Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Sinxay inqilabı (1911 Çin İnqilabı) | |
|---|---|
| Tzin sülaləsinə qarşı hərəkət | |
| 辛亥革命 | |
 Şanxayda inqilabın qeyd edilməsi | |
| Tarix | 10 oktyabr 1911 - 12 fevral 1912 (4 ay 2 gün) |
| Yeri | Çin |
| Nəticəsi | İnqilabçıların qələbəsi
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çincə: | 辛亥革命 | ||||||||||||||||||
| Məna: | Sinxay inqilabı | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Sinxay inqilabı və ya 1911 Çin İnqilabı — Tzin sülaləsinin liderliyinə son qoydu və 1 yanvar 1912-ci ildə Çin Respublikasının qurulması ilə nəticələndi. İnqilab 2000 illik imperatorluq hakimiyyətinin sonunu və Çinin ilk respublika dövrünün başlanğıcını qoydu.
Mənşəyi
1842-ci ildə Birinci Tiryək Müharibəsində Qərbə ilk məğlubiyyətini yaşadıqdan sonra Tzin imperator məhkəməsi Çinə xarici müdaxilələri dayandırmaq üçün mübarizə apardı. Ənənəvi idarəetmə metodlarını tənzimləmək və islah etmək səyləri uğursuzlukla nəticələnirdi. 1860-cı ildə İkinci tiryək müharibəsindəki məğlubiyyətdən sonra Tzin, 1861-ci ildən etibarən Özünü Gücləndirmə Hərəkatı ilə müəyyən Qərb texnologiyalarını mənimsəyərək modernləşməyə çalışdı.Taypin (1851-64), , və Dunqan (1862-77) qarşı müharibələrdə ənənəvi imperiya qoşunları özlərini səriştəsiz göstərdilər və məhkəmə yerli ordulara etibar edildi. 1895-ci ildə Çin zamanı növbəti məğlubiyyətə uğradı. Bu, ənənəvi Çin feodal cəmiyyətinin texnoloji və ticarət inkişaflarında uğur qazanacağı təqdirdə də modernləşdirilməli olduğunu göstərdi.
1898-ci ildə, Guangxu İmperator kimi islahatçılar rəhbər idi Kang Youwei və Liang Qichao altında təhsil, hərbi, və iqtisadiyyatda köklü islahat qarşı yüz günləri 'İslahat . İmparatoriça Dowager Cixinin rəhbərlik etdiyi mühafizəkar çevriliş nəticəsində islahat birdən ləğv edildi. Həmişə Cixi-dən asılı bir kukla olan Guangxu İmparatoru, 1898-ci ilin iyun ayında ev dustağı edildi. İslahatçılar Kang və Liang sürgün ediləcəkdilər. Kanadada olarkən, 1899-cu ilin iyununda, imperatoru bərpa etmək üçün İmperator Müdafiə Cəmiyyətini qurmağa çalışdılar. İmparatoriça Dowager Cixi əsasən Qing sülaləsini bu nöqtədən idarə edirdi. Boksçu Üsyanı 1900-cü ildə Pekinə başqa bir xarici işğalı və əraziləri dağıdan, ərazi xaricindəki güzəştlər yaradan və ticarət imtiyazları verən qeyri-bərabər müqavilə şərtlərinin tətbiq edilməsinə səbəb oldu. Daxili və xarici təzyiqlər altında Qing məhkəməsi bəzi islahatları qəbul etməyə başladı. Qing, bütün daxili qiyamları tez-tez böyük amansızlıqla yatıraraq siyasi hakimiyyətdəki inhisarçılığını davam etdirməyi bacardı. Müxaliflər yalnız gizli cəmiyyətlərdə və gizli təşkilatlarda, xarici güzəştlərdə və ya xaricdəki sürgünlərdə fəaliyyət göstərə bilər.
İnqilabın təşkili
Ekən qruplar
Bir çox inqilabçı və qrup, Han rəhbərliyini yenidən qurmaq üçün Tzin hökumətini devirmək istədi..Çin xaricində ən erkən inqilabi təşkilatlar, məsələn, 1890-cı ildə Honkonqda yaradılan İlk Çin manhualarından biri olan və daha sonra un əsas qurucularından biri olan "Uzaq Şərqdəki Vəziyyət" kimi siyasi satira edən Tse Tsantay da daxil olmaqla 15 üzv var idi.
Sun Yatsen inqilablar üçün vəsait toplamaq məqsədi ilə 1894-cü ildə Honolulu'da qurdu. İki təşkilat 1894-cü ildə birləşdi.
Tonmenhuy
Sun Yatsen Huasinhuy və Quanfuhui-ni 1905-ci ilin yayında uğurla birləşdirdi və bununla da 1905-ci ilin avqust ayında Tokyoda qurdu. Tokyoda başladığı müddətdə, ölkə daxilində və xaricində yayılmış təşkilatlar var idi. Sun Yatsen bu vahid qrupun lideri idi. Tomenhuy ilə işləyən digər inqilabçılar arasında və Hu Hanmin var. Tomenhuy qurulduqda, Tomenhuy üzvlərinin 90%-dın çoxu 17-26 yaş arasında idi.
Cümhuriyyətin qurulması
Çin Respublikası elan edilməsi və Dövlət Bayrağı buraxılması
29 dekabr 1911-ci ildə Sun Yatsen ilk müvəqqəti prezident seçildi. 1 yanvar 1912, Çin Respublikasının ilk günü olaraq təyin edildi. 3 yanvar tarixində nümayəndələr Li Yuanhon'a müvəqqəti sədr müavini olaraq tövsiyə etdilər.
1911 inqilabı zamanı və sonrasında iştirak edən bir çox qrup milli qruplar öz bayraqlarını istədi. Vuçan üsyanı zamanı Vuçanın hərbi birləşmələri ilə doqquz ulduzlu bayraq istədi. Müsabiqədə iştirak edənlər arasında Lu Huandonun "mavi göy ağ günəş" bayrağı var idi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Li, Xiaobing. [2007] (2007). A History of the Modern Chinese Army. University Press of Kentucky. ISBN , ISBN . pp. 13, 26–27.
- Wang, Gabe T. [2006] (2006). China and the Taiwan Issue: Impending War at Taiwan Strait. University Press of America. ISBN , ISBN . p. 91.
- Wang, Ke-wen. [1998] (1998). Modern China: An Encyclopedia of History, Culture, and Nationalism. Taylor & Francis publishing. ISBN , ISBN . p. 106. p. 344.
- Bevir, Mark. [2010] (2010). Encyclopedia of Political Theory. Sage Publishing. ISBN , ISBN . p. 168.
- South China morning post. 29 March 2011. Hong Kong played a key role in the life of Sun Yat-sen.
- Lum, Yansheng Ma. Lum, Raymond Mun Kong. [1999] (1999). Sun Yat-sen in Hawaii: Activities and Supporters. University of Hawaii Press. ISBN , ISBN . pg 6–7
- Curthoys, Ann. Lake, Marilyn. [2005] (2005). Connected Worlds: History in Transnational Perspective. ANU Publishing. ISBN , ISBN . p. 101.
- 計秋楓, 朱慶葆. [2001] (2001). 中國近代史, V. 1. Chinese University Press. ISBN , ISBN . p. 468.
- Etō, Shinkichi. Schiffrin, Harold Z. [2008] (2008). China's Republican Revolution. University of Tokyo Press. Digitized 10 September 2008. ISBN , ISBN .
- Lane, Roger deWardt. [2008] (2008). Encyclopedia Small Silver Coins. ISBN , ISBN .
- Welland, Sasah Su-ling. [2007] (2007). A Thousand miles of dreams: The journeys of two Chinese sisters. Rowman Littlefield Publishing. ISBN , ISBN . p.87.
- Yu Weichao Yu. [1997] (1997). A Journey into China's Antiquity: Yuan Dynasty, Ming Dynasty, Qing Dynasty. Volume 4. Morning Glory Publishers. ISBN , ISBN .
- Fitzgerald, John. [1998] (1998). Awakening China: Politics, Culture, and Class in the Nationalist Revolution. Stanford University Press. ISBN , ISBN . p.180.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sinxay inqilabi 1911 Cin Inqilabi Tzin sulalesine qarsi hereket辛亥革命Sanxayda inqilabin qeyd edilmesiTarix 10 oktyabr 1911 12 fevral 1912 4 ay 2 gun Yeri CinNeticesi Inqilabcilarin qelebesi Tzin sulalesinin suqutu Cin Respublikasinin yaranmasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarSinxay inqilabi Sinxay inqilabi Cin yazisindaCince 辛亥革命Mena Sinxay inqilabiTransliterasiya pinyin Xinhai geming Hsin1 hai4 ke2 ming4 POJ Sen hai kek beng kantonca San1 hoi6 gaak3 ming6 San hoih gaak mihng Sinxay inqilabi ve ya 1911 Cin Inqilabi Tzin sulalesinin liderliyine son qoydu ve 1 yanvar 1912 ci ilde Cin Respublikasinin qurulmasi ile neticelendi Inqilab 2000 illik imperatorluq hakimiyyetinin sonunu ve Cinin ilk respublika dovrunun baslangicini qoydu Menseyi1842 ci ilde Birinci Tiryek Muharibesinde Qerbe ilk meglubiyyetini yasadiqdan sonra Tzin imperator mehkemesi Cine xarici mudaxileleri dayandirmaq ucun mubarize apardi Enenevi idareetme metodlarini tenzimlemek ve islah etmek seyleri ugursuzlukla neticelenirdi 1860 ci ilde Ikinci tiryek muharibesindeki meglubiyyetden sonra Tzin 1861 ci ilden etibaren Ozunu Guclendirme Herekati ile mueyyen Qerb texnologiyalarini menimseyerek modernlesmeye calisdi Taypin 1851 64 ve Dunqan 1862 77 qarsi muharibelerde enenevi imperiya qosunlari ozlerini seristesiz gosterdiler ve mehkeme yerli ordulara etibar edildi 1895 ci ilde Cin zamani novbeti meglubiyyete ugradi Bu enenevi Cin feodal cemiyyetinin texnoloji ve ticaret inkisaflarinda ugur qazanacagi teqdirde de modernlesdirilmeli oldugunu gosterdi 1898 ci ilde Guangxu Imperator kimi islahatcilar rehber idi Kang Youwei ve Liang Qichao altinda tehsil herbi ve iqtisadiyyatda koklu islahat qarsi yuz gunleri Islahat Imparatorica Dowager Cixinin rehberlik etdiyi muhafizekar cevrilis neticesinde islahat birden legv edildi Hemise Cixi den asili bir kukla olan Guangxu Imparatoru 1898 ci ilin iyun ayinda ev dustagi edildi Islahatcilar Kang ve Liang surgun edilecekdiler Kanadada olarken 1899 cu ilin iyununda imperatoru berpa etmek ucun Imperator Mudafie Cemiyyetini qurmaga calisdilar Imparatorica Dowager Cixi esasen Qing sulalesini bu noqteden idare edirdi Bokscu Usyani 1900 cu ilde Pekine basqa bir xarici isgali ve erazileri dagidan erazi xaricindeki guzestler yaradan ve ticaret imtiyazlari veren qeyri beraber muqavile sertlerinin tetbiq edilmesine sebeb oldu Daxili ve xarici tezyiqler altinda Qing mehkemesi bezi islahatlari qebul etmeye basladi Qing butun daxili qiyamlari tez tez boyuk amansizliqla yatiraraq siyasi hakimiyyetdeki inhisarciligini davam etdirmeyi bacardi Muxalifler yalniz gizli cemiyyetlerde ve gizli teskilatlarda xarici guzestlerde ve ya xaricdeki surgunlerde fealiyyet gostere biler Inqilabin teskiliEken qruplar Bir cox inqilabci ve qrup Han rehberliyini yeniden qurmaq ucun Tzin hokumetini devirmek istedi Cin xaricinde en erken inqilabi teskilatlar meselen 1890 ci ilde Honkonqda yaradilan Ilk Cin manhualarindan biri olan ve daha sonra un esas qurucularindan biri olan Uzaq Serqdeki Veziyyet kimi siyasi satira eden Tse Tsantay da daxil olmaqla 15 uzv var idi Dr Sun Yatsen Londonda Sun Yatsen inqilablar ucun vesait toplamaq meqsedi ile 1894 cu ilde Honolulu da qurdu Iki teskilat 1894 cu ilde birlesdi Tonmenhuy Sun Yatsen Huasinhuy ve Quanfuhui ni 1905 ci ilin yayinda ugurla birlesdirdi ve bununla da 1905 ci ilin avqust ayinda Tokyoda qurdu Tokyoda basladigi muddetde olke daxilinde ve xaricinde yayilmis teskilatlar var idi Sun Yatsen bu vahid qrupun lideri idi Tomenhuy ile isleyen diger inqilabcilar arasinda ve Hu Hanmin var Tomenhuy qurulduqda Tomenhuy uzvlerinin 90 din coxu 17 26 yas arasinda idi Sun Yatsen 1912 ci ilde Bes Milletin Birliyi bayragi altinda ve Demir Qan 18 ulduzlu bayraqla tarixi qovsagindan birindeCumhuriyyetin qurulmasiCin Respublikasi elan edilmesi ve Dovlet Bayragi buraxilmasi 29 dekabr 1911 ci ilde Sun Yatsen ilk muveqqeti prezident secildi 1 yanvar 1912 Cin Respublikasinin ilk gunu olaraq teyin edildi 3 yanvar tarixinde numayendeler Li Yuanhon a muveqqeti sedr muavini olaraq tovsiye etdiler 1911 inqilabi zamani ve sonrasinda istirak eden bir cox qrup milli qruplar oz bayraqlarini istedi Vucan usyani zamani Vucanin herbi birlesmeleri ile doqquz ulduzlu bayraq istedi Musabiqede istirak edenler arasinda Lu Huandonun mavi goy ag gunes bayragi var idi Hemcinin bax1911 film IstinadlarLi Xiaobing 2007 2007 A History of the Modern Chinese Army University Press of Kentucky ISBN 0 8131 2438 7 ISBN 978 0 8131 2438 4 pp 13 26 27 Wang Gabe T 2006 2006 China and the Taiwan Issue Impending War at Taiwan Strait University Press of America ISBN 0 7618 3434 6 ISBN 978 0 7618 3434 2 p 91 Wang Ke wen 1998 1998 Modern China An Encyclopedia of History Culture and Nationalism Taylor amp Francis publishing ISBN 0 8153 0720 9 ISBN 978 0 8153 0720 4 p 106 p 344 Bevir Mark 2010 2010 Encyclopedia of Political Theory Sage Publishing ISBN 1 4129 5865 2 ISBN 978 1 4129 5865 3 p 168 South China morning post 29 March 2011 Hong Kong played a key role in the life of Sun Yat sen Lum Yansheng Ma Lum Raymond Mun Kong 1999 1999 Sun Yat sen in Hawaii Activities and Supporters University of Hawaii Press ISBN 0 8248 2179 3 ISBN 978 0 8248 2179 1 pg 6 7 Curthoys Ann Lake Marilyn 2005 2005 Connected Worlds History in Transnational Perspective ANU Publishing ISBN 1 920942 44 0 ISBN 978 1 920942 44 1 p 101 計秋楓 朱慶葆 2001 2001 中國近代史 V 1 Chinese University Press ISBN 962 201 987 0 ISBN 978 962 201 987 4 p 468 Etō Shinkichi Schiffrin Harold Z 2008 2008 China s Republican Revolution University of Tokyo Press Digitized 10 September 2008 ISBN 4 13 027030 3 ISBN 978 4 13 027030 4 Lane Roger deWardt 2008 2008 Encyclopedia Small Silver Coins ISBN 0 615 24479 3 ISBN 978 0 615 24479 2 Welland Sasah Su ling 2007 2007 A Thousand miles of dreams The journeys of two Chinese sisters Rowman Littlefield Publishing ISBN 0 7425 5314 0 ISBN 978 0 7425 5314 9 p 87 Yu Weichao Yu 1997 1997 A Journey into China s Antiquity Yuan Dynasty Ming Dynasty Qing Dynasty Volume 4 Morning Glory Publishers ISBN 7 5054 0514 4 ISBN 978 7 5054 0514 1 Fitzgerald John 1998 1998 Awakening China Politics Culture and Class in the Nationalist Revolution Stanford University Press ISBN 0 8047 3337 6 ISBN 978 0 8047 3337 3 p 180