Sara Balabəy qızı Aşurbəyli (27 yanvar 1906, Bakı – 17 iyul 2001, Bakı) — Azərbaycan alimi, tarixçisi və şərqşünası, tarix elmləri doktoru (1966), Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi (1982), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1986).
Sara Aşurbəyli | |
---|---|
Sara Balabəy qızı Aşurbəyli | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Bakı, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (95 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Vətəndaşlığı | Rusiya İmperiyası→ AXC→ SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Elm sahəsi | Tarix |
Elmi dərəcəsi | |
İş yeri | AMEA Tarix İnstitutu |
Alma-mater | Azərbaycan Dövlət Universiteti |
Təhsili | |
Tanınır | Şirvan və orta əsr Bakı tarixinin tədqiqatçısı |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Sara Aşurbəyli 1906-cı il yanvarın 27-də Bakı şəhərində, Balabəy Aşurbəylinin ailəsində anadan olmuşdur. Bakının neft sənayeçilərindən olan Balabəy Aşurbəyli milyonçu Teymur bəy Aşurbəyovun oğlu idi.
1925-ci ildə İstanbulda Müqəddəs Janna d-Ark adına fransız kollecini, 1930-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq, 1941-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun xarici dillər fakültələrini, həmçinin Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbini (1941) bitirmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra Azərbaycan Dövlət Universitetində baş müəllim, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda dekan vəzifəsində çalışmışdır. Ali məktəblərdə Azərbaycan tarixi, Qərb və Şərq mədəniyyətləri haqqında mühazirələr oxumuşdur.
O, Yaxın və Orta Şərq xalqları tarixinin bilicisi olmaqla yanaşı, həm də rəssam və musiqiçi idi. Ağır təqib illərində yaşamaq üçün bu bilik və bacarıqlarından istifadə etmişdir. Sara xanım dram teatrında rəssam və dekorator, məktəbdə müəllim işləmiş, müəllimi Üzeyir Hacıbəyovun dəvəti ilə 15 il Konservatoriyada xarici dildən dərs demiş, eləcə də öz çəkdiyi rəsm əsərlərini sataraq dolanmışdır. Sərgilərdən birində onun "Göygöl" əsərini Meksika nümayəndələri almışlar. Bu əsər indi Meksika muzeylərindən birində saxlanır. 1946-cı ildə Sara xanım Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü seçilmişdir.
Sara Aşurbəyli sonralar Azərbaycan Tarixi Muzeyində Orta əsrlər tarixi şöbəsinin müdiri, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunda baş elmi işçi, Tarix İnstitutunda elmi katib, baş elmi işçi və aparıcı elmi işçi vəzifəsində işləmiş, 1993-cü ildən ömrünün sonuna qədər Akademiyanın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun aparıcı elmi işçisi olmuşdur.
O, "Bakının tarixinə dair oçerklər", "Orta əsrlərdə Azərbaycan və Hindistanın iqtisadi və mədəni əlaqələri" və "Şirvanşahlar dövlətinin tarixi" kitablarının müəllifidir. Bu tədqiqatlarına görə Sankt-Peterburqda tarix elmləri namizədi, Tbilisidə isə, 1966-cı ildə tarix elmləri doktoru adına layiq görülmüşdür. Azərbaycan tarixinə, mədəniyyətinə həsr etdiyi məqalələrinə, tədqiqatlarına görə isə o, Azərbaycan Dövlət mükafatı laureatı, "Şöhrət" ordeni və respublikanın əməkdar elm xadimi adı ilə mükafatlandırılmış, Xəzər Universiteti nin Fəxri Doktoru adını almışdır.
Görkəmli alim 2001-ci il iyulun 17-də 95 yaşında Bakıda vəfat etmişdir.
Mükafatları
- Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi — 02.12.1982
Əsərləri
- Aşurbəyli S. Bakı şəhərinin tarixi: Orta əsrlər dövrü. Bakı: Azərnəşr, 1998, 356 s.
- Aşurbəyli S. Şirvanşahlar dövləti (VI –XVI əsrlər). Bakı: Azərnəşr, 1997, 405 s.
- Azərbaycanın orta əsrlərdə Hindistanla iqtisadi və mədəni əlaqələri. "Elm" Nəşriyyatı, Bakı, 1990. 152 səh.
- Orta əsr Bakı (VIII — əvvəli.xıx в.в) tarixi oçerk. Аzərbaycan EA nəşriyyatı, Bakı 1964. 336 səh.
- Şirvan şəhərlərinin sosial-iqtisadi və siyasi tarixinin XVI–XVII ə. Azərbaycan MEA-nın tarix İnstitutunun arxivi. 250 səh.
- IX–X əsrlərdə Şirvanın xəritəsi.
Elmi məqalələri
- Azərbaycan haqqında Моdi bomdeyskiy professor. Yazıçı Jurnalı. V maаrif. 2 səh.
- Köhnə Bakının memarlıq abidələri. Yaz. "Öyrənilməsi yolu Azərbaycan", № 4, 5, Bakı, 1930. 4 səh.
- Calal Əsəd. Türkiyə incəsənət (resenziya). Yaz "öyrənilməsi Yolu Azərbaycan", № 5, Bakı, 1930. 1 səh.
- Bakı tarixindən. Materiallar dekabr (1944) sessiyasında SSRİ Азфан Xəbərləri, № 1, 1945. 2 səh.
- Azərbaycanın tarixindən Suraxanı atəşgah məbədinin memarlıq Abidələri, т.1, Moskva, 1946. 12 səh.
- Bakıda XVI–XVIII əsrlərə. Səyyahların təsvirlərə görə азерб.сср EA Xəbərləri, № 1, Bakı, 1947. 10 səh.
- Bakı Buxtasında (XIII o) "sualtı qalası". VII, s. tarix və fəlsəfə İnstitutunun əsərləri, Bakı, 1955. 13 səh.
- Qədim dövr və orta əsrlər dövrünün Azərbaycan heykəltəraşlıq Əsərləri Azərbaycan tarixi Muzeyinin, т.1, Bakı, 1956. 46 səh.
- Azərbaycanın (həmmüəllifi) tarixi abidələri Azərbaycan tarixi Muzeyi, Bakı, 1956. 150 səh.
- Azərbaycanın sənətkarlıq və ticarət şəhərləri ilkin orta əsrlərdə . Əsərləri Azərbaycan tarixi Muzeyinin, c.2, Bakı, 1957. 17 səh.
- Azərbaycanın (həmmüəllifi) tarixi abidələri Azərbaycan tarixi Muzeyi, Bakı, 1958. 148 səh.
- Çinlə orta əsrlər dövründə Azərbaycanın iqtisadi və mədəni əlaqələri mövzusunda Birinci Ümumittifaq şərqşünaslar. Məruzə və məlumatların tezisləri. Daşkənd, 1957. 2 səh.
- Çinlə ilk Ümumittifaq konfransının Materialları bakı şəhərində şərqşünasların orta əsrlər dövründə Azərbaycanın iqtisadi və mədəni əlaqələri. Daşkənddə, Daşkənd, 1958. 5 səh.
- Orta əsrlərdə Çin ilə Azərbaycanın iqtisadi və mədəni əlaqələri barədə bəzi məlumatlar Sovet çinşünaslıq, № 2, Moskva, 1958. 6 səh.
- Azərbaycan SSR EA Məruzələri, t. Bakı şəhər adları haqqında XIV əsr, № 9, Bakı, 1958. 6 səh.
- Əbd Ər-Rəşid Bakuvi XV –ci əsr azərbaycanlı alim-coğrafiyaşünas. EA-nın xəbərləri. SSR, № 5, Bakı, 1958. 8 səh.
- XVI əsr Azərbaycan incəsənətinə dair bəzi materiallar. Şərqşunaslıq institutu – xəbərlər c.1 Bakı, 1959. səh. 38.
- Səyahət-namə Evliyə Çələbi mənbəyi kimi XVII əsrin birinci yarısında Azərbaycan şəhərlərinin sosial-iqtisadi və siyasi həyatının öyrənilməsi üzrə ,SSRİ nümayəndə heyətinin məruzələri, şərqşünasların XXV ci beynəlxalq konqresi, Moskva, 1960. 12 səh.
Filmoqrafiya
- Böyük İpək Yolunda (film, 1986) (elmi məsləhətçi)
İstinadlar
- Sara Aşurbəyli // AlKindi.
- "Sara Aşurbəyli - Azərbaycan tarixşünaslığında əbədi yaşayan tədqiqatçı alim". https://azerbaijan-news.az. 1970-01-01. İstifadə tarixi: 2024-01-27.[ölü keçid]
- Qasımov, Xeyirbəy. "Vətən tarixinin görkəmli tədqiqatçısı". Azərbaycan qəzeti. 6 fevral 2016. səh. 7.
- "Sara Aşurbəyli: Bakı milyonçusunun "Quran" oxuya bilməyən qızının taleyi necə dəyişdi? - FOTO". Oxu.Az. 2020-02-14. 2024-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-01-27.
- Respublikanın elmi işçilərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 2 dekаbr 1982-ci il tarixli Fərmanı 2020-07-15 at the Wayback Machine — anl.az saytı
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Tarixi Portalı: Sara Aşurbəyli. Şirvanşahlar dövləti. "Əbilov, Zeynalov və oğulları". 2006, Bakı şəhəri, Nəşriyyat-Poliqrafiya Evinin mətbəəsi. — 1 və ya 2 2012-07-25 at the Wayback Machine
- Sara Aşurbəylinin həyatından ştrixlər[ölü keçid]
- Sara Aşurbəyli[ölü keçid]
- Sara Aşurbəyli dünyasını dəyişdi[ölü keçid]
- Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar — SİYAHI 2016-03-11 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sara Balabey qizi Asurbeyli 27 yanvar 1906 Baki 17 iyul 2001 Baki Azerbaycan alimi tarixcisi ve serqsunasi tarix elmleri doktoru 1966 Azerbaycan SSR emekdar elm xadimi 1982 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati laureati 1986 Sara AsurbeyliSara Balabey qizi AsurbeyliDogum tarixi 27 yanvar 1906Dogum yeri Baki Baki qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 17 iyul 2001 95 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi Rusiya Imperiyasi AXC SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi TarixElmi derecesi tarix elmleri doktoruIs yeri AMEA Tarix InstitutuAlma mater Azerbaycan Dovlet UniversitetiTehsili Baki Dovlet UniversitetiTaninir Sirvan ve orta esr Baki tarixinin tedqiqatcisiMukafatlari 19861996 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSara Asurbeyli usaqliqda Sara Asurbeyli 1906 ci il yanvarin 27 de Baki seherinde Balabey Asurbeylinin ailesinde anadan olmusdur Bakinin neft senayecilerinden olan Balabey Asurbeyli milyoncu Teymur bey Asurbeyovun oglu idi 1925 ci ilde Istanbulda Muqeddes Janna d Ark adina fransiz kollecini 1930 cu ilde Baki Dovlet Universitetinin serqsunasliq 1941 ci ilde Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Institutunun xarici diller fakultelerini hemcinin Azerbaycan Ressamliq Mektebini 1941 bitirmisdir Ali tehsilini basa vurduqdan sonra Azerbaycan Dovlet Universitetinde bas muellim Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Institutunda dekan vezifesinde calismisdir Ali mekteblerde Azerbaycan tarixi Qerb ve Serq medeniyyetleri haqqinda muhazireler oxumusdur O Yaxin ve Orta Serq xalqlari tarixinin bilicisi olmaqla yanasi hem de ressam ve musiqici idi Agir teqib illerinde yasamaq ucun bu bilik ve bacariqlarindan istifade etmisdir Sara xanim dram teatrinda ressam ve dekorator mektebde muellim islemis muellimi Uzeyir Hacibeyovun deveti ile 15 il Konservatoriyada xarici dilden ders demis elece de oz cekdiyi resm eserlerini sataraq dolanmisdir Sergilerden birinde onun Goygol eserini Meksika numayendeleri almislar Bu eser indi Meksika muzeylerinden birinde saxlanir 1946 ci ilde Sara xanim Azerbaycan Ressamlar Ittifaqinin uzvu secilmisdir Sara Asurbeyli sonralar Azerbaycan Tarixi Muzeyinde Orta esrler tarixi sobesinin mudiri Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Serqsunasliq Institutunda bas elmi isci Tarix Institutunda elmi katib bas elmi isci ve aparici elmi isci vezifesinde islemis 1993 cu ilden omrunun sonuna qeder Akademiyanin Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun aparici elmi iscisi olmusdur O Bakinin tarixine dair ocerkler Orta esrlerde Azerbaycan ve Hindistanin iqtisadi ve medeni elaqeleri ve Sirvansahlar dovletinin tarixi kitablarinin muellifidir Bu tedqiqatlarina gore Sankt Peterburqda tarix elmleri namizedi Tbiliside ise 1966 ci ilde tarix elmleri doktoru adina layiq gorulmusdur Azerbaycan tarixine medeniyyetine hesr etdiyi meqalelerine tedqiqatlarina gore ise o Azerbaycan Dovlet mukafati laureati Sohret ordeni ve respublikanin emekdar elm xadimi adi ile mukafatlandirilmis Xezer Universiteti nin Fexri Doktoru adini almisdir Gorkemli alim 2001 ci il iyulun 17 de 95 yasinda Bakida vefat etmisdir Sara Asurbeylinin Bakida yasadigi eviMukafatlariAzerbaycan SSR emekdar elm xadimi 02 12 1982EserleriAsurbeyli S Baki seherinin tarixi Orta esrler dovru Baki Azernesr 1998 356 s Asurbeyli S Sirvansahlar dovleti VI XVI esrler Baki Azernesr 1997 405 s Azerbaycanin orta esrlerde Hindistanla iqtisadi ve medeni elaqeleri Elm Nesriyyati Baki 1990 152 seh Orta esr Baki VIII evveli xix v v tarixi ocerk Azerbaycan EA nesriyyati Baki 1964 336 seh Sirvan seherlerinin sosial iqtisadi ve siyasi tarixinin XVI XVII e Azerbaycan MEA nin tarix Institutunun arxivi 250 seh IX X esrlerde Sirvanin xeritesi Elmi meqaleleriAzerbaycan haqqinda Modi bomdeyskiy professor Yazici Jurnali V maarif 2 seh Kohne Bakinin memarliq abideleri Yaz Oyrenilmesi yolu Azerbaycan 4 5 Baki 1930 4 seh Calal Esed Turkiye incesenet resenziya Yaz oyrenilmesi Yolu Azerbaycan 5 Baki 1930 1 seh Baki tarixinden Materiallar dekabr 1944 sessiyasinda SSRI Azfan Xeberleri 1 1945 2 seh Azerbaycanin tarixinden Suraxani atesgah mebedinin memarliq Abideleri t 1 Moskva 1946 12 seh Bakida XVI XVIII esrlere Seyyahlarin tesvirlere gore azerb ssr EA Xeberleri 1 Baki 1947 10 seh Baki Buxtasinda XIII o sualti qalasi VII s tarix ve felsefe Institutunun eserleri Baki 1955 13 seh Qedim dovr ve orta esrler dovrunun Azerbaycan heykelterasliq Eserleri Azerbaycan tarixi Muzeyinin t 1 Baki 1956 46 seh Azerbaycanin hemmuellifi tarixi abideleri Azerbaycan tarixi Muzeyi Baki 1956 150 seh Azerbaycanin senetkarliq ve ticaret seherleri ilkin orta esrlerde Eserleri Azerbaycan tarixi Muzeyinin c 2 Baki 1957 17 seh Azerbaycanin hemmuellifi tarixi abideleri Azerbaycan tarixi Muzeyi Baki 1958 148 seh Cinle orta esrler dovrunde Azerbaycanin iqtisadi ve medeni elaqeleri movzusunda Birinci Umumittifaq serqsunaslar Meruze ve melumatlarin tezisleri Daskend 1957 2 seh Cinle ilk Umumittifaq konfransinin Materiallari baki seherinde serqsunaslarin orta esrler dovrunde Azerbaycanin iqtisadi ve medeni elaqeleri Daskendde Daskend 1958 5 seh Orta esrlerde Cin ile Azerbaycanin iqtisadi ve medeni elaqeleri barede bezi melumatlar Sovet cinsunasliq 2 Moskva 1958 6 seh Azerbaycan SSR EA Meruzeleri t Baki seher adlari haqqinda XIV esr 9 Baki 1958 6 seh Ebd Er Resid Bakuvi XV ci esr azerbaycanli alim cografiyasunas EA nin xeberleri SSR 5 Baki 1958 8 seh XVI esr Azerbaycan incesenetine dair bezi materiallar Serqsunasliq institutu xeberler c 1 Baki 1959 seh 38 Seyahet name Evliye Celebi menbeyi kimi XVII esrin birinci yarisinda Azerbaycan seherlerinin sosial iqtisadi ve siyasi heyatinin oyrenilmesi uzre SSRI numayende heyetinin meruzeleri serqsunaslarin XXV ci beynelxalq konqresi Moskva 1960 12 seh FilmoqrafiyaBoyuk Ipek Yolunda film 1986 elmi meslehetci IstinadlarSara Asurbeyli AlKindi Sara Asurbeyli Azerbaycan tarixsunasliginda ebedi yasayan tedqiqatci alim https azerbaijan news az 1970 01 01 Istifade tarixi 2024 01 27 olu kecid Qasimov Xeyirbey Veten tarixinin gorkemli tedqiqatcisi Azerbaycan qezeti 6 fevral 2016 seh 7 Sara Asurbeyli Baki milyoncusunun Quran oxuya bilmeyen qizinin taleyi nece deyisdi FOTO Oxu Az 2020 02 14 2024 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2024 01 27 Respublikanin elmi iscilerine Azerbaycan SSR fexri adlari verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 2 dekabr 1982 ci il tarixli Fermani 2020 07 15 at the Wayback Machine anl az saytiXarici kecidlerAzerbaycan Tarixi Portali Sara Asurbeyli Sirvansahlar dovleti Ebilov Zeynalov ve ogullari 2006 Baki seheri Nesriyyat Poliqrafiya Evinin metbeesi 1 ve ya 2 2012 07 25 at the Wayback Machine Sara Asurbeylinin heyatindan strixler olu kecid Sara Asurbeyli olu kecid Sara Asurbeyli dunyasini deyisdi olu kecid Azerbaycan tarixinde iz qoyan qadinlar SIYAHI 2016 03 11 at the Wayback MachineHemcinin baxAsurbeyovlar