Qaval daşı – qədim zərb musiqi aləti, litofon. Bir musiqi aləti kimi istifadəsi təqribi olaraq 10 min il öncəyə aiddir. Əhəng daşından əmələ gəlməsi və tərkibində çınqılların yaratdığı boşluqlar səbəbindən Qaval daşa vurduqda ondan səs çıxır. Neolit dövründə Qobustan ərazisində qədim insanlar bu daşın xüsusiyyətlərini bilmiş və ondan musiqi aləti kimi istifadə edirmişlər. Onlar Qaval daşda musiqini ifa edir və onun ətrafında rəqs edirdilər. Bunu əks etdirən qaya üstü rəsmləri görmək mümkündür.
Qaval daşı | |
---|---|
| |
Mənşə ölkəsi | Azərbaycan |
Sayları
Qobustanda iki ədəd qaval daşı abidə kimi qorunur. Bunlardan birincisi Cingirdağın şimal-şərq ətəyindədir. O Yazılıtəpə qədim qayaüstü təsvirlər kolleksiyası üzrə 114 №-li daş kimi qeydə alınmışdır. Bu daşın orta hissəsidə qalınlıq 70 sm-dir. Şərqə doğru isə nazikləşir. Daşın ümumi uzunluğu 270 sm-dir. Bu daşları onun ətrafında olan digər daşlardan fərləndirmək demək olar ki, mümkün deyildir. Bu daşlara digər daşların köməyi ilə zərblə vurduqda ondan səslər çıxması ilə müəyyən etmək olur. Qaval daşlarının sayı Qobustan, Mərəzə və Naxçıvanda 40-a yaxın olması ehtimal edilir.
Xüsusiyyətləri
Qaval daşının özünə məxsus özəlliklərindən biri səsin çıxması üçün onun yerə təmas etməməsidir. Yerə qoyulan qaval daşından səs çıxmır. Ona görə də bu daşı müəyyən qədər torpaqdan yüksəkdə qoyurlar. Ehtimal edilir ki, qaval daşında ifanında daxil olduğu ritualların məcmusu öz növbəsində qədim insanların dini və dünyavi görüşləri ilə sıx bağlı olmuşdur. Qaval daşında zərb alətlərində ifa edilən musiqi nömrələrini səsləndirmək mümkündür
Şəkil
Həmçinin bax
İstinadlar
- ( (az.)). rockart-g.blogspot.com. 2018-03-24. Archived from the original on 2022-03-27. İstifadə tarixi: 24-03-2018.
- . 2020-06-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-24.
- "Qaval daşı haqqında nə bilirik?". 2020-06-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-24.
- Cəfərqulu Rüstəmov. Qobustan dünyası, s.103-104
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaval dasi qedim zerb musiqi aleti litofon Bir musiqi aleti kimi istifadesi teqribi olaraq 10 min il onceye aiddir Eheng dasindan emele gelmesi ve terkibinde cinqillarin yaratdigi bosluqlar sebebinden Qaval dasa vurduqda ondan ses cixir Neolit dovrunde Qobustan erazisinde qedim insanlar bu dasin xususiyyetlerini bilmis ve ondan musiqi aleti kimi istifade edirmisler Onlar Qaval dasda musiqini ifa edir ve onun etrafinda reqs edirdiler Bunu eks etdiren qaya ustu resmleri gormek mumkundur Qaval dasiQaval dasiMense olkesi AzerbaycanSaylariQobustanda iki eded qaval dasi abide kimi qorunur Bunlardan birincisi Cingirdagin simal serq eteyindedir O Yazilitepe qedim qayaustu tesvirler kolleksiyasi uzre 114 li das kimi qeyde alinmisdir Bu dasin orta hisseside qalinliq 70 sm dir Serqe dogru ise naziklesir Dasin umumi uzunlugu 270 sm dir Bu daslari onun etrafinda olan diger daslardan ferlendirmek demek olar ki mumkun deyildir Bu daslara diger daslarin komeyi ile zerble vurduqda ondan sesler cixmasi ile mueyyen etmek olur Qaval daslarinin sayi Qobustan Mereze ve Naxcivanda 40 a yaxin olmasi ehtimal edilir XususiyyetleriQaval dasinin ozune mexsus ozelliklerinden biri sesin cixmasi ucun onun yere temas etmemesidir Yere qoyulan qaval dasindan ses cixmir Ona gore de bu dasi mueyyen qeder torpaqdan yuksekde qoyurlar Ehtimal edilir ki qaval dasinda ifaninda daxil oldugu rituallarin mecmusu oz novbesinde qedim insanlarin dini ve dunyavi gorusleri ile six bagli olmusdur Qaval dasinda zerb aletlerinde ifa edilen musiqi nomrelerini seslendirmek mumkundurSekilHemcinin baxRud Gitara Azerbaycan musiqisi Azerbaycan medeniyyetiIstinadlar az rockart g blogspot com 2018 03 24 Archived from the original on 2022 03 27 Istifade tarixi 24 03 2018 2020 06 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 24 Qaval dasi haqqinda ne bilirik 2020 06 08 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 24 Ceferqulu Rustemov Qobustan dunyasi s 103 104