Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Quba məsələsi — Dağlılar Respublikası hökumətinin bəzi üzvlərinin Quba qəzası ilə bağlı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə əsassız ərazi iddiası.
Hadisələr
Dağlılar Respublikası 1918-ci ilin payızında Şimali Qafqazda öz mövqelərini möhkəmləndirmek üçün müəyyən tədbirlər görməklə yanaşı, bəzi addımları ilə Azərbaycan və Gürcüstanla münasibətlərdə problemlər yaratdı. Dağlı hökumətinin bəzi üzvləri Quba qəzası ilə bağlı Azərbaycana, Cənubi Osetiya və Abxaziya ilə əlaqədar isə Gürcüstana qarşı ərazi iddiası qaldırdılar. Dağlı Respublikası rəhbərliyinin ayrı-ayrı üzvləri Quba qəzası ilə bağlı ərazi iddiası irəli sürərkən, həmin bölgədə ləzgilərin də yaşamasını əsas gətirirdilər.
Yalama dəmir yolu stansiyasının ələ keçirilməsi
Dağlı hərbçiləri bu əsassız iddianı həyata keçirmək məqsədilə, hətta, Quba qəzası ərazisinə müdaxilə etmiş, Yalama dəmir yolu stansiyasını ələ keçirmişdilər. Azərbaycan sərhəd keşikçiləri 1918-ci il dekabrın 24-də onları bu ərazidən çıxarmış, şimal sərhəddini keçmiş Bakı quberniyası hüdudları boyunca bərpa etmişdilər. Dağlı hökumətinin Bakıdakı nümayəndəsi Əlixan Qantəmir bu münaqişə ilə bağlı Azərbaycan hökumətinə etirazını bildirmiş, "mübahisəli" sərhəd məsələlərinin həlli üçün xüsusi orqan yaradılması, ona qədər isə Quba qəzasının idarə olunmasında hər iki tərəfi təmsil edən müştərək qrupun fəaliyyət göstərməsi təklifini irəli sürmüşdü.
Sonrakı proseslər
Dağlı hökumətinin bəzi nümayəndələri bu cür əsassız hərəkətləri ilə ən yaxın müttəfiqləri olan qonşu dövlətlərlə münasibətlərdə soyuqluq yaradırdılar. Lakin hökumətin əksər üzvləri Azərbaycan və Gürcüstana qarşı ərazi iddiaları qaldırılmasına qəti etiraz etdilər. Xarici işlər naziri Heydər Bammatovun başçılıq etdiyi bu qrup Qafqazda ərazi mübahisələrinin həlli zamanı Azərbaycanın təklif etdiyi prinsipləri dəstəklədi. Həmin prinsiplər bunlar idi:
- Ərazi məsələlərinin həllində mübahisəli bölgədə yaşayan əhalinin öz iradəsini azad surətdə bildirməsi əsas götürülməlidir.
- Ərazi mübahisəsi yalnız əhalinin qarışıq yaşadığı bölgələrə aid edilməlidir.
- Əhalinin rəyi yekdil olmadığı halda bölgənin iqtisadi-təsərrüfat əlaqələrinə üstünlük verilməlidir.
Quba qəzası əhalisi və Quba Müsəlman şurası bu ərazinin Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu qəti şəkildə bəyan etdi. Quba nümayəndəsi Murtuza Axundzadə Azərbaycan Parlamentində bu məsələ ilə bağlı 1919-cu il fevralın 5-dəki çıxışında bildirdi:
 | Qubada kasıb, dövlətli - hər kəsin ipək parçadan tikilmiş üçrəngli bayrağı var. |  |
Quba Müsəlman şurası Dağlı hökumətinə göndərdiyi məktubda onun bəzi üzvlərinin ərazi iddiasının ümummüsəlman mənafeyini müəmmalı məqsədlərə qurban vermək kimi qiymətləndirdi. "Quba məsələsi" Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin qətiyyətli mövqeyi, Quba qəzası əhalisinin öz iradəsini birmənalı şəkildə bildirməsi və Dağlı hökumətində sağlam düşüncənin üstün gəlməsi nəticəsində qısa müddətdə həll edildi.
Mənbə
- Göyüşov A ., 1917–1920-ci illərdə Şimali Qafqaz dağlılarının azadlıq uğrunda mübarizəsi, B., 2000;
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920). Parlament. Stenoqrafik hesabatlar, c.l, B., 1998.
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı 2004. s. 159
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı 2004. s. 160
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Quba meselesi Daglilar Respublikasi hokumetinin bezi uzvlerinin Quba qezasi ile bagli Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetine esassiz erazi iddiasi HadiselerDaglilar Respublikasi 1918 ci ilin payizinda Simali Qafqazda oz movqelerini mohkemlendirmek ucun mueyyen tedbirler gormekle yanasi bezi addimlari ile Azerbaycan ve Gurcustanla munasibetlerde problemler yaratdi Dagli hokumetinin bezi uzvleri Quba qezasi ile bagli Azerbaycana Cenubi Osetiya ve Abxaziya ile elaqedar ise Gurcustana qarsi erazi iddiasi qaldirdilar Dagli Respublikasi rehberliyinin ayri ayri uzvleri Quba qezasi ile bagli erazi iddiasi ireli surerken hemin bolgede lezgilerin de yasamasini esas getirirdiler Yalama demir yolu stansiyasinin ele kecirilmesiDagli herbcileri bu esassiz iddiani heyata kecirmek meqsedile hetta Quba qezasi erazisine mudaxile etmis Yalama demir yolu stansiyasini ele kecirmisdiler Azerbaycan serhed kesikcileri 1918 ci il dekabrin 24 de onlari bu eraziden cixarmis simal serheddini kecmis Baki quberniyasi hududlari boyunca berpa etmisdiler Dagli hokumetinin Bakidaki numayendesi Elixan Qantemir bu munaqise ile bagli Azerbaycan hokumetine etirazini bildirmis mubahiseli serhed meselelerinin helli ucun xususi orqan yaradilmasi ona qeder ise Quba qezasinin idare olunmasinda her iki terefi temsil eden musterek qrupun fealiyyet gostermesi teklifini ireli surmusdu Sonraki proseslerDagli hokumetinin bezi numayendeleri bu cur esassiz hereketleri ile en yaxin muttefiqleri olan qonsu dovletlerle munasibetlerde soyuqluq yaradirdilar Lakin hokumetin ekser uzvleri Azerbaycan ve Gurcustana qarsi erazi iddialari qaldirilmasina qeti etiraz etdiler Xarici isler naziri Heyder Bammatovun basciliq etdiyi bu qrup Qafqazda erazi mubahiselerinin helli zamani Azerbaycanin teklif etdiyi prinsipleri destekledi Hemin prinsipler bunlar idi Erazi meselelerinin hellinde mubahiseli bolgede yasayan ehalinin oz iradesini azad suretde bildirmesi esas goturulmelidir Erazi mubahisesi yalniz ehalinin qarisiq yasadigi bolgelere aid edilmelidir Ehalinin reyi yekdil olmadigi halda bolgenin iqtisadi teserrufat elaqelerine ustunluk verilmelidir Quba qezasi ehalisi ve Quba Muselman surasi bu erazinin Azerbaycanin ayrilmaz terkib hissesi oldugunu qeti sekilde beyan etdi Quba numayendesi Murtuza Axundzade Azerbaycan Parlamentinde bu mesele ile bagli 1919 cu il fevralin 5 deki cixisinda bildirdi Qubada kasib dovletli her kesin ipek parcadan tikilmis ucrengli bayragi var Quba Muselman surasi Dagli hokumetine gonderdiyi mektubda onun bezi uzvlerinin erazi iddiasinin umummuselman menafeyini muemmali meqsedlere qurban vermek kimi qiymetlendirdi Quba meselesi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetinin qetiyyetli movqeyi Quba qezasi ehalisinin oz iradesini birmenali sekilde bildirmesi ve Dagli hokumetinde saglam dusuncenin ustun gelmesi neticesinde qisa muddetde hell edildi MenbeGoyusov A 1917 1920 ci illerde Simali Qafqaz daglilarinin azadliq ugrunda mubarizesi B 2000 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 Parlament Stenoqrafik hesabatlar c l B 1998 Istinadlar Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki 2004 s 159 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki 2004 s 160Hemcinin baxAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin kecirdiyi doyus emeliyyatlari