Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rok Sprinqs qırğını (ing. Rock Springs massacre), Rock Springs qiyamı olaraq da bilinir (ing. Rock Springs Riot) — 2 sentyabr 1885-ci ildə yerləşən Amerikanın Rok Sprinqs şəhərciyində ağ immiqrant işçilər tərəfindən çinlilərin kütləvi öldürülməsi. Qarşıdurmanın əsas səbəbləri irqi gərginliklər və «»-nin Çin mədən işçilərinin ağ mühacirlərə nisbətən daha az maaş alması siyasətidir. Bu siyasətlə əlaqəli olaraq daha çox çinlilər işə götürüldü və bu da ağ işçilərin narazılığına və sonradan onların qiyamına səbəb oldu. İğtişaşlar zamanı ən azı 28 çinli mədənçi öldürüldü və 15 nəfər yaralandı. Üsyançılar 75 Çin evini yandırdılar və ümumi dəyəri 147.000 dollar olan maddi ziyana səbəb oldular.
Ağldərili və Çinli immiqrantlar arasında irqi düşmənçilik xüsusilə XIX əsrin sonlarında, xüsusilə Rock Springs hadisələrindən əvvəlki on ildə, ABŞ-nin qərbində özünü büruzə verdi. Rok Sprinqs qırğını ABŞ-də Çin əleyhinə düşüncələrin artması idi. 1882-ci il tarixli Çinlilərin təcrid aktı onların köçlərini on il müddətinə dayandırmasına baxmayaraq, qərardan əvvəl ABŞ-nin qərbinə gələn minlərlə çinli işçi var idi.
Vayominqdə yaşayan çinlilərin əksəriyyəti dəmir yolunda işləyirdi, lakin bəziləri ""-a məxsus kömür mədənlərində çalışırdı. Çinlilərin sayı artdıqca Çin əleyhinə olan fikirlərin sayı da artdı. 1883-cü ildə, Çin işçilərinin istifadəsinə qarşı çıxmaq üçün Rok Sprinqsdə "" şöbəsi açıldı. 1885-ci ildə baş verən qiyamçıların çoxu bu təşkilatın üzvləri idi, lakin üsyanla "" milli təşkilatı arasında birbaşa əlaqə qurulmamışdır.
Qiyamdan sonra federal qoşunlar şəhərciyə gətirildi. Əksəriyyəti qiyamdan bir həftə sonra Rock Sprinqsə qayıdaraq qaçan sağ qalan çinli işçiləri müşayiət etdilər. Rock Springs qırğını, xüsusilə rayonunda Çin əleyhinə etiraz dalğasına səbəb oldu.
Tarixi
Çinlilərin ABŞ-yə köçü vahid qaydada olmayıb. Con Rendolf Taker 1884-cü ildə üçün bir məqaləsində, 100.000 çinli immiqrantın əksəriyyətinin ABŞ-nin qərbində - Kaliforniya, Nevada, Oreqon və Vaşinqton ərazilərində yerləşdiklərini yazdı. ABŞ-nin Çindəki səfiri Corc Syuard, beş il əvvəl -də təxminən eyni rəqəmlərə istinad etdi.
Vayominq ərazisində ilk çinli işçilər, «» dəmir yolunda yol təmir qruplarında işləməyə başladılar. Tezliklə Laramie'den Evanston'a qədər olan dəmir yollarında və kömür mədənlərində şirkətin işçilərinin əhəmiyyətli bir hissəsi oldu. Çinli işçilərin əksəriyyəti Sweetwater County-də işlədilər və böyük bir hissəsi Karbon və Uinta bölgələrində yerləşdilər. Bu bölgələrdə ən çox çinli kömür mədənlərində işləyirdi. 1870-ci il əhalinin siyahıya alınmasına görə, Winta və Sweetwater əyalətlərində 96 nəfər var idi, hamısı kişi və mədənçilər idi. Eyni zamanda, onlara qarşı irqi düşmənçilik geniş yayılmışdı, Con Rendolf Taker, yuxarıda qeyd olunan 1884-cü il məqaləsində, Asiya mühacirləri haqqında yazır: "... qan, vərdişlər və mədəniyyətlər baxımından yad Asiya irqi." O, "Çinlilər bu Asiya əhalisinin əsas elementidir" dedi.
Səbəblər
Qiyam, üst-üstə düşən irqi dözümsüzlük və «Union Pacific» siyasətlərinə qarşı ümumi inciklik nəticəsində meydana gəldi. 1882-ci ildə Çinlilərin təcrid aktı: “... bu Qanunun qüvvəyə minməsindən əvvəl və sonra 90 gün sonra və bu Qanunun qüvvəyə minməsindən on il sonra çinli işçilərin ABŞ-yə girişi məhdud; və bu məhdudlaşdırma altında hər hansı bir çinli işçinin gəlməsi qanunsuz olardı. ” Rock Sprinqs qırğınından əvvəlki illərdə Çin işçilərinin idxalı bəzi nəşrlər tərəfindən“ köləlikdən daha pis bir sistem ”olaraq xarakterizə edildi. Əsasən isveçli, uelsli, irlandiyalı və kornuellsli olan immiqrantlar Rock Sprinqsdə çalışan ağdərili fəhlələr, çinlilərin az maaşlarının onların maaşlarına da təsir etdiyinə inanırdılar.
Rock Springsdəki çinlilər ağdərili işçilərin onlara münasibətini yaxşı bilirdilər, ancaq irqi nifrətin sonda bir qarşıdurmaya səbəb olacağını gözləmədikləri üçün heç bir tədbir görmədilər. 1875-ci ilə qədər Rock Sprinqsdəki kömür mədənlərində yalnız ağdərili fəhlələr işləyirdi, lakin tətil etdikdən sonra, «Union Pacific Coal Department» şirkəti, tətildən iki həftə sonra onları çinli ştreykbrexerlər ilə əvəz etdi. Şirkət, 50 ağdərili işçi və 150 çinli ilə kömür çıxarmağa davam etdi. Çinli işçilər Rock Sprinqsə nə qədər çox gəlirdilərsə, ağdərili işçilər arasında onlara qarşı mənfi münasibətlər o qədər çox idi. Qırğın zamanı Rok Sprinqs mədənlərində 150 nəfər ağdərili və 331 çinli işçi mövcud idi.
Rock Sprinqsdəki qırğından iki il əvvəl "Ağlar şəhəri" (ing. «Whitemen’s Town») quruldu. 1883-cü ildə, 1880-ci illərdə Çin işçilərinin istifadəsinə qarşı çıxan təşkilatlardan biri olan və 1882-ci ildə Çinlilərin təcrid aktı qəbul edilməsini müdafiə edən Rock Sprinqsdə "" təşkilatı açıldı. Bununla birlikdə, "" milli təşkilatı ilə Rok Sprinqsdəki qırğın arasındakı əlaqənin birbaşa sübutu yox idi, üstəlik bu hadisələrdən sonra təşkilatın Çinə qarşı mövqeyi zəiflədi. 1885-ci ilin avqust ayında Evanstonda çinli işçilərin Rok Sprinqsdən qovulmasına çağıran materiallar basıldı və hadisələrdən bir gün əvvəl, 1 sentyabr 1885-ci ildə, Rock Sprinqsdə çinli mühacirlər mövzusunda bir toplantı edildi. O gecə çinlilərə bir neçə ölüm təhdidi edildiyi söylənildi.
İstinadlar
- Vayominq 10 iyul 1890-cı ildə ştat statusu almışdır.
- "Camp Pilot Butte, National Register of Historic Places" (ingilis). 2007-09-28 tarixində .
- Larson, Taft Alfred. History of Wyoming. University of Nebraska Press. 1990. 141–44. ISBN .
- Daniels, Roger. Asian America: Chinese and Japanese in the United States Since 1850. University of Washington Press. 1990. 61–63. ISBN .
- Tucker J.R. Race Progress in the United States (The North American Review). February, 1884. 163.
- Seward’s 'Chinese Immigration' (Scribner's Magazine). April, 1881. 957.
- Stone, W.W. The Knights of Labor on the Chinese Labor Situation (Overland Monthly and Out West Magazine). March 1886. 1.
- "Chinese Exclusion Act, 1882". 2011-08-14 tarixində arxivləşdirilib.
- Labor Meeting at Buffalo - Opposition to the Introduction of Chinese (The New York Times). November 3, 1870. 1.
- Saxton, Alexander and Roediger, David R. (Contributor). The Rise and Fall of the White Republic. Verso. 2003. 310. ISBN .
- The Rock Springs Massacre (The New York Times). September 26, 1885. 1.
- The Chinese Must Leave (The New York Times). September 29, 1885. 1.
- Shewin, H. Observations on the Chinese Laborer (verland Monthly and Out West Magazine). January 1886. 91.
- ""To This We Dissented": The Rock Springs Riot" (ingilis). 2011-08-14 tarixində arxivləşdirilib.
Ədəbiyyat
- The Chinese Massacre at Rock Springs, Wyoming Territory, September 2, 1885, Boston: Franklin Press — Rand Avery and Co., 1886.
- Carroll, Murray L. "Governor Francis E. Warren, The United States Army, and the Chinese Massacre at Rock Springs, " Annals of Wyoming, 1987, Vol. 59 No. 2, pp. 16–27, (ISSN 0003-4991).
- Crane, Paul, and Larson Alfred. "The Chinese Massacre, " Annals of Wyoming, XII:1, January 1940, pp. 47–55. Reprinted in Daniels Rogers, ed., Anti-Chinese Violence in North America, op. cit.; and Storti, Craig, Incident at Bitter Creek: The Story of the Rock Springs Chinese Massacre.
- Daniels, Roger, ed. Anti-Chinese Violence in North America: An Original Anthology, Arno Press, New York: 1979. ().
- Hata, Nadine I. %28199006%2977%3A1%3C304%3AAACAJI%3E2.0.CO%3B2-Y Asian America: Chinese and Japanese in the United States since 1850. Roger Daniels, " The Journal of American History, Vol. 77, No. 1, June 1990, pp. 304-5. Retrieved May 2, 2007.
- Laurie, Clayton D. "Civil Disorder and the Military in Rock Springs, Wyoming: The Army’s Role in the 1885 Chinese Massacre, " Montana, 1990, Vol. 40 No. 3, pp. 44–59 (ISSN 0026-9891).
- McClellan, Robert F. "%28197111%2931%3A1%3C176%3ATIE%3E2.0.CO%3B2-I The Indispensable Enemy. Alexander Saxton, " The Journal of Asian Studies, Vol. 31, No. 1, November 1971, p. 176. Retrieved May 2, 2007.
- Storti, Craig. Incident at Bitter Creek: The Story of the Rock Springs Chinese Massacre, Iowa State Press, First edition: 1990, (), ().
- Wei, William, Hom, Marlon K, et al., eds. «The Anti-Chinese Movement in Colorado: Interethnic Competition and Conflict on the Eve of Exclusion», Chinese America: History and Perspectives, 1995, San Francisco: Chinese Historical Society of America, 1995, pp. 179–97. ().
- Yep, Laurence. True Heroes, Academic Search Premier, Horn Book Magazine, November/December 2002, Vol. 78, Issue 6, (ISSN 00185078). Retrieved April 30, 2007.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rok Sprinqs qirgini ing Rock Springs massacre Rock Springs qiyami olaraq da bilinir ing Rock Springs Riot 2 sentyabr 1885 ci ilde yerlesen Amerikanin Rok Sprinqs seherciyinde ag immiqrant isciler terefinden cinlilerin kutlevi oldurulmesi Qarsidurmanin esas sebebleri irqi gerginlikler ve nin Cin meden iscilerinin ag muhacirlere nisbeten daha az maas almasi siyasetidir Bu siyasetle elaqeli olaraq daha cox cinliler ise goturuldu ve bu da ag iscilerin naraziligina ve sonradan onlarin qiyamina sebeb oldu Igtisaslar zamani en azi 28 cinli medenci olduruldu ve 15 nefer yaralandi Usyancilar 75 Cin evini yandirdilar ve umumi deyeri 147 000 dollar olan maddi ziyana sebeb oldular 1885 ci il jurnalindan sekil Aglderili ve Cinli immiqrantlar arasinda irqi dusmencilik xususile XIX esrin sonlarinda xususile Rock Springs hadiselerinden evvelki on ilde ABS nin qerbinde ozunu buruze verdi Rok Sprinqs qirgini ABS de Cin eleyhine dusuncelerin artmasi idi 1882 ci il tarixli Cinlilerin tecrid akti onlarin koclerini on il muddetine dayandirmasina baxmayaraq qerardan evvel ABS nin qerbine gelen minlerle cinli isci var idi Vayominqde yasayan cinlilerin ekseriyyeti demir yolunda isleyirdi lakin bezileri a mexsus komur medenlerinde calisirdi Cinlilerin sayi artdiqca Cin eleyhine olan fikirlerin sayi da artdi 1883 cu ilde Cin iscilerinin istifadesine qarsi cixmaq ucun Rok Sprinqsde sobesi acildi 1885 ci ilde bas veren qiyamcilarin coxu bu teskilatin uzvleri idi lakin usyanla milli teskilati arasinda birbasa elaqe qurulmamisdir Qiyamdan sonra federal qosunlar seherciye getirildi Ekseriyyeti qiyamdan bir hefte sonra Rock Sprinqse qayidaraq qacan sag qalan cinli iscileri musayiet etdiler Rock Springs qirgini xususile rayonunda Cin eleyhine etiraz dalgasina sebeb oldu TarixiCinli immiqrantlarin ABS ye axini xususile XIX esrin sonlari ve XX esrin evvellerinde cox boyuk idi Cinlilerin ABS ye kocu vahid qaydada olmayib Con Rendolf Taker 1884 cu ilde ucun bir meqalesinde 100 000 cinli immiqrantin ekseriyyetinin ABS nin qerbinde Kaliforniya Nevada Oreqon ve Vasinqton erazilerinde yerlesdiklerini yazdi ABS nin Cindeki sefiri Corc Syuard bes il evvel de texminen eyni reqemlere istinad etdi Vayominq erazisinde ilk cinli isciler demir yolunda yol temir qruplarinda islemeye basladilar Tezlikle Laramie den Evanston a qeder olan demir yollarinda ve komur medenlerinde sirketin iscilerinin ehemiyyetli bir hissesi oldu Cinli iscilerin ekseriyyeti Sweetwater County de islediler ve boyuk bir hissesi Karbon ve Uinta bolgelerinde yerlesdiler Bu bolgelerde en cox cinli komur medenlerinde isleyirdi 1870 ci il ehalinin siyahiya alinmasina gore Winta ve Sweetwater eyaletlerinde 96 nefer var idi hamisi kisi ve medenciler idi Eyni zamanda onlara qarsi irqi dusmencilik genis yayilmisdi Con Rendolf Taker yuxarida qeyd olunan 1884 cu il meqalesinde Asiya muhacirleri haqqinda yazir qan verdisler ve medeniyyetler baximindan yad Asiya irqi O Cinliler bu Asiya ehalisinin esas elementidir dedi SebeblerQiyam ust uste dusen irqi dozumsuzluk ve Union Pacific siyasetlerine qarsi umumi inciklik neticesinde meydana geldi 1882 ci ilde Cinlilerin tecrid akti bu Qanunun quvveye minmesinden evvel ve sonra 90 gun sonra ve bu Qanunun quvveye minmesinden on il sonra cinli iscilerin ABS ye girisi mehdud ve bu mehdudlasdirma altinda her hansi bir cinli iscinin gelmesi qanunsuz olardi Rock Sprinqs qirginindan evvelki illerde Cin iscilerinin idxali bezi nesrler terefinden kolelikden daha pis bir sistem olaraq xarakterize edildi Esasen isvecli uelsli irlandiyali ve kornuellsli olan immiqrantlar Rock Sprinqsde calisan agderili fehleler cinlilerin az maaslarinin onlarin maaslarina da tesir etdiyine inanirdilar Rock Springsdeki cinliler agderili iscilerin onlara munasibetini yaxsi bilirdiler ancaq irqi nifretin sonda bir qarsidurmaya sebeb olacagini gozlemedikleri ucun hec bir tedbir gormediler 1875 ci ile qeder Rock Sprinqsdeki komur medenlerinde yalniz agderili fehleler isleyirdi lakin tetil etdikden sonra Union Pacific Coal Department sirketi tetilden iki hefte sonra onlari cinli streykbrexerler ile evez etdi Sirket 50 agderili isci ve 150 cinli ile komur cixarmaga davam etdi Cinli isciler Rock Sprinqse ne qeder cox gelirdilerse agderili isciler arasinda onlara qarsi menfi munasibetler o qeder cox idi Qirgin zamani Rok Sprinqs medenlerinde 150 nefer agderili ve 331 cinli isci movcud idi Rock Sprinqsdeki qirgindan iki il evvel Aglar seheri ing Whitemen s Town quruldu 1883 cu ilde 1880 ci illerde Cin iscilerinin istifadesine qarsi cixan teskilatlardan biri olan ve 1882 ci ilde Cinlilerin tecrid akti qebul edilmesini mudafie eden Rock Sprinqsde teskilati acildi Bununla birlikde milli teskilati ile Rok Sprinqsdeki qirgin arasindaki elaqenin birbasa subutu yox idi ustelik bu hadiselerden sonra teskilatin Cine qarsi movqeyi zeifledi 1885 ci ilin avqust ayinda Evanstonda cinli iscilerin Rok Sprinqsden qovulmasina cagiran materiallar basildi ve hadiselerden bir gun evvel 1 sentyabr 1885 ci ilde Rock Sprinqsde cinli muhacirler movzusunda bir toplanti edildi O gece cinlilere bir nece olum tehdidi edildiyi soylenildi IstinadlarVayominq 10 iyul 1890 ci ilde stat statusu almisdir Camp Pilot Butte National Register of Historic Places ingilis 2007 09 28 tarixinde Larson Taft Alfred History of Wyoming University of Nebraska Press 1990 141 44 ISBN 0803279361 Daniels Roger Asian America Chinese and Japanese in the United States Since 1850 University of Washington Press 1990 61 63 ISBN 0295970189 Tucker J R Race Progress in the United States The North American Review February 1884 163 Seward s Chinese Immigration Scribner s Magazine April 1881 957 Stone W W The Knights of Labor on the Chinese Labor Situation Overland Monthly and Out West Magazine March 1886 1 Chinese Exclusion Act 1882 2011 08 14 tarixinde arxivlesdirilib Labor Meeting at Buffalo Opposition to the Introduction of Chinese The New York Times November 3 1870 1 Saxton Alexander and Roediger David R Contributor The Rise and Fall of the White Republic Verso 2003 310 ISBN 1859844677 The Rock Springs Massacre The New York Times September 26 1885 1 The Chinese Must Leave The New York Times September 29 1885 1 Shewin H Observations on the Chinese Laborer verland Monthly and Out West Magazine January 1886 91 To This We Dissented The Rock Springs Riot ingilis 2011 08 14 tarixinde arxivlesdirilib EdebiyyatThe Chinese Massacre at Rock Springs Wyoming Territory September 2 1885 Boston Franklin Press Rand Avery and Co 1886 Carroll Murray L Governor Francis E Warren The United States Army and the Chinese Massacre at Rock Springs Annals of Wyoming 1987 Vol 59 No 2 pp 16 27 ISSN 0003 4991 Crane Paul and Larson Alfred The Chinese Massacre Annals of Wyoming XII 1 January 1940 pp 47 55 Reprinted in Daniels Rogers ed Anti Chinese Violence in North America op cit and Storti Craig Incident at Bitter Creek The Story of the Rock Springs Chinese Massacre Daniels Roger ed Anti Chinese Violence in North America An Original Anthology Arno Press New York 1979 ISBN 0 405 11263 7 Hata Nadine I 28199006 2977 3A1 3C304 3AAACAJI 3E2 0 CO 3B2 Y Asian America Chinese and Japanese in the United States since 1850 Roger Daniels The Journal of American History Vol 77 No 1 June 1990 pp 304 5 Retrieved May 2 2007 Laurie Clayton D Civil Disorder and the Military in Rock Springs Wyoming The Army s Role in the 1885 Chinese Massacre Montana 1990 Vol 40 No 3 pp 44 59 ISSN 0026 9891 McClellan Robert F 28197111 2931 3A1 3C176 3ATIE 3E2 0 CO 3B2 I The Indispensable Enemy Alexander Saxton The Journal of Asian Studies Vol 31 No 1 November 1971 p 176 Retrieved May 2 2007 Storti Craig Incident at Bitter Creek The Story of the Rock Springs Chinese Massacre Iowa State Press First edition 1990 ISBN 0 8138 1403 0 ISBN 978 0 8138 1403 2 Wei William Hom Marlon K et al eds The Anti Chinese Movement in Colorado Interethnic Competition and Conflict on the Eve of Exclusion Chinese America History and Perspectives 1995 San Francisco Chinese Historical Society of America 1995 pp 179 97 ISBN 0 9614198 1 4 Yep Laurence True Heroes Academic Search Premier Horn Book Magazine November December 2002 Vol 78 Issue 6 ISSN 00185078 Retrieved April 30 2007