Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sarı təhlükə ing. yellow peril), "Çin təhdidi" (ing. China threat yaxud ing. Chinese danger) — ayrı -ayrı Asiya xalqlarından və dövlətlərindən, ilk növbədə ÇXR-dan potensial təcavüz qorxusu ilə əlaqəli anlayışlardır.
Konsepsiyanın tarixi
Fransız publisisti Pol Lerua Bolye (1843-1916) ilk dəfə "Şərqin oyanışı" - Çin və xüsusilə Yaponiya kimi ölkələrin güclənməsi ilə bağlı narahatlığını ifadə etmişdir. Fransada yaranan bu termin, Almaniya, İngilis İmperatorluğu, ABŞ və Şərqdə geniş maraqları olan ölkələrin imperialist dairələrində daha geniş yayılmışdır. Bu ifadə Alman imperatoru II Vilhelm tərəfindən tez-tez istifadə edildiyindən Avropa ölkələrinin ictimai-siyasi lüğətinə daxil olur və ksenofobik, bir məna qazanır.
Hal-hazırda bu termin "Asiya pələngləri"-nin və əsasən Çin Xalq Respublikasının inkişafı ilə əlaqədar olaraq yenidən istifadə olunmağa başlanıb.
XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində Uzaq Şərq xalqlarına irqi nəzəriyyələr kontekstində "ağ"-lara qarşı duran "sarı"-lar kimi baxılmağa başlanıldı.
Tarixçi Viktor Dyatlov qeyd edir ki, XX əsrin əvvəllərində "sarı təhlükə" yəhudi sui -qəsd nəzəriyyəsi ilə birlikdə iki "böyük ksenofobiya" dan biri idi.Üstəlik, bu iki fobiya bir — dünya sui -qəsd nəzəriyyəsində birləşə bilər. Rusiyalı siyasətçi Vladimir Purişkeviç, yəhudilərin Rusiyanın gücünə xələl gətirmək üçün yaxınlaşan "sarı təhlükə" ilə mübarizəni qəsdən sabotaj etdiklərini söyləyir. Mixail Menşikov isə, yəhudiləri və çinliləri "iqtisadi parazitizm" və "Asiyanın bizə ağalıq etmək kimi qədim iddia" birləşdirdiyini bildirdi.
"Çin təhlükəsi"
Hazırda "sarı təhlükə" sindromu Rusiyada aktuallaşır. Eyni zamanda, bu termin praktiki olaraq real istifadədən çıxır, "Çin ekspansiyası" termini daha çox istifadə olunur. Əgər XIX—XX əsrin əvvəllərində çinlilərə "sarı irq"-in nümayəndələri kimi baxılırdısa, bu günlərdə ÇXR tərəfindən həyata keçirilən və səfərbər edilmiş ekspansiya fikri geniş yayılmışdır. Ciddi hesablamalar və sərhəd xidmətlərinin məlumatları ilə təsdiqlənməyən təxminlərə görə, Rusiya Federasiyasına kütləvi qanunsuz köç etdikləri üçün Rusiyadakı Çinlilərin sayının yüz minlərdən, 5-6 milyona çatdığı güman edilir. Həmçinin 1990-cı illərin əvvəllərindən etibarən Uzaq Şərqdə çinlilərin kompakt məskunlaşma yerləri haqqında mif formalaşıb.
Rusiya Federasiyasında Çinlilərin sayının artması ilə ortaya çıxa biləcək potensial demoqrafik problemləri qiymətləndirərkən A. Xramçixin ÇXR hökumətinin artıq uğurlu "demoqrafik hücum" təcrübəsinə malik olduğunu nəzərə almağı tövsiyə edir: məsələn, 1953-cü ildə Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunda çinlilərin payı 5% idi, 2010-cu illərdə isə 40%-ə yüksəldi. Rusiya Federasiyasındakı Çinlilərin sayını qiymətləndirərkən, sərhədi (RF-ÇXR) qanunsuz keçənlər nəzərə alınmır. Üstəlik, Rusiya Federasiyasının Qazaxıstanla sərhədinə demək olar ki, nəzarət olunmur; Çinlilərin Qazaxıstana köçü ilə əlaqədar vəziyyət isə, Çinlilərin yalnız 5%-nin ora əmək müqaviləsi ilə gəlməsi ilə xarakterizə olunur.
Çinlilərin Rusiya Federasiyasına köçü ÇXR hökuməti üçün faydalıdır və o bunu stimullaşdırır, dəstəkləyir və təşkil edir. Heilongjiang əyalətinin Sosial Elmlər Akademiyasının prezidenti hesab edir ki, Rusiya milyonlarla çinli işçiyə ehtiyac duyur və Rusiya Federasiyasında bu cür miqrasiyanın həyata keçirilməsinə uyğun ictimai rəy yaratmaq üçün tədbirlər görülməlidir. Təsdiqlənməmiş məlumatlara görə, ÇXR hökuməti rus qadınları ilə evlənən miqrantlarına pul mükafatı ödəyir (uşaq doğulanda mükafat artırılır).
Alternativ bir fikir mövcuddur. Məsələn,-də müəllif Rusiya-Çin münasibətlərində Rusiya Federasiyasının maraqlarının pozulmasını təhlil edir (-də təsvir edilmişdir) və (ciddi mübahisə etmədən) bəzi problemlərə baxmayaraq strateji tərəfdaşlığın əlverişli perspektivlərə malik olduğu qənaətinə gəlir. Məqalədə demoqrafik ekspansiya məsələsindən bəhs edilmir.
Alternativ bir fikir mövcuddur. Nikita Mixalkov bunu təklif olunan film ssenarisi planına daxil etməkdən imtina etdi, ancaq bu barədə televiziya şousunda ətraflı danışıb: az məskunlaşmış Uzaq Şərqin tədricən iqtisadi və demoqrafik inkişafı əvəzinə, ÇXR ordusunun bitişik əraziləri tez bir zamanda ələ keçirməsinə imkan verən şərait mövcuddur. Onun Rusiya ordusunun Uzaq Şərqi müdafiə etmək qabiliyyətini aşağı qiymətləndirməsi mütəxəssisin rəyi ilə üst-üstə düşür
2019-cu ildən etibarən Çində yüksək və sürətlə artan əmək haqqı, həyat səviyyəsi, daha yaxşı investisiya mühiti, həm işçilər, həm də işəgötürənlər üçün daha yaxşı iqtisadi göstərici və imkanlar səbəbindən Rusiyada "Çin təhlükəsi" ehtimalı azdır. Önümüzdəki illərdə, Rusiyadan daha çox Çin üçün, Şərqi Avropa ölkələrindən və xüsusən Rusiyadan iqtisadi səbəblərə görə əhalinin getdikcə daha çox immiqrasiyası təhlükəsi artacaq, necə ki, Rusiya vətəndaşlarının artıq Yaponiya, Cənubi Koreya, Honq Konq, Tayvan, Sinqapur, Malayziya kimi digər Asiya ölkələrinə iqtisadi miqrasiyası artmağa başlayıb.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Гузей Яна Сергеевна «ЖЕЛТАЯ ОПАСНОСТЬ»: ПРЕДСТАВЛЕНИЯ ОБ УГРОЗЕ С ВОСТОКА В РОССИЙСКОЙ ИМПЕРИИ В КОНЦЕ XIX — НАЧАЛЕ XX В. диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук
- Виктор ДЯТЛОВ. «Граждане ближнего зарубежья» и другие… 2018-05-28 at the Wayback Machine. «Дружба Народов» 2011, № 4.
- Александр Храмчихин. Глава III. Проблема китайской миграции на территорию России в аспекте расширения жизненного пространства Китая // Дракон проснулся? : внутренние проблемы Китая как источник китайской угрозы для России (#bad_url) (PDF) (2 изд 500 nüs.). Москва: Издательство "Ключ-С". 2015. 43–53. ISBN .
- Цзяньин Чжоу. "Опять алармизм?" (rus). Россия и АТР. 2007; № 3 (октябрь); с.173-177;. 2022-08-12 tarixində .
- Галенович, Юрий Михайлович. Россия - Китай - Америка. От соперничества к гармонии интересов?. Размышления историка. Москва: Русская панорама. 2006. ISBN .
- TVNATO. "Война - Китай vs Россия кто победит?". 16 мая 2012 г. 2022-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-30.
- Михалков, Никита. "Россиянам настойчиво внушают чувство вины; передача "Бесогон TV"" (rus). Москва: Телекомпания "Россия 24", официальный канал ВГТРК на Youtube. 11.06.2016. 2016-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-16. сценарий: "Каким может быть 22 июня 2.0". www.snob.ru (rus). 21 June 2013. 2018-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-21. (#redundant_parameters)
- Александр Анатольевич Храмчихин. "А на все про все – всего 85 бригад постоянной боевой готовности" (rus). Независимое военное обозрение (Независимая газета). 16.10.2009. 2019-09-01 tarixində .
- "Китайцы сейчас обошли русских и некоторые европейские страны. Они живут дольше, и они богаче | Общество | ИноСМИ - Все, что достойно перевода". 2020-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-16.
- "Россия — сырьевой придаток Китая: почему мы стали беднее жителей Поднебесной - МК". 2020-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-16.
- "КНР ликвидирует проблему сельской бедности / Экономика / Независимая газета". 2020-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-16.
- "Russia Quality Of Life Indicators Worse Than China's". 2022-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-16.
- "Should Russians Be Wary of Chinese Bearing Gifts? – RIDDLE Russia". 2022-01-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-16.
- "A new wave of Russian emigrants heads to China - Russia Beyond". 2022-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-16.
- . 2021-08-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sari tehluke ing yellow peril Cin tehdidi ing China threat yaxud ing Chinese danger ayri ayri Asiya xalqlarindan ve dovletlerinden ilk novbede CXR dan potensial tecavuz qorxusu ile elaqeli anlayislardir Konsepsiyanin tarixiFransiz publisisti Pol Lerua Bolye 1843 1916 ilk defe Serqin oyanisi Cin ve xususile Yaponiya kimi olkelerin guclenmesi ile bagli narahatligini ifade etmisdir Fransada yaranan bu termin Almaniya Ingilis Imperatorlugu ABS ve Serqde genis maraqlari olan olkelerin imperialist dairelerinde daha genis yayilmisdir Bu ifade Alman imperatoru II Vilhelm terefinden tez tez istifade edildiyinden Avropa olkelerinin ictimai siyasi lugetine daxil olur ve ksenofobik bir mena qazanir Hal hazirda bu termin Asiya pelengleri nin ve esasen Cin Xalq Respublikasinin inkisafi ile elaqedar olaraq yeniden istifade olunmaga baslanib XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde Uzaq Serq xalqlarina irqi nezeriyyeler kontekstinde ag lara qarsi duran sari lar kimi baxilmaga baslanildi Tarixci Viktor Dyatlov qeyd edir ki XX esrin evvellerinde sari tehluke yehudi sui qesd nezeriyyesi ile birlikde iki boyuk ksenofobiya dan biri idi Ustelik bu iki fobiya bir dunya sui qesd nezeriyyesinde birlese biler Rusiyali siyasetci Vladimir Puriskevic yehudilerin Rusiyanin gucune xelel getirmek ucun yaxinlasan sari tehluke ile mubarizeni qesden sabotaj etdiklerini soyleyir Mixail Mensikov ise yehudileri ve cinlileri iqtisadi parazitizm ve Asiyanin bize agaliq etmek kimi qedim iddia birlesdirdiyini bildirdi Cin tehlukesi Hazirda sari tehluke sindromu Rusiyada aktuallasir Eyni zamanda bu termin praktiki olaraq real istifadeden cixir Cin ekspansiyasi termini daha cox istifade olunur Eger XIX XX esrin evvellerinde cinlilere sari irq in numayendeleri kimi baxilirdisa bu gunlerde CXR terefinden heyata kecirilen ve seferber edilmis ekspansiya fikri genis yayilmisdir Ciddi hesablamalar ve serhed xidmetlerinin melumatlari ile tesdiqlenmeyen texminlere gore Rusiya Federasiyasina kutlevi qanunsuz koc etdikleri ucun Rusiyadaki Cinlilerin sayinin yuz minlerden 5 6 milyona catdigi guman edilir Hemcinin 1990 ci illerin evvellerinden etibaren Uzaq Serqde cinlilerin kompakt meskunlasma yerleri haqqinda mif formalasib Rusiya Federasiyasinda Cinlilerin sayinin artmasi ile ortaya cixa bilecek potensial demoqrafik problemleri qiymetlendirerken A Xramcixin CXR hokumetinin artiq ugurlu demoqrafik hucum tecrubesine malik oldugunu nezere almagi tovsiye edir meselen 1953 cu ilde Sincan Uygur Muxtar Rayonunda cinlilerin payi 5 idi 2010 cu illerde ise 40 e yukseldi Rusiya Federasiyasindaki Cinlilerin sayini qiymetlendirerken serhedi RF CXR qanunsuz kecenler nezere alinmir Ustelik Rusiya Federasiyasinin Qazaxistanla serhedine demek olar ki nezaret olunmur Cinlilerin Qazaxistana kocu ile elaqedar veziyyet ise Cinlilerin yalniz 5 nin ora emek muqavilesi ile gelmesi ile xarakterize olunur Cinlilerin Rusiya Federasiyasina kocu CXR hokumeti ucun faydalidir ve o bunu stimullasdirir destekleyir ve teskil edir Heilongjiang eyaletinin Sosial Elmler Akademiyasinin prezidenti hesab edir ki Rusiya milyonlarla cinli isciye ehtiyac duyur ve Rusiya Federasiyasinda bu cur miqrasiyanin heyata kecirilmesine uygun ictimai rey yaratmaq ucun tedbirler gorulmelidir Tesdiqlenmemis melumatlara gore CXR hokumeti rus qadinlari ile evlenen miqrantlarina pul mukafati odeyir usaq dogulanda mukafat artirilir Alternativ bir fikir movcuddur Meselen de muellif Rusiya Cin munasibetlerinde Rusiya Federasiyasinin maraqlarinin pozulmasini tehlil edir de tesvir edilmisdir ve ciddi mubahise etmeden bezi problemlere baxmayaraq strateji terefdasligin elverisli perspektivlere malik oldugu qenaetine gelir Meqalede demoqrafik ekspansiya meselesinden behs edilmir Alternativ bir fikir movcuddur Nikita Mixalkov bunu teklif olunan film ssenarisi planina daxil etmekden imtina etdi ancaq bu barede televiziya sousunda etrafli danisib az meskunlasmis Uzaq Serqin tedricen iqtisadi ve demoqrafik inkisafi evezine CXR ordusunun bitisik erazileri tez bir zamanda ele kecirmesine imkan veren serait movcuddur Onun Rusiya ordusunun Uzaq Serqi mudafie etmek qabiliyyetini asagi qiymetlendirmesi mutexessisin reyi ile ust uste dusur 2019 cu ilden etibaren Cinde yuksek ve suretle artan emek haqqi heyat seviyyesi daha yaxsi investisiya muhiti hem isciler hem de isegoturenler ucun daha yaxsi iqtisadi gosterici ve imkanlar sebebinden Rusiyada Cin tehlukesi ehtimali azdir Onumuzdeki illerde Rusiyadan daha cox Cin ucun Serqi Avropa olkelerinden ve xususen Rusiyadan iqtisadi sebeblere gore ehalinin getdikce daha cox immiqrasiyasi tehlukesi artacaq nece ki Rusiya vetendaslarinin artiq Yaponiya Cenubi Koreya Honq Konq Tayvan Sinqapur Malayziya kimi diger Asiya olkelerine iqtisadi miqrasiyasi artmaga baslayib Hemcinin baxSinofobiya Cinlilerin tecrid akti Rok Sprinqs qirginiIstinadlarGuzej Yana Sergeevna ZhELTAYa OPASNOST PREDSTAVLENIYa OB UGROZE S VOSTOKA V ROSSIJSKOJ IMPERII V KONCE XIX NAChALE XX V dissertaciya na soiskanie uchenoj stepeni kandidata istoricheskih nauk Viktor DYaTLOV Grazhdane blizhnego zarubezhya i drugie 2018 05 28 at the Wayback Machine Druzhba Narodov 2011 4 Aleksandr Hramchihin Glava III Problema kitajskoj migracii na territoriyu Rossii v aspekte rasshireniya zhiznennogo prostranstva Kitaya Drakon prosnulsya vnutrennie problemy Kitaya kak istochnik kitajskoj ugrozy dlya Rossii bad url PDF 2 izd 500 nus Moskva Izdatelstvo Klyuch S 2015 43 53 ISBN 978 5 906751 22 5 Czyanin Chzhou Opyat alarmizm rus Rossiya i ATR 2007 3 oktyabr s 173 177 2022 08 12 tarixinde Galenovich Yurij Mihajlovich Rossiya Kitaj Amerika Ot sopernichestva k garmonii interesov Razmyshleniya istorika Moskva Russkaya panorama 2006 ISBN 5 93165 113 6 TVNATO Vojna Kitaj vs Rossiya kto pobedit 16 maya 2012 g 2022 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 30 Mihalkov Nikita Rossiyanam nastojchivo vnushayut chuvstvo viny peredacha Besogon TV rus Moskva Telekompaniya Rossiya 24 oficialnyj kanal VGTRK na Youtube 11 06 2016 2016 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 16 scenarij Kakim mozhet byt 22 iyunya 2 0 www snob ru rus 21 June 2013 2018 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 21 redundant parameters Aleksandr Anatolevich Hramchihin A na vse pro vse vsego 85 brigad postoyannoj boevoj gotovnosti rus Nezavisimoe voennoe obozrenie Nezavisimaya gazeta 16 10 2009 2019 09 01 tarixinde Kitajcy sejchas oboshli russkih i nekotorye evropejskie strany Oni zhivut dolshe i oni bogache Obshestvo InoSMI Vse chto dostojno perevoda 2020 09 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 16 Rossiya syrevoj pridatok Kitaya pochemu my stali bednee zhitelej Podnebesnoj MK 2020 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 16 KNR likvidiruet problemu selskoj bednosti Ekonomika Nezavisimaya gazeta 2020 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 16 Russia Quality Of Life Indicators Worse Than China s 2022 07 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 16 Should Russians Be Wary of Chinese Bearing Gifts RIDDLE Russia 2022 01 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 16 A new wave of Russian emigrants heads to China Russia Beyond 2022 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 16 2021 08 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 16