Sarayönü məscidi (türk. Sarayönü Camii) ― Şimali Kipr Türk Respublikasında, Şimali Nikosiyada yerləşən məscid. Sarayönü meydanına çox yaxındır və tarixən meydanda yerləşmişdir.
İslam | |
Sarayönü məscidi | |
---|---|
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
Yeri | Şimali Nikosiya |
Memarlıq | |
Üslubu | Mavr memarlığı |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarix
Frazsız arxeoloq Kamil Enlart məscidin yerləşdiyi yerdə 14 və 15-ci əsrlərdə, Kipr krallığı və Venesiya Respublikası dövründə karmelit kilsəsinin mövcud olduğunu söyləmişdir. Kilsənin bir günbəzi olduğu və Qüds kralı, Normandiya hersoqu və digər zadəganların dəfn olunduğu bir qəbiristanlıqla əhatə olunduğu bildirilir. 1571-ci ildə Osmanlının Kipri fəth etməsindən sonra Sarayönü meydanında ordu düşərgəsi quruldu və Karmelit kilsəsi əsgərlərin ibadətini asanlaşdırmaq üçün məscidə çevrildi. Bu dövrdə binanın xarici görünüşü Qotik üslubu əks etdirdiyi halda, daxili görünüşü klassik Osmanlı memarlığını sərgiləyirdi. Məscid bu dövrdə "Orduönü məscidi" adlandırılmışdır.
Daha sonralar Osmanlı hakimiyyəti dövründə ərazidə yeni bir məscid inşa edildi. Bu məscidin tikilmə tarixi üçün təsminlər müxtəlifdir: bəzi mənbələr məscidin inşaatını 1690-1691-ci illərdə Qılınc Əli paşaya aid edərkən, bəziləri də 1820-1824-cü illərdə, Əli Paşaya aid edir.
Məscidin içərisində Osmanlı memarlığının ənənəvi xüsusiyyətlərindən biri olan, iki iti tağ və bəzəksiz minarə ilə dəstəklənmiş dam var idi. 1873-cü ildə məscidi ziyarət etmiş A.L. Salvator məscidin həyətində yunan yazıları olan sarkofaqın olduğunu və namazdan əvvəl dəstəmaz üçün istifadə edildiyini yazmışdır. Sarkofaq 1980-ci ildə Heydərpaşa məscidinə həyətinə köçürüləcəkdi.
Məscid 1900-cü ilin yanvarında baş verən zəlzələ nəticəsində zərər gördü. Həmin il ingilis memar Fenton Atkinso hazırkı məscidin layihəsini hazırladı. İddialara görə Atkinson Əndəlüs xatirələrindən ilham almışdı. İndiki məscidin inşası 26 noyabr 1901-də başlamış və 1903-cü ildə başa çatmışdır.
1963-1964-cü illərdə Qanlı Milad adlanan icmalararası qarşıdurmadan sonra Kipr türklərinin rəsmi evlilik mərasimləri keçirəcək binası yox idi. Beləliklə məscid evlilik ofisinə çevrildi. İddialara görə döşəmədəki xalçalar çıxarılmış və məscidə skamyalar qoyulmuşdu. Tikili 2004-cü ildə, Türkiyənin milli qəzeti Zaman da daxil olmaqla mühafizəkar və mötədil İslamçı dairələrin təzyiqindən sonra yenidən məscidə çevrildi.
Memarlıq
Məscid Mavr memarlıq üslubunda dizayn edilmişdir və eyni zamanda bəzi Hindistan təsirlərini də özündə cəmləşdirir. Bununla birlikdə layihəsi düzbucaqlıdır və buna görə ənənəvi Kipr stilinə uyğundur. Xarici təsirləri aydın göstərən ön fasadı iti nal şəkilli tağlarla bölünmüş beş hissədən ibarətdir. Əvvəlki Osmanlı məscidindən olan minarə, daşdan və məscidin əsas hissəsindən ayrılmış dayaqlardan düzəldilmişdir.
İstinadlar
- Bağışkan, Tuncer. "Sarayönü Meydanı'nın uzak ve yakın geçmişi" (Turkish). Yeni Düzen. 3 avqust 2013. 2021-05-20 tarixində . İstifadə tarixi: 6 avqust 2015. (#empty_citation)
- Gürkan, Haşmet Muzaffer. Dünkü ve Bugünkü Lefkoşa (türk) (III). Galeri Kültür. 95–100. ISBN . (#empty_citation)
- "Sarayönü - Atatürk Square". Cypnet. 2022-06-09 tarixində . İstifadə tarixi: 6 avqust 2015. (#empty_citation)
- "KKTC'deki Sarayönü Camii'nin cemaat hasreti bitiyor" (Turkish). Milli Gazete. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 6 avqust 2015. (#empty_citation)
- (Turkish). Zaman. 2014-10-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 avqust 2015. (#empty_citation)
- Alasya, Halil Fikret. Kıbrıs // İslam Ansiklopedisi (türk). 25. Türk Diyanet Vakfı. 2012. səh. 385. 2015-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-20. (#empty_citation)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sarayonu mescidi turk Sarayonu Camii Simali Kipr Turk Respublikasinda Simali Nikosiyada yerlesen mescid Sarayonu meydanina cox yaxindir ve tarixen meydanda yerlesmisdir IslamSarayonu mescidiYerlesmesiOlke Simali KiprYeri Simali NikosiyaMemarliqUslubu Mavr memarligiSarayonu mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixFrazsiz arxeoloq Kamil Enlart mescidin yerlesdiyi yerde 14 ve 15 ci esrlerde Kipr kralligi ve Venesiya Respublikasi dovrunde karmelit kilsesinin movcud oldugunu soylemisdir Kilsenin bir gunbezi oldugu ve Quds krali Normandiya hersoqu ve diger zadeganlarin defn olundugu bir qebiristanliqla ehate olundugu bildirilir 1571 ci ilde Osmanlinin Kipri feth etmesinden sonra Sarayonu meydaninda ordu dusergesi quruldu ve Karmelit kilsesi esgerlerin ibadetini asanlasdirmaq ucun mescide cevrildi Bu dovrde binanin xarici gorunusu Qotik uslubu eks etdirdiyi halda daxili gorunusu klassik Osmanli memarligini sergileyirdi Mescid bu dovrde Orduonu mescidi adlandirilmisdir Daha sonralar Osmanli hakimiyyeti dovrunde erazide yeni bir mescid insa edildi Bu mescidin tikilme tarixi ucun tesminler muxtelifdir bezi menbeler mescidin insaatini 1690 1691 ci illerde Qilinc Eli pasaya aid ederken bezileri de 1820 1824 cu illerde Eli Pasaya aid edir Mescidin icerisinde Osmanli memarliginin enenevi xususiyyetlerinden biri olan iki iti tag ve bezeksiz minare ile desteklenmis dam var idi 1873 cu ilde mescidi ziyaret etmis A L Salvator mescidin heyetinde yunan yazilari olan sarkofaqin oldugunu ve namazdan evvel destemaz ucun istifade edildiyini yazmisdir Sarkofaq 1980 ci ilde Heyderpasa mescidine heyetine kocurulecekdi Mescid 1900 cu ilin yanvarinda bas veren zelzele neticesinde zerer gordu Hemin il ingilis memar Fenton Atkinso hazirki mescidin layihesini hazirladi Iddialara gore Atkinson Endelus xatirelerinden ilham almisdi Indiki mescidin insasi 26 noyabr 1901 de baslamis ve 1903 cu ilde basa catmisdir 1963 1964 cu illerde Qanli Milad adlanan icmalararasi qarsidurmadan sonra Kipr turklerinin resmi evlilik merasimleri kecirecek binasi yox idi Belelikle mescid evlilik ofisine cevrildi Iddialara gore dosemedeki xalcalar cixarilmis ve mescide skamyalar qoyulmusdu Tikili 2004 cu ilde Turkiyenin milli qezeti Zaman da daxil olmaqla muhafizekar ve motedil Islamci dairelerin tezyiqinden sonra yeniden mescide cevrildi MemarliqMescid Mavr memarliq uslubunda dizayn edilmisdir ve eyni zamanda bezi Hindistan tesirlerini de ozunde cemlesdirir Bununla birlikde layihesi duzbucaqlidir ve buna gore enenevi Kipr stiline uygundur Xarici tesirleri aydin gosteren on fasadi iti nal sekilli taglarla bolunmus bes hisseden ibaretdir Evvelki Osmanli mescidinden olan minare dasdan ve mescidin esas hissesinden ayrilmis dayaqlardan duzeldilmisdir IstinadlarBagiskan Tuncer Sarayonu Meydani nin uzak ve yakin gecmisi Turkish Yeni Duzen 3 avqust 2013 2021 05 20 tarixinde Istifade tarixi 6 avqust 2015 empty citation Gurkan Hasmet Muzaffer Dunku ve Bugunku Lefkosa turk III Galeri Kultur 95 100 ISBN 9963660037 empty citation Sarayonu Ataturk Square Cypnet 2022 06 09 tarixinde Istifade tarixi 6 avqust 2015 empty citation KKTC deki Sarayonu Camii nin cemaat hasreti bitiyor Turkish Milli Gazete 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 6 avqust 2015 empty citation Turkish Zaman 2014 10 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 avqust 2015 empty citation Alasya Halil Fikret Kibris Islam Ansiklopedisi turk 25 Turk Diyanet Vakfi 2012 seh 385 2015 04 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 20 empty citation