Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Simona de Bovuar kimi tanınan Simona-Ernestin-Lüsi Mari Bertrand de Bovuar (fr. Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir; 9 yanvar 1908, VI arondisman (Paris), Paris – 14 aprel 1986, XIV arondisman (Paris) və ya Paris) — fransız yazıçı, intellektual, filosof, siyasi fəal, feminist və sosial nəzəriyyəçi. O, özünü filosof hesab etməsə də, onun həm feminist eksistensializminə, həm də feminist nəzəriyyəsinə mühüm təsiri olub. Bovuar fəlsəfə, siyasət və sosial məsələlərə dair romanlar, esselər, bioqrafiyalar, avtobioqrafiyalar, monoqrafiyalar müəllifidir. O, 1949-cu ildə yazdığı, qadın əsarəti və əsas elmi şərhinin ətrafli analizini verdiyi "" elmi əsəri ilə yanaşı "O Qalmağa gəldi" və "Mandarinlər" romanı da daxil olmaqla ən çox öz romanları ilə məşhurlaşmışdı.
| Simona de Bovuar | |
|---|---|
| fr. Simone de Beauvoir | |
 | |
| Doğum tarixi | 9 yanvar 1908 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 aprel 1986(78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ağciyər iltihabı |
| Dəfn yeri |
|
| Partnyorları | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasi filosof, jurnalist, roman yazıçısı, avtobioqraf[d], esseist, siyasi fəal[d], gündəlik yazıçısı[d], women letter writer[d], filosof, ədəbiyyat tənqidçisi, yazıçı, müəllif, feminist[d] |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatının ilk illəri
Simona De Bovuar Parisdə, bir vaxtlar aktyorluğa can atan hüquq müdafiəçisi Corc Bertrand Bovuarın və atası varlı bankir və hörmətli katolik olan Fransuaz ne Brasörün ailəsində dünyaya gəlib. Simonanın bacısı Helen ondan iki il sonra doğulub. I Dünya Müharibəsindən sonra qısa müddət ərzində öz var-dövlətlərinin böyük bir hissəsini itirdiyindən, ailə öz burjua statuslarını qoruyub saxlamaq üçün mübarizə aparırdı, və Fransuaz hər iki qızının nüfuzlu qadın monastır məktəbinə göndərilməsini təkid edirdi. Bovuar özü bir uşaq kimi həddən artıq dindar idi. Bir ara rahibə də olmaq istəyirdi, amma 14 yaşında bütün inamı alt-üst oldu ki, bunun nəticəsində də ömrünün qalanını bir ateist kimi yaşadı.
Bovuar atasının da dediyi kimi intellektual cəhətdən tez inkişaf etmişdi; atası həmişə lovğalıqla deyərdi ki, "Simona kişi kimi fikirləşir". 1925-ci ildə riyaziyyatdan və fəlsəfədən bakalavr imtahanlarından keçdikdən sonra riyaziyyatı və Sen Mari İnstitiutunda isə ədəbiyyat və dilləri öyrəndi. Daha sonra o Leon Brunşvik üçün Leybnist haqqında tezis yazaraq Sorbonda fəlsəfəni oxudu.
Hər üçü həmin orta məktəbdə təlim tələbatlarını və təcrübələrini başa vurduqdan sonra o, ilk öncə Moris Merlo Ponti və Klod Levi-Stros ilə işlədi. Baxmayaraq ki rəsmi şəkildə qeydiyyata alınmamışdı, o tələbələrin milli reytinqi kimi xidmət göstərən, yüksək rəqabətli aspirant imtananı olan, fəlsəfədən fransızca "agregation" adlanan imtahanı vermək üçün Ekol Normal Superyer kurslarına gedirdi. Həmin imtahana hazirlaşarkən o, Ekol Normal kurslarının tələbələri Jan Pol Sartr, Pol Nizan və Rene Maö (ona "Kastor" ləqəbini verən adam) ilə tanış oldu. İmtahanın jürisi birinci yeri isə Bovuara yox, Sartra verdi, Bovuar isə 21 yaşla bu imtahandan keçən ən gənc adam olmaqla ikinci yeri tutdu.
Orta yaşları
Jan Pol Sartr və Simona De Bovuar
Jan Pol Sartr çox dərrakəli adam idi və 5 fut (1.5 m) hündürlükdə boyu var idi. 1929-cu ilin oktyabrında hər ikisi sevgili oldu və Sartr ona evlənmə təklif etdi. Bir gün Luvr muzeyinin heyətində skameykada oturarkən Sartr dedi: "gəl iki illik müqavilə imzalayaq". Həyatının sonlarına yaxın Bovuar demişdi: "Evlilik mümkünsüz idi. Mənim buna bacarığım yox idi". Bununla belə onların münasibəti ömürlərinin axırına qədər davam etdi. Bovuar heç vaxt evliliyi seçmədi və Sartrla ailə münasibətləri qurmadı. Onların uşaqları da olmadı. Bu isə ona imkan verirdi ki, vaxtını yüksək akademik dərəcə almağa, siyasi məsələlərlə maraqlanmağa, səyahət etməyə, yazmağa, öyrətməyə və sevgililərinə (həm kişi, həm də qadın) sərf eləsin.
Sartr və Bovuar həmişə bir-birlərinin əsərlərini oxuyurdular. Müzakirələr qızışdıqca onların bir-birlərinə təsiri də artırdı, xüsusilə də Sartrın "Varlıq və Heçlik", Bovuarın isə "O Qalmağa Gəldi" kimi ekzistensalist əsərlərində bu özünü göstərirdi. Buna baxmayaraq, Bovuarın əsərlərinin son tədqiqatı göstərir ki, onun əsərləri Hegel və Leybnist də daxil olmaqla Sartra nisbətən daha çox təsiri özündə cəmləşdirir.
Pedaqoji fəaliyyəti və azyaşlı tələbələrlə seksual əlaqələri
O öz karyerasına 1931-ci ildə Marseldə orta məktəb müəllimi kimi başladı və Ruanda yerləşən Lusi Pyer Korney liseyinə köçdü.
Bovuar yaşı az olan gənc qız sevgililərinin sayı ilə tanınırdı və məktəb müəllimi kimi işləyərkən münasibətə təhrik etdiyi adamlarla münasibətinin xarakteri bioqrafik mübahisələrə gətirib çıxarırdı. Bir vaxt onun tələbəsi olmuş Biyanka Lamblin (əsl adı Biyanka Biyenenfeld) özünün "Bir Cavan Qızın Xatirələri" kitabında yazırdı ki, o yeniyetmə olarkən otuz yaşlarında olan müəllimi Simon De Bovuar tərəfindən cinsi istismar olunurdu. 1943-cü ildə Bovuar 17 yaşlı lisey şagirdi Natali Sorokini yoldan çıxartmaqda ittiham olunaraq müəllimlik vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.
O Qalmağa Gəldi
Bovuar "O Qalmağa Gəldi" adlı ilk romanını 1943-cü ildə yazdı. Bu özünün və Sartrın Olqa Kosakieviç və Vanda Kosakieviçlə olan seksual münasibətlərinin bədiiləşdirilmiş xronikası idi. Olqa 30-cu illərin əvvəllərində Bovuarın Ruandakı orta məktəbdə dərs keçdiyi tələbələrdən biri idi. Olqa onun xoşuna gəlirdi. Sartr Olqanın arxasınca düşmüşdü, amma Olqa onu rədd elədi və bunun əvəzində isə Sartr Olqanın bacısı Vanda ilə münasibətə başladı. Sartr ölümünə qədər Vandanı maddi cəhətdən təmin etdi. O Olqanı da bir neçə il təmin etdi, o vaxta qədər ki, Olqa Bovuarın sevgilisi Jak Loran Bas ilə evləndi.
II Dünya Müharibəsi başlamazdan əvvəl yazdığı romanında Olqa və Vanda ilə olan mürəkkəb seksual əlaqələrindən bir obraz yaratdı. Bovuarın və Sartrın bədiiləşdirilmiş versiyalarının gənc bir qadınla üçlü münasibətləri var idi. Roman həmçinin də Bovuar və Sartrın mürəkkəb münasibətlərini, və bu üçlü əlaqələrin onların münasibətlərinə necə təsir etdiyini araşdırır.
Ekzistensialist Etika
1944-cü ildə Bovuar ekzistensialist etikanın müzakirəsinə həsr olunmuş "" adlı ilk fəlsəfi essesini yazdı. O, ekzistensializm haqqda tədqiqatını ikinci essesi olan "İkili Etika" (1974) essesi ilə davam etdirdi bu da Fransız ekzistensializminə ən yaxşı giriş idi. Onun sadədilliliyi Sartrın Varlıq və Heçlik əsərinin çətin dərk olunan xarakteri ilə müqayisədə çox başa düşülən idi. Essedə Bovuar Sartrın Varlıq və Heçlik kimi əsəri də daxil olmaqla bir çox ekzistensialist əsərlərdə ortaya çıxan bəzi ziddiyətlərə aydınlıq gətirib. İkili Etikada isə Bovuar şəraitin yaratdığı məcburiyyətlə mütləq azadlığın ekzistensialist dilemmasını qarşı-qarşıya qoyur.
"Müasir Dövr"
II Dünya Müharibəsinin sonlarında Bovuar Və Sartr, Moris Merlo Ponti və başqaları ilə birgə əsasını qoyduğu Müasir Dövr siyasi jurnalını redaktə etdi. Bovuar Müasir Dövr jurnalından öz işinə şərait yaratmaq və öz ideyalarını kiçik miqyasda esse və kitab halında çap etməzdən əvvəl burda yoxlamaq üçün istifadə edirdi. Bovuar dünyasını dəyişdiyi günə qədər bu jurnalın redaktoru olaraq qaldı.
Cinsəllik, ekzistensial feminizm və "İkinci Cins"
"İkinci cins" əsərinin fəsilləri ilk olaraq 1949-cu ilin iyun ayında "Müasir dövr" jurnalında çap olundu. İkinci cild bir neçə ay sonra ilk dəfə Fransada işıq üzü gördü. Nəşriyyatçı Alfred Knofun arvadı Blanç Knofun köməyi ilə Hovard Parşley tərəfində tez bir zamanda tərcümə edildiyinə görə bu əsər də "İkinci Cins" kimi Amerikada çox tez çap olundu. Çünki, Parşleyin Fransız dili ilə bir qədər tanışlığı var idi və fəlsəfədən isə minimal bilyə malik idi (Smit Kollecində biologiya üzrə professor idi), buna görə də Bovuarın əsas nə demək istədiyini təhrif edərək onun kitabını yarımçıq tərcümə etmiş və ya bəzi başa düşədiyi yerlərini kəsmişdi. Ekzistensialist alimlərin cəhdlərinə baxmayaraq llərlə Knof imkan vermedi ki, Bovuarın əsəri yenidən daha dəqiq tərcümə edilsin. Yalnız 2009-cu ildə, əsərin orijinalının çapa buraxılmasının 60-cı ildönümündə əsərin ikinci tərcüməsi edildi. Konstans Borde və Şeila Malovani Şevalye orijinal əsərin üçüncüsünü bərpa edərək ilk dəfə əsərin bütöv tərcüməsini hazırladılar. İkinci Cins əsərinin uzun sürən ikinci tərcüməsi İkinci Cins əsərinin " Qadın: Mif və Reallıq" fəslində Bovuar sübut etmişdi ki, kişilər onların ətrafında saxta "sirrli" aura yaratmaqla qadınları cəmiyyətdə "Başqa" olmağa məcbur edir. O sübut eledi ki, kişilər qadınları və onların problemlərini başa düşməyəndə, və ya onlara kömək etməyəndə, bundan bir bəhanə kimi istifadə edir və bu streotipləşmə cəmiyyətdə ən yüksək iyerarxik qrupdan ən aşağı iyerarxik qrupa qədər ozünü göstərir. O yazmışdı ki, bu həmçinin irq, sinif, və din kimi digər oxşar kateqoriyalar əsasında baş verir. Ancaq o deyirdi ki, bundan böyük həqiqət yoxdur ki, qadınları streotipləşdirən kişilər bundan cəmiyyəti patriarxalliğa doğru aparmaqda bir bəhanə kimi istifadə edir.
Fransada çap olunan İkinci Cins, mənəvi inqilaba səsləyən feminist ekzistensizalizmi özündə əks etdirirdi. Bir ekzistensialist kimi Bovuar mövcudluğun öncəki mahiyyətinə inanırdı; yəni nəticə eibarı ilə kimsə qadın doğulmaya bilər, amma qadına çevrilə bilər. Onun analizi Hegelin "Başqa"-sının konsepsiyasını özündə cəmləşdirirdi. Bu Başqadakı nümunə kimi göstərilən Qadının sosial quruluşunu Bovuar qadın əsarətinin əsası kimi müəyyən etmişdir.
Bovuar sübut elədi ki, qadınlar tarixən ağılslz və qeyri normal hesab olunub. O deyirdi ki, qadınlara qarşı bu fikir onların yüksək dərk etmə qabiliyyəti ilə məhdudlaşır ki, buna görə də onlar normallıqdan kənarda dayanırlar və adətən "normallığa" daha çox üstün gələn yad bir adam olurlar. O inanırdı ki, feminizmə görə irəli getmək üçün bu fikir aradan götürülməlidir. Bovuar bu fikrin üstündə dayanırdı ki, qadınlar da kişilər kimi seçim etmək bacarığına malikdilər və buna görə də kiməsə və ya nəyəsə görə məsuliyyət daşımğı bir kənara ataraq tabelilikdən çıxıb özlərini daha da göylərə qaldıra bilərlər. İkinci Cins əsərinin yeni tərcüməsi İren Qammelin Yer kürəsi və Poçt rezesiyasında yazdığı kimi ingilis dilində olan bütöv mətnə keçiddir: "bu yeni tərcümənin tək böyük üstünlüyü Bovuarın ekzistensialist dilini başqa yerə köçürmək üçün tərcüməçilərin bacarığı nəticəsində ərsəyə gələn təcümənin bütövlülyündədir ki , bu da oxucularda ele bir hiss yaradır kİ, sanki Bovuar Hegel, Marks, və başqalarına etiraz edir.
"Mandarinlər"
1954-cü ildə nəşr olunan Mandarinlər II Dünya Müharibəsi bitdikdən sonrakı dövrə aiddi və bu əsər Bovuara ən yüksək ədəbiyyat mükafatı olan Pri Konkur mükafatını qazandırdı. Bu kitab kitabını həsr etdiyi amerikan yazıçısı Nelson Alqrenlə əlaqələri də daxil olmaqla, Sartr və Bovuarın yaxın ətrafındakı dostlarının və filosofların şəxsi həyatına aid idi. Həm Mandarinlər əsərində, həm də Bovuar ın avtobioqrafiyalarında Bovuarın onların cinsi həyatını təsvir etməsi Alqreni biabır etmişdi. Bovuarın əsərinin amerikan tərcüməsinin tənqidi zamanı Alqren bu biabırçılığa kəskin cavab vermişdi. Bovuarın Alqrenə yazdığı sevgi məktubları da daxil olmaqla Bovuarın həyatında baş verənlər haqqda bir çox material ölümündən sonra ictimaiyyətə çatdırıldı.
Sonrakı illər
Antoniyo Nunes Himenes, Bovuar, Sartr və Çe Qevara 1960-cı ildə, Kubada Bovuar Amerika Birləşmiş Ştatlarına və Çinə səyahətləri haqqda məşhur səyahət gündəlikləri yazmışdı və öz esse və bədii hekayələrini ən əsas 1950–1960-cı illərdə çap etdirmişdi. O, Məhv olmuş Qadın hekayəsi də daxil olmaqla qısa hekayələrdən ibarət olan bir neçə cild də nəşr etdirmişdi. 1980-ci ildə Bovuar Ruhun Məqamı Birinci Gəlir adlı hekayələr toplusunu çap etdirdi ki, bu da erkən dövrlərdə qadınların vacibliyindən bəhs edən hekayələr toplusu idi. Bu hekayələr O Qalmağa Gəldi romanından xeyli əvvəl yazılsa da, Bovuar onu nəşr etdirməyə yararlı bilmirdi. Yalniz 40 il sonra işıq üzü gördü.
Sartr və Merlo-Pontinin arasında uzunsürı müddət ədavət var idi. Bovuar Sartrın tərəfində dayandı və Merlo Ponti ilə danışıqlara girərək aradakı münaqişəni dayandırdı. Son illərdə Bovuar jurnalın redaksiya görüşlərini öz mənzilində toplayırdı və jurnala Sartrdan daha çox dəstək olurdu, və tez-tez Sartrı məcbur edirdi ki, öz fikirlərini təklif etsin. Bovuar həmçinin də Çalışqan Qızın Memuarı, Həyatın Əsası, Çətin Zamanlar, Hamısı Deyilib və Edilib adlı yazılarından ibarət olan dörd cildlik avtobioqrafiya yazmışdır.
1970-ci illərdə Bovuar Fransa qadınlarının azadlıq hərəkatında böyük aktivlik göstərdi. O, Fransada qeyri-qanuni hesab olunan qadınların abort etməsi barədə qanuna qarşı çıxan qadınların imzaladığı 1971-ci ildəki 343-cü Manifestinə imza atdı. Bəziləri razılaşmırdi ki, Bovuar da daxil olmaqla qadınların çoxu abort etdirməyib, ancaq bu məsələ məxfi olduğundan heç kəsin bundan xəbəri ola bilməzdi. Imza atanlar arasında Katrin Denöv, Delfin Seyriq və Bovuarın bacısı Papeta da var idi. 1974-cü ildə abort Fransada qanuniləşdirildi.
1970-ci ildə yazdığı Qocalığın Gəlişi adlı uzun essesi, 60 yaşına qədər dünyadan getməyən insanların tənəzzül və tənhalığı barədə nadir intellektual meditasiya nümunəsədir.
Təxminən 1976-cı ildə, Bovuar və Silve Lö Bon Amerikanın Nyu York şəhərinə Keyt Milletgilə səfər etdi. [26] Sartrın ölümündən sonra Bovuar Sartrın ona yazdığı məktubları redaktə edərək nəşr etdirdi. Bovuarın ölümündən sonra isə Sartrın övladlığa götürdüyü qızı və ədəbi varisi Arlete Elkem Sartın məktublarının çoxunu redaktə olunmadan nəşr etdirilməsinə icazə vermədi. Bir qədər ixtisarlar olsa da bu gün Sartrın məktubları Bovuarın redaktəsindən sonra oxunmağa yararlıdır. Bovuarın övladlığa götürdüyü qızı və ədəbi varisi Silve Lö Bon Elkemdən fərqli olaraq Bovuarın həm Sartra, həm də Alqrenə yazdığı məktubları nəşr etdirdi.
Ölümü, təltifləri və irsi
Bovuar və Sartr Monparnas qəbirstanlığında dəfn olundu. Bovuar 78 yaşında, Parisdə sətəlcəmdən dünyasını dəyişdi.[27] O, Parisdə Monparnas qəbirstanlığında, Sartrın qəbrinin yanında dəfn olundu. Ölümündən sonra Bovuarın şöhrəti artdi. Xüsusilə də akademiyada onu feminizmin anası hesab edirdilər. Əksəriyyəti onu böyük fransız mütəfəkkiri və ekzistensialist filosofu hesab edirdi. Hal-hazırkı müzakirələr Bovuar və Sartrın bir-birlərinə təsirini araşdırır. Həmçinin də Sartrın şah əsəri olan Varlıq və Heçlik əsərində də Bovuarin təsiri olduğu güman olunur. Bəzi alimlər aşkar edib ki, Bovuarın ilk fəlsəfi essələrinin və elmi əsərlərinin Sartrın sonrakı fikirlərinə təsiri olub. O Marqaret Simon və Şelli Skolt da daxil olmaqla nüfuzlu yerli və xarici filosoflar tərəfindən tədqiq olunub. Bovuarın həyatından ruhlanan çoxsaylı bioqrafiyalar da yazilib. 2006-cı ildə, Paris şəhərində Diyetmar Feixtinqerin memarlığı ilə Sena çayının üzərində körpü piyadalar üçün salındı ki, bu körpüyə də Bovuarın şərəfinə Simon-de –Bovuar adını qoydular.
Əsərləri
- (L'Invitée) (1943)
- (1944) (Pyrrhus et Cinéas)
- (Le Sang des autres) (1945)
- (1945)
- (Tous les hommes sont mortels) (1946)
- (Pour une morale de l'ambiguïté) (1947)
- (Le Deuxième Sexe) (1949)
- (L'Amérique au jour le jour) (1954)
- (1954)
- (1955)
- (1957)
- (1960)
- (1963)
- (1963)
- (1964)
- (1966)
- (1967)
- (1970)
- (1972)
- (1979)
- (1981)
- (1990)
- (1998)
Tərcümələri
Patrik Obreyn roman ustası kimi kommersiyal nailiyyət əldə etməzdən əvvəl Bovuarın ingiliscə əsas tərcüməçisi idi. Fəlsəfi yazıları (Urbana: 2004-cü il, İllionis Press Universiteti, Marqarit Simon tərəfindən redaktə olunub) ilk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan seçilmiş esseləri özündə cəmləşdirir. Bunların arasında Pirus və Sinea, O Qalmağa Gəldi romanından ilk nəşr olunmamış iki fəsil və İkili Etikanın təqdimatı var idi.
Mükafatlar
- Pri Konkur
- Yerusəlim Mükafatı, 1954
- Avropa Ədəbiyyatı üçün Avstriya Dövlət Mükafatı, 1978
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Simone de Beauvoir // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- Search: simone bertrand de beauvoir. // Fichier des personnes décédées
- Catalog of the German National Library (alm.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Simona de Bovuar kimi taninan Simona Ernestin Lusi Mari Bertrand de Bovuar fr Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir 9 yanvar 1908 VI arondisman Paris Paris 14 aprel 1986 XIV arondisman Paris ve ya Paris fransiz yazici intellektual filosof siyasi feal feminist ve sosial nezeriyyeci O ozunu filosof hesab etmese de onun hem feminist eksistensializmine hem de feminist nezeriyyesine muhum tesiri olub Bovuar felsefe siyaset ve sosial meselelere dair romanlar esseler bioqrafiyalar avtobioqrafiyalar monoqrafiyalar muellifidir O 1949 cu ilde yazdigi qadin esareti ve esas elmi serhinin etrafli analizini verdiyi elmi eseri ile yanasi O Qalmaga geldi ve Mandarinler romani da daxil olmaqla en cox oz romanlari ile meshurlasmisdi Simona de Bovuarfr Simone de BeauvoirDogum tarixi 9 yanvar 1908 1908 01 09 Dogum yeri VI arondisman Paris Paris ParisVefat tarixi 14 aprel 1986 1986 04 14 78 yasinda Vefat yeri XIV arondisman Paris Paris Il de Frans Fransa metropoliyasi Fransa ve yaParis Il de Frans Fransa metropoliyasi FransaVefat sebebi agciyer iltihabiDefn yeri Monparnas qebiristanligi d Partnyorlari Jan Pol SartrTehsili Paris UniversitetiFealiyyeti siyasi filosof jurnalist roman yazicisi avtobioqraf d esseist siyasi feal d gundelik yazicisi d women letter writer d filosof edebiyyat tenqidcisi yazici muellif feminist d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatinin ilk illeriSimona De Bovuar Parisde bir vaxtlar aktyorluga can atan huquq mudafiecisi Corc Bertrand Bovuarin ve atasi varli bankir ve hormetli katolik olan Fransuaz ne Brasorun ailesinde dunyaya gelib Simonanin bacisi Helen ondan iki il sonra dogulub I Dunya Muharibesinden sonra qisa muddet erzinde oz var dovletlerinin boyuk bir hissesini itirdiyinden aile oz burjua statuslarini qoruyub saxlamaq ucun mubarize aparirdi ve Fransuaz her iki qizinin nufuzlu qadin monastir mektebine gonderilmesini tekid edirdi Bovuar ozu bir usaq kimi hedden artiq dindar idi Bir ara rahibe de olmaq isteyirdi amma 14 yasinda butun inami alt ust oldu ki bunun neticesinde de omrunun qalanini bir ateist kimi yasadi Bovuar atasinin da dediyi kimi intellektual cehetden tez inkisaf etmisdi atasi hemise lovgaliqla deyerdi ki Simona kisi kimi fikirlesir 1925 ci ilde riyaziyyatdan ve felsefeden bakalavr imtahanlarindan kecdikden sonra riyaziyyati ve Sen Mari Institiutunda ise edebiyyat ve dilleri oyrendi Daha sonra o Leon Brunsvik ucun Leybnist haqqinda tezis yazaraq Sorbonda felsefeni oxudu Her ucu hemin orta mektebde telim telebatlarini ve tecrubelerini basa vurduqdan sonra o ilk once Moris Merlo Ponti ve Klod Levi Stros ile isledi Baxmayaraq ki resmi sekilde qeydiyyata alinmamisdi o telebelerin milli reytinqi kimi xidmet gosteren yuksek reqabetli aspirant imtanani olan felsefeden fransizca agregation adlanan imtahani vermek ucun Ekol Normal Superyer kurslarina gedirdi Hemin imtahana hazirlasarken o Ekol Normal kurslarinin telebeleri Jan Pol Sartr Pol Nizan ve Rene Mao ona Kastor leqebini veren adam ile tanis oldu Imtahanin jurisi birinci yeri ise Bovuara yox Sartra verdi Bovuar ise 21 yasla bu imtahandan kecen en genc adam olmaqla ikinci yeri tutdu Orta yaslariJan Pol Sartr ve Simona De Bovuar Jan Pol Sartr cox derrakeli adam idi ve 5 fut 1 5 m hundurlukde boyu var idi 1929 cu ilin oktyabrinda her ikisi sevgili oldu ve Sartr ona evlenme teklif etdi Bir gun Luvr muzeyinin heyetinde skameykada oturarken Sartr dedi gel iki illik muqavile imzalayaq Heyatinin sonlarina yaxin Bovuar demisdi Evlilik mumkunsuz idi Menim buna bacarigim yox idi Bununla bele onlarin munasibeti omurlerinin axirina qeder davam etdi Bovuar hec vaxt evliliyi secmedi ve Sartrla aile munasibetleri qurmadi Onlarin usaqlari da olmadi Bu ise ona imkan verirdi ki vaxtini yuksek akademik derece almaga siyasi meselelerle maraqlanmaga seyahet etmeye yazmaga oyretmeye ve sevgililerine hem kisi hem de qadin serf elesin Sartr ve Bovuar hemise bir birlerinin eserlerini oxuyurdular Muzakireler qizisdiqca onlarin bir birlerine tesiri de artirdi xususile de Sartrin Varliq ve Heclik Bovuarin ise O Qalmaga Geldi kimi ekzistensalist eserlerinde bu ozunu gosterirdi Buna baxmayaraq Bovuarin eserlerinin son tedqiqati gosterir ki onun eserleri Hegel ve Leybnist de daxil olmaqla Sartra nisbeten daha cox tesiri ozunde cemlesdirir Pedaqoji fealiyyeti ve azyasli telebelerle seksual elaqeleri O oz karyerasina 1931 ci ilde Marselde orta mekteb muellimi kimi basladi ve Ruanda yerlesen Lusi Pyer Korney liseyine kocdu Bovuar yasi az olan genc qiz sevgililerinin sayi ile taninirdi ve mekteb muellimi kimi isleyerken munasibete tehrik etdiyi adamlarla munasibetinin xarakteri bioqrafik mubahiselere getirib cixarirdi Bir vaxt onun telebesi olmus Biyanka Lamblin esl adi Biyanka Biyenenfeld ozunun Bir Cavan Qizin Xatireleri kitabinda yazirdi ki o yeniyetme olarken otuz yaslarinda olan muellimi Simon De Bovuar terefinden cinsi istismar olunurdu 1943 cu ilde Bovuar 17 yasli lisey sagirdi Natali Sorokini yoldan cixartmaqda ittiham olunaraq muellimlik vezifesinden uzaqlasdirildi O Qalmaga Geldi Bovuar O Qalmaga Geldi adli ilk romanini 1943 cu ilde yazdi Bu ozunun ve Sartrin Olqa Kosakievic ve Vanda Kosakievicle olan seksual munasibetlerinin bediilesdirilmis xronikasi idi Olqa 30 cu illerin evvellerinde Bovuarin Ruandaki orta mektebde ders kecdiyi telebelerden biri idi Olqa onun xosuna gelirdi Sartr Olqanin arxasinca dusmusdu amma Olqa onu redd eledi ve bunun evezinde ise Sartr Olqanin bacisi Vanda ile munasibete basladi Sartr olumune qeder Vandani maddi cehetden temin etdi O Olqani da bir nece il temin etdi o vaxta qeder ki Olqa Bovuarin sevgilisi Jak Loran Bas ile evlendi II Dunya Muharibesi baslamazdan evvel yazdigi romaninda Olqa ve Vanda ile olan murekkeb seksual elaqelerinden bir obraz yaratdi Bovuarin ve Sartrin bediilesdirilmis versiyalarinin genc bir qadinla uclu munasibetleri var idi Roman hemcinin de Bovuar ve Sartrin murekkeb munasibetlerini ve bu uclu elaqelerin onlarin munasibetlerine nece tesir etdiyini arasdirir Ekzistensialist Etika 1944 cu ilde Bovuar ekzistensialist etikanin muzakiresine hesr olunmus adli ilk felsefi essesini yazdi O ekzistensializm haqqda tedqiqatini ikinci essesi olan Ikili Etika 1974 essesi ile davam etdirdi bu da Fransiz ekzistensializmine en yaxsi giris idi Onun sadedilliliyi Sartrin Varliq ve Heclik eserinin cetin derk olunan xarakteri ile muqayisede cox basa dusulen idi Essede Bovuar Sartrin Varliq ve Heclik kimi eseri de daxil olmaqla bir cox ekzistensialist eserlerde ortaya cixan bezi ziddiyetlere aydinliq getirib Ikili Etikada ise Bovuar seraitin yaratdigi mecburiyyetle mutleq azadligin ekzistensialist dilemmasini qarsi qarsiya qoyur Muasir Dovr II Dunya Muharibesinin sonlarinda Bovuar Ve Sartr Moris Merlo Ponti ve basqalari ile birge esasini qoydugu Muasir Dovr siyasi jurnalini redakte etdi Bovuar Muasir Dovr jurnalindan oz isine serait yaratmaq ve oz ideyalarini kicik miqyasda esse ve kitab halinda cap etmezden evvel burda yoxlamaq ucun istifade edirdi Bovuar dunyasini deyisdiyi gune qeder bu jurnalin redaktoru olaraq qaldi Cinsellik ekzistensial feminizm ve Ikinci Cins Ikinci cins eserinin fesilleri ilk olaraq 1949 cu ilin iyun ayinda Muasir dovr jurnalinda cap olundu Ikinci cild bir nece ay sonra ilk defe Fransada isiq uzu gordu Nesriyyatci Alfred Knofun arvadi Blanc Knofun komeyi ile Hovard Parsley terefinde tez bir zamanda tercume edildiyine gore bu eser de Ikinci Cins kimi Amerikada cox tez cap olundu Cunki Parsleyin Fransiz dili ile bir qeder tanisligi var idi ve felsefeden ise minimal bilye malik idi Smit Kollecinde biologiya uzre professor idi buna gore de Bovuarin esas ne demek istediyini tehrif ederek onun kitabini yarimciq tercume etmis ve ya bezi basa dusediyi yerlerini kesmisdi Ekzistensialist alimlerin cehdlerine baxmayaraq llerle Knof imkan vermedi ki Bovuarin eseri yeniden daha deqiq tercume edilsin Yalniz 2009 cu ilde eserin orijinalinin capa buraxilmasinin 60 ci ildonumunde eserin ikinci tercumesi edildi Konstans Borde ve Seila Malovani Sevalye orijinal eserin ucuncusunu berpa ederek ilk defe eserin butov tercumesini hazirladilar Ikinci Cins eserinin uzun suren ikinci tercumesi Ikinci Cins eserinin Qadin Mif ve Realliq feslinde Bovuar subut etmisdi ki kisiler onlarin etrafinda saxta sirrli aura yaratmaqla qadinlari cemiyyetde Basqa olmaga mecbur edir O subut eledi ki kisiler qadinlari ve onlarin problemlerini basa dusmeyende ve ya onlara komek etmeyende bundan bir behane kimi istifade edir ve bu streotiplesme cemiyyetde en yuksek iyerarxik qrupdan en asagi iyerarxik qrupa qeder ozunu gosterir O yazmisdi ki bu hemcinin irq sinif ve din kimi diger oxsar kateqoriyalar esasinda bas verir Ancaq o deyirdi ki bundan boyuk heqiqet yoxdur ki qadinlari streotiplesdiren kisiler bundan cemiyyeti patriarxalliga dogru aparmaqda bir behane kimi istifade edir Fransada cap olunan Ikinci Cins menevi inqilaba sesleyen feminist ekzistensizalizmi ozunde eks etdirirdi Bir ekzistensialist kimi Bovuar movcudlugun onceki mahiyyetine inanirdi yeni netice eibari ile kimse qadin dogulmaya biler amma qadina cevrile biler Onun analizi Hegelin Basqa sinin konsepsiyasini ozunde cemlesdirirdi Bu Basqadaki numune kimi gosterilen Qadinin sosial qurulusunu Bovuar qadin esaretinin esasi kimi mueyyen etmisdir Bovuar subut eledi ki qadinlar tarixen agilslz ve qeyri normal hesab olunub O deyirdi ki qadinlara qarsi bu fikir onlarin yuksek derk etme qabiliyyeti ile mehdudlasir ki buna gore de onlar normalliqdan kenarda dayanirlar ve adeten normalliga daha cox ustun gelen yad bir adam olurlar O inanirdi ki feminizme gore ireli getmek ucun bu fikir aradan goturulmelidir Bovuar bu fikrin ustunde dayanirdi ki qadinlar da kisiler kimi secim etmek bacarigina malikdiler ve buna gore de kimese ve ya neyese gore mesuliyyet dasimgi bir kenara ataraq tabelilikden cixib ozlerini daha da goylere qaldira bilerler Ikinci Cins eserinin yeni tercumesi Iren Qammelin Yer kuresi ve Poct rezesiyasinda yazdigi kimi ingilis dilinde olan butov metne keciddir bu yeni tercumenin tek boyuk ustunluyu Bovuarin ekzistensialist dilini basqa yere kocurmek ucun tercumecilerin bacarigi neticesinde erseye gelen tecumenin butovlulyundedir ki bu da oxucularda ele bir hiss yaradir kI sanki Bovuar Hegel Marks ve basqalarina etiraz edir Mandarinler 1954 cu ilde nesr olunan Mandarinler II Dunya Muharibesi bitdikden sonraki dovre aiddi ve bu eser Bovuara en yuksek edebiyyat mukafati olan Pri Konkur mukafatini qazandirdi Bu kitab kitabini hesr etdiyi amerikan yazicisi Nelson Alqrenle elaqeleri de daxil olmaqla Sartr ve Bovuarin yaxin etrafindaki dostlarinin ve filosoflarin sexsi heyatina aid idi Hem Mandarinler eserinde hem de Bovuar in avtobioqrafiyalarinda Bovuarin onlarin cinsi heyatini tesvir etmesi Alqreni biabir etmisdi Bovuarin eserinin amerikan tercumesinin tenqidi zamani Alqren bu biabirciliga keskin cavab vermisdi Bovuarin Alqrene yazdigi sevgi mektublari da daxil olmaqla Bovuarin heyatinda bas verenler haqqda bir cox material olumunden sonra ictimaiyyete catdirildi Sonraki iller Antoniyo Nunes Himenes Bovuar Sartr ve Ce Qevara 1960 ci ilde Kubada Bovuar Amerika Birlesmis Statlarina ve Cine seyahetleri haqqda meshur seyahet gundelikleri yazmisdi ve oz esse ve bedii hekayelerini en esas 1950 1960 ci illerde cap etdirmisdi O Mehv olmus Qadin hekayesi de daxil olmaqla qisa hekayelerden ibaret olan bir nece cild de nesr etdirmisdi 1980 ci ilde Bovuar Ruhun Meqami Birinci Gelir adli hekayeler toplusunu cap etdirdi ki bu da erken dovrlerde qadinlarin vacibliyinden behs eden hekayeler toplusu idi Bu hekayeler O Qalmaga Geldi romanindan xeyli evvel yazilsa da Bovuar onu nesr etdirmeye yararli bilmirdi Yalniz 40 il sonra isiq uzu gordu Sartr ve Merlo Pontinin arasinda uzunsuri muddet edavet var idi Bovuar Sartrin terefinde dayandi ve Merlo Ponti ile danisiqlara girerek aradaki munaqiseni dayandirdi Son illerde Bovuar jurnalin redaksiya goruslerini oz menzilinde toplayirdi ve jurnala Sartrdan daha cox destek olurdu ve tez tez Sartri mecbur edirdi ki oz fikirlerini teklif etsin Bovuar hemcinin de Calisqan Qizin Memuari Heyatin Esasi Cetin Zamanlar Hamisi Deyilib ve Edilib adli yazilarindan ibaret olan dord cildlik avtobioqrafiya yazmisdir 1970 ci illerde Bovuar Fransa qadinlarinin azadliq herekatinda boyuk aktivlik gosterdi O Fransada qeyri qanuni hesab olunan qadinlarin abort etmesi barede qanuna qarsi cixan qadinlarin imzaladigi 1971 ci ildeki 343 cu Manifestine imza atdi Bezileri razilasmirdi ki Bovuar da daxil olmaqla qadinlarin coxu abort etdirmeyib ancaq bu mesele mexfi oldugundan hec kesin bundan xeberi ola bilmezdi Imza atanlar arasinda Katrin Denov Delfin Seyriq ve Bovuarin bacisi Papeta da var idi 1974 cu ilde abort Fransada qanunilesdirildi 1970 ci ilde yazdigi Qocaligin Gelisi adli uzun essesi 60 yasina qeder dunyadan getmeyen insanlarin tenezzul ve tenhaligi barede nadir intellektual meditasiya numunesedir Texminen 1976 ci ilde Bovuar ve Silve Lo Bon Amerikanin Nyu York seherine Keyt Milletgile sefer etdi 26 Sartrin olumunden sonra Bovuar Sartrin ona yazdigi mektublari redakte ederek nesr etdirdi Bovuarin olumunden sonra ise Sartrin ovladliga goturduyu qizi ve edebi varisi Arlete Elkem Sartin mektublarinin coxunu redakte olunmadan nesr etdirilmesine icaze vermedi Bir qeder ixtisarlar olsa da bu gun Sartrin mektublari Bovuarin redaktesinden sonra oxunmaga yararlidir Bovuarin ovladliga goturduyu qizi ve edebi varisi Silve Lo Bon Elkemden ferqli olaraq Bovuarin hem Sartra hem de Alqrene yazdigi mektublari nesr etdirdi Olumu teltifleri ve irsi Bovuar ve Sartr Monparnas qebirstanliginda defn olundu Bovuar 78 yasinda Parisde setelcemden dunyasini deyisdi 27 O Parisde Monparnas qebirstanliginda Sartrin qebrinin yaninda defn olundu Olumunden sonra Bovuarin sohreti artdi Xususile de akademiyada onu feminizmin anasi hesab edirdiler Ekseriyyeti onu boyuk fransiz mutefekkiri ve ekzistensialist filosofu hesab edirdi Hal hazirki muzakireler Bovuar ve Sartrin bir birlerine tesirini arasdirir Hemcinin de Sartrin sah eseri olan Varliq ve Heclik eserinde de Bovuarin tesiri oldugu guman olunur Bezi alimler askar edib ki Bovuarin ilk felsefi esselerinin ve elmi eserlerinin Sartrin sonraki fikirlerine tesiri olub O Marqaret Simon ve Selli Skolt da daxil olmaqla nufuzlu yerli ve xarici filosoflar terefinden tedqiq olunub Bovuarin heyatindan ruhlanan coxsayli bioqrafiyalar da yazilib 2006 ci ilde Paris seherinde Diyetmar Feixtinqerin memarligi ile Sena cayinin uzerinde korpu piyadalar ucun salindi ki bu korpuye de Bovuarin serefine Simon de Bovuar adini qoydular Eserleri L Invitee 1943 1944 Pyrrhus et Cineas Le Sang des autres 1945 1945 Tous les hommes sont mortels 1946 Pour une morale de l ambiguite 1947 Le Deuxieme Sexe 1949 L Amerique au jour le jour 1954 1954 1955 1957 1960 1963 1963 1964 1966 1967 1970 1972 1979 1981 1990 1998 Tercumeleri Patrik Obreyn roman ustasi kimi kommersiyal nailiyyet elde etmezden evvel Bovuarin ingilisce esas tercumecisi idi Felsefi yazilari Urbana 2004 cu il Illionis Press Universiteti Marqarit Simon terefinden redakte olunub ilk defe ingilis diline tercume olunan secilmis esseleri ozunde cemlesdirir Bunlarin arasinda Pirus ve Sinea O Qalmaga Geldi romanindan ilk nesr olunmamis iki fesil ve Ikili Etikanin teqdimati var idi Mukafatlar Pri Konkur Yeruselim Mukafati 1954 Avropa Edebiyyati ucun Avstriya Dovlet Mukafati 1978Istinadlar Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Simone de Beauvoir Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968 Search simone bertrand de beauvoir Fichier des personnes decedees Catalog of the German National Library alm