Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rüstəm Paşa külliyəsi — Təkirdağda XVI əsrə aid külliyə. Osmanlı sultanı I Süleymanın kürəkəni Sədrəzəm Rüstəm Paşa tərəfindən inşa etdirilən külliyə məscid, mədrəsə, imarət, kitabxana, qoşa hamam, bazar meydanı və karvansaradan ibarətdir. Bunlardan yalnız məscid, mədrəsə, imarət və karvansara Memar Sinan tərəfindən inşa olunmuş, külliyəyə daxil olan digər əsərlər isə müxtəlif dövrlərdə inşa olunmuşdur. Bu əsərlərdən yalnız məscidin inşa tarixini ön hissəsindəki kitabəsindən bilmək mümkündür. Bunlardan birində Rüstəm Paşa və 1553 tarixi qeyd olunmuşdur. İkinci kitabədə isə Sultan Əbdülməcidin adı və 1841 tarixi qeyd edilib. Buna görə də məscidin XIX əsrədək zərər gördüyü və həmin il yenidən bərpa olunduğu başa düşülür. Məscid və bazar meydanından başqa digər əsərlər tam olaraq günümüzə gəlib çatmamışdır.
| Rüstəm Paşa külliyəsi | |
|---|---|
| Ölkə |  Türkiyə |
| Şəhər | Təkirdağ |
| Yerləşir | Təkirdağ, Ərtoğrul məhəlləsi |
| Memar | əsasən Memar Sinan |
| Tikilmə tarixi | 1553, 1883 |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Vəziyyəti | Qismən fəaliyyət göstərir |
Strukturu
Rüstəm Paşa məscidi
Məscid kvadrat planlı və tək gümbəzlidir. Daxilindəki bəzəmələr olduqca zəngindir. İlk bərpa dövründə gümbəzin mərkəzində və kənarlarında barokko üslubunda çiçək motivləri işlənmişdir. Sultan Əbdülməcid dönəminə aid olan bu bəzəmələr hal-hazırda yoxdur. Məscidin minarəsi çoxbucaqlı gövdədən, 34 m. hündürlüyə malikdir. Bundan başqa Sultan Əbdülməcid dönəmindəki təmir əsnasında məscidin həyətində çeşmə inşa olunmuşdur.
Rüstəm Paşa mədrəsəsi və kitabxanası
Məscidin şərq cəbhəsinə paralel, 16 × 26 m. ölçülərində düzbucaqlı planlı olan mədrəsə binası, yanındakı kvadrat planlı məktəblə tamamlanır. Girişi külliyənin cənub qərbində olan mədrəsənin divarları daşdan, kəmər və gümbəzlərində isə kərpicdən istifadə olunmuşdur. İnşa xüsusiyyətlərinə nəzər salsaq, məscidlə eyni vaxtda vəya ondan daha öncə inşa olunduğu görünər. Mədrəsə dağınıq vəziyyətdə olduğu üçün 1880-ci ildə onun yerində məktəb inşa olundu. Cümhuriyyət illərində məktəb olaraq fəaliyyət göstərən bina hal-hazırda xarabalığa çevrilmişdir. Kitabxana olaraq bilinən yan tərəfdəki bina isə külliyənin şimal qərb küncündə yerləşir. Tək gümbəzli olan bina 8 × 8 m. ölçülərindədir. Sonradan əlavə olunan baca və ocaq yerlərindən başa düşülür ki, bina bir dönəm yeməkxana olaraq da istifadə olunmuşdur.
Rüstəm Paşa hamamı
Mədrəsənin şərq cəbhəsinə bitişik olan qoşa hamam binası xalq arasında "Paşa hamamı" olaraq da tanınır. Kişilər üçün nəzərdə tutulan hamam binası kvadrat planlıdır və iki bölmədən ibarətdir. Divarları kəsmə daşdan, kəmər və üzərindəki gümbəzləri kərpicdən hazırlanan hamam binasının böyük bir hissəsi dağılmış, qalan hissələrinin üzəri isə taxta tavanla örtülərək anbar olaraq istifadə edilir.
Bazar meydanı
Məscidin qərbində yerləşən meydan 6 gümbəzli və 25,5 × 19 m. ölçülərindədir. Dörd tərəfə qapısı olan meydanın uzun tərəfində 3, qısa tərəfində isə 2 pəncərəsi var. 1949-1950 tarixlərində anbar olaraq istifadə edilən bu meydança 1972-ci ildə bərpa olundu və bəzi dükanlar yenidən inşa olundu. Külliyəyə aid olan karvansara və imarətin yeləşdiyi hissələr isə hələ də bilinmir.
İstinadlar
- Mustafa Cezar, Tipik Yapılarıyla Osmanlı Şehirciliğinde Çarşı ve Klasik Dönem İmar Sistemi, İstanbul 1985, s. 251-253
- Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserleri, Ankara 1988, s. 50
- Mehmet Tuncel, Babaeski, Kırklareli və Təkirdağ Məscidləri, Ankara 1974, s. 31-35
- Hikmət Çevik, Təkirdağ Tarixi Araşdırmaları, İstanbul 1949, s. 64-69
- Oktay Aslanapa, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul 1986, s. 208-209
- Abdullah Kuran, “Sinan’ın Medreseleri”, Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri (nşr. Sadi Bayram), İstanbul 1988, I, 250
- Şükran Pekel, Təkirdağ, Babaeski, Kırklarelində Osmanlı Memarlığı, İÜ Ed. Fak., s. 10-18
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rustem Pasa kulliyesi Tekirdagda XVI esre aid kulliye Osmanli sultani I Suleymanin kurekeni Sedrezem Rustem Pasa terefinden insa etdirilen kulliye mescid medrese imaret kitabxana qosa hamam bazar meydani ve karvansaradan ibaretdir Bunlardan yalniz mescid medrese imaret ve karvansara Memar Sinan terefinden insa olunmus kulliyeye daxil olan diger eserler ise muxtelif dovrlerde insa olunmusdur Bu eserlerden yalniz mescidin insa tarixini on hissesindeki kitabesinden bilmek mumkundur Bunlardan birinde Rustem Pasa ve 1553 tarixi qeyd olunmusdur Ikinci kitabede ise Sultan Ebdulmecidin adi ve 1841 tarixi qeyd edilib Buna gore de mescidin XIX esredek zerer gorduyu ve hemin il yeniden berpa olundugu basa dusulur Mescid ve bazar meydanindan basqa diger eserler tam olaraq gunumuze gelib catmamisdir Rustem Pasa kulliyesiOlke TurkiyeSeher TekirdagYerlesir Tekirdag Ertogrul mehellesiMemar esasen Memar SinanTikilme tarixi 1553 1883Uslubu Osmanli memarligiVeziyyeti Qismen fealiyyet gosterirStrukturuRustem Pasa mescidi Mescid kvadrat planli ve tek gumbezlidir Daxilindeki bezemeler olduqca zengindir Ilk berpa dovrunde gumbezin merkezinde ve kenarlarinda barokko uslubunda cicek motivleri islenmisdir Sultan Ebdulmecid donemine aid olan bu bezemeler hal hazirda yoxdur Mescidin minaresi coxbucaqli govdeden 34 m hundurluye malikdir Bundan basqa Sultan Ebdulmecid donemindeki temir esnasinda mescidin heyetinde cesme insa olunmusdur Rustem Pasa medresesi ve kitabxanasi Mescidin serq cebhesine paralel 16 26 m olculerinde duzbucaqli planli olan medrese binasi yanindaki kvadrat planli mekteble tamamlanir Girisi kulliyenin cenub qerbinde olan medresenin divarlari dasdan kemer ve gumbezlerinde ise kerpicden istifade olunmusdur Insa xususiyyetlerine nezer salsaq mescidle eyni vaxtda veya ondan daha once insa olundugu goruner Medrese daginiq veziyyetde oldugu ucun 1880 ci ilde onun yerinde mekteb insa olundu Cumhuriyyet illerinde mekteb olaraq fealiyyet gosteren bina hal hazirda xarabaliga cevrilmisdir Kitabxana olaraq bilinen yan terefdeki bina ise kulliyenin simal qerb kuncunde yerlesir Tek gumbezli olan bina 8 8 m olculerindedir Sonradan elave olunan baca ve ocaq yerlerinden basa dusulur ki bina bir donem yemekxana olaraq da istifade olunmusdur Rustem Pasa hamami Medresenin serq cebhesine bitisik olan qosa hamam binasi xalq arasinda Pasa hamami olaraq da taninir Kisiler ucun nezerde tutulan hamam binasi kvadrat planlidir ve iki bolmeden ibaretdir Divarlari kesme dasdan kemer ve uzerindeki gumbezleri kerpicden hazirlanan hamam binasinin boyuk bir hissesi dagilmis qalan hisselerinin uzeri ise taxta tavanla ortulerek anbar olaraq istifade edilir Bazar meydani Mescidin qerbinde yerlesen meydan 6 gumbezli ve 25 5 19 m olculerindedir Dord terefe qapisi olan meydanin uzun terefinde 3 qisa terefinde ise 2 penceresi var 1949 1950 tarixlerinde anbar olaraq istifade edilen bu meydanca 1972 ci ilde berpa olundu ve bezi dukanlar yeniden insa olundu Kulliyeye aid olan karvansara ve imaretin yelesdiyi hisseler ise hele de bilinmir IstinadlarMustafa Cezar Tipik Yapilariyla Osmanli Sehirciliginde Carsi ve Klasik Donem Imar Sistemi Istanbul 1985 s 251 253 Mimar Sinan in Hayati ve Eserleri Ankara 1988 s 50 Mehmet Tuncel Babaeski Kirklareli ve Tekirdag Mescidleri Ankara 1974 s 31 35 Hikmet Cevik Tekirdag Tarixi Arasdirmalari Istanbul 1949 s 64 69 Oktay Aslanapa Osmanli Devri Mimarisi Istanbul 1986 s 208 209 Abdullah Kuran Sinan in Medreseleri Mimarbasi Koca Sinan Yasadigi Cag ve Eserleri nsr Sadi Bayram Istanbul 1988 I 250 Sukran Pekel Tekirdag Babaeski Kirklarelinde Osmanli Memarligi IU Ed Fak s 10 18