Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səmərqənd Dövlət Universiteti (özb. Samarqand davlat universiteti) — Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində ali təhsil müəssisəsi. Özbəkistanın və Mərkəzi Asiyanın ən qədim universitetlərindən biri, Özbəkistanın ikinci böyük universiteti (Daşkənddəki sonra). Universitetin binaları və çoxsaylı korpusları Səmərqənd şəhərinin mərkəzi hissəsində, Universitet bulvarında və ətrafında yerləşir.
| Səmərqənd Dövlət Universiteti Samarkand state university emblem.jpg | |
|---|---|
| özb. Samarqand davlat universiteti (SamDU) | |
 SamDU rektorluğu XIX binasında yerləşir | |
 | |
| Əvvəlki adları | 1927-1930: Özbək Pedaqoji İnstitutu 1930-1933: Özbəkistan Dövlət Pedaqoji Akademiyası 1933-1941: Özbəkistan Dövlət Universiteti 1944-1961: Əlişir Nəvai adına Özbəkistan Dövlət Universiteti 1961-2016: Əlişir Nəvai adına Səmərqənd Dövlət Universiteti 2016-ci il: Səmərqənd Dövlət Universiteti |
| Əsası qoyulub | 22 yanvar 1927-ci il |
| Tip | Dövlət |
| Rektor | Rüstəm Xolmuradov |
| Tələbə sayı | 6000 |
| Bakalavr sayı | var |
| Magistrant sayı | var |
| Aspirant sayı | var |
| Doktor sayı | var |
| Müəllim sayı | 950 |
| Şəhər | Səmərqənd |
| Ölkə | |
| Ünvan | 140104, Özbəkistan Respublikası, Səmərqənd şəhəri, Universitet Bulvarı, 15 |
| Sayt | samdu.uz |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Özbəkistan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Şurasının 22 yanvar 1927-ci il tarixli fərmanı ilə Özbəkistan SSR-in paytaxtı — Səmərqənddə Özbək Pedaqoji İnstitutu təşkil edildi (1925–1930-cu illərdə Özbəkistan SSR-in paytaxtı Səmərqənd idi). Bu təhsil ocağı Sovet Orta Asiyadakı ilk ali təhsil müəssisələrindən biri idi. İnstitutun təşkili və inkişafı üçün Səmərqəndə, əsasən Moskva, Leninqrad və Kiyevdən SSRİ-nin Avropa hissəsindən professor və müəllimlər göndərildi. Universitetin qurucuları Sədrəddin Ayni, K. Abdullayev, V. L. Vyatkin və başqaları var idi.
İnstitutun ilk direktoru Nikolay Alekseyeviş Merkuloviç idi. Növbəti rektorlar A. Mustokayev, A. V. Kozırev olmuşdular.
1930-cu ildə təhsil müəssisəsi Özbəkistan Dövlət Pedaqoji Akademiyası adlandırıldı və bir qədər genişləndirildi. İlk rektoru, sonradan Stalin repressiyalarının qurbanı olan Qazaxıstanın Karnak kəndinin vətəndaşı Kərim Abdulaev (1931–1935) idi. 1933-cü ildə Pedaqoji Akademiyanın və Özbəkistan Dövlət Tibb İnstitutunun bazasında Sovet Orta Asiyanın ən böyük universitetlərindən birinə çevrilən Özbəkistan Dövlət Universiteti təşkil edildi.
1930–1940-cı illərdə cədidçilik hərəkatının Əbdürrauf Fitrət, Qazi Alim Yunusov, Sıddıkiy Adjzi, Saidrasul Said Azizi kimi qabaqcıl nümayəndələri və eyni zamanda aspiranturanı bitirən M. Abdulkasymov, V. Abdullaev, M. Muminov, M. Sobirov, U. Tursunov, İbrahim Muminov, S. Umerov, R. İskəndərov, A. Yakubov, C. Kabilov universitetin müəllim-professor heyətinin tərkibinə daxil oldular.
1941-ci ildə 1460-cı illərdə Səmərqənd mədrəsəsində oxuyan dahi türk şairi, filosofu, Teymurilər Xorasanının dövlət xadimi — Əlişir Nəvainin 500 illiyi ilə əlaqədar olaraq Özbəkistan Dövlət Universitetinin adı verildi. Elə 1941-ci ildə də Böyük Vətən müharibəsinin başlaması səbəbindən universitet bağlandı. 1941–1944-cü illərdə de-fakto Səmərqənd Universiteti müvəqqəti olaraq Daşkənd Dövlət Universiteti ilə birləşdirildi.
Yenidən bərpası
1944-cü ildə Musa Muminovun təşəbbüsü və İosif Stalinin dəstəyi ilə universitet bərpa edildi. 1944–1951-ci illərdə M. Muminov görkəmli alimləri: S. Ayni, U. Tursunov, İ. Kukles, R. İskəndərov, İ. İ. Umnyakov, və başqaları kimi aparıcı alimləri universitetə cəlb edən rektor idi. O, həmçinin universitetin müəllim-professor heyətini Moskva və Leninqrad kimi elm mərkəzlərinə ezamiyyətə göndərilməsini təşkil edirdi.
1950-ci illərdən başlayaraq, universitetdə təhsil özbək dilində aparılmağa başlandı. 1961-ci ildə Özbəkistan Dövlət Universiteti Səmərqənd Dövlət Universiteti adlandırıldı. Həmçinin unuversitet Əlişir Nəvainin adını daşıyırdı.
Müxtəlif illərdə universitetin divarlarından onlarla böyük dövlət, mədəniyyət və elm xadimi, yazıçı və şair çıxmışdır. Bunlardan ən məşhurları Şərəf Rəşidov, Həmid Alimcan, Akademik İbrahim Muminov, Uyğun, Akademik Yəhya Gülyamov, Məhəmməd Asimi, Abdullo Qani, Mirtemir, Usman Nəsir, Manzura Sobirova, Xabib Yusufi, Vyaçeslav Skvortsov, Əbulikas Tixonov, Ayaçeslav Skvortsov, Narzikulov, Andrey Pak, Şakir Səlim, Maqalim Sübxankulov, Zarema Katuşeva, Həsən Pulat, Utkir Rəşid, Əlişir Xodjaev, Rano Uzakova, Ədhəm Həmdam, Şükür Sadullo, Amin Umarov və başqalarıdır.
Səmərqənd Dövlət Universitetinin "SamDU-nun Elmi Bülleteni" adlı jurnal şəklində öz nəşri var. Jurnal ildə 6 dəfə rus və özbək dillərində nəşr olunur. 2016-cı ilin may ayında Əlişir Nəvainin adı universitetin adından çıxarıldı. Bu qərar yeni bir universitetin — Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetinin açılışı ilə əlaqədar qəbul edildi.
1994-cü ildə SamDU-nun Xarici Dillər Fakültəsinin bazasında ilk rektoru Yu. N. Abdullayev olan Səmərqənd Dövlət Xarici Dillər İnstitutu yaradıldı.
Fakültələr
Hazırda Səmərqənd Dövlət Universiteti 10 fakültədən ibarətdir:
- Təbii Elmləri;
- Biologiya;
- Kimya;
- Coğrafiya;
- Tarix;
- Mexanika və Riyaziyyat;
- Pedaqoqika;
- Peşə təhsili;
- Sosial-iqtisadi;
- Özbək filologiyası;
- Fiziki;
- Bədən tərbiyəsi;
- Filologiya;
- Rus filologiyası;
- Tacik filologiyası.
Rəhbərlik
- 1944–1951 — Rektor Musa Muminoviç Muminov
- 1972–1985 — Rektor Akademik Əkbər Kasımoviç Ataxodjayev
- 1985–1987 — rektor akademik Şavkat Alimov
- 1987–1992 — Rektor Prof. Mavlon Dzurakulov
- 1992–1995 — Rektor Akademik Tolib Musayeviç Muminov
- 1995–1996 — və. haqqında. Rektor M. Nuşarov
- 1996–1999 — Rektor Akademik C. Səttarov
- 2004–2011 — Rektor Prof. T. Ş. Şirinov
- 2011–2015 — Rektor professor Uluqbek Taşkenbayev
- 2015–2016 — Rektor Prof. Alimcan Xolmuhammedov
- 2016-cı ilin payızından universitetin rektoru texnika elmləri doktoru, professor — 1999–2003-cü illərdə də bu universitetə rəhbərlik edən Rüstəm Xolmuradovdur.
SamDU
- Səmərqənd Dövlət Universitetinin Zoologiya Muzeyi
- Səmərqənd Dövlət Universitetinin Tarix Muzeyi
- Səmərqənd Dövlət Universitetinin Arxeologiya Muzeyi
- Səmərqənd Dövlət Universitetindəki Əlişir Nəvai Muzeyi
- Səmərqənd Dövlət Universitetinin Nəbatat bağı
- Səmərqənd Dövlət Universitetinin Oranjireyası
Xarici keçidlər
- samdu.uz — Официальный сайт СамГУ
İstinadlar
- . 2021-07-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-18.
- Ibodulla Mirzayev. uz:OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Semerqend Dovlet Universiteti ozb Samarqand davlat universiteti Ozbekistanin Semerqend seherinde ali tehsil muessisesi Ozbekistanin ve Merkezi Asiyanin en qedim universitetlerinden biri Ozbekistanin ikinci boyuk universiteti Daskenddeki sonra Universitetin binalari ve coxsayli korpuslari Semerqend seherinin merkezi hissesinde Universitet bulvarinda ve etrafinda yerlesir Semerqend Dovlet Universiteti Samarkand state university emblem jpgozb Samarqand davlat universiteti SamDU SamDU rektorlugu XIX binasinda yerlesir39 38 30 sm e 66 57 51 s u Evvelki adlari 1927 1930 Ozbek Pedaqoji Institutu 1930 1933 Ozbekistan Dovlet Pedaqoji Akademiyasi 1933 1941 Ozbekistan Dovlet Universiteti 1944 1961 Elisir Nevai adina Ozbekistan Dovlet Universiteti 1961 2016 Elisir Nevai adina Semerqend Dovlet Universiteti 2016 ci il Semerqend Dovlet UniversitetiEsasi qoyulub 22 yanvar 1927 ci ilTip DovletRektor Rustem XolmuradovTelebe sayi 6000Bakalavr sayi varMagistrant sayi varAspirant sayi varDoktor sayi varMuellim sayi 950Seher SemerqendOlke OzbekistanUnvan 140104 Ozbekistan Respublikasi Semerqend seheri Universitet Bulvari 15Sayt samdu uz Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiOzbekistan SSR Kommunist Partiyasi Merkezi Surasinin 22 yanvar 1927 ci il tarixli fermani ile Ozbekistan SSR in paytaxti Semerqendde Ozbek Pedaqoji Institutu teskil edildi 1925 1930 cu illerde Ozbekistan SSR in paytaxti Semerqend idi Bu tehsil ocagi Sovet Orta Asiyadaki ilk ali tehsil muessiselerinden biri idi Institutun teskili ve inkisafi ucun Semerqende esasen Moskva Leninqrad ve Kiyevden SSRI nin Avropa hissesinden professor ve muellimler gonderildi Universitetin quruculari Sedreddin Ayni K Abdullayev V L Vyatkin ve basqalari var idi Institutun ilk direktoru Nikolay Alekseyevis Merkulovic idi Novbeti rektorlar A Mustokayev A V Kozirev olmusdular 1930 cu ilde tehsil muessisesi Ozbekistan Dovlet Pedaqoji Akademiyasi adlandirildi ve bir qeder genislendirildi Ilk rektoru sonradan Stalin repressiyalarinin qurbani olan Qazaxistanin Karnak kendinin vetendasi Kerim Abdulaev 1931 1935 idi 1933 cu ilde Pedaqoji Akademiyanin ve Ozbekistan Dovlet Tibb Institutunun bazasinda Sovet Orta Asiyanin en boyuk universitetlerinden birine cevrilen Ozbekistan Dovlet Universiteti teskil edildi 1930 1940 ci illerde cedidcilik herekatinin Ebdurrauf Fitret Qazi Alim Yunusov Siddikiy Adjzi Saidrasul Said Azizi kimi qabaqcil numayendeleri ve eyni zamanda aspiranturani bitiren M Abdulkasymov V Abdullaev M Muminov M Sobirov U Tursunov Ibrahim Muminov S Umerov R Iskenderov A Yakubov C Kabilov universitetin muellim professor heyetinin terkibine daxil oldular 1941 ci ilde 1460 ci illerde Semerqend medresesinde oxuyan dahi turk sairi filosofu Teymuriler Xorasaninin dovlet xadimi Elisir Nevainin 500 illiyi ile elaqedar olaraq Ozbekistan Dovlet Universitetinin adi verildi Ele 1941 ci ilde de Boyuk Veten muharibesinin baslamasi sebebinden universitet baglandi 1941 1944 cu illerde de fakto Semerqend Universiteti muveqqeti olaraq Daskend Dovlet Universiteti ile birlesdirildi Yeniden berpasi 1944 cu ilde Musa Muminovun tesebbusu ve Iosif Stalinin desteyi ile universitet berpa edildi 1944 1951 ci illerde M Muminov gorkemli alimleri S Ayni U Tursunov I Kukles R Iskenderov I I Umnyakov ve basqalari kimi aparici alimleri universitete celb eden rektor idi O hemcinin universitetin muellim professor heyetini Moskva ve Leninqrad kimi elm merkezlerine ezamiyyete gonderilmesini teskil edirdi 1950 ci illerden baslayaraq universitetde tehsil ozbek dilinde aparilmaga baslandi 1961 ci ilde Ozbekistan Dovlet Universiteti Semerqend Dovlet Universiteti adlandirildi Hemcinin unuversitet Elisir Nevainin adini dasiyirdi Muxtelif illerde universitetin divarlarindan onlarla boyuk dovlet medeniyyet ve elm xadimi yazici ve sair cixmisdir Bunlardan en meshurlari Seref Residov Hemid Alimcan Akademik Ibrahim Muminov Uygun Akademik Yehya Gulyamov Mehemmed Asimi Abdullo Qani Mirtemir Usman Nesir Manzura Sobirova Xabib Yusufi Vyaceslav Skvortsov Ebulikas Tixonov Ayaceslav Skvortsov Narzikulov Andrey Pak Sakir Selim Maqalim Subxankulov Zarema Katuseva Hesen Pulat Utkir Resid Elisir Xodjaev Rano Uzakova Edhem Hemdam Sukur Sadullo Amin Umarov ve basqalaridir Semerqend Dovlet Universitetinin SamDU nun Elmi Bulleteni adli jurnal seklinde oz nesri var Jurnal ilde 6 defe rus ve ozbek dillerinde nesr olunur 2016 ci ilin may ayinda Elisir Nevainin adi universitetin adindan cixarildi Bu qerar yeni bir universitetin Elisir Nevai adina Daskend Dovlet Ozbek Dili ve Edebiyyati Universitetinin acilisi ile elaqedar qebul edildi 1994 cu ilde SamDU nun Xarici Diller Fakultesinin bazasinda ilk rektoru Yu N Abdullayev olan Semerqend Dovlet Xarici Diller Institutu yaradildi FakultelerKitabxana binasiBiologiya fakultesinin binasi Zoologiya muzeyi de burda yerlesir Hazirda Semerqend Dovlet Universiteti 10 fakulteden ibaretdir Tebii Elmleri Biologiya Kimya Cografiya Tarix Mexanika ve Riyaziyyat Pedaqoqika Pese tehsili Sosial iqtisadi Ozbek filologiyasi Fiziki Beden terbiyesi Filologiya Rus filologiyasi Tacik filologiyasi Rehberlik1944 1951 Rektor Musa Muminovic Muminov 1972 1985 Rektor Akademik Ekber Kasimovic Ataxodjayev 1985 1987 rektor akademik Savkat Alimov 1987 1992 Rektor Prof Mavlon Dzurakulov 1992 1995 Rektor Akademik Tolib Musayevic Muminov 1995 1996 ve haqqinda Rektor M Nusarov 1996 1999 Rektor Akademik C Settarov 2004 2011 Rektor Prof T S Sirinov 2011 2015 Rektor professor Uluqbek Taskenbayev 2015 2016 Rektor Prof Alimcan Xolmuhammedov 2016 ci ilin payizindan universitetin rektoru texnika elmleri doktoru professor 1999 2003 cu illerde de bu universitete rehberlik eden Rustem Xolmuradovdur SamDU Semerqend Dovlet Universitetinin Zoologiya Muzeyi Semerqend Dovlet Universitetinin Tarix Muzeyi Semerqend Dovlet Universitetinin Arxeologiya Muzeyi Semerqend Dovlet Universitetindeki Elisir Nevai Muzeyi Semerqend Dovlet Universitetinin Nebatat bagi Semerqend Dovlet Universitetinin OranjireyasiXarici kecidlersamdu uz Oficialnyj sajt SamGUIstinadlar 2021 07 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 18 Ibodulla Mirzayev uz OʻzME Birinchi jild Toshkent 2000 yil