Somali cərəyanı — Hind Okeanın qərbində Somali və Oman sahillərində hərəkət edən və Atlantik okeanındakı Qolfstrim cərəyanına bənzəyən soyuq okean cərəyanıdır.
Somali cərəyanı | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Akvatoriya | Hind okeanı |
Tip | Soyuq |
Orta axın cərəyanı | 1,8 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Xarakteristikası
Somali cərəyanına mussonlar tərəfindən çox təsir göstərilir və okeanın qərb sərhəddində baş verən yeganə böyük yüksəliş sistemidir. Axım tərəfindən yüksəldilən su başqa bir yüksəlmə sistemi ilə birləşir və okeanda ən məhsuldar ekosistemlərdən birini yaradır.
Somali cərəyanı cənub-qərb musson və şimal-şərq mussonları təsirlənən mövsümi dəyişikliklər ilə xarakterizə olunur. İyun-sentyabr aylarında isti cənub-qərb mussonları sahil sularını şimal-şərqə doğru hərəkət etdirərək, sahil sularını yüksəldir. Yüksəlmiş su Ekman nəqliyyatı ilə dənizdən keçirilir və açıq dənizdəki yuxarıya doğru səthə gətirilən su ilə birləşir. Dar aşağı səviyyəli olan Findlater atmosfer hava axını, həmçinin, cənub-qərbi musson dövründə inkişaf edir və Somali ve Oman sahillərinə paralel olaraq Hind okeanı boyunca diaqonal zərbələrə səbəb olur. Nəticədə, küləyin sağında Ekman nəqliyyatı yaradılır. Hava axınının mərkəzində su nəqli maksimaldır, sağa və sola doğru azalır. Hava axınının solunda mərkəzə doğru axına nəzərən daha az su hərəkəti var, üst qatda divergensiya yaranır və yüksəliş hadisəsinə baş verir. Bu sahil yüksəlişi ilə açıq okean yüksəlişinin birləşməsi böyük bir yüksəlişə səbəb olur.Dekabrdan fevral ayına qədər baş verən şimal-şərq mussonu, Somali cərəyanının tərsinə çevrilməsinə səbəb olaraq sahil sularını cənub-qərb istiqamətində hərəkət etdirir. Soyuq hava səth suyunun soyumasına səbəb olur və dərin qarışdırma meydana gətirir, səthə zəngin qida maddələrini gətirir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- McCreary, J. P.; Kohler, K. E.; Hood, R. R.; Olson, D. B. (1996). "A four compartment ecosystem model of biological activity in the Arabian Sea". Progress in Oceanography. 37: 193–240. doi:10.1016/s0079–6611(96)00005–5.
- Mann, K. H., Lazier, J. R. N. (2006) "Dynamics of marine ecosystems: biological-physical interactions in the oceans." Oxford: Blackwell Publishing Ltd. ISBN
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Somali cereyani Hind Okeanin qerbinde Somali ve Oman sahillerinde hereket eden ve Atlantik okeanindaki Qolfstrim cereyanina benzeyen soyuq okean cereyanidir Somali cereyaniUmumi melumatlarAkvatoriya Hind okeaniTip SoyuqOrta axin cereyani 1 8 Vikianbarda elaqeli mediafayllarXarakteristikasiSomali cereyanina mussonlar terefinden cox tesir gosterilir ve okeanin qerb serheddinde bas veren yegane boyuk yukselis sistemidir Axim terefinden yukseldilen su basqa bir yukselme sistemi ile birlesir ve okeanda en mehsuldar ekosistemlerden birini yaradir Somali cereyani cenub qerb musson ve simal serq mussonlari tesirlenen movsumi deyisiklikler ile xarakterize olunur Iyun sentyabr aylarinda isti cenub qerb mussonlari sahil sularini simal serqe dogru hereket etdirerek sahil sularini yukseldir Yukselmis su Ekman neqliyyati ile denizden kecirilir ve aciq denizdeki yuxariya dogru sethe getirilen su ile birlesir Dar asagi seviyyeli olan Findlater atmosfer hava axini hemcinin cenub qerbi musson dovrunde inkisaf edir ve Somali ve Oman sahillerine paralel olaraq Hind okeani boyunca diaqonal zerbelere sebeb olur Neticede kuleyin saginda Ekman neqliyyati yaradilir Hava axininin merkezinde su neqli maksimaldir saga ve sola dogru azalir Hava axininin solunda merkeze dogru axina nezeren daha az su hereketi var ust qatda divergensiya yaranir ve yukselis hadisesine bas verir Bu sahil yukselisi ile aciq okean yukselisinin birlesmesi boyuk bir yukselise sebeb olur Dekabrdan fevral ayina qeder bas veren simal serq mussonu Somali cereyaninin tersine cevrilmesine sebeb olaraq sahil sularini cenub qerb istiqametinde hereket etdirir Soyuq hava seth suyunun soyumasina sebeb olur ve derin qarisdirma meydana getirir sethe zengin qida maddelerini getirir Hemcinin baxHind okeani Deniz cereyanlari SomaliIstinadlarMcCreary J P Kohler K E Hood R R Olson D B 1996 A four compartment ecosystem model of biological activity in the Arabian Sea Progress in Oceanography 37 193 240 doi 10 1016 s0079 6611 96 00005 5 Mann K H Lazier J R N 2006 Dynamics of marine ecosystems biological physical interactions in the oceans Oxford Blackwell Publishing Ltd ISBN 1 4051 1118 6