Riqel ulduzu Beta Orion bürcünün ulduzu kimi təyin olunmuşdur, gecə səmasında 17-ci parlaq ulduzdur və eyni zamanda Orion bürcünün ən parlaq ulduzudur. Görünən ulduz ölçüsü 0.13-dür, parlaq ulduz Yerdən təxminən 863 işıq ili qədər uzaq məsafədədir.
Ulduz | |||
Rigel | |||
---|---|---|---|
Müşahidə məlumatları (Dövr J2000.0) | |||
Məsafə | 860 ± 80 işıq ili | ||
Görünən ulduz ölçüsü (V) | 0,13, 0,13 | ||
Bürc | Orion | ||
Astrometriya | |||
(Rv) | 17,8 ± 0,4 km/san | ||
Parallaks (π) | 3,78 ± 0,34 mas | ||
(V) | −7,84 ± 0,24 | ||
Xüsusiyyətləri | |||
Ulduz təsnifatı | B8Ia[…] | ||
Fiziki xüsusiyyətləri | |||
Kütlə | 35.791.200.000.000.000.000.000.000.000.000 kq | ||
Radius | 78,9 R☉ | ||
| |||
Verilənlər bazasında məlumat | |||
SIMBAD | * bet Ori | ||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ulduz əslində Yerdən 3 və ya 5 ulduzdan ibarət sistemi kimi görünür, əsas ulduz Riqel A xüsüsiyyətlərini hesablamaq üçün istifadə olunan üsuldan asılı olaraq hər yerdə 120,000 −279,000 Günəş parlaqlığı dəfə parlaq olan mavi-ağ rəngli ifratnəhəng olduğu hesab edilir. Nüvəsindəki hidrogen tükənmişdi və 79–115 Günəş radiusuna kimi artır. Kvazi-perodikliyə pulsasiya edir və dəyişən Alfa Siqney ulduzuna təsnif edilir. Digər komponenti olan Riqel B-nin parlaqlığl Riqel A-dan 500 dəfə zəifdir və ancaq teleskop vasitəsilə görünür. Riqel B özünü spektroskopik qoşa sistem kimi aparır, 2 əsas ulduzdan spektral sinfi B9V olan kütləsi Günəş kütləsindən 3.9 və 2.9 dəfə böyük açıq mavi ulduzlardan ibarətdir. Riqel Bb özü də qoşa ulduz ola bilər. Riqel B demək olar ki, eyni görünüşdə olan Riqel C-nin çox yaxın qoşa ulduzu kimi görünür.
Terminalogiya
Rigelin ənənəvi adı ilk olaraq 1252 alfonsini hesabatlarında (Alfonsine Tables) yazılmışdır. Ərəb adından Rijl Jauzah al yusra, "Jauzah'ın sol qıçı" ndan törəmişdir (yəni "rijl" qıç, ayaq "deməkdir).
2016-cı ildə Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı, ulduzların adlarını kataloqlaşdırılması və Standartlaşdırma üçün Star Names (WGSN) üzərinə bir Əmək Qrupu təşkil etdi. WGSN'nin iyul 2016-cı ildəki ilk bülletenində WGSN tərəfindən təsdiqlənən ilk iki ad siyahısı toplandı; Rigel bu ulduz adı ilə IAU Star Names kataloquna daxil edildi.
Müşahidəsi
Rigelin görünən ulduz ölçüsü 0.13-dür, bu da orta hesabla göy sferasında Günəşdən başqa Kapelladan isə daha zəif yeddinci ən parlaq ulduzdur. Görmə sahəsi 0.05–0.18 arasında dəyişən nizamsız titrəşən bir dəyişəndir. Rigelin Bayer adı "beta" olsa da, hardasa daim Alfa Oriondan (Betəlqeyzə) daha parlaqdır. Rigel Deneb və Bətəlqeyzədən sonra təbii olaraq ən parlaq üçüncü böyük ulduzdur. Rigel'in rəng indeksi (B-V) −0.03, yəni ağ və ya açıq mavi-ağ rəngdədir.
12 dekabr gecəsi 12 yanvarda və 24 yanvarda saat 09:00-da başa çatacaq olan Rigel şimal yarımkürəsində qış axşamları və cənubda yaz aylarında ən diqqətə çarpandır. Cənub yarımkürəsində Rigel, bürcü yüksələrkən görülən ilk Orionu parlaq ulduzudur.
Quruluşu və Sistem
Rigel Friedrich Georg Wilhelm von Struve tərəfindən müşahidəsindən bu yana, 1822-ci ildən etibarən vizual qoşa ulduz olaraq tanınır.
XIX əsrdən bu yana Rigel B-nin bir-birinə çox yaxın iki komponentdən ibarət olması məlum olmuşdur, bu iki komponentin bir-birindən ayrılma variasıyası 0",1–0",2 aralığında ölçmüşdürlər. Speckle interferometri vasitəsilə , 2009-cu ildə aparılan ölçmələr nəticəsində eyni iki komponentin 0".124 ilə ayrıldığını göstərildi. Hər iki ildə görünən ulduz ölçüsü 7.6-dır, orbital period isə 63 ildir.
Rigel Bb özü, 9.86 gündə bir bir-birlərini izləyən iki ulduzundan ibarət bir spektroskopik qoşa sistem ola bilər. Ulduzların ikisi də B9 spektral sinfinə aiddir. Bu iki ulduz, B və ya C-dən vizual ikitərəfli komponentlərini meydana gətirmədiyi üçün, B alt sistemi üçlü bir ulduz ola bilər, ancaq bunların düzgün sxemləri naməlumdur.
Rigel, 21±3 Günəşin kütləsi kütləyə, 109±12 Günəş radiusu radiusa malik, ömrünün sağlam dövrlərini yaşayan mavi ifratnəhəng ulduzdur. Diametri, Günəşinkindən təxminən 80 qat böyük, səth istiliyi isə 12 min dərəcəyə qədərdir. Ulduz bu sahəsi və səth istiliyi sayəsində Günəşdən təxminən 120 min qat çox enerji şüalandırır. İfratnəhəng ulduz olduğu üçün, parlaqlığı dəyişənlik göstərə bilər. Bunun səbəbi ulduzun çıxardığı çox böyük miqdarda enerjinin xarici qabığını şişməyə məcbur etməsi və bu vəziyyətin da nüvədə çıxarılan enerjinin miqdarını dəyişdirməsidir.
Göy alimləri Rigelin bir üçlü ulduz sistemi olduğunu düşünür və yazının başından bəri izah etdiyimiz ana ulduza Rigel A adını verirlər. Üçlü sistemin digər üzvləri olan yoldaş ulduzlar Rigel B və Rigel C, ana ulduzdan olduqca uzaqdır (ən az 2.000 astronomik vahid, yəni ən az 300 milyard km). Bu iki yoldaş ulduz haqqında çox məlumat sahibi olmasaq da, Rigel B'nin təxminən 2,5 Günəş kütləsinə və Günəşin 50 qatı parlaqlığa sahib B tip ulduz olduğunu təxmin edirik. Bu an kütləsinə əmin ola bilmədiyimiz Rigel C ulduzu isə, Rigel B ilə birlikdə ikitərəfli bir sistem təşkil edir və ana ulduz Rigel A-nın ətrafında dolanırlar.
Bütün O-B tipli nəhəng ulduzlar kimi Rigel da olduqca qısa ömürlüdür deyə bilərik. Sürətli yaşayıb gənc ölən bu mavi nəhəng ulduzlar, ömürləri boyunca çıxardıqları böyük enerjinin yanında özlərini də çoxca sıxışdırıb paylayırlar. Elə ki, göy alimlərin etdikləri hesaba görə, bu anda 8 milyon yaşında olduğunu təxmin etdiyimiz Rigel, əslində keçmişdə 21 deyil, 24 Günəş kütləsinə sahib bir ulduzdur. 8 milyon illik həyat müddəti içində, özünü meydana gətirən maddənin 3 Günəş kütlesindeki bir miqdarını ulduz küləkləri və güclü partlayışlarla kosmos boşluğuna savurmuşdur.
Xüsusiyyətləri
Moravveji və həmkarları, Rigel A-nın Günəşin 120.000 qatı parlaqlıq dəyərini hesabladılar. Səth istiliyi 12,100 K yaxındır. Bu ulduzun düzəlişlər edildikdən sonra vasitəsilə ölçülən bucaq diametri 2.75 ± 0.01 milliarcsan-dir. Radiusu təxminən 78,9 Günəşin radiusuna bərabərdir. Norbert Przybilla və həmkarları 2006-cı ildə atmosfer modelləşdirilməsini 360 ± 40 parsek (1,170 ± 130 işıq ili) məsafəyə gətirdilər. Hesablamalar nəticəsində ulduzun işıqliğının Günəş işıqlığının 218.000 qatı, ulduzun kütləsinin 21 ± 3 Günəş kütləsi və radiusunun 109 ± 12 Günəş radiusu olduğu məlum oldu. CMFGEN kodu, kütləvi ulduzların spektri və atmosferlerinin analiz edilməsindəki xüsusiyyətlərini təyin etmək üçün istifadə edilən bir atmosfer kodudur. Rigelin analizində bu metoddan istifadə edilərək parlaqlıq üçün 279,000 Günəş parlaqlığı, radius üçün 115 Günəş radiusu və sürəti üçün saatda 671,080 mil qiymətləri tapıldı.
Rigel A nüvəsində hidrogen yanacağını yandırıb bitirmiş, baş ardıcıllığı tərk edən və Hersşprunq-Ressel diagramında irəlilədikcə genişlənən, parlaq mavi ifatnəhəng ulduzdur. Przybilla hesab edir ki bu ulduz 7–9 milyon il əvvəl 24 ± 3 Günəş kütləsi kütləyə malik olmuş, həyat dövrü ərzində 3 Günəş kütləsi kütlə itirmişdir.
Rigelin dəyişkənliyi mürəkkəbdir və Alfa Siqni döyünən ulduz sinfinin prototipi olan Denebinkilərə bənzər qaynaqlanmaqdadır. Rigelin radial sürət dəyişmələri ən az 19 radial olmayan rejimdə olmaqla, təxminən 1.2 ilə 74 gün arasında dəyişən periyotlarla baş verdiyi aşkarlanmışdır. Zərbələri ən azından qismən konvektiv olmayan bir hidrogen yaxan kabuktaki nüvə reaksiyaları ilə gücləndirərkən, ulduz ayrıca nüvəsində heliumun yandırdığı üçün, mavi super ulduzlar arasında diqqət çəkicidir. Rigel 1998-ci ildə Kristofer Valkens və həmkarları tərəfindən Alpha CYGNE dəyişənlerini aid olduğu təsbit edildi.
İstinadlar
- The HYG Database.
- Ducati J. R. Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system (ing.). 2002. Vol. 2237.
- Gontcharov G. A. Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system (ing.). // Ast. Lett. / R. Sunyaev Nauka, Springer Science+Business Media, 2006. Vol. 32, Iss. 11. P. 759–771. ISSN 1063-7737; 1562-6873; 0320-0108; 0360-0327 doi:10.1134/S1063773706110065 arXiv:1606.08053
- http://arxiv.org/pdf/0804.2553v1.
- Leeuwen F. v. Validation of the new Hipparcos reduction (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2007. Vol. 474, Iss. 2. P. 653–664. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/0004-6361:20078357 arXiv:0708.1752
- http://arxiv.org/abs/astro-ph/0509669.
- Levato H. Rotational velocities and spectral types for a sample of binary systems (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 1975. Vol. 19. P. 91–99. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846
- Morgan W. W., Keenan P. C., Morgan W. W., Keenan P. C. Spectral Classification, Spectral classification (ing.). // Annu. Rev. Astron. Astrophys. / S. Faber, E. v. Dishoeck, R. Kennicutt, L. Goldberg, G. Burbidge, R. Blandford Annual Reviews, 1973. Vol. 11, Iss. 1. P. 29–50, 29. ISSN 0066-4146; 1545-4282 doi:10.1146/ANNUREV.AA.11.090173.000333
- Ducati, J. R. (2002). "VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237….0D.
- Nicolet, B. (1978). "Photoelectric photometric Catalogue of homogeneous measurements in the UBV System". Astronomy and Astrophysics Supplement Series. 34: 1–49. Bibcode:1978A&AS…34….1N.
- Allen, Richard Hinckley (1963) [1899]. Star Names: Their Lore and Meaning 2023-07-28 at the Wayback Machine (Reprint ed.). New York, NY: Dover Publications Inc. pp. 312–13. ISBN 0-486-21079-0.
- "IAU Working Group on Star Names (WGSN)" 2020-04-23 at the Wayback Machine. Retrieved 22 may 2016.
- "Washington Double Star Catalogue". US Naval Observatory. Retrieved 13 March 2016.
- Mason, Brian D.; Hartkopf, William I.; Gies, Douglas R.; Henry, Todd J.; Helsel, John W. (2009). "The High Angular Resolution Multiplicity of Massive Stars". The Astronomical Journal. 137 (2): 3358. arXiv:0811.0492. Bibcode:2009AJ….137.3358M. doi:10.1088/0004–6256/137/2/3358.
- Tokovinin, A. A. (1997). "MSC — a catalogue of physical multiple stars". Astronomy & Astrophysics Supplement Series. 124: 75. Bibcode:1997A&AS..124…75T. doi:10.1051/aas:1997181.
- "Spectroscopic Binary Catalogue (SB9)". D. Pourbaix. Retrieved 13 March 2016.
- Przybilla, N.; et al. (January 2006). "Quantitative spectroscopy of BA-type supergiants". Astronomy and Astrophysics. 445 (3): 1099–1126. arXiv:astro-ph/0509669. Bibcode:2006A&A…445.1099P. doi:10.1051/0004–6361:20053832.
- Moravveji, Ehsan; Guinan, Edward F.; Shultz, Matt; Williamson, Michael H.; Moya, Andres (March 2012). "Asteroseismology of the nearby SN-II Progenitor: Rigel. Part I. The MOST High-precision Photometry and Radial Velocity Monitoring". The Astrophysical Journal. 747 (1): 108–115. arXiv:1201.0843. Bibcode:2012ApJ…747..108M. doi:10.1088/0004–637X/747/2/108.
- Aufdenberg, J. P.; et al. (2008). "Limb Darkening: Getting Warmer". The Power of Optical/IR Interferometry. Eso Astrophysics Symposia. 1 (1): 71–82. Bibcode:2008poii.conf…71A. doi:10.1007/978-3-540-74256-2_8. ISBN 978-3-540-74253-1.
- =Chesneau, O.; Kaufer, A.; Stahl, O.; Colvinter, C.; Spang, A.; Dessart, L.; Prinja, R.; Chini, R. (2014). "The variable stellar wind of Rigel probed at high spatial and spectral resolution". Astronomy & Astrophysics. 566: 18. arXiv:1405.0907. Bibcode:2014A&A…566A.125C. doi:10.1051/0004–6361/201322894. A125.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-06-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Riqel ulduzu Beta Orion burcunun ulduzu kimi teyin olunmusdur gece semasinda 17 ci parlaq ulduzdur ve eyni zamanda Orion burcunun en parlaq ulduzudur Gorunen ulduz olcusu 0 13 dur parlaq ulduz Yerden texminen 863 isiq ili qeder uzaq mesafededir UlduzRigelMusahide melumatlari Dovr J2000 0 Mesafe 860 80 isiq iliGorunen ulduz olcusu V 0 13 0 13Burc OrionAstrometriya Rv 17 8 0 4 km sanParallaks p 3 78 0 34 mas V 7 84 0 24XususiyyetleriUlduz tesnifati B8Ia Fiziki xususiyyetleriKutle 35 791 200 000 000 000 000 000 000 000 000 kqRadius 78 9 R Diger teyinatlar2MASS J05143226 0812060 SAO 131907 GSC 05331 01752 HD 34085 HIP 24436 HR 1713 IRAS 05121 0815 b Ori ADS 3823 A 1RXS J051431 5 081112 CCDM J05145 0812A CEL 579 CSV 100463 EUVE J0514 08 1 FK5 194 GC 6410 GCRV 3110 HIC 24436 IDS 05097 0819 A IRC 10085 JP11 1014 N30 1120 NSV 1882 PLX 1191 PLX 1191 00 PMC 90 93 140 PPM 187839 RAFGL 710 ROT 749 SACS 113 TD1 4253 TYC 5331 1752 1 UBV 5016 uvby98 100034085 bet Ori VDB 36 WDS J05145 0812A HGAM 376 PMSC 05097 0819A WEB 4731 19 Ori TIC 231308237 AAVSO 0509 08 UBV M 10750 ALS 14772Verilenler bazasinda melumatSIMBAD bet Ori Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ulduz eslinde Yerden 3 ve ya 5 ulduzdan ibaret sistemi kimi gorunur esas ulduz Riqel A xususiyyetlerini hesablamaq ucun istifade olunan usuldan asili olaraq her yerde 120 000 279 000 Gunes parlaqligi defe parlaq olan mavi ag rengli ifratneheng oldugu hesab edilir Nuvesindeki hidrogen tukenmisdi ve 79 115 Gunes radiusuna kimi artir Kvazi perodikliye pulsasiya edir ve deyisen Alfa Siqney ulduzuna tesnif edilir Diger komponenti olan Riqel B nin parlaqligl Riqel A dan 500 defe zeifdir ve ancaq teleskop vasitesile gorunur Riqel B ozunu spektroskopik qosa sistem kimi aparir 2 esas ulduzdan spektral sinfi B9V olan kutlesi Gunes kutlesinden 3 9 ve 2 9 defe boyuk aciq mavi ulduzlardan ibaretdir Riqel Bb ozu de qosa ulduz ola biler Riqel B demek olar ki eyni gorunusde olan Riqel C nin cox yaxin qosa ulduzu kimi gorunur TerminalogiyaRigelin enenevi adi ilk olaraq 1252 alfonsini hesabatlarinda Alfonsine Tables yazilmisdir Ereb adindan Rijl Jauzah al yusra Jauzah in sol qici ndan toremisdir yeni rijl qic ayaq demekdir 2016 ci ilde Beynelxalq Astronomiya Ittifaqi ulduzlarin adlarini kataloqlasdirilmasi ve Standartlasdirma ucun Star Names WGSN uzerine bir Emek Qrupu teskil etdi WGSN nin iyul 2016 ci ildeki ilk bulleteninde WGSN terefinden tesdiqlenen ilk iki ad siyahisi toplandi Rigel bu ulduz adi ile IAU Star Names kataloquna daxil edildi MusahidesiRigelin gorunen ulduz olcusu 0 13 dur bu da orta hesabla goy sferasinda Gunesden basqa Kapelladan ise daha zeif yeddinci en parlaq ulduzdur Gorme sahesi 0 05 0 18 arasinda deyisen nizamsiz titresen bir deyisendir Rigelin Bayer adi beta olsa da hardasa daim Alfa Oriondan Betelqeyze daha parlaqdir Rigel Deneb ve Betelqeyzeden sonra tebii olaraq en parlaq ucuncu boyuk ulduzdur Rigel in reng indeksi B V 0 03 yeni ag ve ya aciq mavi ag rengdedir 12 dekabr gecesi 12 yanvarda ve 24 yanvarda saat 09 00 da basa catacaq olan Rigel simal yarimkuresinde qis axsamlari ve cenubda yaz aylarinda en diqqete carpandir Cenub yarimkuresinde Rigel burcu yukselerken gorulen ilk Orionu parlaq ulduzudur Qurulusu ve SistemRigel Friedrich Georg Wilhelm von Struve terefinden musahidesinden bu yana 1822 ci ilden etibaren vizual qosa ulduz olaraq taninir XIX esrden bu yana Rigel B nin bir birine cox yaxin iki komponentden ibaret olmasi melum olmusdur bu iki komponentin bir birinden ayrilma variasiyasi 0 1 0 2 araliginda olcmusdurler Speckle interferometri vasitesile 2009 cu ilde aparilan olcmeler neticesinde eyni iki komponentin 0 124 ile ayrildigini gosterildi Her iki ilde gorunen ulduz olcusu 7 6 dir orbital period ise 63 ildir Rigel Bb ozu 9 86 gunde bir bir birlerini izleyen iki ulduzundan ibaret bir spektroskopik qosa sistem ola biler Ulduzlarin ikisi de B9 spektral sinfine aiddir Bu iki ulduz B ve ya C den vizual ikiterefli komponentlerini meydana getirmediyi ucun B alt sistemi uclu bir ulduz ola biler ancaq bunlarin duzgun sxemleri namelumdur Rigel 21 3 Gunesin kutlesi kutleye 109 12 Gunes radiusu radiusa malik omrunun saglam dovrlerini yasayan mavi ifratneheng ulduzdur Diametri Gunesinkinden texminen 80 qat boyuk seth istiliyi ise 12 min dereceye qederdir Ulduz bu sahesi ve seth istiliyi sayesinde Gunesden texminen 120 min qat cox enerji sualandirir Ifratneheng ulduz oldugu ucun parlaqligi deyisenlik gostere biler Bunun sebebi ulduzun cixardigi cox boyuk miqdarda enerjinin xarici qabigini sismeye mecbur etmesi ve bu veziyyetin da nuvede cixarilan enerjinin miqdarini deyisdirmesidir Goy alimleri Rigelin bir uclu ulduz sistemi oldugunu dusunur ve yazinin basindan beri izah etdiyimiz ana ulduza Rigel A adini verirler Uclu sistemin diger uzvleri olan yoldas ulduzlar Rigel B ve Rigel C ana ulduzdan olduqca uzaqdir en az 2 000 astronomik vahid yeni en az 300 milyard km Bu iki yoldas ulduz haqqinda cox melumat sahibi olmasaq da Rigel B nin texminen 2 5 Gunes kutlesine ve Gunesin 50 qati parlaqliga sahib B tip ulduz oldugunu texmin edirik Bu an kutlesine emin ola bilmediyimiz Rigel C ulduzu ise Rigel B ile birlikde ikiterefli bir sistem teskil edir ve ana ulduz Rigel A nin etrafinda dolanirlar Butun O B tipli neheng ulduzlar kimi Rigel da olduqca qisa omurludur deye bilerik Suretli yasayib genc olen bu mavi neheng ulduzlar omurleri boyunca cixardiqlari boyuk enerjinin yaninda ozlerini de coxca sixisdirib paylayirlar Ele ki goy alimlerin etdikleri hesaba gore bu anda 8 milyon yasinda oldugunu texmin etdiyimiz Rigel eslinde kecmisde 21 deyil 24 Gunes kutlesine sahib bir ulduzdur 8 milyon illik heyat muddeti icinde ozunu meydana getiren maddenin 3 Gunes kutlesindeki bir miqdarini ulduz kulekleri ve guclu partlayislarla kosmos bosluguna savurmusdur XususiyyetleriMoravveji ve hemkarlari Rigel A nin Gunesin 120 000 qati parlaqliq deyerini hesabladilar Seth istiliyi 12 100 K yaxindir Bu ulduzun duzelisler edildikden sonra vasitesile olculen bucaq diametri 2 75 0 01 milliarcsan dir Radiusu texminen 78 9 Gunesin radiusuna beraberdir Norbert Przybilla ve hemkarlari 2006 ci ilde atmosfer modellesdirilmesini 360 40 parsek 1 170 130 isiq ili mesafeye getirdiler Hesablamalar neticesinde ulduzun isiqliginin Gunes isiqliginin 218 000 qati ulduzun kutlesinin 21 3 Gunes kutlesi ve radiusunun 109 12 Gunes radiusu oldugu melum oldu CMFGEN kodu kutlevi ulduzlarin spektri ve atmosferlerinin analiz edilmesindeki xususiyyetlerini teyin etmek ucun istifade edilen bir atmosfer kodudur Rigelin analizinde bu metoddan istifade edilerek parlaqliq ucun 279 000 Gunes parlaqligi radius ucun 115 Gunes radiusu ve sureti ucun saatda 671 080 mil qiymetleri tapildi Rigel A nuvesinde hidrogen yanacagini yandirib bitirmis bas ardicilligi terk eden ve Herssprunq Ressel diagraminda ireliledikce genislenen parlaq mavi ifatneheng ulduzdur Przybilla hesab edir ki bu ulduz 7 9 milyon il evvel 24 3 Gunes kutlesi kutleye malik olmus heyat dovru erzinde 3 Gunes kutlesi kutle itirmisdir Rigelin deyiskenliyi murekkebdir ve Alfa Siqni doyunen ulduz sinfinin prototipi olan Denebinkilere benzer qaynaqlanmaqdadir Rigelin radial suret deyismeleri en az 19 radial olmayan rejimde olmaqla texminen 1 2 ile 74 gun arasinda deyisen periyotlarla bas verdiyi askarlanmisdir Zerbeleri en azindan qismen konvektiv olmayan bir hidrogen yaxan kabuktaki nuve reaksiyalari ile guclendirerken ulduz ayrica nuvesinde heliumun yandirdigi ucun mavi super ulduzlar arasinda diqqet cekicidir Rigel 1998 ci ilde Kristofer Valkens ve hemkarlari terefinden Alpha CYGNE deyisenlerini aid oldugu tesbit edildi IstinadlarThe HYG Database Ducati J R Catalogue of Stellar Photometry in Johnson s 11 color system ing 2002 Vol 2237 Gontcharov G A Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system ing Ast Lett R Sunyaev Nauka Springer Science Business Media 2006 Vol 32 Iss 11 P 759 771 ISSN 1063 7737 1562 6873 0320 0108 0360 0327 doi 10 1134 S1063773706110065 arXiv 1606 08053 http arxiv org pdf 0804 2553v1 Leeuwen F v Validation of the new Hipparcos reduction ing Astron Astrophys T Forveille EDP Sciences 2007 Vol 474 Iss 2 P 653 664 ISSN 0004 6361 0365 0138 1432 0746 1286 4846 doi 10 1051 0004 6361 20078357 arXiv 0708 1752 http arxiv org abs astro ph 0509669 Levato H Rotational velocities and spectral types for a sample of binary systems ing Astron Astrophys T Forveille EDP Sciences 1975 Vol 19 P 91 99 ISSN 0004 6361 0365 0138 1432 0746 1286 4846 Morgan W W Keenan P C Morgan W W Keenan P C Spectral Classification Spectral classification ing Annu Rev Astron Astrophys S Faber E v Dishoeck R Kennicutt L Goldberg G Burbidge R Blandford Annual Reviews 1973 Vol 11 Iss 1 P 29 50 29 ISSN 0066 4146 1545 4282 doi 10 1146 ANNUREV AA 11 090173 000333 Ducati J R 2002 VizieR Online Data Catalog Catalogue of Stellar Photometry in Johnson s 11 color system CDS ADC Collection of Electronic Catalogues 2237 0 Bibcode 2002yCat 2237 0D Nicolet B 1978 Photoelectric photometric Catalogue of homogeneous measurements in the UBV System Astronomy and Astrophysics Supplement Series 34 1 49 Bibcode 1978A amp AS 34 1N Allen Richard Hinckley 1963 1899 Star Names Their Lore and Meaning 2023 07 28 at the Wayback Machine Reprint ed New York NY Dover Publications Inc pp 312 13 ISBN 0 486 21079 0 IAU Working Group on Star Names WGSN 2020 04 23 at the Wayback Machine Retrieved 22 may 2016 Washington Double Star Catalogue US Naval Observatory Retrieved 13 March 2016 Mason Brian D Hartkopf William I Gies Douglas R Henry Todd J Helsel John W 2009 The High Angular Resolution Multiplicity of Massive Stars The Astronomical Journal 137 2 3358 arXiv 0811 0492 Bibcode 2009AJ 137 3358M doi 10 1088 0004 6256 137 2 3358 Tokovinin A A 1997 MSC a catalogue of physical multiple stars Astronomy amp Astrophysics Supplement Series 124 75 Bibcode 1997A amp AS 124 75T doi 10 1051 aas 1997181 Spectroscopic Binary Catalogue SB9 D Pourbaix Retrieved 13 March 2016 Przybilla N et al January 2006 Quantitative spectroscopy of BA type supergiants Astronomy and Astrophysics 445 3 1099 1126 arXiv astro ph 0509669 Bibcode 2006A amp A 445 1099P doi 10 1051 0004 6361 20053832 Moravveji Ehsan Guinan Edward F Shultz Matt Williamson Michael H Moya Andres March 2012 Asteroseismology of the nearby SN II Progenitor Rigel Part I The MOST High precision Photometry and Radial Velocity Monitoring The Astrophysical Journal 747 1 108 115 arXiv 1201 0843 Bibcode 2012ApJ 747 108M doi 10 1088 0004 637X 747 2 108 Aufdenberg J P et al 2008 Limb Darkening Getting Warmer The Power of Optical IR Interferometry Eso Astrophysics Symposia 1 1 71 82 Bibcode 2008poii conf 71A doi 10 1007 978 3 540 74256 2 8 ISBN 978 3 540 74253 1 Chesneau O Kaufer A Stahl O Colvinter C Spang A Dessart L Prinja R Chini R 2014 The variable stellar wind of Rigel probed at high spatial and spectral resolution Astronomy amp Astrophysics 566 18 arXiv 1405 0907 Bibcode 2014A amp A 566A 125C doi 10 1051 0004 6361 201322894 A125 Arxivlenmis suret 2022 08 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 06 05