Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Soqdianalılar və ya soqdlular — Soqdiana əhalisi, Zərəfşan vadisində yaşayırdılar. Müasir Buxaradan Xocəndə qədər yayılmışdılar.
Tarixi
Miladdan öncə ikinci əsrdən Çində Tanq sülaləsinin sona çatdığı miladdan sonra X əsrə qədər İpək yolu ticarəti böyük faizlə Soğdluların əlindəydi .
Bu çox geniş və vəhşi coğrafiyadakı yolçuluqların başarılmasında karvansara sisteminin çox önəmli bir rolu vardı. İpək yolu, miladın ilk minilliyində uyqarlıqların bir-biriylə tanışmasında və bir-birini zənginləşdirmədə oynadığı rolu və işləvi, ikinci minillikdə itirmişdir. VIII əsrin əvvələrində İrandan daha şərqə irəliləyən Ərəb-İslam ordularının Soqdiananı ələ keçirməsinin ardından miladdan sonra 1000-ci illərdə Təkləməkan çölünün qərbindəki şəhərlər İslam dinini qəbul etmişdi. Əski Çin qaynaqlarına görə İpək yolunun rotası öncə ikiyə, ardından Sui və Tanq sülalələri dönəmində şimal, orta və cənub olmaq üzrə üçə çıxmışdı .
Soğdluların İpək yolu güzərgahındakı yüksəlişləri, miladdan sonra IV əsrdən etibarən Soqdianadan şərqə, öncə Çaç (bugünkü Daşkənd) və Səmireçeyə (bugünkü Şərqi Özbəkistan) və daha sonra Çinə doğru yayılmaları ilə başlamış, Avrasyanın önəmli bir yer alan vahələrdəki yerləşim mərkəzlərinə karvanlarla ticari mallarI daşıyan sarvanlar fenotip, dil və mədəniyyat baxımından şübhəsiz bir-birlərindən olduqca fərqliydilər.
Səid ibn Əmr əl-Həraşinin Xorasan valiliyinə təyin edilməsi, öncəki vali zamanında cizyə və xərac vergilərini ödəməyən və valiyə qarşı türklərlə iş birliyi quran Soğdluları əndişəyə saldı. Soğdlular, məlikləri Gurəkin qəbul etməməsinə baxmayaraq yurrlarını tərk edərək Fərqanə hökmdarından sığınma istəyində oldular. Ancaq Həraşi, hələ Fərqanə məlikinin himayəsi altına girmədən Xocənd yolunda onları yaxalayıb bir çoxunu qılıncdan keçirdi; bir qismini də əsir alaraq mallarını müsadirə etdi. Bu arada Xocənd güzərgahında olan Uşruşananı ələ keçirib əhalisi ilə bir anlaşma bağladı.
 |  |  | |
| Soqdiyalı hərbçi Əhəməni relyeflərinə görə. | Soqdiyalı kişi libası Əfrasiyab (Səmərqənd). | Soqdiyalı qadın libası Əfrasiyab (Səmərqənd). | Soqdiyalı kişi libası (Tacikistan). |
İstinadlar
- Qədim türk tayfalarının köçü. Anar İsayev, Ramil Rəhimov.
- Azərbaycan dili və tarixi 2022-03-23 at the Wayback Machine. Mirkənan Cəfərli.
- Hansen 2003: 149; Wood 2002: 65
- Wu 2006: 14
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Soqdianalilar ve ya soqdlular Soqdiana ehalisi Zerefsan vadisinde yasayirdilar Muasir Buxaradan Xocende qeder yayilmisdilar TarixiMiladdan once ikinci esrden Cinde Tanq sulalesinin sona catdigi miladdan sonra X esre qeder Ipek yolu ticareti boyuk faizle Sogdlularin elindeydi Bu cox genis ve vehsi cografiyadaki yolculuqlarin basarilmasinda karvansara sisteminin cox onemli bir rolu vardi Ipek yolu miladin ilk minilliyinde uyqarliqlarin bir biriyle tanismasinda ve bir birini zenginlesdirmede oynadigi rolu ve islevi ikinci minillikde itirmisdir VIII esrin evvelerinde Irandan daha serqe irelileyen Ereb Islam ordularinin Soqdianani ele kecirmesinin ardindan miladdan sonra 1000 ci illerde Teklemekan colunun qerbindeki seherler Islam dinini qebul etmisdi Eski Cin qaynaqlarina gore Ipek yolunun rotasi once ikiye ardindan Sui ve Tanq sulaleleri doneminde simal orta ve cenub olmaq uzre uce cixmisdi Sogdlularin Ipek yolu guzergahindaki yukselisleri miladdan sonra IV esrden etibaren Soqdianadan serqe once Cac bugunku Daskend ve Semireceye bugunku Serqi Ozbekistan ve daha sonra Cine dogru yayilmalari ile baslamis Avrasyanin onemli bir yer alan vahelerdeki yerlesim merkezlerine karvanlarla ticari mallarI dasiyan sarvanlar fenotip dil ve medeniyyat baximindan subhesiz bir birlerinden olduqca ferqliydiler Seid ibn Emr el Herasinin Xorasan valiliyine teyin edilmesi onceki vali zamaninda cizye ve xerac vergilerini odemeyen ve valiye qarsi turklerle is birliyi quran Sogdlulari endiseye saldi Sogdlular melikleri Gurekin qebul etmemesine baxmayaraq yurrlarini terk ederek Ferqane hokmdarindan siginma isteyinde oldular Ancaq Herasi hele Ferqane melikinin himayesi altina girmeden Xocend yolunda onlari yaxalayib bir coxunu qilincdan kecirdi bir qismini de esir alaraq mallarini musadire etdi Bu arada Xocend guzergahinda olan Usrusanani ele kecirib ehalisi ile bir anlasma bagladi Soqdiyali herbci Ehemeni relyeflerine gore Soqdiyali kisi libasi Efrasiyab Semerqend Soqdiyali qadin libasi Efrasiyab Semerqend Soqdiyali kisi libasi Tacikistan IstinadlarQedim turk tayfalarinin kocu Anar Isayev Ramil Rehimov Azerbaycan dili ve tarixi 2022 03 23 at the Wayback Machine Mirkenan Ceferli Hansen 2003 149 Wood 2002 65 Wu 2006 14