Bədiüzzaman Səfəvi — Səfəvi şahzadəsi. I Şah İsmayılın ən kiçik oğlu və görkəmli sərkərdə Bəhram Mirzə Səfəvinin oğlu.
Bədiüzzaman Səfəvi | |
---|---|
1558 – 1577 | |
Əvvəlki | Sultan Hüseyn mirzə Səfəvi |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | XVI əsr |
Vəfat tarixi | 3.26.1577 |
Vəfat yeri | Sistan |
Atası | Bəhram Mirzə Səfəvi |
Anası | Zeynəbsultan xanım |
Həyat yoldaşı | Pərixan Sultan |
Uşaqları | |
Dini | Şiə İslam |
Həyatı
Bədiüzzaman Mirzənin İbrahim Mirzə və Sultan Hüseyn Mirzə adlı iki qardaşı olmuşdur. Onların ataları Bəhram Mirzə Səfəvi 1549-cu ildə vəfat etmiş, bundan sonra Bəhram Mirzənin qardaşı və Səfəvi şahı I Təhmasib qardaşının övladlarını öz himayəsinə götürmüşdür. Hətta I Təhmasib Bədiüzzaman Mirzəni öz oğlu elan etmişdir. Bundan sonra o, 1557-ci ildə Sistanın hakimi təyin edilmiş və Təhmasibin qızı Pərixan xanım ilə evlənmişdir. Lakin Pərixan xanım Təhmasibin ən sevimli qızı olduğuna görə ona əri ilə birlikdə Sistana getmək icazəsi verilməmişdir. Həmçinin bəzi qaynaqlar da bildirir ki, Pərixan xanım Bədiüzzaman Mirzə ilə sadəcə nişanlanmış, amma evlənməmişdir. Shohreh Gholsorkhi bu son iddianı daha məntiqli olduğunu bildirir. İddialara görə, Pərixan xanım Sistanda evlilik həyatındansa atası ilə yanaşı paytaxtda bürokratik həyatı seçdiyi üçün evlilik daha da uzağa getməyib.
I Təhmasib 1576-cı ildə vəfat edir. O, sağlığında özünə varis seçməmişdi, buna görə də, taxt uğrunda oğlu Heydər Mirzə ilə İsmayıl Mirzə arasında mübarizə başlayır. Taxta keçən İsmayıl Mirzə bir müddət keçdikdən sonra yerinə iddialı ola biləcək bütün sülalə üzvlərini öldürtməyə başlayır. Bu prosesin bir hissəsi kimi 26 mart 1577-ci ildə Bədiüzzaman Mirzə Qəndəharda II İsmayılın əmri ilə öldürülür.
Ailəsi
- Bəhram Mirzə - 1575-ci ildə doğulmuşdu. II Şah İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.
- qızı Zivər Sultan - 1591-ci ildə Loristan hakimi Şahverdi xan ilə evlənmişdi.
Bundan başqa, Səfəvilərin Hindistan qolunun əsası onun qardaşı Sultan Hüseyn Mirzənin soyundan gələnlər tərəfindən qoyulmuşdur. Hüseyn Mirzənin oğlu Rüstəm Mirzə Böyük Moğol imperiyasına köçmüş, özü və özündən sonrakı övladları bu imperiyada mühüm vəzifələrdə çalışmışdırlar.
Qeydlər
- İbrahim Mirzə və ya İbrahim Mirzə Cahi də əmisi I Təhmasibin sevimlisi olmuş və onun qızı Gövhərşah Bəyim ilə evlənmişdir. İbrahim Mirzə hal-hazırda incəsənətin, xüsusilə Səfəvi miniatürünün hamisi hesab edilir. Onun kitabxanasının və incəsənət kolleksiyasının öldürülməsindən sonra arvadı tərəfindən dağıdılmasına baxmayaraq, onun qoruduğu əsərlərindən biri olan Caminin Həft övrəng əsəri xilas olmuşdur. Bu əsər hal-hazırda Vaşinqtonda saxlanamqdadır. özü də şeir yazmış, Azərbaycan türkcəsindəki şeirləri dövrümüzə gəlib çatmışdır. İbrahimin Cahinin Azərbaycandilli şeirlər toplusunda şifahi xalq ədəbiyyatı janrlarında yazılan şeirlər də vardır. O, həmçinin bir çox mühüm vəzifələrdə çalışmış, sonda qardaşı kimi II İsmayıl tərəfindən öldürülmüşdür.
İstinadlar
- "Paşa Kərimov Almaniyada yaşayan həmvətənimiz Məhəmmədəli Hüseyninin köməyi ilə Şah İsmayıl Xətainin nəvəsi İbrahim Cahinin şeirlər toplusu divanının surətini əldə etmişdir". 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-05.
- "Əlyazmalar İnstitutu Şah İsmayılın nəvəsinin divanının surətini əldə edib". 2022-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-05.
- "ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU ŞAH İSMAYILIN NƏVƏSİNİN DİVANININ SURƏTİNİ ƏLDƏ EDİB". 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-05.
- Titley, 1983. səh. 105
- Welch, 1976. səh. 24
- Simpson, 1997
- Soucek, 1988. səh. 523–524
- Parsadust, 2009
- Gholsorkhi, 1995. səh. 146
- Qāżi Ahmad Qumi, Die Chronik hulasat at-Tawarih des Qazi Ahmad Qumi 2023-06-07 at the Wayback Machine. Der Abschnitt über Schah Abbas - Wiesbaden: 95
- Mitchell, 2009
- Yust, 1954. səh. 694
- Sarkar, 1912. səh. 57
Mənbə
- P. Soucek. BAHRĀM MĪRZĀ. III. Encyclopaedia Iranica. 1988.
- Manuchehr Parsadust. PARIḴĀN ḴĀNOM. Encyclopaedia Iranica. 2009.
- Colin P. Mitchell. The Practice of Politics in Safavid Iran: Power, Religion and Rhetoric. I.B.Tauris. 2009. ISBN .
- Shohreh Gholsorkhi. Pari Khan Khanum: A Masterful Safavid Princess. Iranian Studies, vol. 28, no. 3/4. 1995.
- Sir Jadunath Sarkar. History of Aurangzib: Mainly Based on Persian Sources. I. M.C. Sarkar and Sons. 1912.
- Walter Yust. Encyclopædia Britannica. II. 1954.
- Marianna S. Simpson. Ebrāhīm Mīrzā. Encyclopedia Iranica. 1997.
- Norah M. Titley. Persian Miniature Painting, and its Influence on the Art of Turkey and India. University of Texas Press. 1983.
- Stuart Cary Welch. Royal Persian Manuscripts. Thames & Hudson. 1976. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bediuzzaman Sefevi Sefevi sahzadesi I Sah Ismayilin en kicik oglu ve gorkemli serkerde Behram Mirze Sefevinin oglu Bediuzzaman SefeviSistan hakimi1558 1577EvvelkiSultan Huseyn mirze SefeviSexsi melumatlarDogum tarixi XVI esrVefat tarixi 3 26 1577Vefat yeri SistanAtasi Behram Mirze SefeviAnasi Zeynebsultan xanimHeyat yoldasi Perixan SultanUsaqlariDini Sie IslamHeyatiBediuzzaman Mirzenin Ibrahim Mirze ve Sultan Huseyn Mirze adli iki qardasi olmusdur Onlarin atalari Behram Mirze Sefevi 1549 cu ilde vefat etmis bundan sonra Behram Mirzenin qardasi ve Sefevi sahi I Tehmasib qardasinin ovladlarini oz himayesine goturmusdur Hetta I Tehmasib Bediuzzaman Mirzeni oz oglu elan etmisdir Bundan sonra o 1557 ci ilde Sistanin hakimi teyin edilmis ve Tehmasibin qizi Perixan xanim ile evlenmisdir Lakin Perixan xanim Tehmasibin en sevimli qizi olduguna gore ona eri ile birlikde Sistana getmek icazesi verilmemisdir Hemcinin bezi qaynaqlar da bildirir ki Perixan xanim Bediuzzaman Mirze ile sadece nisanlanmis amma evlenmemisdir Shohreh Gholsorkhi bu son iddiani daha mentiqli oldugunu bildirir Iddialara gore Perixan xanim Sistanda evlilik heyatindansa atasi ile yanasi paytaxtda burokratik heyati secdiyi ucun evlilik daha da uzaga getmeyib I Tehmasib 1576 ci ilde vefat edir O sagliginda ozune varis secmemisdi buna gore de taxt ugrunda oglu Heyder Mirze ile Ismayil Mirze arasinda mubarize baslayir Taxta kecen Ismayil Mirze bir muddet kecdikden sonra yerine iddiali ola bilecek butun sulale uzvlerini oldurtmeye baslayir Bu prosesin bir hissesi kimi 26 mart 1577 ci ilde Bediuzzaman Mirze Qendeharda II Ismayilin emri ile oldurulur AilesiBehram Mirze 1575 ci ilde dogulmusdu II Sah Ismayil terefinden oldurulmusdur qizi Ziver Sultan 1591 ci ilde Loristan hakimi Sahverdi xan ile evlenmisdi Bundan basqa Sefevilerin Hindistan qolunun esasi onun qardasi Sultan Huseyn Mirzenin soyundan gelenler terefinden qoyulmusdur Huseyn Mirzenin oglu Rustem Mirze Boyuk Mogol imperiyasina kocmus ozu ve ozunden sonraki ovladlari bu imperiyada muhum vezifelerde calismisdirlar QeydlerIbrahim Mirze ve ya Ibrahim Mirze Cahi de emisi I Tehmasibin sevimlisi olmus ve onun qizi Govhersah Beyim ile evlenmisdir Ibrahim Mirze hal hazirda incesenetin xususile Sefevi miniaturunun hamisi hesab edilir Onun kitabxanasinin ve incesenet kolleksiyasinin oldurulmesinden sonra arvadi terefinden dagidilmasina baxmayaraq onun qorudugu eserlerinden biri olan Caminin Heft ovreng eseri xilas olmusdur Bu eser hal hazirda Vasinqtonda saxlanamqdadir ozu de seir yazmis Azerbaycan turkcesindeki seirleri dovrumuze gelib catmisdir Ibrahimin Cahinin Azerbaycandilli seirler toplusunda sifahi xalq edebiyyati janrlarinda yazilan seirler de vardir O hemcinin bir cox muhum vezifelerde calismis sonda qardasi kimi II Ismayil terefinden oldurulmusdur Istinadlar Pasa Kerimov Almaniyada yasayan hemvetenimiz Mehemmedeli Huseyninin komeyi ile Sah Ismayil Xetainin nevesi Ibrahim Cahinin seirler toplusu divaninin suretini elde etmisdir 2022 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 05 Elyazmalar Institutu Sah Ismayilin nevesinin divaninin suretini elde edib 2022 08 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 05 ELYAZMALAR INSTITUTU SAH ISMAYILIN NEVESININ DIVANININ SURETINI ELDE EDIB 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 05 Titley 1983 seh 105 Welch 1976 seh 24 Simpson 1997 Soucek 1988 seh 523 524 Parsadust 2009 Gholsorkhi 1995 seh 146 Qazi Ahmad Qumi Die Chronik hulasat at Tawarih des Qazi Ahmad Qumi 2023 06 07 at the Wayback Machine Der Abschnitt uber Schah Abbas Wiesbaden 95 Mitchell 2009 Yust 1954 seh 694 Sarkar 1912 seh 57MenbeP Soucek BAHRAM MiRZA III Encyclopaedia Iranica 1988 Manuchehr Parsadust PARIḴAN ḴANOM Encyclopaedia Iranica 2009 Colin P Mitchell The Practice of Politics in Safavid Iran Power Religion and Rhetoric I B Tauris 2009 ISBN 978 0857715883 Shohreh Gholsorkhi Pari Khan Khanum A Masterful Safavid Princess Iranian Studies vol 28 no 3 4 1995 Sir Jadunath Sarkar History of Aurangzib Mainly Based on Persian Sources I M C Sarkar and Sons 1912 Walter Yust Encyclopaedia Britannica II 1954 Marianna S Simpson Ebrahim Mirza Encyclopedia Iranica 1997 Norah M Titley Persian Miniature Painting and its Influence on the Art of Turkey and India University of Texas Press 1983 Stuart Cary Welch Royal Persian Manuscripts Thames amp Hudson 1976 ISBN 0 500 27074 0