Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
R — statistik verilənlərin emalı və qrafika üçün proqramlaşdırma dili, həmçinin GNU layihəsi çərçivəsindəki pulsuz və açıq mənbəli hesablama mühiti. Bu dil Bell Labs-da hazırlanmış S dilinə oxşar şəkildə yaradılıb və dillər arasında əhəmiyyətli fərqlərin olsa da, onun alternativ tətbiqidir, lakin əksər hallarda S dilindəki kod R mühitində işləyir. R ilk olaraq Oklend Universitetinin statistika fakültəsində Ross Ayhek (ing. Ross Ihaka) və Robert Centlmen (ing. Robert Gentleman) (adlarının baş hərfi — R) tərəfindən hazırlanan; hal-hazırda isə R fondu tərəfindən saxlanılan və inkişaf etdirilən dil və mühitdir.
| R | |
|---|---|
 | |
| Paradiqmalar | çoxparadiqmalı |
| Tipi | interpretasiya olunan |
| Yaradılma tarixi | 1993 |
| Sonuncu versiyası |
|
| Sistem tipi | dinamik |
| Təsirlənib | S, Scheme |
| Əməliyyat sistemi | macOS, Microsoft Windows |
| r-project.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Statistik verilənlərin təhlili proqramı kimi geniş istifadə olunur və statistik proqram təminatı üçün faktiki standarta çevrilmişdir.
Dil və mühit GNU GPL əsasında lisenziyalaşdırılıb; mənbə kodları, həmçinin bir sıra əməliyyat sistemləri üçün tərtib edilmiş proqramlar — FreeBSD, Solaris,Unix və Linux distributivləri, Microsoft Windows, Mac OS X kimi paylanmışdır.
R Commander, RKWard, RStudio, Weka, Rapid Miner, KNIME və ofis paketlərinə inteqrasiya vasitələri kimi müxtəlif qrafiki interfeyslər mövcud olmasına baxmayaraq, R əmr sətirli interfeysdən istifadə edir.
2010-cu ildə R Infoworld jurnalının ən yaxşı açıq mənbəli proqram təminatının inkişafına görə mükafata layiq görülmüşdür.
Xüsusiyyətləri
R — interpretasiya olunan proqramlaşdırma dilidir, yəni o əsasən əmr interpretatoru ilə işləyir. Dil hərflərə həssasdır, sintaksis baxımından bir tərəfdən Scheme kimi funksional dillərə, digər tərəfdən isə sadə sintaksisə və kiçik bir əsas strukturlar dəstinə malik tipik müasir skript dillərinə bənzəyir. Obyekt dili: hər hansı bir proqram obyekti bir sıra atributlara — onu müəyyən edən qiymətlərin adlandırılmış siyahısına malikdir.
Dil primitiv məlumat növlərinin minimum dəstini dəstəkləyir: simvollu (character), ədədi (numeric), məntiqi (logical) və kompleks (complex). Ədədi dəyişənlər, adi ədədlərə əlavə olaraq, NaN (Not a Number — "ədəd deyil") və Inf (Infinity — "sonsuzluq") kimi xüsusi qiymətləri qəbul edə bilər. Sonsuzluq (müsbət və ya mənfi), hesablama nəticəsi, realizasiyanın diapazon hüdudlarından kənara çıxdıqda, NaN — təyin olunmamış nəticə ilə əməliyyatlar zamanı əldə edilir. Bunlara əlavə olaraq, digər vacib xüsusi qiymət, NA (Not Available — "mövcud deyil") da vardır. Bu hesablamalarda istifadə edilən qiymətin hər hansı bir səbəbdən edilməməsi faktını qeyd etmək üçün istifadə edilə bilər (statistik hesablamalarda verilənlərin toplanılmasındakı uğursuzluqlar səbəbindən bəzi müşahidələrin nəticəsiz qalması olduqca yayğın bir durumdur).
İbtidai növlərin dəyərləri vektorlara (vector), siyahılara (list), matrislərə və ya massivlərə (matrix), o cümlədən çoxölçülülərə birləşdirilə; bu birləşdirilmiş növlər isə eyni primitiv tipli verilənlər dəstini saxlaya bilər. Bundan əlavə, dilə faktor (factor) anlayışı — ciddi şəkildə müəyyən edilmiş qiymətlər çoxluğunu qəbul edən kateqoriyalı və ya miqyaslı verilənlər dəstinə daxildir. Nəhayət, cədvəllər (data frame) — hər bir sıra (individ) üçün müxtəlif (və müxtəlif növlərə malik) parametrlər (xüsusiyyətlər) dəstini saxlayan verilən strukturları yaradıla bilər. R-in bir xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, vektorlar və matrislərlə əməliyyatlar, məsələn, APL-də olduğu kimi, dil səviyyəsində dəstəklənir.
Verilənlərin çıxarılması və qeyd olunması əməliyyatı (tapşırığın analoqu) "<-", həmçinin hesab da daxil olmaqla verilənlərlə işləmək üçün adi əməliyyatlar mövcuddur. Vektor və massivlərin elementlərinə indeks üzrə giriş kvadrat mötərizədə, siyahı atributlarına giriş "$" operatoru vasitəsilə həyata keçirilir. Ümumi imperativ proqramlaşdırma strukturları minimal dəstə: if şərt ifadəsinə, while və for dövrlərinə malikdir. R-də ifadələr ayrı-ayrı obyektlər kimi təsvir edilə və lazım olduqda qiymətləndirilə bilər. Funksiyaların təsviri eyni mexanizmə əsaslanır. Vektor və massivlərə ifadə və funksiyaların tətbiqi üçün daxili imkanlar mövcuddur. R-in funksiyaları istənilən proqrama qoşulan və onlarda birləşdirilmiş hesablama vasitələrini təmin edən yüklənə bilən modullarla paketləşdirilə bilər. R üçün paketlər digər proqramlaşdırma dillərində, o cümlədən C-də də hazırlana bilər ki, bu da bir tərəfdən R dilinin özünün məhdud vizual resurslarını kompensasiya etməyə, digər tərəfdən isə zərurət yarandıqda yüksək hesablama səmərəliliyinə nail olmağa imkan verir.
Dilin özündə verilənləri təsvir etmək üçün kifayət qədər məhdud və çox rahat olmayan vasitələr var, lakin bu, ən açıq və bir çox özəl formatlarda təqdim olunan verilən dəstlərini R cədvəlləri kimi yükləməyə imkan verən kitabxana alətlərinin olması ilə kompensasiya olunur. Beləliklə, sadə mətn formatında cədvəllər, müxtəlif versiyaların Excel cədvəlləri, CSV-dəki verilənlər, XML formatları və bir çox başqaları asanlıqla R-ə yüklənə bilər.
Ümumiyyətlə, bir proqramlaşdırma dili olaraq, R olduqca sadə, hətta primitivdir. Onun ən güclü yönü paketlərlə qeyri-müəyyən müddətə genişlənmə qabiliyyətidir. R-nin əsas paylanmasına 2019-cu ilə qədər cəmi 15.316-dan çox paket mövcud olan əsas paketlər dəsti daxildir. R-də universal statistik hesablamanın demək olar ki, bütün müvafiq alətləri, məsələn, reqressiya analizi və zaman sıralarının analizi, habelə yüksək ixtisaslaşmış problemlərin həlli və müəyyən sahələrdə tədqiqat aparmaq üçün bir çox xüsusi alqoritmlər tətbiq olunur.
Dilin başqa bir xüsusiyyəti ümumi qrafik formatlara ixrac edilə bilən və təqdimatlar və ya nəşrlər üçün istifadə edilə bilən yüksək keyfiyyətli tipoqrafik səviyyəli qrafiklər yaratmaq qabiliyyətidir. Hazır paketlər mövcuddur ki, R-i GUI çərçivələri ilə əlaqələndirir (məsələn, Tcl/Tk əsasında olanlar) və qrafik istifadəçi interfeysi ilə xüsusi statistik analiz yardım proqramları yaratmağa və nəticələri qrafiklər və diaqramlar şəklində göstərməyə imkan verir.
Nümunələr
Baza sintaksisi
> x <- c(1,2,3,4,5,6) # Sıralı yığımın yaradılması > y <- x^2 # x-in kvadrata yüksəldilməsi > print(y) # y-in çap edilməsi [1] 1 4 9 16 25 36 > mean(y) # y-in ədədi ortasını hesablanması; nəticə - ədəd [1] 15.16667 > var(y) # Variasiyanın hesablanması [1] 178.9667 Universitet üçün orta bal
# Bütün göstəricilərin siyahısını a dəyişəninə daxil edilməsi: a <- c(4,3,3,3,3,4,4,4,4,4,5,4,4,4,5,5,5,5,+ 3,5,5,4,4,3,3,4,4,3,5,5,4,3,3,4,4,3,3,5,4,5,5) # Göstəricilərin sayının n dəyişəninə daxil edilməsi: length(a) -> n # Orta bal: m <- mean(a) # Göstəricilərin sayını hesablayan cədvəl (üfüqi): t <- table(a) # Verilənin daha rahat formata çevrilməsi (şaquli cədvəl): f <- as.data.frame(t) # Faizin hesablanması və üçüncü sütuna yazılması: mapply(function(r) r*100/n, f[,2]) -> f[,3] # Sütun başlıqları: colnames(f) <- c("Qiymətləndirmə", "Miqdar", "%") # Nəticələrin çıxışı: a n m f Nəticə:
[1] 4 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 4 4 4 5 5 5 5 3 5 5 4 4 3 3 4 4 3 5 5 4 3 3 4 4 3 3 5 | çıxış a (41-dən 38-i sətirə uyğundur) [39] 4 5 5 | (qalan üç ədəd) [1] 41 | çıxış n [1] 4 | çıxış m Kəmiyyət göstəricisi % | 1-ci sütun - cədvəldəki sıra nömrəsi 1 3 12 29.26829 | 2-ci sütun - qiymətləndirmə növü ("3"/"4"/"5") 2 4 17 41.46341111 | 3-cü sütun - reytinqlərin sayı 3 5 12 29.26829 | 4-cü sütun - qiymətlərin faizi İnterfeyslər
R ilə işləmə rahatlığı üçün RStudio, JGR, RKWard, SciViews-R, Statistical Lab, R Commander, Rattle, həmçinin Shiny proqram paketi də daxil olmaqla bir sıra qrafik interfeyslər hazırlanmışdır. Bundan əlavə, bir sıra mətn və kod redaktorları, xüsusən, ConTEXT, Emacs (Emacs Speaks Statistics), jEdit, Kate, Notepad++, Syn, TextMate, Tinn-R, Vim, Bluefish, WinEdt (RWinEdt paketi ilə), Gedit (rgedit/gedit-r-plugin paketi ilə) R ilə işləmək üçün xüsusi rejimləri təmin edir.
Kommersiya dəstəyi
2007-ci ildə qurulan və 2015-ci ildə Microsoft tərəfindən alınan Revolution Analytics bütün işini R proqramlaşdırma dilinin, onun Revolution R kommersiya paketinin ParallelR (dilin pulsuz versiyası ilə bölüşdürülməyən) R Productivity Environment (Integrated Development Environment), RevoScaleR ("böyük verilənlər" konsepsiyası çərçivəsində kütləvi paralel emal üçün dəstək), RevoDeployR, veb xidmətləri ilə inteqrasiya üçün kitabxanalar, SAS İnstitutunun statistik paket formatları dəstəyi kimi komponentləri ehtiva edir.
2011-ci ilin oktyabrında Oracle korporasiyası R dilinə və Apache Hadoop-a əsaslanan inteqrasiya olunmuş proqram vasitələri ilə kütləvi paralel emal serverlərindən ibarət NoSQL klasteri olan Big Data Appliance-ı buraxdı və 2012-ci ilin fevralında bu dil Oracle Database-də quruldu. 2011-ci ildə IBM korporasiyasının Netezza aparat və proqram sistemlərində R vasitəsi ilə kütləvi-paralel analiz həyata keçirilmişdir; daha sonra bu dil SAP Hana aparat və proqram sistemində dəstəklənməyə başlanılmışdır.
R dili, həmçinin Tibco Spotfire, SPSS (versiya 16.0-dan), Statistica (9.0 versiyasından), Platform Symphony, Power BI, SAS, Tableau kommersial proqram mühitləri tərəfindən dəstəklənir.
CRAN
R və əlavə paketlər CRAN (Comprehensive R Archive Network-un akronimi) vasitəsilə paylanır. 2010-cu illərin sonuna olan məlumata görə, dünyada 60-dan çox CRAN güzgüləri mövcuddur, başlıq Vyanada (Avstriyada) yerləşir.
R xəbər bülleteni
Statistik emal və mühəndislik üzrə məqalələri özündə əks etdirən sərbəst şəkildə yayılan informasiya jurnalı R Journal ildə iki-üç dəfə nəşr olunur və həm dil istifadəçiləri, həm də R tərtibatçıları üçün nəzərdə tutulub. 2001-ci ilin yanvarından 2008-ci ilin oktyabrına qədər R News bülleteni adı altında nəşr olunurdu.
Konfranslar
Ən populyar dil konfranslarından biri — userR! (The R User Conference) 2004-cü ildən bəri hər il keçirilir, müxtəlif sahələrdən ekspertləri bir araya toplayır.
2009-cu ildən bəri Çikaqoda hər ilin yazında R-nin maliyyədə tətbiqinə həsr olunmuş konfrans keçirilir (R/Finance: Applied Finance with R). 2013-cü ildə sığortada R-nin istifadəsinə həsr olunmuş ilk konfrans (R in Insurance) keçirilmişdir.
İstinadlar
- A Brief History 2012-02-14 at the Wayback Machine R: Past and Future History, Ross Ihaka, Statistics Department, The University of Auckland, Auckland, New Zealand, available from the CRAN website
- Dalgaard P. R 4.4.1 is released (ing.). 2024.
- Free Software Directory.
- "R: The R Foundation". 2016-05-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-28.
- Teaching-with-R.pdf 2016-06-11 at the Wayback Machine (ing.)
- R-Project on Solaris[ölü keçid]
- InfoWorld Bossie Awards 2010 2014-09-11 at the Wayback Machine
- "CRAN - Contributed Packages". cran.r-project.org. 2016-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-08.
- "'Red Hat for stats' goes toe-to-toe with SAS". 2017-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-29.
- "Oracle rolls its own NoSQL and Hadoop". 2017-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-29.
- Prickett Morgan, Timothy. "Oracle tucks R stats language into database" (ingilis). . 2012-02-10. 2012-06-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-10.
- Harris, Derrick. "IBM Creates Big Data Frankenstein With Netezza-R Fusion" (ingilis). The New York Times. 2011-03-141. İstifadə tarixi: 2011-11-19.
- Rosenberg, Dave. "Open-source 'R' gets Hadoop integration". CNet (ingilis). CBS. 2012-02-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-19.
- "RSS Matters". 2012-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-11-19.
- "Головной узел CRAN". 2008-01-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-04-07.
- "R Journal". 2010-02-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- "CRAN: R News". 2007-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-04-07.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax R deqiqlesdirme R statistik verilenlerin emali ve qrafika ucun proqramlasdirma dili hemcinin GNU layihesi cercivesindeki pulsuz ve aciq menbeli hesablama muhiti Bu dil Bell Labs da hazirlanmis S diline oxsar sekilde yaradilib ve diller arasinda ehemiyyetli ferqlerin olsa da onun alternativ tetbiqidir lakin ekser hallarda S dilindeki kod R muhitinde isleyir R ilk olaraq Oklend Universitetinin statistika fakultesinde Ross Ayhek ing Ross Ihaka ve Robert Centlmen ing Robert Gentleman adlarinin bas herfi R terefinden hazirlanan hal hazirda ise R fondu terefinden saxlanilan ve inkisaf etdirilen dil ve muhitdir RParadiqmalar coxparadiqmaliTipi interpretasiya olunanYaradilma tarixi 1993Sonuncu versiyasi 4 4 1Sistem tipi dinamikTesirlenib S SchemeEmeliyyat sistemi macOS Microsoft Windowsr project org Vikianbarda elaqeli mediafayllar Statistik verilenlerin tehlili proqrami kimi genis istifade olunur ve statistik proqram teminati ucun faktiki standarta cevrilmisdir Dil ve muhit GNU GPL esasinda lisenziyalasdirilib menbe kodlari hemcinin bir sira emeliyyat sistemleri ucun tertib edilmis proqramlar FreeBSD Solaris Unix ve Linux distributivleri Microsoft Windows Mac OS X kimi paylanmisdir R Commander RKWard RStudio Weka Rapid Miner KNIME ve ofis paketlerine inteqrasiya vasiteleri kimi muxtelif qrafiki interfeysler movcud olmasina baxmayaraq R emr setirli interfeysden istifade edir 2010 cu ilde R Infoworld jurnalinin en yaxsi aciq menbeli proqram teminatinin inkisafina gore mukafata layiq gorulmusdur XususiyyetleriR interpretasiya olunan proqramlasdirma dilidir yeni o esasen emr interpretatoru ile isleyir Dil herflere hessasdir sintaksis baximindan bir terefden Scheme kimi funksional dillere diger terefden ise sade sintaksise ve kicik bir esas strukturlar destine malik tipik muasir skript dillerine benzeyir Obyekt dili her hansi bir proqram obyekti bir sira atributlara onu mueyyen eden qiymetlerin adlandirilmis siyahisina malikdir Dil primitiv melumat novlerinin minimum destini destekleyir simvollu character ededi numeric mentiqi logical ve kompleks complex Ededi deyisenler adi ededlere elave olaraq NaN Not a Number eded deyil ve Inf Infinity sonsuzluq kimi xususi qiymetleri qebul ede biler Sonsuzluq musbet ve ya menfi hesablama neticesi realizasiyanin diapazon hududlarindan kenara cixdiqda NaN teyin olunmamis netice ile emeliyyatlar zamani elde edilir Bunlara elave olaraq diger vacib xususi qiymet NA Not Available movcud deyil da vardir Bu hesablamalarda istifade edilen qiymetin her hansi bir sebebden edilmemesi faktini qeyd etmek ucun istifade edile biler statistik hesablamalarda verilenlerin toplanilmasindaki ugursuzluqlar sebebinden bezi musahidelerin neticesiz qalmasi olduqca yaygin bir durumdur Ibtidai novlerin deyerleri vektorlara vector siyahilara list matrislere ve ya massivlere matrix o cumleden coxolcululere birlesdirile bu birlesdirilmis novler ise eyni primitiv tipli verilenler destini saxlaya biler Bundan elave dile faktor factor anlayisi ciddi sekilde mueyyen edilmis qiymetler coxlugunu qebul eden kateqoriyali ve ya miqyasli verilenler destine daxildir Nehayet cedveller data frame her bir sira individ ucun muxtelif ve muxtelif novlere malik parametrler xususiyyetler destini saxlayan verilen strukturlari yaradila biler R in bir xususiyyeti ondan ibaretdir ki vektorlar ve matrislerle emeliyyatlar meselen APL de oldugu kimi dil seviyyesinde desteklenir Verilenlerin cixarilmasi ve qeyd olunmasi emeliyyati tapsirigin analoqu lt hemcinin hesab da daxil olmaqla verilenlerle islemek ucun adi emeliyyatlar movcuddur Vektor ve massivlerin elementlerine indeks uzre giris kvadrat moterizede siyahi atributlarina giris operatoru vasitesile heyata kecirilir Umumi imperativ proqramlasdirma strukturlari minimal deste if sert ifadesine while ve for dovrlerine malikdir R de ifadeler ayri ayri obyektler kimi tesvir edile ve lazim olduqda qiymetlendirile biler Funksiyalarin tesviri eyni mexanizme esaslanir Vektor ve massivlere ifade ve funksiyalarin tetbiqi ucun daxili imkanlar movcuddur R in funksiyalari istenilen proqrama qosulan ve onlarda birlesdirilmis hesablama vasitelerini temin eden yuklene bilen modullarla paketlesdirile biler R ucun paketler diger proqramlasdirma dillerinde o cumleden C de de hazirlana biler ki bu da bir terefden R dilinin ozunun mehdud vizual resurslarini kompensasiya etmeye diger terefden ise zeruret yarandiqda yuksek hesablama semereliliyine nail olmaga imkan verir Dilin ozunde verilenleri tesvir etmek ucun kifayet qeder mehdud ve cox rahat olmayan vasiteler var lakin bu en aciq ve bir cox ozel formatlarda teqdim olunan verilen destlerini R cedvelleri kimi yuklemeye imkan veren kitabxana aletlerinin olmasi ile kompensasiya olunur Belelikle sade metn formatinda cedveller muxtelif versiyalarin Excel cedvelleri CSV deki verilenler XML formatlari ve bir cox basqalari asanliqla R e yuklene biler Umumiyyetle bir proqramlasdirma dili olaraq R olduqca sade hetta primitivdir Onun en guclu yonu paketlerle qeyri mueyyen muddete genislenme qabiliyyetidir R nin esas paylanmasina 2019 cu ile qeder cemi 15 316 dan cox paket movcud olan esas paketler desti daxildir R de universal statistik hesablamanin demek olar ki butun muvafiq aletleri meselen reqressiya analizi ve zaman siralarinin analizi habele yuksek ixtisaslasmis problemlerin helli ve mueyyen sahelerde tedqiqat aparmaq ucun bir cox xususi alqoritmler tetbiq olunur Dilin basqa bir xususiyyeti umumi qrafik formatlara ixrac edile bilen ve teqdimatlar ve ya nesrler ucun istifade edile bilen yuksek keyfiyyetli tipoqrafik seviyyeli qrafikler yaratmaq qabiliyyetidir Hazir paketler movcuddur ki R i GUI cerciveleri ile elaqelendirir meselen Tcl Tk esasinda olanlar ve qrafik istifadeci interfeysi ile xususi statistik analiz yardim proqramlari yaratmaga ve neticeleri qrafikler ve diaqramlar seklinde gostermeye imkan verir NumunelerBaza sintaksisi gt x lt c 1 2 3 4 5 6 Sirali yigimin yaradilmasi gt y lt x 2 x in kvadrata yukseldilmesi gt print y y in cap edilmesi 1 1 4 9 16 25 36 gt mean y y in ededi ortasini hesablanmasi netice eded 1 15 16667 gt var y Variasiyanin hesablanmasi 1 178 9667 Universitet ucun orta bal Butun gostericilerin siyahisini a deyisenine daxil edilmesi a lt c 4 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 4 4 4 5 5 5 5 3 5 5 4 4 3 3 4 4 3 5 5 4 3 3 4 4 3 3 5 4 5 5 Gostericilerin sayinin n deyisenine daxil edilmesi length a gt n Orta bal m lt mean a Gostericilerin sayini hesablayan cedvel ufuqi t lt table a Verilenin daha rahat formata cevrilmesi saquli cedvel f lt as data frame t Faizin hesablanmasi ve ucuncu sutuna yazilmasi mapply function r r 100 n f 2 gt f 3 Sutun basliqlari colnames f lt c Qiymetlendirme Miqdar Neticelerin cixisi a n m f Netice 1 4 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 4 4 4 5 5 5 5 3 5 5 4 4 3 3 4 4 3 5 5 4 3 3 4 4 3 3 5 cixis a 41 den 38 i setire uygundur 39 4 5 5 qalan uc eded 1 41 cixis n 1 4 cixis m Kemiyyet gostericisi 1 ci sutun cedveldeki sira nomresi 1 3 12 29 26829 2 ci sutun qiymetlendirme novu 3 4 5 2 4 17 41 46341111 3 cu sutun reytinqlerin sayi 3 5 12 29 26829 4 cu sutun qiymetlerin faiziInterfeyslerR ile isleme rahatligi ucun RStudio JGR RKWard SciViews R Statistical Lab R Commander Rattle hemcinin Shiny proqram paketi de daxil olmaqla bir sira qrafik interfeysler hazirlanmisdir Bundan elave bir sira metn ve kod redaktorlari xususen ConTEXT Emacs Emacs Speaks Statistics jEdit Kate Notepad Syn TextMate Tinn R Vim Bluefish WinEdt RWinEdt paketi ile Gedit rgedit gedit r plugin paketi ile R ile islemek ucun xususi rejimleri temin edir Kommersiya desteyi2007 ci ilde qurulan ve 2015 ci ilde Microsoft terefinden alinan Revolution Analytics butun isini R proqramlasdirma dilinin onun Revolution R kommersiya paketinin ParallelR dilin pulsuz versiyasi ile bolusdurulmeyen R Productivity Environment Integrated Development Environment RevoScaleR boyuk verilenler konsepsiyasi cercivesinde kutlevi paralel emal ucun destek RevoDeployR veb xidmetleri ile inteqrasiya ucun kitabxanalar SAS Institutunun statistik paket formatlari desteyi kimi komponentleri ehtiva edir 2011 ci ilin oktyabrinda Oracle korporasiyasi R diline ve Apache Hadoop a esaslanan inteqrasiya olunmus proqram vasiteleri ile kutlevi paralel emal serverlerinden ibaret NoSQL klasteri olan Big Data Appliance i buraxdi ve 2012 ci ilin fevralinda bu dil Oracle Database de quruldu 2011 ci ilde IBM korporasiyasinin Netezza aparat ve proqram sistemlerinde R vasitesi ile kutlevi paralel analiz heyata kecirilmisdir daha sonra bu dil SAP Hana aparat ve proqram sisteminde desteklenmeye baslanilmisdir R dili hemcinin Tibco Spotfire SPSS versiya 16 0 dan Statistica 9 0 versiyasindan Platform Symphony Power BI SAS Tableau kommersial proqram muhitleri terefinden desteklenir CRANR ve elave paketler CRAN Comprehensive R Archive Network un akronimi vasitesile paylanir 2010 cu illerin sonuna olan melumata gore dunyada 60 dan cox CRAN guzguleri movcuddur basliq Vyanada Avstriyada yerlesir R xeber bulleteniStatistik emal ve muhendislik uzre meqaleleri ozunde eks etdiren serbest sekilde yayilan informasiya jurnali R Journal ilde iki uc defe nesr olunur ve hem dil istifadecileri hem de R tertibatcilari ucun nezerde tutulub 2001 ci ilin yanvarindan 2008 ci ilin oktyabrina qeder R News bulleteni adi altinda nesr olunurdu KonfranslarEn populyar dil konfranslarindan biri userR The R User Conference 2004 cu ilden beri her il kecirilir muxtelif sahelerden ekspertleri bir araya toplayir 2009 cu ilden beri Cikaqoda her ilin yazinda R nin maliyyede tetbiqine hesr olunmus konfrans kecirilir R Finance Applied Finance with R 2013 cu ilde sigortada R nin istifadesine hesr olunmus ilk konfrans R in Insurance kecirilmisdir IstinadlarA Brief History 2012 02 14 at the Wayback Machine R Past and Future History Ross Ihaka Statistics Department The University of Auckland Auckland New Zealand available from the CRAN website Dalgaard P R 4 4 1 is released ing 2024 Free Software Directory R The R Foundation 2016 05 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 28 Teaching with R pdf 2016 06 11 at the Wayback Machine ing R Project on Solaris olu kecid InfoWorld Bossie Awards 2010 2014 09 11 at the Wayback Machine CRAN Contributed Packages cran r project org 2016 03 13 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 08 Red Hat for stats goes toe to toe with SAS 2017 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 29 Oracle rolls its own NoSQL and Hadoop 2017 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 29 Prickett Morgan Timothy Oracle tucks R stats language into database ingilis 2012 02 10 2012 06 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 02 10 Harris Derrick IBM Creates Big Data Frankenstein With Netezza R Fusion ingilis The New York Times 2011 03 141 Istifade tarixi 2011 11 19 Rosenberg Dave Open source R gets Hadoop integration CNet ingilis CBS 2012 02 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 11 19 RSS Matters 2012 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2011 11 19 Golovnoj uzel CRAN 2008 01 05 tarixinde Istifade tarixi 2007 04 07 R Journal 2010 02 17 tarixinde Istifade tarixi 2010 12 30 CRAN R News 2007 05 28 tarixinde Istifade tarixi 2007 04 07