Silvan (kürd. Farqîn;osman. ميا فارقين, Meyafarikîn) — Türkiyənin Diyarbəkir vilayətində şəhər və rayon. Rayon əhalisi 87,639 nəfərdir. Silvan qalası, , , Səlahəddin Əyyubi məscidi, Zəmbilfroş qalası, Əyyubi Kot minarəsi, Bəhlül bəy məscidi, qədim Xaldey kilsəsi (Bələdiyyə məscidi) və Bosat qalası, həmçinin muzey və tarixi malikanələr bu rayonda yerləşir.
Silvan | |
---|---|
Silvan | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Poçt indeksi | 21640 |
Nəqliyyat kodu | 21 |
Digər | |
silvan.bel.tr | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Qədim dövr
Silvan bir neçə alim tərəfindən Ermənistan krallığının kral Tiqran (e.ə. 95–55-ci illərdə hökmranlıq etmişdir) tərəfindən tikilmiş və onun şərəfinə adlandırılmış paytaxtı olan Tiqranakert şəhərinin iki mümkün yerindən biri (digəri ) kimi müəyyən edilmişdir.
E.ə. 69-cu ildə Roma Respublikasının ordusu Tiqranın qoşunlarını məğlub etmişdir. Şəhər sonrakı onilliklərdə ticarət və ellinizm mədəniyyətinin inkişaf edən mərkəzi kimi əhəmiyyətini itirmişdir. B.e. 387-ci ildə ilə Tiqranakert Bizans imperiyasının bir hissəsi olmuşdur.
Orta əsrlər
Təxminən b.e. 400-cü ilində şəhərin yepiskopu Sasani dövlətindən çoxlu sayda qalıqları qaytarmışdır. Bunlar Sasanilər dövründə təqib edilən xristian əzabkeşlərinin yadigarları idi. Bu səbəbdən onun adı dəyişdirilərək Martiropol (yun. Μαρτυρούπολις), yəni "şəhidlər şəhəri" adlandırılmışdır. I Yustinian islahatlarından sonra (527–565-ci illərdə hökmranlıq etmişdir) şəhər Dördüncü Ermənistan vilayətinin paytaxtı təyin edilmişdir. Şəhər İberiya müharibəsinin son mərhələsində Sasanilər tərəfindən nəticəsiz şəkildə .
Şəhər 588-ci ildə çox əziyyət çəkmiş, lakin tezliklə yenidən çiçəklənmişdir.
VII əsrdə ərəblər bu regionu ələ keçirdikdən sonra şəhər Məyafariqin adı ilə tanınmışdır. 935-ci ildə Həmdanilərin, daha sonra 978-ci ildə , daha sonra kürd tabeliyinə keçərək XI əsrin sonuna qədər sülalənin paytaxtı olmuşdur. Şəhər və bütün Diyarbəkir vilayəti 1085-ci ildə Səlcuqlu hakimi I Məlikşah tərəfindən alınmışdır. Sonrakı illərdə şəhər səlcuqi tayfaları ilə yerli hökmdarlar arasındakı rəqabətə görə bir neçə dəfə əl dəyişdirmişdir. 1118-ci ildə Artuqlular şəhəri ələ keçirmişdir. Uzun illər Zəngilərin hücumlarına müqavimət göstərmişdilər. Sülalə şəhərə nəzarəti qorumuşdur, lakin iqamətgahın Mardində yerləşməsinə üstünlük vermişdir.
1260-cı ilin əvvəllərində şəhər mühasirəyə alınaraq ələ keçirilmişdir. Şəhərin əhalisi Hülaku xanın başçılıq etdiyi monqol ordusu tərəfindən qırğına verilmişdir. Artuqlular nəhayət 1408-ci ildə Qaraqoyunluların hücumları altında süquta uğramışdılar.
Müasir dövr
2019-cu ilin mart ayında keçirilən yerli seçkilərdə HDP təmsilçisi Naşidə Topraq Silvan bələdiyyə başçısı seçilmişdir. 2020-ci ilin martında vəzifəsindən azad edilmiş, onun yerinə isə Mehmed Uslu müvəkkil təyin olunmuşdur.
Silvan 2015-ci ilin avqustunda genişmiqyaslı zamanı Türkiyə hökumət qüvvələri ilə Kürdüstan Fəhlə Partiyası (PKK) separatçıları arasında ciddi toqquşmaların yeri olmuşdur.
Mənbə
İstinadlar
- Adem Avcıkıran. Kürtçe Anamnez Anamneza bi Kurmancî (PDF) (türk və kürd). 2009. səh. 55. 8 November 2020 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 17 December 2019.
- Tahir Sezen, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Yayın Nu 21, Ankara, p. 365.
- "Arşivlenmiş kopya". 31 may 2019 tarixində .
- "Arşivlenmiş kopya". 4 dekabr 2020 tarixində .
- Adontz, Nicholas. Armenia in the Period of Justinian: The Political Conditions Based on the Naxarar System. Trans. Nina G. Garsoïan. Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation. 1970. səh. 134.
- Edwards, Robert W., "Martyropolis". The Eerdmans Encyclopedia of Early Christian Art and Archaeology, ed., Paul Corby Finney. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing. 2016. 115. ISBN .
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-05-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-05-04.
- van Bruinessen, Martin. "Kurdistan in the 16th and 17th centuries, as reflected in Evliya Çelebi's Seyahatname". The Journal of Kurdish Studies. 3. 2000: 25.
- Runciman, 1987. səh. 305
- sabah, daily. "5 HDP mayors in southeast Turkey detained in terror probe". Daily Sabah (ingilis). 2020-03-23. 2023-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-26.
- "Turkey and the Kurds: The hatred never went away". The Economist. 12 September 2015. 26 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 12 September 2015.
Ədəbiyyat
- Runciman, Steven. A History of the Crusades: Volume 3, The Kingdom of Acre and the Later Crusades. Cambridge University Press. 1987. ISBN .
Əlavə ədəbiyyat
- Amedroz, H. F. "The Marwanid Dynasty at Mayyafariqin in the Tenth and Eleventh centuries AD," JRAS, 1903, pp. 123–154.
- Minorsky, Vladimir. "Caucasica in the History of Mayyafariqin." BSOAS, Vol. 13, No. 1 (1949), pp. 27–35.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Silvan kurd Farqin osman ميا فارقين Meyafarikin Turkiyenin Diyarbekir vilayetinde seher ve rayon Rayon ehalisi 87 639 neferdir Silvan qalasi Selaheddin Eyyubi mescidi Zembilfros qalasi Eyyubi Kot minaresi Behlul bey mescidi qedim Xaldey kilsesi Belediyye mescidi ve Bosat qalasi hemcinin muzey ve tarixi malikaneler bu rayonda yerlesir SilvanSilvan38 08 32 sm e 41 00 05 s u Olke TurkiyeTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 86 672 nef 2018 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 21640Neqliyyat kodu 21Digersilvan bel trXeriteni goster gizle Silvan Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiQedim dovr Silvan bir nece alim terefinden Ermenistan kralliginin kral Tiqran e e 95 55 ci illerde hokmranliq etmisdir terefinden tikilmis ve onun serefine adlandirilmis paytaxti olan Tiqranakert seherinin iki mumkun yerinden biri digeri kimi mueyyen edilmisdir E e 69 cu ilde Roma Respublikasinin ordusu Tiqranin qosunlarini meglub etmisdir Seher sonraki onilliklerde ticaret ve ellinizm medeniyyetinin inkisaf eden merkezi kimi ehemiyyetini itirmisdir B e 387 ci ilde ile Tiqranakert Bizans imperiyasinin bir hissesi olmusdur Orta esrler Texminen b e 400 cu ilinde seherin yepiskopu Sasani dovletinden coxlu sayda qaliqlari qaytarmisdir Bunlar Sasaniler dovrunde teqib edilen xristian ezabkeslerinin yadigarlari idi Bu sebebden onun adi deyisdirilerek Martiropol yun Martyroypolis yeni sehidler seheri adlandirilmisdir I Yustinian islahatlarindan sonra 527 565 ci illerde hokmranliq etmisdir seher Dorduncu Ermenistan vilayetinin paytaxti teyin edilmisdir Seher Iberiya muharibesinin son merhelesinde Sasaniler terefinden neticesiz sekilde Seher 588 ci ilde cox eziyyet cekmis lakin tezlikle yeniden ciceklenmisdir VII esrde erebler bu regionu ele kecirdikden sonra seher Meyafariqin adi ile taninmisdir 935 ci ilde Hemdanilerin daha sonra 978 ci ilde daha sonra kurd tabeliyine kecerek XI esrin sonuna qeder sulalenin paytaxti olmusdur Seher ve butun Diyarbekir vilayeti 1085 ci ilde Selcuqlu hakimi I Meliksah terefinden alinmisdir Sonraki illerde seher selcuqi tayfalari ile yerli hokmdarlar arasindaki reqabete gore bir nece defe el deyisdirmisdir 1118 ci ilde Artuqlular seheri ele kecirmisdir Uzun iller Zengilerin hucumlarina muqavimet gostermisdiler Sulale sehere nezareti qorumusdur lakin iqametgahin Mardinde yerlesmesine ustunluk vermisdir 1260 ci ilin evvellerinde seher muhasireye alinaraq ele kecirilmisdir Seherin ehalisi Hulaku xanin basciliq etdiyi monqol ordusu terefinden qirgina verilmisdir Artuqlular nehayet 1408 ci ilde Qaraqoyunlularin hucumlari altinda suquta ugramisdilar Muasir dovr 2019 cu ilin mart ayinda kecirilen yerli seckilerde HDP temsilcisi Naside Topraq Silvan belediyye bascisi secilmisdir 2020 ci ilin martinda vezifesinden azad edilmis onun yerine ise Mehmed Uslu muvekkil teyin olunmusdur Silvan 2015 ci ilin avqustunda genismiqyasli zamani Turkiye hokumet quvveleri ile Kurdustan Fehle Partiyasi PKK separatcilari arasinda ciddi toqqusmalarin yeri olmusdur MenbeIstinadlar Adem Avcikiran Kurtce Anamnez Anamneza bi Kurmanci PDF turk ve kurd 2009 seh 55 8 November 2020 tarixinde PDF Istifade tarixi 17 December 2019 Tahir Sezen Osmanli Yer Adlari Alfabetik Sirayla T C Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu Yayin Nu 21 Ankara p 365 Arsivlenmis kopya 31 may 2019 tarixinde Arsivlenmis kopya 4 dekabr 2020 tarixinde Adontz Nicholas Armenia in the Period of Justinian The Political Conditions Based on the Naxarar System Trans Nina G Garsoian Lisbon Calouste Gulbenkian Foundation 1970 seh 134 Edwards Robert W Martyropolis The Eerdmans Encyclopedia of Early Christian Art and Archaeology ed Paul Corby Finney Grand Rapids Michigan William B Eerdmans Publishing 2016 115 ISBN 978 0 8028 9017 7 Arxivlenmis suret PDF 2023 05 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 05 04 van Bruinessen Martin Kurdistan in the 16th and 17th centuries as reflected in Evliya Celebi s Seyahatname The Journal of Kurdish Studies 3 2000 25 Runciman 1987 seh 305 sabah daily 5 HDP mayors in southeast Turkey detained in terror probe Daily Sabah ingilis 2020 03 23 2023 01 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 26 Turkey and the Kurds The hatred never went away The Economist 12 September 2015 26 November 2015 tarixinde Istifade tarixi 12 September 2015 Edebiyyat Runciman Steven A History of the Crusades Volume 3 The Kingdom of Acre and the Later Crusades Cambridge University Press 1987 ISBN 9780521347723 Elave edebiyyatAmedroz H F The Marwanid Dynasty at Mayyafariqin in the Tenth and Eleventh centuries AD JRAS 1903 pp 123 154 Minorsky Vladimir Caucasica in the History of Mayyafariqin BSOAS Vol 13 No 1 1949 pp 27 35