Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğu — Laçın rayonu ilə Ermənistan Respublikasının Gorus rayonunun sərhədində yerləşir. Sərhəd gölü hesab edilir. Xüsusi maraq doğuran yüksək dağ göllərindən biridir. Alp landşaft kompleksinə malikdir.
| Qaragöl dövlət təbiət qoruğu | |
|---|---|
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Sahəsi | 240 ha |
| Mütləq hündürlüyü | 600-800 m |
| Yaradılma tarixi | 17 noyabr 1987 |
| İdarəetmə orqanı | AETSN |
| Vəziyyəti | 1992-ci ildən işğal edilmiş ərazi |
| Məhvolma təhlükəsi | 1992-ci ildən talan edilmiş ərazi |
| Dağlar | (3552 m), , (2790m) |
| Çaylar | Ağoğlançay, Həkəri |
| Göl | Qaragöl |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Laçın |
| Yerləşməsi | Kiçik Qafqaz |
| | |
| | |
Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğu 17 oktyabr 1987-ci tarixində Azərbaycan SSR və Ermənistan SSR-in direktiv orqanlarının qərarı ilə yaradılmış, respublikalararası dövlət qoruğu elən edilmişdir.
Bu göl mühüm hidroloji və təsərrüfat əhəmiyyətinə malikdir.Onun suyundan yerli əhali qoyun sürülərinin,əkin yerlərinin suvarılması və balıqçılıq üçün istifadə edir.
Sahəsi 240 hektar olub, dəniz səviyyəsindən 2658 km yüksəklikdə, Qarabağ vulkanik yaylasında yerləşir. İşıqlı dağında yerləşən Qaragöl (Sevliç) dəniz səviyyəsindən 2658 m hündürlükdə Qarabağ vulkanik dağ silsiləsinin cənub hissəsində, Həkəri çayının sağ qolu olan Ağoğlançayın mənbə hissəsində, Böyük İşıxlı dağının (3548m) şimal ətəyindədir. Şimal-gərbdən Dəmirdaş və Kiçik İşıxlı (3452) dağı ilə, şimaldan Canqutaran (2790m) dağı, şərqdən isə alçaq moren tirəsi ilə əhatə olunmuşdur. Bu göl sönmüş vulkan kraterini xatırladan relikt su mənbəyidir. Stratiqrafik cəhətdən Qaragöl rayonu yuxarı pliosen yaşlı suxurlar içərisindədir. Kolun uzunluğu-1950 m,eni 1250m sahil xəttinin uzunluğu 5500 m, dərinliyi 7–8 m, sahəsi 3 km² -dir.Qalıq həcmi 10mln.m³ -dir. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 17 noyabr 1987-ci il tarixli qararı ilə yaradılmışdır. Hesablamalara görə, göldə suyun həcmi 10 mln m³-dur. Gölün suyunun şəffaflıqı 4,6 metrdir. Gölün dibi sahilə yaxınlıqda müxtəlif ölçülü daşlardan ibarətdir. Mərkəzə doğru isə daşların (suxurların) ölçüsü azalır və nəhayət mərkəzi hissəsi xırda dənəli çöküntülərdən ibarətdir.
Burada geoliji cəhətdən vulkanik dağların pliosen lava massivi,geomorfoloji baxımdan isə vulkanogen fasiyalar səciyyəvidir.
Gölün ekoloji şəraiti və suyunun müəyyən xüsusiyyətləri burada canlı aləmin çox azlığına səbəb olmuşdur. Bununla bərabər gölün suyunda zooplanktonlara,dibində isə yanüzənlərə (qammaruslar) rast gəlinir.
Landşaftı
Alp landşaft kompleksinə malikdir. Bu göl mühüm hidroloji və təsərrüfat əhəmiyyətinə malikdir. Qoruq Qarabağ vulkanik yaylasının cənub hissəsində böyük İşıqlı dağının (3552 m) yamacında 2650– 2700 m hündürlükdə yerləşir. Burada geoloji cəhətdən vulkanik dağların pliosen lava massivi, geomorfoloji baxımdan isə vulkanogen fasiyalar səciyyəvidir. Gölün şimal, şimal-qərb və qərb tərəflərində quru ərazi yarğanlı və qayalıdır; şimal-qərb tərəflərində bir neçə gətirmə konusu var; digər hissələrində relyef düzənlikdir. Ərazi üçün qışı quraq keçən soyuq iqlim tipi hakimdir. Bu iqlim tipi üçün ən soyuq ayın orta temperaturu - 3 dərəcədən aşağı, ən isti ayın orta temperaturu isə 10-dan yuxarıdır. İllik yağıntının miqdarı 700 mm-dir.
Bitki örtüyü
Qoruğun gölü əhatə edən quru ərazisi yüksək dağlıq qurşağın səciyyəvi alp çəmənliklərindən ibarətdir. Qoruğun bitki örtüyü zəngin deyil. Bitki nümunələrinin azlığı qoruğun quru sahəsinin kiçik olması və əsas nadir və endemik bitkilərin onun sərhədlərindən kənarda qalması ilə əlaqədardır. Bitki örtüyü əsasən alp çəmən bitkilərindən ibarətdir. Cənub hissədə üçyarpaq yoncanın, şərq hissədə gəvənin üstünlük təşkil etdiyi çəmənliklər inkişaf edir. Gölün suyu ərazinin mütləq hündürlüyü ilə əlaqədar olaraq bitkilərdən çox kasıbdır. Burada yalnız amfibi qırxbuğumu və qaymaqçiçəyi bitir. Ərazidə çimli dağ-çəmən torpaqları yayılmışdır. Bu torpaqlar humusla zəngindir. Gölün ekoloji şəraiti və suyunun müəyyən xüsusiyyətləri burada canlı aləmin çox azlığına səbəb olmuşdur. Bununla bərabər gölün suyunda zooplanktonlara, dibində isə yanüzənlərə (qammaruslar) rast gəlinir. İşıqlı Qaragöl və onun ətraf ərazisi tarixən Azərbaycan torpağı olmuşdur. Lakin, hal-hazırda Qaragöl qoruğu erməni işğalı altındadır. Laçın rayonu ilə Gorus rayonu sərhədində dəniz səviyyəsindən 2658 metr hündürlükdə yerləşir. Qoruğun ümumi sahəsi 240 hektardır. Bura 176 ha İşıqlı Qaragölün su akvatoriyası və gölün sahil boyunca 100 metr enində 64 ha sahə aiddir. Qoruqda 102 bitki növ və yarım növü vardır ki bunlar 68 növ və 27 ailədən ibarətdir. Gölə heç bir yerdən su axımının olmamasına və suyun çox təmiz və şəfalı olmasına görə xalq bu gölə müqəddəs ibadət yeri kimi baxırdı. 1964-cü illərdə gölün Ermənistan sahillərində heyvandarlıq fermalarının tikilməsi, göldə güclü nasos stansiyaları tikərək onun suyundan Goruz rayonunun əkin sahələrinin suvarılmasında istifadə edilməsi həm gölün çirklənməsinə, həmdə onun səviyyəsinin aşağa düşməsinə səbəb olurdu. O vaxtlar laçınlıların ermənilər tərəfindən belə münasibətə narazılıqları qismən də olsa onların fəaliyyətlərini məhdudlaşdırırdı. Burada bitki örtüyünün inkişafına və zənginliyinə uzun illər qoyun sürülərinin otarılması və suvarmaya gətirilməsi nəticəsində tapdalanaraq korlanması xeyli mənfi təsir göstərmişdir. Bitki örtüyü əsasən alp çəmən bitkilərindən ibarətdir. Cənub hissədə üçyarpaq yoncanın, şərq hissədə gəvənin üstünlük təşkil etdiyi çəmənliklər inkişaf edir. Gölün suyu ərazinin mütləq hündürlüyü ilə əlaqədar olaraq bitkilərdən çox kasıbdır. Burada yalnız amfibi qırxbuğumu və qaymaqçiçəyi bitir.
İqlimi
Ərazi üçün qışı quraq keçən soyuq iqlim tipi hakimdir. Bu iqlim tipi üçün ən soyuq ayın orta temperaturu – 30-dən aşağı, ən isti ayınkı 100 –dən yuxarıdır. İllik yağıntının miqdarı 700 mm-dir. Ərazidə çimli dağ-çəmən torpaqları yayılmışdır. Bu torpaqlar humusla zəngindir. Gölün ekoloji şəraiti və suyunun müəyyən xüsusiyyətləri burada canlı aləmin çox azlığına səbəb olmuşdur. Bununla bərabər gölün suyunda zooplanktonlara, dibində isə yanüzənlərə (qammaruslar) rast gəlinir. Qoruğun müasir vəziyyəti heç də qənaətbəxş deyil. Ətraf çəmənliklər sistemsiz olaraq daim otarılmaqla bitki örtüyü korlanır. Qoruğun quru sahələri çox az olub yüksək alp xalılırının nadir və endemik bitkilərini qorumağa tam imkan vermir. İşıqlı Qaragöl və onun ətraf ərazisi tarixən Azərbaycan torpağı olmuşdur. Lakin mənfur qonşularımız olan ermənilər onu ələ keçirmişlər. Hal-hazırda Qaragöl dövlət təbiət qoruğunun işğal altında olması ilə əlaqədar hər iki respublika arasında yaranmış hazırkı siyasi və milli münaqişənin qoruğun aqibətinə mənfi təsir göstərir. Nəzərdən kənar qalmış gölün suyundan intensiv istifadə göl üçün qarşıalınmaz neqativ təsirlərə qətirib çıxara bilər. Xüsusi maraq doğuran yüksək dağ göllərindən biridir. Alp landşaft kompleksinə malikdir. Bu göl mühüm hidroloji və təsərrüfat əhəmiyyətinə malikdir. Onun suyundan yerli əhali qoyun sürülərinin, əkin yerlərinin suvarılması və balıqçılıq üçün istifadə edirdi. Qoruq Qarabağ Vulkanik yaylasının cənub hissəsində böyük İşıqlı dağının (3552 m) yamacında 2650–2700 m hündürlükdə yerləşir. Ərazi üçün qışı quraq keçən soyuq iqlim tipi hakimdir. Bu iqlim tipi üçün ən soyuq ayın orta temperaturu – 30-dən aşağı, ən isti ayınkı 100 –dən yuxarıdır. Qoruğun gölü əhatə edən quru ərazisi yüksək dağlıq qurşağın səciyyəvi alp çəmənliklərindən ibarətdir. Jənub hissədə üçyarpaq yoncanın, şərq hissədə gəvənin üstünlük təşkil etdiyi çəmənliklər inkişaf edir. Gölün suyu ərazinin mütləq hündürlüyü ilə əlaqədar olaraq bitkilərdən çox kasıbdır. Burada yalnız amfibi, qırxbuğumu və qaymaqçiçəyi bitir. Ərazidə çimli dağ-çəmən torpaqları yayılmışdır. Bu torpaqlar humusla zəngindir. Gölün ekoloji şəraiti və suyunun müəyyən xüsusiyyətləri burada canlı aləmin çox azlığına səbəb olmuşdur. Bununla bərabər gölün suyunda zooplanktonlara, dibində isə yanüzənlərə (qammaruslar) rast gəlinir. Oktyabr ayının ikinci yarısından aprelin axırlarına kimi donmuş olur. Sahildən mərkəzə doğru 20-25 metrə gədər məsafədə buzun qalınlığı 50 sm-dən çox olur. Burada qarın qalınlığı isə 40-45 sm-rə kimi olur.
Qoruğun müasir vəziyyəti
Qoruğun müasir vəziyyəti heç də qənaətbəxş deyil. Ətraf çəmənliklər sistemsiz olaraq daim otarılmaqla bitki örtüyü korlanır. Qoruğun quru sahələri çox az olub yüksək alp xalılırının nadir və endemik bitkilərini qorumağa tam imkan vermir. İşıqlı Qaragöl və onun ətraf ərazisi tarixən Azərbaycan torpağı olmuşdur. Lakin mənfur qonşularımız olan ermənilər onu ələ keçirmişlər. Hal-hazırda Qaragöl dövlət təbiət qoruğunun işğal altında olması ilə əlaqədar hər iki respublika arasında yaranmış hazırkı siyasi və milli münaqişənin qoruğun aqibətinə mənfi təsir göstərir. Nəzərdən kənar qalmış gölün suyundan intensiv istifadə göl üçün qarşıalınmaz neqativ təsirlərə gətirib çıxara bilər.
Mənbə
- QORUQLAR
Xarici keçidlər
- İşğal altında olan torpaqlarımızda ekoloji böhran 2003-09-28 at the Wayback Machine
- Davamlı insan konsepsiyası və işğal olunmuş ərazilərin ekoloji vəziyyəti
- Mühafizə olunan ərazilərin statusu, yerləşməsi və əhatə edilməsi
- İŞĞAL OLUNMUŞ ƏRAZİLƏRDƏ YARANMIŞ EKOLOJİ PROBLEMLƏR 2016-03-07 at the Wayback Machine
- Qoruqlar haqqında ümumi məlumat 2012-01-11 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
İstinadlar
- İbrahimov Tahir . Azərbaycanın qoruqları. Bakı 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaragol Dovlet Tebiet Qorugu Lacin rayonu ile Ermenistan Respublikasinin Gorus rayonunun serhedinde yerlesir Serhed golu hesab edilir Xususi maraq doguran yuksek dag gollerinden biridir Alp landsaft kompleksine malikdir Qaragol dovlet tebiet qoruguBTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 240 haMutleq hundurluyu 600 800 mYaradilma tarixi 17 noyabr 1987Idareetme orqani AETSNVeziyyeti 1992 ci ilden isgal edilmis eraziMehvolma tehlukesi 1992 ci ilden talan edilmis eraziDaglar 3552 m 2790m Caylar Agoglancay HekeriGol QaragolYerlesmesi39 47 04 sm e 46 00 21 s u Olke AzerbaycanRayon LacinYerlesmesi Kicik QafqazQaragol dovlet tebiet qoruguQaragol dovlet tebiet qorugu Qaragol Dovlet Tebiet Qorugu 17 oktyabr 1987 ci tarixinde Azerbaycan SSR ve Ermenistan SSR in direktiv orqanlarinin qerari ile yaradilmis respublikalararasi dovlet qorugu elen edilmisdir Bu gol muhum hidroloji ve teserrufat ehemiyyetine malikdir Onun suyundan yerli ehali qoyun surulerinin ekin yerlerinin suvarilmasi ve baliqciliq ucun istifade edir Sahesi 240 hektar olub deniz seviyyesinden 2658 km yukseklikde Qarabag vulkanik yaylasinda yerlesir Isiqli daginda yerlesen Qaragol Sevlic deniz seviyyesinden 2658 m hundurlukde Qarabag vulkanik dag silsilesinin cenub hissesinde Hekeri cayinin sag qolu olan Agoglancayin menbe hissesinde Boyuk Isixli daginin 3548m simal eteyindedir Simal gerbden Demirdas ve Kicik Isixli 3452 dagi ile simaldan Canqutaran 2790m dagi serqden ise alcaq moren tiresi ile ehate olunmusdur Bu gol sonmus vulkan kraterini xatirladan relikt su menbeyidir Stratiqrafik cehetden Qaragol rayonu yuxari pliosen yasli suxurlar icerisindedir Kolun uzunlugu 1950 m eni 1250m sahil xettinin uzunlugu 5500 m derinliyi 7 8 m sahesi 3 km dir Qaliq hecmi 10mln m dir Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin 17 noyabr 1987 ci il tarixli qarari ile yaradilmisdir Hesablamalara gore golde suyun hecmi 10 mln m dur Golun suyunun seffafliqi 4 6 metrdir Golun dibi sahile yaxinliqda muxtelif olculu daslardan ibaretdir Merkeze dogru ise daslarin suxurlarin olcusu azalir ve nehayet merkezi hissesi xirda deneli cokuntulerden ibaretdir Burada geoliji cehetden vulkanik daglarin pliosen lava massivi geomorfoloji baximdan ise vulkanogen fasiyalar seciyyevidir Golun ekoloji seraiti ve suyunun mueyyen xususiyyetleri burada canli alemin cox azligina sebeb olmusdur Bununla beraber golun suyunda zooplanktonlara dibinde ise yanuzenlere qammaruslar rast gelinir LandsaftiAlp landsaft kompleksine malikdir Bu gol muhum hidroloji ve teserrufat ehemiyyetine malikdir Qoruq Qarabag vulkanik yaylasinin cenub hissesinde boyuk Isiqli daginin 3552 m yamacinda 2650 2700 m hundurlukde yerlesir Burada geoloji cehetden vulkanik daglarin pliosen lava massivi geomorfoloji baximdan ise vulkanogen fasiyalar seciyyevidir Golun simal simal qerb ve qerb tereflerinde quru erazi yarganli ve qayalidir simal qerb tereflerinde bir nece getirme konusu var diger hisselerinde relyef duzenlikdir Erazi ucun qisi quraq kecen soyuq iqlim tipi hakimdir Bu iqlim tipi ucun en soyuq ayin orta temperaturu 3 dereceden asagi en isti ayin orta temperaturu ise 10 dan yuxaridir Illik yagintinin miqdari 700 mm dir Bitki ortuyuQorugun golu ehate eden quru erazisi yuksek dagliq qursagin seciyyevi alp cemenliklerinden ibaretdir Qorugun bitki ortuyu zengin deyil Bitki numunelerinin azligi qorugun quru sahesinin kicik olmasi ve esas nadir ve endemik bitkilerin onun serhedlerinden kenarda qalmasi ile elaqedardir Bitki ortuyu esasen alp cemen bitkilerinden ibaretdir Cenub hissede ucyarpaq yoncanin serq hissede gevenin ustunluk teskil etdiyi cemenlikler inkisaf edir Golun suyu erazinin mutleq hundurluyu ile elaqedar olaraq bitkilerden cox kasibdir Burada yalniz amfibi qirxbugumu ve qaymaqciceyi bitir Erazide cimli dag cemen torpaqlari yayilmisdir Bu torpaqlar humusla zengindir Golun ekoloji seraiti ve suyunun mueyyen xususiyyetleri burada canli alemin cox azligina sebeb olmusdur Bununla beraber golun suyunda zooplanktonlara dibinde ise yanuzenlere qammaruslar rast gelinir Isiqli Qaragol ve onun etraf erazisi tarixen Azerbaycan torpagi olmusdur Lakin hal hazirda Qaragol qorugu ermeni isgali altindadir Lacin rayonu ile Gorus rayonu serhedinde deniz seviyyesinden 2658 metr hundurlukde yerlesir Qorugun umumi sahesi 240 hektardir Bura 176 ha Isiqli Qaragolun su akvatoriyasi ve golun sahil boyunca 100 metr eninde 64 ha sahe aiddir Qoruqda 102 bitki nov ve yarim novu vardir ki bunlar 68 nov ve 27 aileden ibaretdir Gole hec bir yerden su aximinin olmamasina ve suyun cox temiz ve sefali olmasina gore xalq bu gole muqeddes ibadet yeri kimi baxirdi 1964 cu illerde golun Ermenistan sahillerinde heyvandarliq fermalarinin tikilmesi golde guclu nasos stansiyalari tikerek onun suyundan Goruz rayonunun ekin sahelerinin suvarilmasinda istifade edilmesi hem golun cirklenmesine hemde onun seviyyesinin asaga dusmesine sebeb olurdu O vaxtlar lacinlilarin ermeniler terefinden bele munasibete naraziliqlari qismen de olsa onlarin fealiyyetlerini mehdudlasdirirdi Burada bitki ortuyunun inkisafina ve zenginliyine uzun iller qoyun surulerinin otarilmasi ve suvarmaya getirilmesi neticesinde tapdalanaraq korlanmasi xeyli menfi tesir gostermisdir Bitki ortuyu esasen alp cemen bitkilerinden ibaretdir Cenub hissede ucyarpaq yoncanin serq hissede gevenin ustunluk teskil etdiyi cemenlikler inkisaf edir Golun suyu erazinin mutleq hundurluyu ile elaqedar olaraq bitkilerden cox kasibdir Burada yalniz amfibi qirxbugumu ve qaymaqciceyi bitir IqlimiErazi ucun qisi quraq kecen soyuq iqlim tipi hakimdir Bu iqlim tipi ucun en soyuq ayin orta temperaturu 30 den asagi en isti ayinki 100 den yuxaridir Illik yagintinin miqdari 700 mm dir Erazide cimli dag cemen torpaqlari yayilmisdir Bu torpaqlar humusla zengindir Golun ekoloji seraiti ve suyunun mueyyen xususiyyetleri burada canli alemin cox azligina sebeb olmusdur Bununla beraber golun suyunda zooplanktonlara dibinde ise yanuzenlere qammaruslar rast gelinir Qorugun muasir veziyyeti hec de qenaetbexs deyil Etraf cemenlikler sistemsiz olaraq daim otarilmaqla bitki ortuyu korlanir Qorugun quru saheleri cox az olub yuksek alp xalilirinin nadir ve endemik bitkilerini qorumaga tam imkan vermir Isiqli Qaragol ve onun etraf erazisi tarixen Azerbaycan torpagi olmusdur Lakin menfur qonsularimiz olan ermeniler onu ele kecirmisler Hal hazirda Qaragol dovlet tebiet qorugunun isgal altinda olmasi ile elaqedar her iki respublika arasinda yaranmis hazirki siyasi ve milli munaqisenin qorugun aqibetine menfi tesir gosterir Nezerden kenar qalmis golun suyundan intensiv istifade gol ucun qarsialinmaz neqativ tesirlere qetirib cixara biler Xususi maraq doguran yuksek dag gollerinden biridir Alp landsaft kompleksine malikdir Bu gol muhum hidroloji ve teserrufat ehemiyyetine malikdir Onun suyundan yerli ehali qoyun surulerinin ekin yerlerinin suvarilmasi ve baliqciliq ucun istifade edirdi Qoruq Qarabag Vulkanik yaylasinin cenub hissesinde boyuk Isiqli daginin 3552 m yamacinda 2650 2700 m hundurlukde yerlesir Erazi ucun qisi quraq kecen soyuq iqlim tipi hakimdir Bu iqlim tipi ucun en soyuq ayin orta temperaturu 30 den asagi en isti ayinki 100 den yuxaridir Qorugun golu ehate eden quru erazisi yuksek dagliq qursagin seciyyevi alp cemenliklerinden ibaretdir Jenub hissede ucyarpaq yoncanin serq hissede gevenin ustunluk teskil etdiyi cemenlikler inkisaf edir Golun suyu erazinin mutleq hundurluyu ile elaqedar olaraq bitkilerden cox kasibdir Burada yalniz amfibi qirxbugumu ve qaymaqciceyi bitir Erazide cimli dag cemen torpaqlari yayilmisdir Bu torpaqlar humusla zengindir Golun ekoloji seraiti ve suyunun mueyyen xususiyyetleri burada canli alemin cox azligina sebeb olmusdur Bununla beraber golun suyunda zooplanktonlara dibinde ise yanuzenlere qammaruslar rast gelinir Oktyabr ayinin ikinci yarisindan aprelin axirlarina kimi donmus olur Sahilden merkeze dogru 20 25 metre geder mesafede buzun qalinligi 50 sm den cox olur Burada qarin qalinligi ise 40 45 sm re kimi olur Qorugun muasir veziyyetiQorugun muasir veziyyeti hec de qenaetbexs deyil Etraf cemenlikler sistemsiz olaraq daim otarilmaqla bitki ortuyu korlanir Qorugun quru saheleri cox az olub yuksek alp xalilirinin nadir ve endemik bitkilerini qorumaga tam imkan vermir Isiqli Qaragol ve onun etraf erazisi tarixen Azerbaycan torpagi olmusdur Lakin menfur qonsularimiz olan ermeniler onu ele kecirmisler Hal hazirda Qaragol dovlet tebiet qorugunun isgal altinda olmasi ile elaqedar her iki respublika arasinda yaranmis hazirki siyasi ve milli munaqisenin qorugun aqibetine menfi tesir gosterir Nezerden kenar qalmis golun suyundan intensiv istifade gol ucun qarsialinmaz neqativ tesirlere getirib cixara biler MenbeQORUQLARXarici kecidlerIsgal altinda olan torpaqlarimizda ekoloji bohran 2003 09 28 at the Wayback Machine Davamli insan konsepsiyasi ve isgal olunmus erazilerin ekoloji veziyyeti Muhafize olunan erazilerin statusu yerlesmesi ve ehate edilmesi ISGAL OLUNMUS ERAZILERDE YARANMIS EKOLOJI PROBLEMLER 2016 03 07 at the Wayback Machine Qoruqlar haqqinda umumi melumat 2012 01 11 at the Wayback MachineHemcinin baxQaragol Isiqli Qaragol Boyuk IsiqliIstinadlarIbrahimov Tahir Azerbaycanin qoruqlari Baki 2015