Solində Müqəddəs Pyotr və Musa kilsəsi (xorv. Krunidbena crkva sv. Petra i Mojsija) və ya Boş kilsə (xorv. Šuplja crkva) — Solində yerləşən XI əsrin ortalarına aid Roman memarlığı üslubunda tikilmiş tarixi abidə. Abidə Yadro çayının sahilində, Solin şəhərinin qədim qəbiristanlıqlarından birinin ərazisində yerləşir.
katolik kilsəsi | |
Solində Müqəddəs Pyotr və Musa kilsəsi | |
---|---|
xorv. Krunidbena crkva sv. Petra i Mojsija | |
![]() | |
Din | |
Statusu | Qorunan mədəni sərvət |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
Bölgə | Solina |
Memarlıq | |
İnşa tarixi | XI əsr |
Üslubu | Roman memarlığı Bizans memarlığı |
Vəziyyəti | xaraba |
| |
![]() |
Bu kilsə Xorvat krallarının tacqoyma yeri hesab olunurdu, çünki 1075-ci ildə Dmitar Zvonimirin tacqoyma mərasiminin burada keçirilməsi və tacın Papa VII Qriqorinin vəkili Gebizon tərəfindən qoyulmasına dair sənədli sübutlar vardır..
Tarixi və memarlığı
Müqəddəs Pyotr və Musa Kilsəsi VI əsrə aid xristian qəbiristanlığı bazilikasının yerində tikilmişdir. Transepti və böyük çıxıntılı apsidalı içəridən və xaricdən yarımdairəvi formadadır. İlk kilsənin qalıqları bugünə kimi də qalır. Arxeoloqların təbəqələrin stratiqrafiyası əsasında apardıqları tədqiqatlar onu deməyə əsas verir ki, əvvəlki kilsə, onun memarlıq elementlərindən ibarət olan yeni tacqoyma kilsəsi tikilməzdən əvvəl sökülüb.
Kilsənin Roman və Bizans memarlığı elementlərini özündə birləşdirirdi. Bu elementlər, Roman memarlığının özünəxas xüsusiyyəti olan narteks və beş cüt dirəkli, üç keçidli bazilika idi. Abidənin şərq divarı düz idi, divara yaxın isə düzbucaqlı mərkəzi və yarımdairəvi yan apsidalar yerləşirdi. Bu memarlıq həlli özündən əvvəlki tikinti təcrübələrini birləşdirir . Vestibüldə bir pilləkən qalığı hələ də durur, bəlkə də kilsənin zəng qülləsi də olub. Narteksdə Roma sarkofaqı da var idi.
Bu ərazidə olduqca nadir rast gəlinən presviteriyaya üç girişi olan üçtərəfli ikonostaz Bizans memarlığının xarakterik elementidir. Ağ daşdan oyulmuş qurbangah unikaldır. Buradakı relyef lövhəsində hökmdar təsvir edilib. Bu relyefdə Eynar Dıqqvenin kral Zvonimirin tacqoyma mərasimindən sonra təbəələrini qəbul etməsi təsviri verilmişdi. Digər mülahizələrə görə, relyefdə IV Pyotr Kreşimir və ya Məsih Pantokrator təsvir edilmişdir. Sonralar bu plitə qədim Yupiter məbədində ucaldılmış Split vəftizxanasının divarlarından biri kimi istifadə edilib. İkonostazın kral qapılarının yuxarı hissəsində latın dilindəki yazıda: “Müqəddəs Pyotr, qulun dürüst Musanın hədiyyəsini qəbul et” sözləri həkk olunmuşdu.
Müasir vəziyyəti
Bu ərazidə ilk qazıntılar 1920-ci illərdə aparılmışdır. Bəzi bərpa işləri 1950-ci illərdə aparılsa da, ən ciddi arxeoloji tədqiqatlar 1990-1993-cü illərdə aparılıb.
Daşınmaz mədəni sərvət kimi tanınan abidəyə "Qorunan mədəni sərvət" statusu verilib. Kilsənin geniş miqyasda tədqiq edilməsinə və qorunub saxlanmasına baxmayaraq, hələ də Yadro çayı suları və yaxınlıqdan keçən yolun təhlükəsi altındadır..
Qalereya
- Müqəddəs Pyotr və Musa kilsəsində Dimitar Zvonimirin tacqoyma mərasimi
- XI əsr Xorvat kralına aid heykəl. Heykəlin, əslində IV Petar Kreşimir və ya Dimitar Zvonimirin tacqoyma mərasiminə aid olduğu söylənilir.
İstinadlar
- "Registar Kulturnih Dobara". registar.kulturnadobra.hr. 2022-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- А. А. Воронова. Сплит и Дубролвник: города с прерванным т восстановленнымархитектурным континуитетом (PDF) // Вестник ПСТГУ. № Вып. 3 (6). 2011. 85—109. 2023-04-19 tarixində (PDF).
- admin. "Šuplja crkva". Virtualni muzej grada Solina (ingilis). 2021-04-11. 2023-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- Mate Zekan. Krunidbena bazilika kralja Zvonimira Crkva Sv. Petra i Mojsija (Šuplja crkva) u Solinu Pregled dosadašnjih istraživanja // Starohrvatska prosvjeta . III(xorvat) (27). 2000-09-28. 249–259. ISSN 0351-4536. 2023-04-19 tarixində .
Ədəbiyyat
- Pavličević, Dragutin. Povijest Hrvatske (Croatian). Zagreb: Naklada Pavičić. 2007. ISBN .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Solinde Muqeddes Pyotr ve Musa kilsesi xorv Krunidbena crkva sv Petra i Mojsija ve ya Bos kilse xorv Suplja crkva Solinde yerlesen XI esrin ortalarina aid Roman memarligi uslubunda tikilmis tarixi abide Abide Yadro cayinin sahilinde Solin seherinin qedim qebiristanliqlarindan birinin erazisinde yerlesir katolik kilsesiSolinde Muqeddes Pyotr ve Musa kilsesixorv Krunidbena crkva sv Petra i MojsijaDinStatusu Qorunan medeni servetYerlesmesiOlke XorvatiyaBolge SolinaMemarliqInsa tarixi XI esrUslubu Roman memarligi Bizans memarligiVeziyyeti xarabaSolinde Muqeddes Pyotr ve Musa kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bu kilse Xorvat krallarinin tacqoyma yeri hesab olunurdu cunki 1075 ci ilde Dmitar Zvonimirin tacqoyma merasiminin burada kecirilmesi ve tacin Papa VII Qriqorinin vekili Gebizon terefinden qoyulmasina dair senedli subutlar vardir Tarixi ve memarligiMuqeddes Pyotr ve Musa Kilsesi VI esre aid xristian qebiristanligi bazilikasinin yerinde tikilmisdir Transepti ve boyuk cixintili apsidali iceriden ve xaricden yarimdairevi formadadir Ilk kilsenin qaliqlari bugune kimi de qalir Arxeoloqlarin tebeqelerin stratiqrafiyasi esasinda apardiqlari tedqiqatlar onu demeye esas verir ki evvelki kilse onun memarliq elementlerinden ibaret olan yeni tacqoyma kilsesi tikilmezden evvel sokulub Kilsenin Roman ve Bizans memarligi elementlerini ozunde birlesdirirdi Bu elementler Roman memarliginin ozunexas xususiyyeti olan narteks ve bes cut direkli uc kecidli bazilika idi Abidenin serq divari duz idi divara yaxin ise duzbucaqli merkezi ve yarimdairevi yan apsidalar yerlesirdi Bu memarliq helli ozunden evvelki tikinti tecrubelerini birlesdirir Vestibulde bir pilleken qaligi hele de durur belke de kilsenin zeng qullesi de olub Narteksde Roma sarkofaqi da var idi Bu erazide olduqca nadir rast gelinen presviteriyaya uc girisi olan ucterefli ikonostaz Bizans memarliginin xarakterik elementidir Ag dasdan oyulmus qurbangah unikaldir Buradaki relyef lovhesinde hokmdar tesvir edilib Bu relyefde Eynar Diqqvenin kral Zvonimirin tacqoyma merasiminden sonra tebeelerini qebul etmesi tesviri verilmisdi Diger mulahizelere gore relyefde IV Pyotr Kresimir ve ya Mesih Pantokrator tesvir edilmisdir Sonralar bu plite qedim Yupiter mebedinde ucaldilmis Split veftizxanasinin divarlarindan biri kimi istifade edilib Ikonostazin kral qapilarinin yuxari hissesinde latin dilindeki yazida Muqeddes Pyotr qulun durust Musanin hediyyesini qebul et sozleri hekk olunmusdu Muasir veziyyetiBu erazide ilk qazintilar 1920 ci illerde aparilmisdir Bezi berpa isleri 1950 ci illerde aparilsa da en ciddi arxeoloji tedqiqatlar 1990 1993 cu illerde aparilib Dasinmaz medeni servet kimi taninan abideye Qorunan medeni servet statusu verilib Kilsenin genis miqyasda tedqiq edilmesine ve qorunub saxlanmasina baxmayaraq hele de Yadro cayi sulari ve yaxinliqdan kecen yolun tehlukesi altindadir QalereyaMuqeddes Pyotr ve Musa kilsesinde Dimitar Zvonimirin tacqoyma merasimi XI esr Xorvat kralina aid heykel Heykelin eslinde IV Petar Kresimir ve ya Dimitar Zvonimirin tacqoyma merasimine aid oldugu soylenilir Istinadlar Registar Kulturnih Dobara registar kulturnadobra hr 2022 06 21 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 19 A A Voronova Split i Dubrolvnik goroda s prervannym t vosstanovlennymarhitekturnym kontinuitetom PDF Vestnik PSTGU Vyp 3 6 2011 85 109 2023 04 19 tarixinde PDF admin Suplja crkva Virtualni muzej grada Solina ingilis 2021 04 11 2023 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 19 Mate Zekan Krunidbena bazilika kralja Zvonimira Crkva Sv Petra i Mojsija Suplja crkva u Solinu Pregled dosadasnjih istrazivanja Starohrvatska prosvjeta III xorvat 27 2000 09 28 249 259 ISSN 0351 4536 2023 04 19 tarixinde EdebiyyatPavlicevic Dragutin Povijest Hrvatske Croatian Zagreb Naklada Pavicic 2007 ISBN 978 953 6308 71 2 Xarici kecidler