Hədiqətüs-süəda (azərb. Xoşbəxtlər baxçası) — hicri 61-ci (miladi 680-ci) ildə məhərrəm ayının 10-da Kərbəlada baş vermiş faciəvi hadisə ilə bağlı yazılmış Məhəmməd Füzulinin əsəri. İlk dəfə 1845-ci ildə Qahirədə çap edilmişdir. Əsərin Füzuli həyatda ikən köçürülmüş nüsxəsindən (Konya, h. 954) tutmuş yaşadığımız dövrədək yazılmış 300-ə yaxın əlyazma nüsxəsi məlumdur. Bu əsər Füzulinin ilk bədii nəsr əsəridir.
Hədiqətüs-süəda | |
---|---|
Müəllif | Füzuli |
Orijinal dili | Azərbaycan dili |
Nəşr ili | 1854 |
Hədiqətüs-süəda Vikimənbədə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Azərbaycan bədii nəsrinin ən klassik örnəyi sayılan əsər müəllifin dini düşüncə, iman və əqidə duyğularının bədii əksi baxımından çox səciyyəvidir. Dərd əlindən ürəyi çatlayan insanı ovunduraraq ona mənəvi qida verən Kərbəla hadisəsini qələmə almağı şərəf işi sayan, buna milli-dini borc kimi baxan mütəfəkkir Füzuliyə "Hədiqətüs-süəda"nı yaratmaqda yaşadığı mühitin də böyük təsiri olmuşdur.
Əsərdə əksini tapan şəhidlik eşqi, məslək və etiqad yolunda mübarizə motivi hər zaman yenidir. İnsanın mənəvi və cismani köləliyə üsyanı, etirazı və bu yolda hətta öz həyatını qurban verməsi ən yüksək və şərəfli insanlıq amili kimi göstərilir. Həmin əqidə və məslək döyüşü ona görə yaşarıdır ki, əsasında mənəvi paklıq, ruhi müqəddəslik, insani gözəllik və əzəmət var.
Alban dilində ən erkən dövrdə yazılmış və ən uzun dastan olan "Şəhidlər bağı" əsəri (müəllifi Dalip bəy Fraşeri) Füzulinin "Hədiqətüs-süəda" əsərinə əsasən yazılmışdır. Əsər bektaşi albanlarının Füzuli ilə ilk yarışmaq cəhdidir və bektaşiliyin alban həyatına təsirini göstərir.
İstinadlar
- Məhəmməd Füzuli. Əsərləri. — Bakı: Şərq-Qərb, 2005. — VI-cı cild 2022-03-27 at the Wayback Machine. — S. 3. — 384 s. —
- Hidayət Əfəndiyev. Azərbaycan bədii nəsrinin tarixindən. — Bakı: Azərnəşr, 1963. — S. 23.
- Robert Elsie; Centre for Albanian Studies (London), Albanian Literature: A Short History, I.B. Tauris, 2005, 42, ISBN , OCLC 62131578
- Elsie, Robert. “Albanian Literature in the Moslem Tradition: Eighteenth and Early Nineteenth Century Albanian Writing in Arabic Script.” Oriens, vol. 33, 1992, pp. 287–306. JSTOR, https://doi.org/10.2307/1580608. Accessed 23 Feb. 2024.
- H.T.Norris, Islam in the Balkans: Religion and Society Between Europe and the Arab World, Columbia, S.C: University of South Carolina Press, 1993, 180–181, ISBN , OCLC 28067651
Xarici keçidlər
- Məhəmməd Füzuli " Hədiqətüs Süəda "Ənvər Vəliyev-rejissor Elgün Seyidzadə.mp4 HD 2013
- Ataəmi Mirzəyev. "Füzulinin `Hədiqətüs-süəda` əsəri şəhidlik abidəsi kimi" ( (az.)). . 2009-04-29. 2015-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-10.
- Aygün Kərim. "Məhəmməd Füzuli, Kərbəla müsibəti və "Hədiqətüs-Süəda" əsəri" ( (az.)). . 2012-01-14. 2017-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-10.
- Fərid Hüseyn. "Bu mövzuda əsər ortaya qoymaq Füzulinin özünün ürəyincə idi" ( (az.)). kaspi.az. 2019-06-15. 2019-08-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hediqetus sueda azerb Xosbextler baxcasi hicri 61 ci miladi 680 ci ilde meherrem ayinin 10 da Kerbelada bas vermis facievi hadise ile bagli yazilmis Mehemmed Fuzulinin eseri Ilk defe 1845 ci ilde Qahirede cap edilmisdir Eserin Fuzuli heyatda iken kocurulmus nusxesinden Konya h 954 tutmus yasadigimiz dovredek yazilmis 300 e yaxin elyazma nusxesi melumdur Bu eser Fuzulinin ilk bedii nesr eseridir Hediqetus suedaMuellif FuzuliOrijinal dili Azerbaycan diliNesr ili 1854Hediqetus sueda Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllar Azerbaycan bedii nesrinin en klassik orneyi sayilan eser muellifin dini dusunce iman ve eqide duygularinin bedii eksi baximindan cox seciyyevidir Derd elinden ureyi catlayan insani ovunduraraq ona menevi qida veren Kerbela hadisesini qeleme almagi seref isi sayan buna milli dini borc kimi baxan mutefekkir Fuzuliye Hediqetus sueda ni yaratmaqda yasadigi muhitin de boyuk tesiri olmusdur Eserde eksini tapan sehidlik esqi meslek ve etiqad yolunda mubarize motivi her zaman yenidir Insanin menevi ve cismani koleliye usyani etirazi ve bu yolda hetta oz heyatini qurban vermesi en yuksek ve serefli insanliq amili kimi gosterilir Hemin eqide ve meslek doyusu ona gore yasaridir ki esasinda menevi pakliq ruhi muqeddeslik insani gozellik ve ezemet var Alban dilinde en erken dovrde yazilmis ve en uzun dastan olan Sehidler bagi eseri muellifi Dalip bey Fraseri Fuzulinin Hediqetus sueda eserine esasen yazilmisdir Eser bektasi albanlarinin Fuzuli ile ilk yarismaq cehdidir ve bektasiliyin alban heyatina tesirini gosterir IstinadlarMehemmed Fuzuli Eserleri Baki Serq Qerb 2005 VI ci cild 2022 03 27 at the Wayback Machine S 3 384 s ISBN 9952 418 83 0 Hidayet Efendiyev Azerbaycan bedii nesrinin tarixinden Baki Azernesr 1963 S 23 Robert Elsie Centre for Albanian Studies London Albanian Literature A Short History I B Tauris 2005 42 ISBN 9781845110314 OCLC 62131578 Elsie Robert Albanian Literature in the Moslem Tradition Eighteenth and Early Nineteenth Century Albanian Writing in Arabic Script Oriens vol 33 1992 pp 287 306 JSTOR https doi org 10 2307 1580608 Accessed 23 Feb 2024 H T Norris Islam in the Balkans Religion and Society Between Europe and the Arab World Columbia S C University of South Carolina Press 1993 180 181 ISBN 9780872499775 OCLC 28067651Xarici kecidlerVikianbarda Hediqetus sueda ile elaqeli mediafayllar var Mehemmed Fuzuli Hediqetus Sueda Enver Veliyev rejissor Elgun Seyidzade mp4 HD 2013 Ataemi Mirzeyev Fuzulinin Hediqetus sueda eseri sehidlik abidesi kimi az 2009 04 29 2015 04 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 10 Aygun Kerim Mehemmed Fuzuli Kerbela musibeti ve Hediqetus Sueda eseri az 2012 01 14 2017 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 10 Ferid Huseyn Bu movzuda eser ortaya qoymaq Fuzulinin ozunun ureyince idi az kaspi az 2019 06 15 2019 08 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 10