Qırmızı Bazar — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Qırmızı Bazar qəsəbə inzibati ərazi dairəsində kənd. 1992-ci ildən 10 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Qırmızı Bazar qəsəbəsi Rusiya Sülhməramlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. 2023-cü il sentyabrın 19-20-də Azərbaycan Ordusunun Qarabağda keçirdiyi antiterror əməliyyatı nəticəsində Qırmızı Bazar qəsəbəsi Azərbaycanın nəzarətinə qayıtmışdır.
Qırmızı Bazar | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 670 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Toponimikası
Qəsəbə keçmişdə bazar yeri olmuşdur. Yerli məlumata görə, 1924-cü ildə ilk dəfə burada 1 May Həmrəylik günü keçirilmiş və həmin vaxtdan da bu yer Qırmızı Bazar adlanmısdır. Tədricən Mavaş, Sixtoraşen, Bilbilyak, Şixer və Tağaverd kəndlərindən köçüb gələnlər məskunlaşdıqdan sonra daimi yaşayış məntəqəsinə çevrilmişdir.
Tarixi
Qırmızı Bazar 1947-ci ildə şəhər tipli qəsəbə statusu alıb. Ərazi vahidi olaraq DQMV-də Martuni rayonuna tabe idi. SSRİ dağıldıqdan sonra Azərbaycan höküməti tərəfindən DQMV ləğv olundu, Qırmızı Bazar qəsəbəsi isə yeni yaradılmış Xocavənd rayonunun tabeliyinə verildi. Qarabağ müharibəsi başladıqda qəsəbə erməni separatçılarının nəzarətində idi. Azərbaycan ordusunun 1992-ci il iyunun 28-də Qırmızı Bazar istiqamətində keçirdiyi genişmiqyaslı əməliyyat uğursuzluqla nəticələnib. Müharibə nəticəsində qəsəbə Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında qalıb. Birinci Qarabağ müharibəsində kəndin 40 nəfər erməni sakini öldürülüb. 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı qəsəbədə ciddi dağıntılar baş verib, təxminən 120 ev döyüşlər nəticəsində ziyan görüb. Müharibə zamanı Azərbaycan ordusu qəsəbənin bir kilometrliyinə qədər irəliləyib. Müharibənin nəticələrinə əsasən Qırmızı Bazar qəsəbəsi Rusiya sülhməramlılarının nəzarətinə verilib. Müharibədən sonra 2021-ci ildə qəsəbədə təxminən 800 nəfər əhali yaşayırdı.
Tarixi abidələri
Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır.
Coğrafiyası və iqlimi
Qəsəbə Köndələnçayın (Arazın qolu) sol sahilində yerləşir.
Əhalisi
İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
---|---|---|---|
1999 | XXXX | XXXX | XXXX |
2009 | ↗XXXX | ↗XXXX | ↗XXXX |
- Milli tərkibi
Siyahıyaalınma ili | ||||||
Ermənilər | 673 (98,7 %) | ▲1 075 (99,4 %) | ▲1 093 (99,2 %) | ▼977 (100 %) | ▲979 (100 %) | ▲1 010 (100 %) |
Azərbaycanlılar | 5 (0,7 %) | ▼3 (0,3 %) | ▬3 (0,3 %) | ▼0 (0 %) | ▬0 (0 %) | ▬0 (0 %) |
Ruslar | 3 (0,4 %) | ▼1 (0,1 %) | ▲4 (0,4 %) | ▼0 (0 %) | ▬0 (0 %) | ▬0 (0 %) |
Digərləri | 1 (0,1 %) | 2 (0,2 %) | 2 (0,2 %) | 0 (0 %) | 0 (0 %) | 0 (0 %) |
Cəmi | 682 (100 %) | 1 081 (100 %) | 1 102 (100 %) | 977 (100 %) | 979 (100 %) | 1 010 (100 %) |
İqtisadiyyatı
1930-cu illərdə qəsəbəyə daxili su təchizatı şəbəkəsi çəkilib. Sovet dövründə burada şərab və yağ-pendir zavodu fəaliyyət göstərib. Qəsəbədəki şərab zavodu 2000-ci ildə fəaliyyətini bərpa edib. 2016-cı ildə ümumerməni "Hayastan" Fondunun vəsaiti hesabına burada bələdiyyə mərkəzi tikilib.
Mədəniyyəti
Sovet vaxtı qəsəbədə klub, kitabxana, kinoteatr və ATS fəaliyyət göstərib.
Təhsil
Qəsəbədə məktəb və uşaq bağçası mövcuddur.
Din
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə
Sovet vaxtı qəsəbədə xəstəxana mövcud olub.
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 59" (PDF). 2022-01-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-12.
- Qırmızı Bazar // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. XXXX. ISBN .
- "Ermənilər terrorçu qrup yerləşdirilmiş qəsəbəmizdə belə binalar tikdi...-FOTO". 2021-05-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-16.
- "Qırmızı Bazar və Şuşakənd kəndlərinin sakinlərini Azərbaycan kolonnalarının hərəkəti narahat edir". 2021-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.
- "Etnokafqaz. 1959-cu ildə siyahıyaalma üzrə Martuni rayon əhalisinin milli tərkibi". 2020-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-13.
- "Etnokafqaz. 1970-ci ildə siyahıyaalma üzrə Martuni rayon əhalisinin milli tərkibi". 2020-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-13.
- "Etnokafqaz. 1979-cu ildə siyahıyaalma üzrə Martuni rayon əhalisinin milli tərkibi". 2020-10-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-13.
- "Qarabağda əhalinin siyahıyaalınması". 2022-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-13.
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. III ҹилд: Гајыбов—Елдаров. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1979. С. 173.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirmizi Bazar Azerbaycan Respublikasinin Xocavend rayonunun Qirmizi Bazar qesebe inzibati erazi dairesinde kend 1992 ci ilden 10 noyabr 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olmusdur Ikinci Qarabag muharibesinin neticelerine esasen imzalanmis 10 noyabr 2020 ci il tarixli ucterefli beyanata uygun olaraq Qirmizi Bazar qesebesi Rusiya Sulhmeramli Quvvelerinin nezaretine kecmisdir 2023 cu il sentyabrin 19 20 de Azerbaycan Ordusunun Qarabagda kecirdiyi antiterror emeliyyati neticesinde Qirmizi Bazar qesebesi Azerbaycanin nezaretine qayitmisdir Qirmizi Bazar39 40 33 sm e 46 56 55 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 670 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 926 nef 2005 Xeriteni goster gizle Qirmizi Bazar Vikianbarda elaqeli mediafayllarQirmizi Bazar qesebesiToponimikasiQesebe kecmisde bazar yeri olmusdur Yerli melumata gore 1924 cu ilde ilk defe burada 1 May Hemreylik gunu kecirilmis ve hemin vaxtdan da bu yer Qirmizi Bazar adlanmisdir Tedricen Mavas Sixtorasen Bilbilyak Sixer ve Tagaverd kendlerinden kocub gelenler meskunlasdiqdan sonra daimi yasayis menteqesine cevrilmisdir TarixiQirmizi Bazar 1947 ci ilde seher tipli qesebe statusu alib Erazi vahidi olaraq DQMV de Martuni rayonuna tabe idi SSRI dagildiqdan sonra Azerbaycan hokumeti terefinden DQMV legv olundu Qirmizi Bazar qesebesi ise yeni yaradilmis Xocavend rayonunun tabeliyine verildi Qarabag muharibesi basladiqda qesebe ermeni separatcilarinin nezaretinde idi Azerbaycan ordusunun 1992 ci il iyunun 28 de Qirmizi Bazar istiqametinde kecirdiyi genismiqyasli emeliyyat ugursuzluqla neticelenib Muharibe neticesinde qesebe Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda qalib Birinci Qarabag muharibesinde kendin 40 nefer ermeni sakini oldurulub 2020 ci ilde Ikinci Qarabag muharibesi zamani qesebede ciddi dagintilar bas verib texminen 120 ev doyusler neticesinde ziyan gorub Muharibe zamani Azerbaycan ordusu qesebenin bir kilometrliyine qeder irelileyib Muharibenin neticelerine esasen Qirmizi Bazar qesebesi Rusiya sulhmeramlilarinin nezaretine verilib Muharibeden sonra 2021 ci ilde qesebede texminen 800 nefer ehali yasayirdi Tarixi abideleri Kendde dasinmaz tarix ve medeniyyet abidesi qeyde alinmamisdir Cografiyasi ve iqlimiQesebe Kondelencayin Arazin qolu sol sahilinde yerlesir EhalisiIl Daimi ehali Kisiler Qadinlar1999 XXXX XXXX XXXX2009 XXXX XXXX XXXXMilli terkibiSiyahiyaalinma ili 1959 1970 1979 2008 2009 2010Ermeniler 673 98 7 1 075 99 4 1 093 99 2 977 100 979 100 1 010 100 Azerbaycanlilar 5 0 7 3 0 3 3 0 3 0 0 0 0 0 0 Ruslar 3 0 4 1 0 1 4 0 4 0 0 0 0 0 0 Digerleri 1 0 1 2 0 2 2 0 2 0 0 0 0 0 0 Cemi 682 100 1 081 100 1 102 100 977 100 979 100 1 010 100 Iqtisadiyyati1930 cu illerde qesebeye daxili su techizati sebekesi cekilib Sovet dovrunde burada serab ve yag pendir zavodu fealiyyet gosterib Qesebedeki serab zavodu 2000 ci ilde fealiyyetini berpa edib 2016 ci ilde umumermeni Hayastan Fondunun vesaiti hesabina burada belediyye merkezi tikilib MedeniyyetiSovet vaxti qesebede klub kitabxana kinoteatr ve ATS fealiyyet gosterib TehsilQesebede mekteb ve usaq bagcasi movcuddur DinKendde dini ibadet yeri ve ya dini icma qeyde alinmamisdir SehiyyeSovet vaxti qesebede xestexana movcud olub Istinadlar Azerbaycan Respublikasi Dovlet Statistika Komitesi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Standarti Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2019 Baki 2020 seh 59 PDF 2022 01 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 12 Qirmizi Bazar Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti II cild Baki Serq Qerb 2007 seh XXXX ISBN 978 9952 34 156 0 Ermeniler terrorcu qrup yerlesdirilmis qesebemizde bele binalar tikdi FOTO 2021 05 16 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 16 Qirmizi Bazar ve Susakend kendlerinin sakinlerini Azerbaycan kolonnalarinin hereketi narahat edir 2021 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 15 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1999 cu il I hisse Baki Seda nesriyyati 2000 seh XXXX Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2010 seh XXXX Etnokafqaz 1959 cu ilde siyahiyaalma uzre Martuni rayon ehalisinin milli terkibi 2020 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 13 Etnokafqaz 1970 ci ilde siyahiyaalma uzre Martuni rayon ehalisinin milli terkibi 2020 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 13 Etnokafqaz 1979 cu ilde siyahiyaalma uzre Martuni rayon ehalisinin milli terkibi 2020 10 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 13 Qarabagda ehalinin siyahiyaalinmasi 2022 03 10 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 13 Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә III ҹild Gaјybov Eldarov Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1979 S 173 Xarici kecidlerHemcinin bax