Serbofobiya serb Србофобија Serbiyaya serblərə serb dilinə və ya Serb Pravoslav Kilsəsinə qarşı nifrət və ya düşmənçilik

Serbofobiya (serb. Србофобија) — Serbiyaya, serblərə, serb dilinə və ya Serb Pravoslav Kilsəsinə qarşı nifrət və ya düşmənçilik hisslərini tərif etmək üçün istifadə edilən ümumi sosial-siyasi termin. Bu fenomen tarixən serb xalqının və sosial qrupunun təqib edilməsinə, təzyiqlərə məruz qalmasına səbəb olmuşdur. Serbofobiya termini indiki dövrdə bütün xalqla əlaqəli olaraq serblərə tarixi nifrətin tərifi kimi qəbul edilir, serblərə bağlı hər şeyin, xüsusilə də serb dövlətçiliyinin rəddi və onlara nifrət hissi ifadə edir. Digər tərəfdən, Serb Respublikasının Bosniya və Herseqovina daxilində ayrıca bir muxtar serb bölgəsi olaraq rədd edilməsi də buna aiddir.

Serbiyanın 1913-cü ildə Albaniyanı işğal etməsini əks etdirən karikatura. Burada Serbiya ilan şəklində təsvir edilmişdir. Başlıqda qeyd edilir: "*Məndən uzaqlaşın, vəhşi qaniçənlər!*"

Bu fikrin ən parlaq nümayəndəsi XIX–XX əsrlərdə mövcud olan idi. Bu partiyanın ən ifrat elementləri İkinci Dünya müharibəsi dövründə Yuqoslaviya krallığında hakimiyyətə gələn və serblər, yəhudilər, qaraçılar və dissidentləri hədəf alan irqi qanunlar qəbul edən ustaşlar xorvat faşist təşkilatı olmuşdur. Bu, serblərin və (1941–1945) yaşayan digər azlıq qruplarının üzvlərinin ilə nəticələnmişdir.

Tarixi

Osmanlı imperiyasında

Kosovo

Serbofobiya 1877–1897-ci illər arasında baş verən Osmanlı–Serb və Osmanlı–Yunan müharibələri nəticəsində Kosovo vilayətində böyüyür. 1878-ci ildə baş tutan ilə minlərlə alban əsilli Osmanlı qoşunu və albaniyalı mülkilər Osmanlının Kosovo vilayətinin şərq hissəsinə qaçmalı oldular. olaraq bilinən bu məcburi köçkünlər qaçdıqları bölgələrdə serblərə qarşı böyük düşmənçilik hissi bəsləyirdilər. Bu düşmənçilik serbofobiyanı gücləndirir və nəticədə albanlar Priştina və bölgələri də daxil olmaqla bütün vilayətdə serb mülkilərinə qarşı qətl, talan və təcavüz kimi genişmiqyaslı vəhşiliklər törədir.

Serblərə qarşı törədilən vəhşiliklər 1901-ci ildə də pik nöqtəyə çatır. Buna səbəb 1897-ci il Osmanlı–Yunan müharibəsindən sonra bölgənin osmanlılara geri verilməyən silahlarla dolu olması idi. Albanlar qırğınlar, təcavüzlər, talanlar və deportasiya da daxil olmaqla Priştina və Şimali Kosovo bölgələrində çoxsaylı vəhşiliklər törədirlər. Müxtəlif mənbələrə görə, albanlar o dövrdə homogen bir ərazi yaratmağa çalışdıqları üçün xristian serblərə etnik təmizlənmə təşkil edirdilər.

Makedoniya

Serblərə Qarşı Cəmiyyət 1897-ci ildə Osmanlı imperiyasının Saloniki şəhərində qurulmuş bolqar milliyətçi təşkilatı idi. Təşkilatın fəalları həm Daxili Makedoniya İnqilab Təşkilatının, həm də Ali Makedoniya-Ədirnə Komitəsinin üzvləri idilər. Onlar 1902-ci ilə qədər ən azı 43 nəfəri öldürmüş və 52 nəfəri yaralamışdılar. Qurbanların arasında serbdilli məktəblərin sahibləri, müəllimlər, serb pravoslav ruhaniləri və Osmanlı imperiyasında yaşayan digər tanınmış serblər var idi. Bolqarlar Makedoniyada serb mənşəli olmayan, lakin serblərlə eyni müqəddəratı təyin edənlər üçün "serbmənlər" ifadəsini istifadə edirdilər.

Həmçinin bax

Türkofobiya

Mənbə

İstinadlar

Bataković, Dušan. The Kosovo Chronicles. Plato. 1992. 2016-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Frantz, Eva Anne. "Violence and its Impact on Loyalty and Identity Formation in Late Ottoman Kosovo: Muslims and Christians in a Period of Reform and Transformation". Journal of Muslim Minority Affairs. 29 (4). 2009: 460–461. doi:10.1080/13602000903411366.
Iain King; Whit Mason. Peace at Any Price: How the World Failed Kosovo. Cornell University Press. 2006. səh. 30. ISBN . 2020-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Hadži Vasiljević, Jovan. Četnička akcija u Staroj Srbiji i Maćedoniji. 1928. səh. 14.

Ədəbiyyat

Kitablar

. The National Question in Yugoslavia: Origins, History, Politics. Cornell University Press. 1988. ISBN .
, redaktorHistoire du peuple serbe [History of the Serbian People] (French). Lausanne: L’Age d’Homme. 2005. ISBN . 2021-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Carmichael, Cathie. Ethnic Cleansing in the Balkans: Nationalism and the Destruction of Tradition. Routledge. 2012. ISBN . 2022-07-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
. The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. 2004. ISBN . 2020-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
. Srbofobija i antisemitizam. Beli anđeo. 2000.
Klajn, Lajčo. The Past in Present Times: The Yugoslav Saga. University Press of America. 2007. səh. 17. ISBN . 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Korb, Alexander. A Multipronged Attack: Ustaša Persecution of Serbs, Jews, and Roma in Wartime Croatia // Eradicating Differences: The Treatment of Minorities in Nazi-Dominated Europe. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. 2010. 145–163. ISBN . 2022-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
. Plamen četništva (Serbian). Belgrade: Hipnos. 1990 [1930]. 2020-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20. (serb.)
Jelavich, Charles; Jelavich, Barbara. The Establishment of the Balkan National States, 1804–1920. University of Washington Press. 1986. ISBN . 2022-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Jovanović, Batrić. Peta kolona antisrpske koalicije : odgovori autorima Etnogenezofobije i drugih pamfleta. 1989. 2020-07-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Little, David. Peacemakers in Action: Profiles of Religion in Conflict Resolution. Cambridge University Press. 2007. ISBN . 2022-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
MacDonald, David Bruce. Balkan Holocausts?: Serbian and Croatian Victim Centred Propaganda and the War in Yugoslavia. Manchester University Press. 2002. ISBN .
McCormick, Rob. "The United States' Response to Genocide in the Independent State of Croatia, 1941–1945". Genocide Studies and Prevention. 3 (1). 2008: 75–98. 2021-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Meier, Viktor. Yugoslavia: A History of Its Demise. Routledge. 2013. ISBN . 2021-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Mitrović, Andrej. Serbia's Great War, 1914-1918. , Indiana: Purdue University Press. 2007. ISBN .
Serbia: The History behind the Name. London: Hurst & Company. 2002. ISBN . 2020-03-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Pavlowitch, Stevan K. Hitler's New Disorder: The Second World War in Yugoslavia. Columbia University Press. 2008. ISBN . 2016-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Ramet, Sabrina P. Nihil Obstat: Religion, Politics, and Social Change in East-Central Europe and Russia. Duke University Press. 1998. ISBN . 2022-04-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Ramet, Sabrina P. The Three Yugoslavias: State-building and Legitimation, 1918-2005. Indiana University Press. 2006. ISBN . 2020-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Ramet, Sabrina P. The Independent State of Croatia 1941-45. Routledge. 2007. ISBN . 2022-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Skendi, Stavro. The Albanian National Awakening. Princeton University Press. 2015. ISBN . 2022-05-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
. Gone with the Storm: A Chronicle of Ethnic Cleansing of Serbs from Croatia. Knin-Banja Luka-Beograd: Grafid, DIC Veritas. 2015. ISBN . 2020-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Tomasevich, Jozo. War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: Occupation and Collaboration. 2. San Francisco: Stanford University Press. 2001. ISBN . 2020-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Trbovich, Ana S. A Legal Geography of Yugoslavia's Disintegration. Oxford University Press. 2008. ISBN . 2021-02-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.
, redaktorCreating the Other: Ethnic Conflict & Nationalism in Habsburg Central Europe. Berghahn Books. 2003. ISBN .

Jurnallar

Božić, Sofija. "Serbs in Croatia (1918–1929): Between the myth of "Greater-Serbian Hegemony" and social reality". Balcanica. 41. 2010: 185–208.

Məqalələr

Marsden, Chris. "British documentary substantiates US-KLA collusion in provoking war with Serbia". WSWS. 16 March 2000. 13 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 20 September 2020.

Xarici keçidlər

Ovey, Michael. . . 2014-02-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-20.
Globalizing the Holocaust: A Jewish "useable past" in Serbian nationalism 2022-01-09 at the Wayback Machine, by David McDonald, , New Zealand
Neue Serbophilie und alte Serbophobie 2022-03-28 at the Wayback Machine, "New Serbophilia and Old Serbophobia", a 2000 article by Werner Pirker (alm.)
at the Wayback Machine (archive index), a 1999 article by Catherine Argand from , a French literary magazine (fr.)
, a 2001 article by Luca Rastello (ital.)
at the Wayback Machine (archive index), a 2000 article by Alexei Makarkin (rus.)
Ku është antimillosheviqi? 2021-07-23 at the Wayback Machine, a 2000 AIM article by Igor Mekina (alb.)

[Batakovic1992-1] Bataković, Dušan. The Kosovo Chronicles. Plato. 1992. 2016-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.

[Frantz460461-2] Frantz, Eva Anne. "Violence and its Impact on Loyalty and Identity Formation in Late Ottoman Kosovo: Muslims and Christians in a Period of Reform and Transformation". Journal of Muslim Minority Affairs. 29 (4). 2009: 460–461. doi:10.1080/13602000903411366.

[King-Mason-30-3] Iain King; Whit Mason. Peace at Any Price: How the World Failed Kosovo. Cornell University Press. 2006. səh. 30. ISBN . 2020-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-20.

[4] Hadži Vasiljević, Jovan. Četnička akcija u Staroj Srbiji i Maćedoniji. 1928. səh. 14.