Riyazül-Qüds — Azərbaycan yazıçısı və mütəfəkkiri Abbasqulu ağa Bakıxanovun Kərbəlada baş verən hadisələrə, şiələrin əsas müqəddəslərinin həyat və əməllərinə həsr olunmuş nəsr dini şeiri. Tədqiqatçı Ənvər Əhmədov əsərin Bakıxanovun həyatının Quba dövrünə aid olduğunu qeyd edir. Əsər 1820-ci ilin payızında şiə sakinlərin xahişi ilə Azərbaycan dilində yazılıb (müəllifin sözlərinə görə o, bu əsəri hicri təqvimi ilə 1236-ci ildə Qubalı şiə təəssübkeşləri üçün yazmışdır). Əsər Hz. Əlinin oğlu İmam Hüseynin faciəli taleyi və Kərbəla hadisəsinə həsr olunub. Şiələrin zülm olunan haqqı qələmə alınıb.
Riyazül-Qüds | |
---|---|
Janr | dini şeir |
Müəllif | Abbasqulu ağa Bakıxanov |
Orijinal dili | Azərbaycan dili |
Yazılma ili | 1820 |
"Riyazül-Qüds" Bakıxanovun ilk nəsr əsərlərindən biri sayılır və xronoloji olaraq onun ilk böyük epik əsərlərindəndir. "Riyazül-Qüds" on dörd fəsildən ibarətdir. Hər bir fəsildə müəyyən hadisə təsvir olunur. Fəsillər bir-biri ilə bağlı və bir-birini tamamlayan müstəqil novellalar kimi təqdim olunur. Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, əsərin nəsr mətninə şeirlər də daxil edilib.
Bakıxanovun əsəri şiə dini ədəbiyyatının güclü təsiri altında yazılıb. Şairin özünün yazdığı kimi, bu kitabını o, Məhəmməd Bağır Məclisinin «Cəlaül-üyun» kitabından tərcümə yolu ilə müxtəsər şəkildə tərtib etmişdir. Lakin XVI əsrdə yaşamış şair Füzulidən nümunə götürərək, Bakıxanov əsəri xeyli ixtisar etmiş və digər mənbələrdən əlavələr də vermişdir. İmamların hərəkətləri və əməlləri ilə bağlı izah etmədə Bakıxanov öz lirik ağıları ilə xəbərdarlıq verir, ağıların Füzulinin "Hədiqətüs-süəda" əsərindən müvafiq ağılarla bənzərliyi var. Beləliklə hər ibrətli hekayəni lirika ilə tərənnüm edərək, Bakıxanov ona coşqun, faciəli bir xarakter verməyə çalışırdı.
Əsər əlyazmasının "Kitabi Riyazül-Qüds" adlı yeganə siyahısı Bakıda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Əlyazmalar institutunda saxlanılır.
İstinadlar
- А. К. Бакиханов. Сочинения, записки, письма / Вступительная статья, составление и подготовка текстов, а также примечания и указания Э. М. Ахмедова. — Баку: Элм, 1983. — С. 13. (rus)
- Hidayət Əfəndiyev. Azərbaycan bədii nəsrinin tarixindən/Məmmədağa Sultanovun redaktəsi ilə. — Bakı: Azərnəşr, 1963. — səh. 83-85. — 236 səh.
- Möhsün Nağısoylu "A.Bakıxanovun “Riyazül-qüds” əsəri."/ Nəsib Göyüşov və Raqub Kərimovun redaktəsi ilə - Bakı: “Elm və təhsil”, 2014, səh. 51 - 174 səh.
- Möhsün Nağısoylu "A.Bakıxanovun “Riyazül-qüds” əsəri."/ Nəsib Göyüşov və Raqub Kərimovun redaktəsi ilə - Bakı: “Elm və təhsil”, 2014, səh. 33 - 174 səh.
- Ахмедов Э. М. А. К. Бакиханов. Эпоха, жизнь, деятельность. — Б.: Элм, 1989. — С. 76. — 224 с. (rus)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Riyazul Quds Azerbaycan yazicisi ve mutefekkiri Abbasqulu aga Bakixanovun Kerbelada bas veren hadiselere sielerin esas muqeddeslerinin heyat ve emellerine hesr olunmus nesr dini seiri Tedqiqatci Enver Ehmedov eserin Bakixanovun heyatinin Quba dovrune aid oldugunu qeyd edir Eser 1820 ci ilin payizinda sie sakinlerin xahisi ile Azerbaycan dilinde yazilib muellifin sozlerine gore o bu eseri hicri teqvimi ile 1236 ci ilde Qubali sie teessubkesleri ucun yazmisdir Eser Hz Elinin oglu Imam Huseynin facieli taleyi ve Kerbela hadisesine hesr olunub Sielerin zulm olunan haqqi qeleme alinib Riyazul QudsJanr dini seirMuellif Abbasqulu aga BakixanovOrijinal dili Azerbaycan diliYazilma ili 1820 Riyazul Quds Bakixanovun ilk nesr eserlerinden biri sayilir ve xronoloji olaraq onun ilk boyuk epik eserlerindendir Riyazul Quds on dord fesilden ibaretdir Her bir fesilde mueyyen hadise tesvir olunur Fesiller bir biri ile bagli ve bir birini tamamlayan musteqil novellalar kimi teqdim olunur Hemcinin qeyd etmek lazimdir ki eserin nesr metnine seirler de daxil edilib Bakixanovun eseri sie dini edebiyyatinin guclu tesiri altinda yazilib Sairin ozunun yazdigi kimi bu kitabini o Mehemmed Bagir Meclisinin Celaul uyun kitabindan tercume yolu ile muxteser sekilde tertib etmisdir Lakin XVI esrde yasamis sair Fuzuliden numune goturerek Bakixanov eseri xeyli ixtisar etmis ve diger menbelerden elaveler de vermisdir Imamlarin hereketleri ve emelleri ile bagli izah etmede Bakixanov oz lirik agilari ile xeberdarliq verir agilarin Fuzulinin Hediqetus sueda eserinden muvafiq agilarla benzerliyi var Belelikle her ibretli hekayeni lirika ile terennum ederek Bakixanov ona cosqun facieli bir xarakter vermeye calisirdi Eser elyazmasinin Kitabi Riyazul Quds adli yegane siyahisi Bakida Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Elyazmalar institutunda saxlanilir IstinadlarA K Bakihanov Sochineniya zapiski pisma Vstupitelnaya statya sostavlenie i podgotovka tekstov a takzhe primechaniya i ukazaniya E M Ahmedova Baku Elm 1983 S 13 rus Hidayet Efendiyev Azerbaycan bedii nesrinin tarixinden Memmedaga Sultanovun redaktesi ile Baki Azernesr 1963 seh 83 85 236 seh Mohsun Nagisoylu A Bakixanovun Riyazul quds eseri Nesib Goyusov ve Raqub Kerimovun redaktesi ile Baki Elm ve tehsil 2014 seh 51 174 seh Mohsun Nagisoylu A Bakixanovun Riyazul quds eseri Nesib Goyusov ve Raqub Kerimovun redaktesi ile Baki Elm ve tehsil 2014 seh 33 174 seh Ahmedov E M A K Bakihanov Epoha zhizn deyatelnost B Elm 1989 S 76 224 s rus