Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rəşid Əliməmməd oğlu Yusifov (rusca: Рашид Алимамед-оглы Юсупов, gürcücə: რაშიდ ალიმამედ–ოღლი იუსიპოვი, 1 sentyabr 1900, Məscidli Görarxı, Borçalı qəzası – 25 fevral 1982, Bakı) — pəhləvan, atlet, klassik güləş və sirk ustası, Azərbaycan SSR xalq artisti (1980).
| Rəşid Yusifov | |
|---|---|
 | |
| Digər adları | Rəşid Yusubov, Rəşid Yusibov |
| Doğum tarixi | 1 sentyabr 1900 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 fevral 1982 (81 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | güləşçi, sirk ustası |
| Mükafatları |   |
Həyatı
Rəşid Yusifov 1900-cü ildə Borçalı mahalının Gorarxı kəndində (indiki Gürcüstanın Marneuli rayonun () kəndi) dünyaya göz açıb. Uşaqlığı əsasən Borçalıda, və Tiflisdə keçib.
1910–1912-ci illərdə kəndində fəaliyyət göstərən dini məktəbdə təhsil alıb. Gəncliyindən Rəşid Yusifov heyrətamiz fiziki gücü ilə seçilib. 15 yaşında ikən dəfələrlə Rəşid Yusifovun yalın əllə canavar boğduğu indi də , eləcə də Borçalıda danışılır. Gəncliyi daha sonra Tiflisdə keçmişdir. Atası Əliməmməd sonradan Tiflisin məhəlləsində məskunlaşmışdır. 1914–1915-ci illərdə təhsilini Tiflisdə yenə dini məktəbdə davam etdirmişdir.
1915-ci ildən etibarən Rəşid Yusifov Tiflisdə müxtəlif sirklərdə pənləvan kimi çıxış etməyə başlamışdır. 1916-cı ildə bir sirk səhnəsi zamanı Rəşid Yusifov gürcü pəhləvanı Pavliyaşvilini güləşdı məğlub edir. Bu zaman R. Yusifova diqqət göstərən məşhur gürcü güləş ustası Maysuradze onu öz məşqlərinə dəvət edir.
1916–1917-ci illərdə Rəşid Yusifov təcrübəli güləşçilər Maysuradze və Yemelyanovun tələbəsi olur. Daha sonra Rəşid Yusifovun məşqlərinə güləş üzrə dünya çempionu, "Parisin şarfının fəxri sahibi" titulunu daşıyan Karazakumov rəhbərlik edir.
1919-cu ildə Rəşib Yusifovun fiziki-idman hazırlığı təcrübəli gürcü idmançısı Lado Kavsadze rəhbərliyi altında davam edir
1919-cu ildən etibarən Rəşid Yusifovun peşəkar pəhləvan fəaliyyəti başlayır. 1919-cu ildə Tiflisdə məşhur gürcü güləş ustası, pəhləvan David Beriaşvili üzərində qələbə çalır. 1920-ci ildə yenə Tiflisdə Osmanlı imperiyasının məşhur pəhlavanı Mustafa Xamırçı üzərində parlaq qələbə qazandı. Mustafa Xamırçı üzərində qələbə Rəşid Yusifovun pəhləvan kimi şöhrətini daha da artırdı. 1920-ci ildə Moskvada turnirlərdə qazandığı qələbələrin şərəfinə Rəşid Yusifova "Qafqaz çempionu" fəxri adı verildi. Qeyri-rəsmi olaraq isə Rəşid Yusifova "Qafqaz Şiri" deyilməyə başladı. 1924-cü ildə Tiflis sirkində keçirilən turnirdə Rəşid Yusifov Fransalı pəhləvan, "Fransız güləşinin texniki" adlandırılan Petr Paraşek üzərində 17 saniyə ərzində inanılmaz qələbə qazandı. 1924-cü ilin mayında Rəşid Yusifov Almaniyalı güləş ustası Abek Andersonu məğlub etdi. Bu turnir zamanı Rəşid Behbudova gürcü kinorejissoru İ. Perestiani "Üç həyat", "Qaçaq Arsen" və "Tariyel Mklavadzenin işi" filmlərində rollarda iştirak etməyi təklif etdi. 1924-cü ilin sonlarında Rəşid Yusifov Azərbaycan SSR Mərkəzi İcrayyə Komitəsinin sədri Mir Bəşir Qasımov tərəfindən Azərbaycana, Bakı sirkində fəaliyyət göstərməyə dəvət olunur. 1925-ci ildən Rəşid Yusifovun pəhləvan karyerasının Bakı dövrü başlayır. 1929-cu ildə o, Azərbaycan SSR adından Aşqabad (Türkistan MSSR) sirkində görüş zamanı məşhur fransız pəhləvan Nikolye Bredix üzərində qələbə qazanmışdır. Aşqabad sirkində Rəşid Yusifov həmçinin türkmən pəhləvanı Başkirovu və rus güləşçisi Şatskini də məğlubiyyətə uğratmışdır. 1933-cü ildə etibarən Rəşid Yusifov truppasında müxtəlif qastrollarda çıxış etməyə başlamışdır. Bu zaman həmçinin rus pəhləvanı İvan Poddubnı onun məşqlərinə rəhbərlik etmişdir. 1934-cü ildən etibarən Rəşid Yusifov Türkiyəli pəhləvan Kara Yusif, Almaniyalı pəhləvan Rudolf Albert, ABŞ pəhləvanları Çembers Tsips və Frenk Qud üzərlərində parlaq qələbə qazanaraq, onları güləş zamanı məğlubiyyətə uğratmışdır. Almaniyalı pəhləvan Rudolf Alberti məğlub etməsi hətta o zamankı Rexskansler Adolf Hitleriə məruzə edilmiş və onun alman pəhləvanın məğlub olmasına ciddi qəzəbi tutmuşdur. Rəşid Yusifovun pəhləvan və güləş karyerası 1958-ci ilə qədər davam etmişdir. 1950-ci il martın 8-dən 11-nə qədər Bakı dövlət sirkində keçirilən klassik güləş üzrə yarışlarda Rəşid Yusifov 14 qələbə qazanmış, 2 oyunu heç-heçə qurtarmışdır. 1958-ci ildən etibarən peşəkar fəaliyyətini dayandırmış, əməyini güləş üzrə idmançıların hazırlanmasına sərf etmişdir. Təqaüdə çıxdıqdan sonra ölümünə qədər Bakıda yaşamışdır.
Fəxri adları
- "Qafqaz çempionu" — 1920, Moskva
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 2 fevral 1957, Bakı
- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı — 20 aprel 1957, Bakı
- SSRİ İdman Komitəsinin Fəxri fərmanı — 1958, Moskva
- Gənclərin Ümumdünya 6-cı Festivalının Fəxri fərmanı — 1958, Moskva
- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 17 oktyabr 1980, Bakı
İstinadlar
- Savalan Fərəcov. . karabakhmedia.az. 24 iyun 2016. 2016-07-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 iyun 2016.
Mənbə
- Məmməd Sarvan, "Ulu Borçalı" – Bakı, Elm 1998 − 370s. İSBN 5-8066-0850-6
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Resid Elimemmed oglu Yusifov rusca Rashid Alimamed ogly Yusupov gurcuce რაშიდ ალიმამედ ოღლი იუსიპოვი 1 sentyabr 1900 Mescidli Gorarxi Borcali qezasi 25 fevral 1982 Baki pehlevan atlet klassik gules ve sirk ustasi Azerbaycan SSR xalq artisti 1980 Resid YusifovDiger adlari Resid Yusubov Resid YusibovDogum tarixi 1 sentyabr 1900 1900 09 01 Dogum yeri Mescidli Gorarxi Borcali qezasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 25 fevral 1982 1982 02 25 81 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIFealiyyeti gulesci sirk ustasiMukafatlari 1980HeyatiResid Yusifov 1900 cu ilde Borcali mahalinin Gorarxi kendinde indiki Gurcustanin Marneuli rayonun kendi dunyaya goz acib Usaqligi esasen Borcalida ve Tiflisde kecib 1910 1912 ci illerde kendinde fealiyyet gosteren dini mektebde tehsil alib Gencliyinden Resid Yusifov heyretamiz fiziki gucu ile secilib 15 yasinda iken defelerle Resid Yusifovun yalin elle canavar bogdugu indi de elece de Borcalida danisilir Gencliyi daha sonra Tiflisde kecmisdir Atasi Elimemmed sonradan Tiflisin mehellesinde meskunlasmisdir 1914 1915 ci illerde tehsilini Tiflisde yene dini mektebde davam etdirmisdir 1915 ci ilden etibaren Resid Yusifov Tiflisde muxtelif sirklerde penlevan kimi cixis etmeye baslamisdir 1916 ci ilde bir sirk sehnesi zamani Resid Yusifov gurcu pehlevani Pavliyasvilini gulesdi meglub edir Bu zaman R Yusifova diqqet gosteren meshur gurcu gules ustasi Maysuradze onu oz mesqlerine devet edir 1916 1917 ci illerde Resid Yusifov tecrubeli gulesciler Maysuradze ve Yemelyanovun telebesi olur Daha sonra Resid Yusifovun mesqlerine gules uzre dunya cempionu Parisin sarfinin fexri sahibi titulunu dasiyan Karazakumov rehberlik edir 1919 cu ilde Resib Yusifovun fiziki idman hazirligi tecrubeli gurcu idmancisi Lado Kavsadze rehberliyi altinda davam edir 1919 cu ilden etibaren Resid Yusifovun pesekar pehlevan fealiyyeti baslayir 1919 cu ilde Tiflisde meshur gurcu gules ustasi pehlevan David Beriasvili uzerinde qelebe calir 1920 ci ilde yene Tiflisde Osmanli imperiyasinin meshur pehlavani Mustafa Xamirci uzerinde parlaq qelebe qazandi Mustafa Xamirci uzerinde qelebe Resid Yusifovun pehlevan kimi sohretini daha da artirdi 1920 ci ilde Moskvada turnirlerde qazandigi qelebelerin serefine Resid Yusifova Qafqaz cempionu fexri adi verildi Qeyri resmi olaraq ise Resid Yusifova Qafqaz Siri deyilmeye basladi 1924 cu ilde Tiflis sirkinde kecirilen turnirde Resid Yusifov Fransali pehlevan Fransiz gulesinin texniki adlandirilan Petr Parasek uzerinde 17 saniye erzinde inanilmaz qelebe qazandi 1924 cu ilin mayinda Resid Yusifov Almaniyali gules ustasi Abek Andersonu meglub etdi Bu turnir zamani Resid Behbudova gurcu kinorejissoru I Perestiani Uc heyat Qacaq Arsen ve Tariyel Mklavadzenin isi filmlerinde rollarda istirak etmeyi teklif etdi 1924 cu ilin sonlarinda Resid Yusifov Azerbaycan SSR Merkezi Icrayye Komitesinin sedri Mir Besir Qasimov terefinden Azerbaycana Baki sirkinde fealiyyet gostermeye devet olunur 1925 ci ilden Resid Yusifovun pehlevan karyerasinin Baki dovru baslayir 1929 cu ilde o Azerbaycan SSR adindan Asqabad Turkistan MSSR sirkinde gorus zamani meshur fransiz pehlevan Nikolye Bredix uzerinde qelebe qazanmisdir Asqabad sirkinde Resid Yusifov hemcinin turkmen pehlevani Baskirovu ve rus gulescisi Satskini de meglubiyyete ugratmisdir 1933 cu ilde etibaren Resid Yusifov truppasinda muxtelif qastrollarda cixis etmeye baslamisdir Bu zaman hemcinin rus pehlevani Ivan Poddubni onun mesqlerine rehberlik etmisdir 1934 cu ilden etibaren Resid Yusifov Turkiyeli pehlevan Kara Yusif Almaniyali pehlevan Rudolf Albert ABS pehlevanlari Cembers Tsips ve Frenk Qud uzerlerinde parlaq qelebe qazanaraq onlari gules zamani meglubiyyete ugratmisdir Almaniyali pehlevan Rudolf Alberti meglub etmesi hetta o zamanki Rexskansler Adolf Hitlerie meruze edilmis ve onun alman pehlevanin meglub olmasina ciddi qezebi tutmusdur Resid Yusifovun pehlevan ve gules karyerasi 1958 ci ile qeder davam etmisdir 1950 ci il martin 8 den 11 ne qeder Baki dovlet sirkinde kecirilen klassik gules uzre yarislarda Resid Yusifov 14 qelebe qazanmis 2 oyunu hec hece qurtarmisdir 1958 ci ilden etibaren pesekar fealiyyetini dayandirmis emeyini gules uzre idmancilarin hazirlanmasina serf etmisdir Teqaude cixdiqdan sonra olumune qeder Bakida yasamisdir Fexri adlari Qafqaz cempionu 1920 Moskva Azerbaycan SSR emekdar artisti fexri adi 2 fevral 1957 Baki Azerbaycan SSR Ali Sovetinin Fexri fermani 20 aprel 1957 Baki SSRI Idman Komitesinin Fexri fermani 1958 Moskva Genclerin Umumdunya 6 ci Festivalinin Fexri fermani 1958 Moskva Azerbaycan SSR xalq artisti fexri adi 17 oktyabr 1980 BakiIstinadlarSavalan Ferecov karabakhmedia az 24 iyun 2016 2016 07 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 iyun 2016 MenbeMemmed Sarvan Ulu Borcali Baki Elm 1998 370s ISBN 5 8066 0850 6