle yasamasi ucun nezerde tutulub Abseronun sirf mudafie qalalarindan ferqli olaraq Seki Zaqatala zonasina xas olan qala evler tipli bu tikili mehz mudafie xarakterinden ireli gelerek qayaliqda meselik erazide insa olunub Qalaya yeralti su kemeri de cekilmisdi Bu ise yadellilerin hucumlari zamani ehalinin mudafie ucun qalaya cekilmesi ve uzun muddet burada yasamasina delalet edir Qala Qaziqumuq hokmdari Surxay xan terefinden tikilmis Nadir sahin Dagistana ve Azerbaycana hucumlari zamani dagidilmisdi Qala erazisinde aparilmis arxeoloji qazintilar zamani meisetde istifade olunan maddi medeniyyet numuneleri o cumleden Surxay xanin adi yazilmis mis cam tapilmisdir Qalanin etrafinda movcud olan yasayis evlerinin qaliqlari Surxayxan qalasinin son orta esrlere aid qala seher oldugunu bildirse de abide bu gunedek genis tedqiq olunmamisdir MenbeF V Qedirov Azerbaycanin simal mudafie istehkamlari Baki 1984 Istinadlar 2014 11 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 05 25 Surxay xan qalasi Xarici kecidlerSurxayxan qalasi