Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Repatriasiya (lat. repatriate) və ya vətənə qayıtma — əmlakın, simvolik əşyanın və ya şəxsin könüllü və ya məcburi şəkildə öz sahibinə, öz mənşəcə olduğu yerinə və ya vətəndaşlığı olduğu ölkəsinə qayıtması. O cümlədən, xaricdən hərbi qulluqçuların, ekspatların, qaçqınların, miqrantların, sığınacaq axtaranların qayıdışı repatriasiya sayılır.
İnsan repatriasiyası
İnsan repatriasiyası könüllü və məcburi olur. Könüllü repatriasiyanın ilk dəfə formallaşmış prinsipi II Dünya Müharibəsinin nəticələrindən biri idi. Bu prinsipə əsasən, repatriasiyanın şərti qayıtmağa qarşı olan dəqiq və yaxşı müəyyənləşdirilmişdir faktorların olmaması idi. Halbuki, II Dünya Müharibəsindən sonra gələn Soyuq müharibə dövründə qayıtma tez-tez qərbin marağlarının üçün (o vaxt qaçqınların böyük hissəsi qərbi ölkəldə məskunlaşırdı) daha uyğun olan başqa həll yollarının xeyrinə kənara qoyulurdu.
Hüquq
Hər bir insan, öz ölkəsi də daxil olmaqla istənilən ölkəni tərk etmək və öz ölkəsinə qayıtmaq hüququna malikdir.
— İnsan Hüquqları Haqqında Ümumi Bəyannamə. 13-cü maddə, 2-ci bənd.
Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi hüquqi cəhətdən məcburi deyil, halbuki ondan sonra qəbul olunmuş hüquqi cəhətdən məcburi olan beynəlxalq və regional sənədlər bu bəndin təsrinin nəticəsində geri qayıtmaq hüququnu qəbul edib.
Ermənistan, Finlandiya, Fransa, Almaniya, Yunanıstan, İsrail, İtaliya, Yaponiya, Qazaxıstan, Filippin, İspaniya, Cənubi Koreya və Türkiyə kimi ölklərin repatriasiya haqqında qanunları var.
Psixologiya
Bosniyadan qaçqın olan iki qrup insanların araşdırması (biri Bosniyaya repatriasiya edən, ikincisi isə Norveçdə qalan) göstərib ki, xronik psixoloji simptomlar hər iki qrupda mövcuddur. Hər iki qrupda vaxt getdikcə simptomların azalması müşahidə edilib.
Başqa bir araşdırmada Kosovodan qaçqın düşənlərin İsveçə gəldiyi zamanı 37%-ə posttravmatik stress pozuntusu (PTSP) diaqnozu qoyulmuşdu. 18 ay sonra isə, Kosovoya qayıdanların 52%-ə, İsveçdə qalanların isə 87%-ə PTSP diaqnozu qoyulmuşdu.
İqtisadiyyat
Bosniya, Əfqanıstan, İraq və Burundi qaçqınlarını və məcburi köçkünlərini araşdıran Patrisia Ueiss Fagen yazdığına görə, qayıtmağa qərar uzunmüddətli iqtisadi dayanıqlığın imkanıdan aslıdır. Bundan əlavə, qayıdanların dolanışığının bərpası təhlükəsizlik və inkişaf strategiyaları ilə bağlıdır.
Nümunələr
- Aliyah (ivr. עלייה) — yəhudilərin İsrailə göçməsi.
- Nurlu göçmə (qaz. Нұрлы көш) — oralmanların Qazaxıstana göçməsi haqqında dövlət proqramı.
- Krım tatarlarının deportasiyasından geri qayıtma.
Qeyri-insan əşyaların repatriasiyası
İnsan qalıqları
Arxeoloji tapıntı olan insan qalıqlarının repatriasiyası hazırda arxeologiya etikasında mübahisəli məsələdir. Bundan başqa, beynəlxalq səyahat və ya müharibə zamanı həlak olanların qalıqlarının repatriasiyası diplomatik işini tələb edə bilər.
Mədəni sərvət
Müharibədə məğlub tərəfinin mədəni sərvətlərinin qənimət şəkildə alınması qədim zamanlardan bəri tətbiq olunurdu. Artıq yüz illər ərzində qaçaqmalçılıq yolu ilə xaricə gətirilən arxeoloji obyektlər muzeylər və kolleksiyaçılar tərəfindən alınırdı.
Mədəni sərvətlərə malik olan və onları orijinal icmalarına qaytarmaq istəyən dövlətlər, irs institutları və fərdlər arasında mübahisə repatriasiya debatı adlanır. Bu debatda sərvətlərin oğurluğu və əldə olunma ilə ixracatı ilə bağlı hüquqi məsələlər qaldırılır.
İstinadlar
- "p. 68". 2021-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-24.
- Refugee Repatriation: Justice, Responsibility and Redress by Megan Bradley, p.1
- Refugee Repatriation: Justice, Responsibility and Redress by Megan Bradley, p.3
- "Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi". 2023-07-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-04.
- "p. 9" (PDF). 2022-03-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-02-12.
- ; . (PDF). ajc.org. 2010-11-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Lie, Birgit. "The psychological and social situation of repatriated and exiled refugees: a longitudinal, comparative study". Scandinavian Journal of Public Health. 32 (3). 2004: 179–187. JSTOR 45142734.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-11.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-09-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-04.
- Scarre and Scarre (2006). The ethics of archaeology : philosophical perspectives on archaeological practice, p. 206–208. Cambridge University Press, Cambridge. ISBN .
- "Arxivlənmiş surət". 2022-02-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-16.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-02-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-16.
- https://environs.law.ucdavis.edu/volumes/28/1/cohan.pdf 2021-08-17 at the Wayback Machine pp. 4–5
- Shapiro, Daniel. "Repatriation: A Modest Proposal". New York University Journal of International Law and Politics. 31. 1998–1999: 95. 2021-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-03.
Həmçinin bax
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Repatriasiya lat repatriate ve ya vetene qayitma emlakin simvolik esyanin ve ya sexsin konullu ve ya mecburi sekilde oz sahibine oz mensece oldugu yerine ve ya vetendasligi oldugu olkesine qayitmasi O cumleden xaricden herbi qulluqcularin ekspatlarin qacqinlarin miqrantlarin siginacaq axtaranlarin qayidisi repatriasiya sayilir Insan repatriasiyasiInsan repatriasiyasi konullu ve mecburi olur Konullu repatriasiyanin ilk defe formallasmis prinsipi II Dunya Muharibesinin neticelerinden biri idi Bu prinsipe esasen repatriasiyanin serti qayitmaga qarsi olan deqiq ve yaxsi mueyyenlesdirilmisdir faktorlarin olmamasi idi Halbuki II Dunya Muharibesinden sonra gelen Soyuq muharibe dovrunde qayitma tez tez qerbin maraglarinin ucun o vaxt qacqinlarin boyuk hissesi qerbi olkelde meskunlasirdi daha uygun olan basqa hell yollarinin xeyrine kenara qoyulurdu Huquq Esas meqale Geri qayitmaq huququ Her bir insan oz olkesi de daxil olmaqla istenilen olkeni terk etmek ve oz olkesine qayitmaq huququna malikdir Insan Huquqlari Haqqinda Umumi Beyanname 13 cu madde 2 ci bend Umumdunya Insan Huquqlari Beyannamesi huquqi cehetden mecburi deyil halbuki ondan sonra qebul olunmus huquqi cehetden mecburi olan beynelxalq ve regional senedler bu bendin tesrinin neticesinde geri qayitmaq huququnu qebul edib Ermenistan Finlandiya Fransa Almaniya Yunanistan Israil Italiya Yaponiya Qazaxistan Filippin Ispaniya Cenubi Koreya ve Turkiye kimi olklerin repatriasiya haqqinda qanunlari var Psixologiya Bosniyadan qacqin olan iki qrup insanlarin arasdirmasi biri Bosniyaya repatriasiya eden ikincisi ise Norvecde qalan gosterib ki xronik psixoloji simptomlar her iki qrupda movcuddur Her iki qrupda vaxt getdikce simptomlarin azalmasi musahide edilib Basqa bir arasdirmada Kosovodan qacqin dusenlerin Isvece geldiyi zamani 37 e posttravmatik stress pozuntusu PTSP diaqnozu qoyulmusdu 18 ay sonra ise Kosovoya qayidanlarin 52 e Isvecde qalanlarin ise 87 e PTSP diaqnozu qoyulmusdu Iqtisadiyyat Bosniya Efqanistan Iraq ve Burundi qacqinlarini ve mecburi kockunlerini arasdiran Patrisia Ueiss Fagen yazdigina gore qayitmaga qerar uzunmuddetli iqtisadi dayaniqligin imkanidan aslidir Bundan elave qayidanlarin dolanisiginin berpasi tehlukesizlik ve inkisaf strategiyalari ile baglidir Numuneler Aliyah ivr עלייה yehudilerin Israile gocmesi Nurlu gocme qaz Nurly kosh oralmanlarin Qazaxistana gocmesi haqqinda dovlet proqrami Krim tatarlarinin deportasiyasindan geri qayitma Qeyri insan esyalarin repatriasiyasiInsan qaliqlari Arxeoloji tapinti olan insan qaliqlarinin repatriasiyasi hazirda arxeologiya etikasinda mubahiseli meseledir Bundan basqa beynelxalq seyahat ve ya muharibe zamani helak olanlarin qaliqlarinin repatriasiyasi diplomatik isini teleb ede biler Medeni servet Muharibede meglub terefinin medeni servetlerinin qenimet sekilde alinmasi qedim zamanlardan beri tetbiq olunurdu Artiq yuz iller erzinde qacaqmalciliq yolu ile xarice getirilen arxeoloji obyektler muzeyler ve kolleksiyacilar terefinden alinirdi Medeni servetlere malik olan ve onlari orijinal icmalarina qaytarmaq isteyen dovletler irs institutlari ve ferdler arasinda mubahise repatriasiya debati adlanir Bu debatda servetlerin ogurlugu ve elde olunma ile ixracati ile bagli huquqi meseleler qaldirilir Istinadlar p 68 2021 06 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 24 Refugee Repatriation Justice Responsibility and Redress by Megan Bradley p 1 Refugee Repatriation Justice Responsibility and Redress by Megan Bradley p 3 Umumdunya Insan Huquqlari Beyannamesi 2023 07 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 04 p 9 PDF 2022 03 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 02 12 PDF ajc org 2010 11 26 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Lie Birgit The psychological and social situation of repatriated and exiled refugees a longitudinal comparative study Scandinavian Journal of Public Health 32 3 2004 179 187 JSTOR 45142734 Arxivlenmis suret 2022 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 11 Arxivlenmis suret PDF 2022 09 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 12 04 Scarre and Scarre 2006 The ethics of archaeology philosophical perspectives on archaeological practice p 206 208 Cambridge University Press Cambridge ISBN 0 521 54942 6 Arxivlenmis suret 2022 02 16 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 16 Arxivlenmis suret 2022 02 16 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 16 https environs law ucdavis edu volumes 28 1 cohan pdf 2021 08 17 at the Wayback Machine pp 4 5 Shapiro Daniel Repatriation A Modest Proposal New York University Journal of International Law and Politics 31 1998 1999 95 2021 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 03 Hemcinin baxMecburi yerdeyisme Geri qayitmaq huququ Muharibe cinayetleriBu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin